'Oog in oog' in Museum Boerhaave
Theater
Pancras West viert feest
I Uit
1
foto-s mpseum Boerhaave
Glazen ogen met weergaves van verschillende
oogziekten.
Een ijzeren
fantoom dat
rond 1900
werd gebruikt
om studenten
oogonderzoek
te laten
oefenen.
foto's Museum Boerhaave
door Rudolf Kleun
Scheelzien, bijziendheid, verziendheid,
kleurenblindheid om nog maar niet te spre
ken van een breed scala van min of meer
ernstige oogziekten.
De oogkwalen waaronder de mensheid ge
bukt gaat werden al in de oudheid uitvoerig
beschreven. Maar het duurde tot in de vori
ge eeuw voordat de technieken beschik
baar waren om die kwalen serieus aan te
pakken.
De negentiende eeuwse revolutie in de oog-
VER UIT
BROERTJES IN STRANDTENT
René en Frank Groothof spelen 20
juni (14.30 uur) in een tent op het
Noord AA-strand in Zoetermeer de
kindervoorstelling 'Broertjes'. Het
duo heeft hiermee ook furore gemaakt
op de tv. Het festijn, waarbij de broer
tjes weer lekker alles zullen doen wat
niet mag, heeft plaats in het kader van
Floravontuur, een initiatief van de ge
meente Zoetermeer. Daarbij treden
ook het Residentie Orkest en de Gol
den Earring op.
DELFTS AMATEURFESTIVAL
In het Falie Begijnhoftheater in Delft
brengen de Delftse Komedie en De
Spieghel tot en met 21 juni en van 24
tot en met 27 juni gezamenlijk het
amateurtheaterfestival '6x1=9'. Het
gaat daarbij om een serie voorstellin
gen met korte toneelstukken. Na het
succes van vorig jaar is besloten van
het festival een traditie te maken. Een
van de zes stukken, 'Rust Plaats', is
speciaal voor dit evenement gemaakt
en gaat morgen in première. Reserver
en kan bij de WV, telefoonnummer
015- 126.100.
Heel Leiden kan zaterdag deelnemen aan
het straatfestival aan de voet van Burcht,
in het hartje van de stad. Het festival is één
van de activiteiten waarmee de buurtvere
niging van de wijk Pancras-West haar jubi
leum viert. De buurtvereniging bestaat dit
jaar vijftien jaar. Daarmee steekt zij wel
heel jong af tegen de eeuwenoude historie
van haar eigen omgeving, die wordt be
grensd door Oude Rijn, Nieuwe Rijn en
Hooigracht.
Wie zaterdag vanaf de Oude Rijn over het
Van der Sterrepad naar de Burcht loopt,
zal van verre al de klanken van het Zingend
Hart horen. De close harmony-groep is wel
licht in het Leidse vooral bekend van de
Peurbakkentocht, maar kan inmiddels bo
gen op een reputatie die tot ver over de
landsgrenzen reikt. Daarnaast zal Het
Oerkest verschillende keren optreden. Het
Oerkest is geworteld, geboren en getogen
in de wijk en de naam verwijst eveneens
naar de geschiedenis van de wijk die terug
gaat tot het eerste begin van de Sleutel
stad. Een Rad van Avontuur ontbreekt
niet.
De buurtgenoten zelf kunnen in de nacht
van zaterdag op zondag meedoen aan een
waar midzomernachtfeest in middeleeuw
se stijl. De maaltijden zullen overvloedig
heelkunde is op de voet te volgen op de ex
positie 'Oog in oog' in het Lpidse Museum
Boerhaave. Aan moderne techniek ont
breekt het echter ook niet. De bezoekers
aan de expositie kunnen er met de nieuw
ste computer hun ogen laten doormeten.
De basis voor de moderne oogheelkunde
werd gelegd door de Duitsers Hermann von
Helmholtz en Albrecht von Graefe en de
Nederlander Franciscus Donders. Alle drie
waren zij van oorsprong legerartsen. Dat
hun aandacht werd getrokken door oog
kwalen was niet zo verwonderlijk.
Jonge soldaten werden halverwege de ne
gentiende eeuw massaal geveld door oog
kwalen. Kwalen waardoor toen een gezon
de jonge man binnen de kortste keren ver
anderde in een blind wrak.
Von Helmholtz was de uitvinder van de
oogspiegel. Een apparaat waarmee voor
het eerst in het oog kon worden gekeken.
Daardoor ontstond vanaf 1851 steeds meer
inzicht in de werking van het oog en het
ontstaan van allerlei kwalen.
Binnen een tijdspanne van enkele tiental
len jaren werd het, onder andere dankzij de
inspanningen van Von Graefe en Donders,
mogelijk nauwkeurig te bepalen welke
sterkte brilleglazen moesten hebben.
Hoewel het gebruik van brillen of lenzen al
in de middeleeuwen bekend was, werd de
benodigde sterkte tot dan toe bepaald door
uitproberen. Langdurig passen uit de col
lectie van een rondreizende brillenman.
Het is dan ook niet verbazingwekkend dat
in het kielzog van de medische uitvindin
gen in de negentiende eeuw met name in
Duitsland een complete optische industrie
ontstond.
Volgens samensteller K. Grooss van 'Oog
in oog' hangt die ontwikkeling samen met
de beschikbaarheid van glas van hoge kwa
liteit in Duitsland en met een zeer lange in-
strumentenmakerstraditie. Die industrie
droeg er ook toe bij dat aan het begin van
deze eeuw de bril een algemeen verschijn
sel werd.
Franciscus Donders droeg in Nederland bij
aan de verspreiding van oogheelkunde on
der de bevolking door de oprichting van het
Nederlandsch Gasthuis voor behoeftige en
minder vermogende Ooglijders. Een in we
zen sociale instelling.
Een deel van de voorwerpen die in Museum
Boerhaave is te zien, komt uit de collectie
van het voormalige Ooglijdersgasthuis. An
dere voorwerpen zijn in bruikleen gegeven
door het Duitse Medizinhistorisches Mu
seum en door het Academisch Ziekenhuis
Leiden. Apparatuur die lange tijd op de zol
der van het AZL werd bewaard is nu voor
het eerst weer te zien.
Ook prijkt één van de twaalf overgebleven
oogspiegels naar ontwerp van Von Helm
holtz op de expositie, evenals een groot
aantal modellen van door ziekteverschijn
selen aangetaste ogen.
De expositie haakt in op het 125-jarig be
staan van het Genootschap voor Oogheel
kunde.
Naar aanleiding daarvan wordt in septem
ber in het museum een internationaal me-
disch-historisch congres gehouden.
Museum Boerhaave (Lange St. Agnieten-
straat 10), Leiden: 'Oog in oog', diagnosti
sche ontwikkelingen in de oogheelkunde
1850-1925. Tot en met 29 november (di-za
10-17, zon- en feestdagen 12-17 uur). Sa
mensteller K. Grooss van de expositie, we
tenschappelijk medewerker geneeskunde
van het museum, houdt op 21 juni om 14
uur in het museum een lezing over de ont
wikkelingvan de oogheelkunde.
zijn, de wijn zal rijkelijk vloeien en narren
en minstrelen zullen het feest verlevendi
gen. Thema van het evenement is de uit
spraak van Per Gynt: 'Alles is onzin en
beuzelarij'.
Het lustrumfeest van de buurtvereniging
wordt zondag afgesloten met twee rondlei
dingen langs stadstuinen in de wijk. Dr.
Tjon Sie Fat, verbonden aan de Hortus Bo
tanicus, zal de rondleidingen verzorgen.
De hele maand juni zijn in Galerie Amber
werken te zien van 28 kunstenaars die in
Pancras-West wonen. De tentoonstelling is
daarom ook getiteld 'Stromingen in Pan
cras-West'.
Getoond worden schilderijen, aquarellen,
foto's, keramiek en sculpturen. In de wijk
wonen en werken veel kunstenaars die hun
opleiding genoten aan de Koninklijke Aca
demie voor Beeldende Kunst in Den Haag
en de Academie voor Beeldende Kunst in
Rotterdam.
Er zijn onder meer foto's te zien van Peter
Horree, die eerder exposeerde in het Stede
lijk Museum (Amsterdam), de Canon Gale
rie (Amsterdam) en het Museum of modern
Art (New York). Ook Astrid Beumer, die
onlangs nog exposeerde in Galerie Time is
Art, stuurde werk in. Veel kunstenaars uit
de wijk hebben hun atelier aan de Koppen-
ADRESSEN
Een kijkje in de Burcht, in het hartje van Leiden.
LEIDEN
GROENOORDHALLEN
Willem de Zwijgerlaan 071-2
KAPELZAAL K O
Hazewindsteeg071-1
LAK-THEATER
LID(
Cle\
LEIDS VRIJETIJDS CENTRUM
Breestraat 66,071-1
LEIDSE SCHOUWBURG
Oude Vest 43 071-1
MICROTHEATER IMPERIUM
Oude Vest 35 071-1
PRAETHUYS
Vrouwenkerkkoorstraat 9.
STADSGEHOORZAAL
Breestraat 60071-1
WAAGGEBOUW
Aalmarkt 21 071-1
OEGSTGEEST
GROENE KERKJE
Haarlemmerstraatweg 301711-ICJb
LEIDERDORP
MUZENHOF
Cor Gordjjnsingel 071-41(S(
VOORSCHOTEN
AMBACHTS- EN BALJUWHUIS F
Voorstraat 12 01717«
KASTEEL DUIVENVOORDE 1
Laan van Duivenvoorde 401717-f
LISSE
ARTOPA
Grevelingenstraat 50
DEVOORHOF
Bondstraat 102521-l{p
NOORDWIJK
DE KUIP -
Zeestraat 1 01719-lfC»
KATWIJK
TRIPODIA
Hoornesplein 155
HAZERSWOUDE
HET ANKER
Chopinlaan 2, Rijndijk,
.01720-9
...01720-71
02523-78,
hinksteeg of in de oude Kaasmarktschool.
De Burcht, Leiden: Straatfestival, stad
stuinenwandelingen (14 en 15 uur) en mid
zomernachtfeest in middeleeuwse stijl. In
het kader van het jubileumfeest van de
wijkvereniging Pancras West. Op 20 juni
(vanaf 10 uur).
Troubadourweg2
H OOFTSTRAATTH EATER
Hooftslraat J
ZAAL NABIJ
Lauraplein 2
NOORDWIJKERHOUT
DESCHELFT
Maandagsewetering202
DEN HAAG E.O.
APPELTHEATER
Duinstraat 6, Den Haag070-3.5C
CIRCUSTHEATER
Circusplein 50, Den Haag070-3.5!
CONGRESGEBOUW
Churchillplein 10, Den Haag070-3.54^
DILIGENTIA
Lange Voorhout 5, Den Haag,070-3.65^
GEMEENTEMUSEUM
Stadhouderslaan 41, Den Haag, 070-3.38jjd
GROTE KERK
Rond de Grote Kerk 12, Den Haag, 070-3.6
KONINKLIJK CONSERVATORIUM
Juliana van Stolberglaan, Den Haag,070-3.81^er
KONINKLIJKE SCHOUWBURG
Korte Voorhout 3, Den Haag, 070-3.4
KORZO
Prinsestraat 44, Den Haag070-3.6
LUTHERSE KERK
Lutherse Burgwal 7, Den Haag, 070-3.63t)
MUSEON h
Stadhouderslaan 41, Den Haag070-3.38?
MUZIEKTHEATER
Spui, Den Haag. Residentie Orkest
Dr. Anton Philipszaal070-3.6C
Nederlands Dans Theater070-3.6'
OMNIVERSUM
President Kennedylaan 5. Den Haag 070-3.5
HETPAARD
Prinsegracht 12, Den Haag070-3.60. j
RIJSWIJKSE SCHOUWBURG
Generaal Spoorlaan 10, Rijswijk 070-3.36£U(
THEATER A/D HAVEN
Westduinweg 230, Den Haag070-3.540
THEATER PEPIJN jfcg
Niei
e Schoolstraat 21, Den Haag070-3.46?
LEIDEN E.O.
Donderdag
18 juni
B Leidse schouwburg, Oude
Vest 43,20.15: 'Wie plukt mij'
door Paul de Leeuw.
Vrijdag
19juni
B Leidse schouwburg, Oude
Vest 43,20.15: 'Wie plukt mij'
door Paul de Leeuw.
Zaterdag
20 juni
B Leidse schouwburg, Oude
Vest 43,20.15: 'Wie plukt mij'
door Paul de Leeuw.
DEN HAAG
Donderdag
18 JUNI
B Circustheater, 20.15: The
Chippendales; regie Anthony
van Laast.
Vrijdag
19 juni
B Circustheater, 20.15: The
Chippendales; regie Anthony
van Laast.
B Kon. conservatorium,
20.00: Slotvoorstelling
Dansvakopleiding Kon.
Conservatorium. Op
programma choreografieën
van Philip Taylor, Jiri Kylién
en Tom Bosma/Armando
Zaterdag
20 juni
B Circustheater, 19.00 en
23.15: The Chippendales; regie
Anthony van Laast.
B Kon. conservatorium,
14.00: Slotvoorstelling
Dansvakopleiding Kon.
Conservatorium. Op
programma choreografieën
van Philip Taylor, Jiri Kylian
en Tom Bosma/Armando
Navarro.
Zondag
21 juni
B Circustheater, 20.15: The
Chippendales; regie Anthony
van Laast.
B Congresgebouw, 14.00:
Balletschool Heesbeen; 14.30:
Balletschool Violetta.
B museon, 13.30-15.30:
Werkhoek: 'Kronenwedstrijd',
in kader van de tentoonstelling
'Kronen, symbolen van macht
en waardigheid' (9-16 jr.).
Maandag
22 juni
B Paard, 21.00: Haagse
Akteer Academie:
'Extremiteiten' van William
Matrosimone.
Dinsdag
23 juni
B Circustheater, 20.15: The
Chippendales; regie Anthony
van Laast.
B Paard, 21.00: Haagse
Akteer Academie:
'Extremiteiten' van William
Matrosimone.
Paul de Leeuw treedt drie avonden op in de Leidse Schouwburg.
B Kon. conservatorium,
20.00: Slotvoorstelling
Dansvakopleiding Kon.
I Conservatorium. Op
programma choreografieën
I van Philip Taylor, Jiri Kylian
en Tom Bosma/Armando
Navarro.
Woensdag
24 juni
I Circustheater, 20.15: Tl
Chippendales; regie Anthonj
van Laast.
I Kon. conservatorium,
20.00: Slotvoorstelling
Dansvakopleiding Kon.
Conservatorium. Op
programma choreografieën
i Philip Taylor, Jiri Kylian*
m pi
Donderdag
25 juni e
I Circustheater, 20.15: Thfj
Chippendales; regie Anthonjf
van Laast. qj
B Kon. conservatorium, jg.
20.00: Slotvoorstelling L
Dansvakopleiding Kon. iq'
Conservatorium. Op
programma choreografieën
van Philip Taylor, Jiri Kyliai
en Tom Bosma/Armando
Navarro.
Vrijdag
26 juni
0 Circustheater, 20.15: Thftt
Chippendales; regie Anthonjf
van Laast.
1 Kon. conservatorium,
20.00: Slotvoorstelling
Dansvakopleiding Kon.
Conservatorium. Op
programma choreografieën j,
van Philip Taylor, Jiri Kyliaij.
en Tom Bosma/Armando
Navarro. b
Zaterdag
27 juni r
I Circustheater, 19.00 en Ij;
23.15: The Chippendales; r
Anthony van Laast.
Zondag
28 juni
B Circustheater, 20.15: Thri
Chippendales. p
B museon, 13.30-15.30: N
'Kronenwedstrijd' (zie 21
juni). j,
