mproyisatietoneel a la carte bij kampioenschappen Theatersport unie de Reuver: „Ik moest voor het zingen de klas uit" jidócSotviant KUNST/RTV 23 unstenaars boos over inpassing Kunstenplan PTT onderscheiden voor gebruik kunst GRIJSGEDRAAID "eekbare muziek met live elektronica van Luigi Nono WOENSDAG 17 JUNI 1992 HAAG - De Federatie van Kunstenaarsverenigingen is s omdat minister D'Ancona (cultuur) de Tweede Kamer ft beloofd geld uit de nieuwe pot „ad hoc-subsidies beel- de kunst" te halen. De minister vult daarmee dan weer het dat maandag tijdens de behandeling van het Kunstenplan itond na het afblazen van de bezuiniging van 12,5 procent le eigen inkomsten van de podiuminstellingen. De federa- daagt nu steen en been, want het budget voor de beelden kunst is sinds 1983 toch al met de helft verminderd. De aan- ing van genoemde pot betekent nog eens een korting van miljoen gulden, vindt de federatie, ook al is het geld nog niemand beloofd. De federatie is ook verontwaardigd over aantasten van het Fonds voor de Podiumkunsten, ook al elders gaten te vullen. Beide wijzigingen, ogenschijnlijk gebracht tijdens de dinerpauze tijdens de behandeling het Kunstenplan, moeten bij de begrotingsbehandeling den hersteld, vindt de federatie. Hoofdprijs voor NOS-pro gramma TOKYO Tijdens het Cinema Festival in Tokyo is het NOS- programma 'Met het oog op Rembrandt' met de hoofdprijs in de categorie docu mentaires onder scheiden. Het pro gramma van Kees van Langeraad en George Hulshof ging in op de door Rembrandt ge bruikte techniek en toegepaste werkwijze. De documentaire werd door de NOS in december vorig jaar uitgezonden. SEVTLLA PTT Nederland heeft de Hono rary Mention van de European Community Design Prize (ECDP) gekregen. Dit is giste ren in Sevilla bekendgemaakt. De PIT krijgt de prijs, die bestaat uit een oorkonde en een trofee, voor de veelzijdige wijze waarop de PTT omgaat met kunst en vormgeving. De'jury vindt dat de PTT wat betreft gebruik van kunst en vormgeving internationaal een unieke plaats inneemt in de bedrijfstak. Ze vindt dat de bedrijfsidentiteit van de PTT tot de sterkste van Nederland gerekend moet worden. De jury prijst de consequente wijze waarop de PTT de eigen huisstijl doorvoert, de ma nier waarop produkten worden ontwikkeld (zoals brievenbussen en telefooncellen) en de vormgeving van de postzegels. Ook de zorg vuldige inrichting van de postkantoren, ge baseerd op een klantvriendelijke benade ring, wordt genoemd. Het doel van de ECDP is onder meer de interesse voor industriële vormgeving te stimuleren, te laten zien hoe vormgeving als managementinstrument kan dienen en vormgeving aan te moedigen. De prijs is in 1985 aanvankelijk ingesteld voor het midden- en kleinbedrijf. Twee jaar gele den is de prijs uitgebreid met de Honorary Mention, die is bedoeld voor personen, insti tuten, organisaties en concerns die beant woorden aan de doelstellingen van de prijs. De Honorary Mention ging in 1990 naar het Design Museum in Londen. De PTT was dit jaar samen met de organisatie van de Olym pische Spelen in Barcelona en de organisatie van de Expo in Sevilla genomineerd. Boeddha beeldje Tropenmuseum AMSTERDAM - Het Tropenmu seum in Amsterdam heeft op een veiling bij Christie's in Amsterdam een 15de eeuws bronzen beeld van een in lotus-houding gezeten Boeddha gekocht. Voor het beeld je, dat in Thailand in Chen Seng- stijl werd gemaakt, werd een be drag van rond de twintig duizend gulden betaald. Christie's Amster dam heeft dat gisteren bekendge maakt. Op de veiling van kunst voorwerpen uit India, de Hima laya, Zuidoost Azië en Indonesië, kocht het museum ook een staan de bronzen Boeddha-beeldje uit de 17de eeuw, dat eveneens in Thai land werd vervaardigd. Financiële problemen Surinaams Museum AMSTERDAM Het Surinaams Histo risch Museum in Amsterdam moet sluiten als niet op korte termijn een oplossing wordt gevonden voor de Financiële proble men van het museum. H. Berends, voorzitter van het Comité tot behoud van het Surinaams Historisch Mu seum, zegt dat het museum een schuld van 70.000 gulden heeft aan leningen en aan loopkosten. Voor de volledige inrichting van het in 1990 geopende museum is nog een bedrag van bijna twee ton nodig. Zater dag zal Berends de financiële problemen van het museum onder de aandacht bren gen van de Surinaamse president Veneti- aan. Oorzaak van de financiële problemen is het uitblijven van subsidies van het Rijk of de gemeente. Dpen Nederlandse Kampioen- ppen Theatersport vinden op 19 ljuni plaats in schouwburg Ode- Zwolle. Vrijdag van 19.30 tot uur, zaterdag van 12.30 tot i zaterdagavond van 20.00 LOO uur. |K LANING ILLE Het is een itrijd, het wordt zelfs genoemd. Maar wie ivint is volstrekt niet fcigrijk. Theatersport 1 het fenomeen dat in jaar behoorlijk opgang ft gemaakt in Neder- Zozeer zelfs dat Igroei dreigt. „Maar moet meer zijn dan aardig verjaardags letje", zegt Jan Aber- van de Zwolse Thea- jortvereniging wfinger aan de voora- van de Open Neder- se Kampioenschap en Zwolle. Atersport is improvisatie- il bij uitstek. Nog redelijk :end en dus bij veel criti ci nog onbemind. „Wij horen ook wel verhalen als zouden we het toneel verkrachten. Het wordt nog niet als een echte kunstvorm gezien. En als het niet verder gaat dan een spel letje waarmee je op verjaarda gen aardig scoort, hebben ze ook wel gelijk. Maar er wordt steeds meer geprobeerd ver dieping in het spel te bren gen", meent Aberson. „Theatersport in Nederland is de kinderschoenen zo langza merhand wel ontgroeid", vindt Richard Mulder van dezelfde vereniging. „Er zijn enkele groepen die zeer professioneel werken. Er doen beroepsto neelspelers aan mee en veel dramadocenten. Ik zit in het landelijk platform en daarmee zijn we druk bezig van theater sport erkend theater te maken. Ook willen we er een be schermde titel van maken, want overal ontstaan groep jes". Canada De derde Open Nederlandse Kampioenschappen worden op vrijdag 19 en zaterdag 20 juni gehouden in schouwburg Odeon te Zwolle. Behalve ne gen ploegen uit Nederland, ne men teams uit Denemarken, Duitsland en België deel. Theatersport komt oorspron kelijk uit Canada. Als grond legger staat dramadocent Keith Johnstone uit Calgary te boek. „In Canada bestaat thea tersport al vijftien jaar. Een jaar of vijf geleden is het in Eu ropa doorgedrongen. Begon nen in Engeland, heeft Neder land nu waarschijnlijk de meeste groepen. Denemarken bij voorbeeld heeft nog maar één ploeg. Frankrijk kent het ook, maar daar doen ze het heel anders. Daar speelt het zich af in een ring. De scheids rechter speelt daar een veel grotere rol", vertelt Aberson. De Nederlandse theatersport kent twee scheidsrechters. Ge kleed in toga proberen zij de avond in goede banen te lei den. Verder is er een min of meer onafhankelijke jury en speelt het publiek een zeer ac tieve rol. Met name de deelna me van het publiek is kenmer kend voor deze podiumkunst. Meestal is het een wedstrijd tussen twee teams. Het ene team daagt het andere uit. Daar zijn verschillende spel vormen voor, zoals het ABC- spel, 'space-jump', en 'typewri ter'. Het publiek mag sugges ties aandragen of mag aange ven waar de sketch over moet gaan. Bij de spelers komt het vervolgens aan op spitsvondig heid, op razendsnel een karak ter neerzetten, een plot beden ken, een monoloog of dialoog beginnen of reageren op een tegenspeler. Want de truc is dat wat er gevraagd wordt on middellijk op de planken te brengen. Spektakel De waardering komt zowel van de jury als van het publiek. Het publiek mag punten ge ven, maar mag ook zijn afkeu ring laten blijken door boe-ge roep of met behulp van tevo ren uitgedeelde natte sponsen. De scheidsrechter is er om de zaak in goede banen te leiden. „Het publiek is telkens weer heel spontaan en fanatiek", heeft Mulder ervaren. „De jury maakt ook prikkelende opmer kingen om het publiek te sti muleren. Dus ook de jury kan met sponsen belaagd worden". „Het is spektakel, het spettert altijd", lacht Aberson. „Het pu bliek vindt het altijd prachtig. Achteraf blijkt altijd dat de be zoekers zich uitstekend ver maakt hebben, ook als wij den ken dat we een steekje hebben laten vallen. Een deel van het succes is ook dat de meesten zoiets niet zouden durven. We hebben al op voorhand krediet omdat we ons zo bloot durven geven".' De Zwolse theatersportgroep bestaat uit louter amateurs. Het is voortgekomen uit straattheater. „Maar er is na drie jaar wel sprake van ont wikkeling", vindt Aberson. „Maar binnen de marges van ons amateur zijn natuurlijk. Er zijn grenzen aan wat we kun nen. Toch proberen we nu dui delijk meer verdieping in het spel te brengen". Bij het kampioenschap moet er uiteindelijk een winnaar uit de bus komen. Titelverdediger is Amsterdam, terwijl België tijdens het eerste kampioen schap zegevierde. Maar tijdens de onderlinge wedstrijden maakt het niet uit wie er wint. „Als je me de volgende dag vraagt of we hebben gewon nen, weet ik dat meestal niet eens", illustreert Mulder. Tijdens het kampioenschap wordt er meer gewicht toege kend aan het oordeel van de jury dan tijdens de onderlinge wedstrijden. Op vrijdagavond spelen acht Nederlandse teams in vier wedstrijden. Za terdagmiddag spelen de bui tenlandse teams en de kam pioen van vorig jaar. De halve finales en de finale vinden za terdagavond plaats. De deelne mende Nederlandse teams ko men uit: Zwolle, Enschede, Amsterdam, Rotterdam, Schiedam, Zierikzee, Alk maar, Utrecht en Nijmegen. ichien hadden ze maar één hit, misschien meer. Maar ooit den ze in het volle licht van de schijnwerpers, waren ze niet te branden uit de Arbeidsvitaminen, werden ze grjjsge- id. Daar is verandering in gekomen. Hoe is het eigenlijk met Doen ze nog wat en zo nee, wat doen ze dan wél? Dit keer de Er op: Annie de Reuver, eertijds, lang geleden, heel ijdel ?jr, maar dat heeft maar kort geduurd. In Rotterdam geboren, 'zij uiteindelijk ook weer terechtgekomen is. Vijfenzeventig Inmiddels en vast van plan het nog een poosje vol te houden, tal wel lukken. Wie haar bezoekt moet zich afvragen hoe ze Ig jaar geleden is geweest. De wijzer op de schaal van Beau- laat heel ver uit. P KWAK IRDAM Aan de geen gouden plaat, n tekening met een irriër in diverse stan- Twee keer had ze hond. De tekening ze geërfd van de :itster van haar fan- Betty Spaanbroek, vriendin, vorig jaar i2-jarige leeftijd aan :er overleden. Heel In een andere vrien- ing ook al zo vroeg. laatste hond heeft ze en laten inslapen. En nu ze zich een kater laten neren, vreselijk. „Je moet attennmens zijn, hè?" De ijd loopt ze nu zenuwach- et de bak in de weer waar zijn behoefte in moet Maar ja, zoals altijd weer gedaan en toen pas nage- Veel te impulsief. Neem ippartement dat ze nu heeft. Op tekening gekocht, leek wel aardig. Maar toen ble ken de kasten naar binnen te zijn gebouwd. Veel te klein. „Ik heb geloof ik wel vijf bank stellen gehad. Steeds te groot". En die muren... Bordkarton. „Ik heb veel domme dingen gedaan, maar dit is het stom ste". Anna Maria Clasina is van 19 februari 1917 en aanvankelijk zag het er niet naar uit dat zij zangeres zou worden. Dat vindt zij zich trouwens nog steeds niet. Zij startte haar car rière als lady-crooner. „Christi ne Deutekom, die is zangeres. Ieder die een microfoon nodig heeft is vocaliste". Goed, aan vankelijk zag het er dus niet enzovoort. Op school mocht ze namelijk niet meezingen. Haar stem was te laag. „Ik kon niet met de piepstemmetjes van de meisjes meedoen en dan wilde ik de tweede stem met de jon gens meezingen. Maar dat mocht niet van meester Jon ker". Dus werd zij voor het zin gen de klas uitgestuurd. Dat weerhield haar er niet van la ter onderdeel te worden van Annie de Reuver: „Ik zeg altijd: met 'Kijk eens naar de Poppetjes van mijn ogen' ga ik het graf in". FOTO: ENGEL LAMEIJER een amateurbandje. En toen was er dat optreden van de Ramblers dat zij bijwoonde. Met zo'n orkest te zingen, dat leek haar geweldig. Jaap van Veen, trombonist bij haar or kestje, zei dat tegen Theo Uden Masman („wij nemen nu afscheid van u, dames en heren, maar... wij komen te rug, vandaag over veertien da gen, zelfde tijd, zelfde golf lengte"), en zij mocht waarem- pel een liedje doen. 'I can't give you anything but love' werd het. „Ik zong het in bes. Dat vond hij wel gek, iemand die zijn toonsoort wist". En vervolgens bevond zij zich plotsklaps in 'Bad' Boekelo, een week lang. „Van Theo kreeg ik een tientje. Moet je maar inlijsten, zei hij, je eerste geld als platenartiest. Maar dat heb ik nooit gedaan. Het was natuurlijk een vermogen voor Poppetjes Het voert te ver alles te noe men dat Annie daarna heeft ondernomen. Maar het orkest van Tom Ehrich moet zeker worden genoemd. En de Sky- masters waren er, natuurlijk. Van die tijd is 'Kijk eens naar de Poppetjes van mijn ogen'. „Ik zeg altijd: daar ga ik mee het graf in". Waar ze ook op trad, steeds moest ze in ieder geval dat zingen. Terwijl het, als het om verkoopcijfers gaat, niet eens het grootste succes werd. Dat was 'Het Pierement', 55.000 stuks of zoiets. 'Bittere Tranen', die liep ook wel lek ker. In haar Skymasters-tijd was ze een paar jaar in Venezuela, met een 'bewijs van goed ge drag' (moest, in die tijd) op zak. Ze was getrouwd geraakt en haar man was daar Philips-di- recteur. Zij zou vier mannen verslijten. Van haar hoefde ze niet zo nodig. „Maar ik raakte hen niet kwijt, ik moest altijd weer mee naar het stadhuis". Dat het met de laatste fout ging, dat spijt haar nog het meest. Maar die raakte aan de drank. „Daar is niet mee te le ven. En daarna dacht ik: ik heb het kwartet vol, ik hoef niet meer". De huwelijken leidden niet tot kinderen. „Ik wilde ze wel vreselijk graag hebben". Maar het ging gezien haar le ven gewoon niet. „Je moet daar mee leren leven". De Reuvertjes waren er nog wel een tijd, maar dat waren geen kinderen, maar een or kestje „ouwe kerels" waarmee ze her en der voor militairen optrad. „Die kregen voor de pauze een film van het Wilhel- minafonds met allemaal kan- kerzweren en zo. Dus wat wij ook deden, het was altijd goed". Verder stond zij haar muzikale leven lang op grote bühnes in prachtige gewaden en de vol gende dag ergens op een si naasappelkistje. In schouw burgen en op de paardenmark ten van Roden en Zuidlaren. „Dan durfde je niemand een hand te geven, want dan had je een paard of een koe gekocht". Overal kunnen staan, overal kunnen werken, daar ging het om. Dat heeft zij Ben Cramer ook altijd voorgehouden. Ben Cramer? Ja, want er was dat tweede leven van haar. Als pro grammaleidster bij een platen firma. „Nu heet dat artist- en royalty-manager platenpro- duktie". Bij Dureco ging ze van start, waar Johnny Hoes de hielen gelicht had om met Telstar te beginnen. Met me deneming van alle artiesten, dus Dureco had niets meer en zij moest driftig op zoek naar Zangeressen zonder Naam en Schriebls en Huppertzen. Een stal, zoals dat heet, net als ren paarden, opbouwen. Het eerste liedje waar ze voor tekende was 'Een Chinees doet veel meer met vlees van de butlers'. En toen kwam Ben Cramer. De Kermisklanten volgden, „de enige artiesten die me nog steeds dankbaar zijn". En een keer kwam er zo'n mager man netje aanlopen dat 'Bij Lili Marleen kijk je door haar kan ten bloesje heen' had bedacht. Pierre Kartner bleek hij te he ten. „Ik zei: doe maar een hoge hoed op en dan noem ik je Lord Wanhoop". Dat was wel goed. En die snuffelde op haar verzoek wat in Brabant rond, waar hij een meisje in een roze jurkje vond. Corry Konings. „Die mensen heb ik allemaal op mijn geweten". Oscar Har- ris, nog eentje. Nog steeds doet ze produkties. Voor CNR ge werkt en daarna een hele tijd voor Hoes. Na een paar jaar Spanje pakte ze de draad weer op. Dat leverde bij voorbeeld Manke Nelis op. Haar nieuw ste, die het nog moet maken: Klaas Veen. Ouderen-ceedee En zelf zingen? „Tot gisteren, zeg maar". Er moet nog een duet komen met Cock van der Palm en verleden jaar leverde zij haar aandeel aan de ceedee 'Iedereen wil honderd wor den'. Allemaal mensen van bo ven de vijftig staan daarop. Mieke Telkamp, Milly Scott, Marcel Thielemans („hij en Eddy Christiani en ik zei de gek zijn de enigen van voor de oorlog die er nog over zijn"). „Waanzinnig mooie ceedee. Het meeste geschreven door jongens van Het Goede Doel. Heel mooi opgenomen, heel ei gentijds". Een soort tegenhan ger van 'Kinderen voor kinde ren' zou het worden, 'Ouderen voor ouderen'. Maar de VARA hield er na twee uitzendingen mee op. Heel jammer. Toen zij 75 werd was er een groot feest, dat door G. J. Droge werd bijgewoond. Het was goed voor zeker tien minuten Glamourland. „Leuke monta ge. En zijn humor is zo leuk". Ook dat zal wel in haar biogra fie komen te staan. Want daar aan wordt gewerkt. Ze heeft een ghostwriter ingehuurd en ze hoopt dat het werk dit jaar af komt. „Het wordt een trilo gie, hoor". 18 t/m 28 juni MALIEVELD DEN HAAG Het grootste Indische festival ter wereld in zeven grote tenten (12.000 m:) Grote tentoonstelling over de Repatriëring Dne theaters, t/m wo. o.a.: Richenel*,Joia*, krontjong, Daniel Sahuleka*. Blue Diamonds, .Anneke Gronloh, Indonesische dans*. Dagelijks dans muziek uit N'oord-Sulawesi, way ang golek, literair programma.toeslag f2,S0. Dpen 12.00-23.00 uur, vrij. en za. 12 00-24.00 uur. Toegang f10,-; 65+/CJP/Stud. f6,-, Kind. (-12 j) f 5,-. Info: 070-3540944 Lezing Paul Schrader tijdens Filmdagen UTRECHT - De Amerikaanse regisseur en scenarioschrijver Paul Schrader - bekend van onder meer 'Taxi Driver' en 'The Last Temptation of Christ' houdt tijdens de Ne derlandse Filmdagen de 'Cine ma Militans Lezing 1992.' Het filmfestival vindt dit jaar van 24 september tot en met 2 okto ber in Utrecht plaats. Tijdens deze 12de editie van de Neder landse Filmdagen, wordt een aantal films van Schrader ver toond, waaronder zijn laatste film 'Ligt Sleeper'. I: Nieuw Ensemble o.l.v. An- hard, m.m.v. Experimentalstu- Heinrlch-Strobel-Stiftung des stfunks, Freiburg. Werken van lono. Solisten: Ananda Goud ra Kroese (alten), Glancarlo inl (tuba). Beurs van Berlage, Gisteravond. Holland E WENNEKES in grootmoedig gebaar medewerker van de Ex- s[jentalstudio der Hein- 'trobel-Stiftung de voor stemde bloemen aan de van Luigi Nono, Nuria 'berg,de dochter van de inist Arnold Schönberg. aanwezigheid beleefde ivond tijdens het Hol- Festival in de Amster- Beurs van Berlage ai gelidi mostri' (Pas op voor de ijzige monsters) van festivalcomponist Luigi Nono zijn Nederlandse première. Joël Bons van het concerteren de Nieuw Ensemble nam de gelegenheid te baat om hier aan voorafgaand de actualiteit van deze compositie te bena drukken. De tekstcollage, ont leend aan onder anderen Frie- drich Nietzsche, is een schel- drede tegen de staat. Om pre cies te zijn: tegen de monster lijkheid van de staat. Refere rend aan het Kunstenplan van minister D'Ancona (cultuur) meende hij dat „de eerste uit voering hiervan niet beter ge pland had kunnen zijn". Nono zelf zag zijn 'Guai ai geli di mostri' als een avontuur „op de voor Prometheus openlig gende zee" Deze verkapte ver wijzing naar zijn magnum opus 'Prometeo - Tragedia dell' ascolto' behoudt ook tijdens het huidige Festival zijn gel digheid. Vandaag immers gaat deze 'tragedie van het luiste ren' in dezelfde Beurs voor Ne derland in première. Van de drie stukken die gister avond door het Nieuw Ensem ble onder leiding van André Richard werden gespeeld, bleek 'Guai' het onbetwiste hoogtepunt. Deze geprogram meerde werken uit Nono's laatste levensfase, waarin hij weer met jeugdig elan aan het experimenteren toog, hebben gemeen dat ze gebruik maken van live electronica en dat ze overwegend subtiel en uiterst ingetogen van klank zijn. Men moet bovendien een ex ceptioneel gerijpt componist zijn om zulke breekbare mu ziek te kunnen en durven schrijven: scherpzinnig en spaarzaam gebruik van het to- nenmateriaal, veel stiltes, en veel elektronica. Alleen al voor de geavanceerde techniek ble ken maar liefst vier mannen en muurtje apparatuur nodig te zijn. Deze elektronica camoufleert niets maar voegt daarentegen vele dimensies toe, breekt de compositie in al haar broos heid open. Dan weer golvend en kabbelend als de zee aan het strand; dan weer schril, hard, of de alt-stemmen defor merend tot een in kwintparal lellen zingend mannenkoor in een kathedraal van geluid, ervreemdend werkt het bijwij len wel. Niet alleen bij 'Guai', maar zeker ook bij 'Post-Prae- Ludium nr. 1 (Donau)' voor tuba en live elektronica. Het blijft merkwaardig wanneer je een tuba aangeblazen ziet wor den (door Giancarlo Schiaffini) terwijl er met regelmaat ande re, elektronisch vervormde klanken tot je komen. Deze modernistische antipode van de 'Schone blaue Donau' kent een volume explosie op de gul den snede: een forte fortissimo tegen een hoge bourdon. Voor de rest wordt een ingeto gen onderwaterwereld tot klin ken gebracht. Van 'Ommagio a György Kurtag' leken twintig minuten muziek spoorloos. Van de aangekondigde 35 mi nuten klonken er slechts 15! De alt zingt en spreekt in deze ode aan Nono's collega-compo nist de klanken van Kurtags naam, wederom gedeformeerd door de elektronica. Ditmaal begeleid door een re gulair boventonen spelende fluit, een klarinet en een bas tuba. De tekst mag dan weinig literair zijn; een lust voor het oor is het zeker. En Nuria leek het daar roerend mee eens. Een bezoeker kijkt naar de video installatie 'Art Heidelberg' van de Koreaanse kunstenaar Man June Paik, die staat opgesteld op

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 23