Sanering van economie
Suriname is splijtzwam
Vijf mensen krijgen
Four Freedoms Awards
President Venetiaan is
gerespecteerd politicus
BINNENLAND
Ethisch dilemma bij kindergeneeskunde
„Mbo'ers moeten groter deel studiebeurs lenen"
Cfiidóc Soivumt
MAANDAG 15 JUNI 1992
Startschot
Prins Johan Friso
staat al met zijn arm
omhoog om het
startschot te lossen
voor de Kopjesloop in
Delft. De gisteren
gehouden trimloop is
een van de vele
activiteiten die deze
week worden
gehouden in het
kader van de 'Actie
voor Afrika', waarin
aandacht (en geld)
wordt gevraagd voor
de honger in de
Hoorn van Afrika en
zuidelijk Afrika.
FOTO: ANP
UTRECHT - Moet en
mag altijd alles wat kan?
Dat is de grote vraag waar
mee de moderne kinder
geneeskunde lijkt te wor
stelen.
Want er kan tegenwoordig zo
véél: zelfs kinderen na een
zwangerschapsduur van 24 we
ken blijven soms in leven, ter
wijl nog geen dertig jaar gele
den de absolute grens op 28
weken lag.
Het grote ethische dilemma
kwam zaterdag in Utrecht
meermalen aan bod tijdens het
eeuwfeest-congres van de Ne
derlandse Vereniging voor
Kindergeneeskunde.
De komende jaren zullen er
steeds meer kinderen te vroeg
worden geboren uit steeds ou
dere moeders, verwachten
hoogleraar neonatologie
prof.dr.- A. Okken en hoogle
raar verloskunde prof.dr. M.
Keirse. Ongeveer vijf tot zeven
procent van alle kinderen
wordt voor het einde van de
37e zwangerschapsweek gebo
ren: dit jaar zijn er dat tussen
de tien- en vijftienduizend.
Vijftienhonderd vrouwen zul
len zelfs geen zwangerschap
van langer dan 32 weken door
maken voor de geboorte. Van
alle zuigelingen die jaarlijks
het levenslicht zien, hebben er
4500 één of andere ernstige
aangeboren afwijking.
Okken en Keirse vinden lang
durig onderzoek hoognodig
naar hoe het die kinderen op
latere leeftijd vergaat. Wel is al
duidelijk dat niet alleen (le
venslange) motorische handi
caps kunnen ontstaan, maar
ook storingen in andere nor
male, essentiële functies. Niet
alleen zuurstofgebrek en her
senbloedingen resulteren in
een verstoorde ontwikkeling
maar ook een verkeerde of on
voldoende voeding in de eerste
levensweken lijkt daarbij een
rol te spelen.
Prof.dr. H. Heymans, hoogle
raar kindergeneeskunde, be
cijferde ruw dat er in Neder
land maar liefst tussen de
250.000 en 500.000 chronisch
zieke jongeren zijn tussen de
12 en 25 jaar. Eenzelfde aantal
moet gelden voor nul- tot veer-
tienjarigen. Berekening van
kosten en het daardoor kun
nen vergelijken met eventuele
andere behandelingen is al
leen mogelijk als bekend is
wat de kwaliteit van het leven
van zo'n kind is, aldus kinder
arts D. Tibboel die hier „een
grote lacune" zag. Ook hij
pleitte voor meer registratie
van aangeboren afwijkingen,
omdat dat de preventie ervan
ten goede kan komen. Volgens
Tibboel is in 95 procent van de
gevallen de oorzaak van de
aangeboren afwijking'ondui
delijk.
Verdachte gepakt
na vondst van
vermoorde vrouw
EINDHOVEN - De politie va
Eindhoven heeft een 25-jarij
man uit die stad aangehoude
die ervan wordt verdacht
hij zijn 24-jarige echtgeno
heeft vermoord en vervolge f(
onthoofd. Het stoffelijk ovè n
schot van de vrouw werd vri
dagmiddag in een weeken
tas gevonden in het Eindhi
vens Kanaal. Het hoofd is ni
spoorloos. Het slachtoffer ko
aan de hand van enkele tatou
Protest tegen
arrestatie
chauffeur
DEN HAAG - De Neder
landse vrachtwagen
chauffeur Rinus Aalders
en zijn vrouw Hidde wor
den sinds gistermorgen in
de Griekse havenstad Pa
tras vastgehouden op ver
denking van goederens-
mokkel.
De ambassade in Athene be
vestigt de arrestatie van de Ne
derlandse chauffeur en diens
vrouw. Volgens een woord
voerster is inmiddels bij het
Griekse ministerie van buiten
landse zaken schriftelijk ge
protesteerd tegen „schending
van de vrije handel" en het
vastnemen van de chauffeur.
Aalders was met een lading
textiel en naaimachines van
België op weg naar Macedonië,
een republiek van het vroegere
Joegoslavië. Daar moeten van
de stof overhemden worden
gemaakt voor het Nederlandse
leger.
De ambassade weet niet waar
op de verdenking van goede-
rensmokkel .is gebaseerd. Aal
ders moet woensdag voorko
men bij de rechtbank in Pa
tras. Hij heeft dirèct contact
met Matsoukis, de Nederland
se consul aldaar. Aanleiding
tot het incident zou de tekst
van de vrachtbrief zijn. Daarin
wordt melding gemaakt van de
eindbestemming 'Republiek
Macedonië'. De Grieken heb
ben zich tot nu toe fel verzet te
gen het gebruik van de naam
Macedonië voor een afzonder
lijke Joegoslavische republiek.
Directeur De Lely van het ge
lijknamig transporbedrijf uit
Geldermalsen zegt dat zijn
chauffeur zaterdagmiddag een
tijdelijke verblijfsvergunning
heeft gekregen en zich over
dag vrij mag bewegen, 's
Avonds moet hij zich melden
bij de gevangenis. „Ze bewe
ren in Griekenland dat mijn
chauffeur camouflagestof wil
de smokkelen, onzin natuur
lijk. Er stond Macedonië op het
TIR-document voor de douane
en dat zal wel verkeerd zijn ge
vallen", vermoedt De Lely.
Vrouw ontvoerd
BIDDINGHUIZEN - Een 28-
jarige inwoonster van Bidding
huizen is vrijdagavond ont
voerd toen zij boodschappen
wilde gaan doen in het winkel
centrum in haar woonplaats.
Zij werd later in de buurt van
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG - In een Pro
tocol werden vorig jaar op
Bonaire het kader en de
hoofdlijnen aangegeven
van het Raamverdrag tus
sen Suriname en Neder
land. Het verdrag heeft als
doel de democratie en de
rechtsstaat in Suriname te
versterken en een ver
snelde economische ont
wikkeling te ondersteu
nen.
„Als het Raamverdrag afgeslo
ten wordt, vind ik dat een suc
ces. Zeker omdat we de toe
komstige relatie niet alleen
puur als ontwikkelingssamen
werking zien maar zij ook bre
de aspecten als justitie en
rechtspraak omvat", zegt
PvdA-parlementariër Ad Mel-
kert. Ook de Suriname-specia-
list van oppositiepartij WD,
Frans Weisglas, hoopt dat het
allemaal lukt. Hij wil de sa-
zetten dat zoiets koloniaal zou
zijn. Het is per definitie niet
koloniaal, want er is geen kolo
niale verhouding tussen Ne
derland en Suriname".
Nu bestaat over het merendeel
van de Nederlandse betrok
kenheid bij de Surinaamse po
litiek weinig problemen. Den
Haag en Paramaribo zijn beide
overtuigd van de noodzaak ge
zamenlijk de drugsmaffia te
bestrijden en de politieke
macht van het leger van Desi
Bouterse in te perken. Den
Haag spreekt lovend over de
grondwetswijziging die de re-
gering-Venetiaan heeft be
werkstelligd.
De geluiden worden minder
eensgezind als de sanering van
de Surinaamse economie ter
sprake komt. Want dan moet
de geldbuidel echt open. Op
Bonaire ontstond hierover al
onenigheid. Minister Pronk
voor ontwikkelingssamenwer
king zei toen bereid te zijn be-
talingsbalanssteun te geven
maar wilde hieraan uitvoering
van het herstelplan, van het
niet. Zij was nog lang niet in
het stadium om het ingrij-
vangnet moet de ergste klap
pen opvangen. „We moeten
pende herstelprogramma te zien te voorkomen dat sociale
lijk niet meer te staan dan de creëerd voor mensen die de de-
toezegging dat Nederland be-
talingsbalanssteun zal geven.
Volgens Melkert heeft Surina
me het tij tegen. „Er is in Ne
derland voor wat betreft ont
wikkelingssamenwerking een
zekere verzadiging opgetre
den bij de kiezers. Dat heeft in
vloed op de te nemen beslui
ten".
Inmiddels is, na enig aarzelen
en uitstel, Paramaribo zo ver
om met de sanering van zijn
economie te beginnen. Con
form Coopers Lybrand
wordt het deviezenbezit vrijge
geven, een maatregel die bin-
mocratie niet goed gezind
zijn", zegt de Surinaamse par
lementariër Arnold Kruisland.
Eind mei liet Pronk weten be-
talingsbalanssteun te gaan ge
ven. En wel twee tranches van
elk 10 miljoen gulden. Het
Raamverdrag moet in de ver
dere steun voorzien. Maar over
de mate waarin bestaat ver
deeldheid. „De bedragen die ik
nu van Surinaamse kant hoor
noemen, zijn niet reëel", zegt
Weisglas. „Bijvoorbeeld 200 a
300 miljoen gulden voor een
rehabilitatiefonds, een soort
inhaalfonds voor uitgaven die
enkele maanden moet lei- zijn gedaan toen de hulp was
den tot legalisering van de pa- stopgezet".
rallelmarkt. De Surinaamse
gulden, die nu officieel nog
evenveel waard is als de Ne
derlandse, zal enorm in waar-
Volgens Kruisland is het bitter
hard nodig dat president Vene-
tiaan volgende week voldoen
de middelen van Nederland
de dalen. Voor Suriname, dat weet los te krijgen. „Er leven
Prinses Juliana hangt, geholpen door William vanden Heuvel, prof. Jan Tinbergen (links) de 'Freedo]
from Want Award' om. I
FOTO: A J
menwerking zelfs nog nauwer accountantsbureau Coopers
dan het Raamverdrag momen- Lybrand, koppelen,
teel voorziet. Weisglas pleit
voor het plaatsen van Neder
landse economen bij het Suri
naamse planbureau. „Laten
we ons over de schroom heen-
Toezegging
De Surinaamse delegatie ac
cepteerde deze voorwaarde
sterk afhankelijk is van de im
port, breken zeer, zeer dure tij
den aan. Betalingsbalanssteun
is nodig om te voorkomen dat
de waarde van de Surinaamse
munt nog meer keldert dan is
voorzien. Een mede door Ne
derland gefinancierd sociaal
daarover in Suriname grote
verwachtingen. De regering-
Venetiaan staat of valt met de
mogelijkheid tijdens de sane
ring het volk van het noodza
kelijke te blijven voorzien".
DEN HAAG - President
Runaldo Ronald Veneti
aan, die morgen een offi
cieel bezoek brengt aan
ons land, is in de Suri
naamse gemeenschap
alom gerespecteerd.
„Een Surinamer in hart en nie
ren die zijn land zelfs onder de
bedreigingen in de jaren tach
tig niet wilde verlaten", zei
oud-prem\er en NPS-partijge-
noot Henck Arron over hem.
Het citaat „een man met scho
ne vingers, uitzonderlijk voor
een Surinaams politicus"
duidelijk distantiëren van de
militaire dictatuur. Tot twee
maal toe, in 1980 en in 1990,
moest hij zijn ambt als minis-
legatie die in Kourou. Frans-
Guyana, onderhandelingen
voerde met het junglecom
mando van Ronnie Brunswijk.
MIDDELBURG - In aan
wezigheid van prinses Ju
liana en tal van binnen- en
buitenlandse prominen
ten zijn zaterdag in Mid
delburg voor de zesde
keer de Four Freedoms
Awards uitgereikt.
De laureaten Javier Perez de
Cuellar, Mstislav Rostropo-
vich, Terry Waite, Jan Tinber
gen en Lord Carrington namen
de onderscheidingen persoon
lijk in ontvangst.
De Four Freedoms Awards
vinden hun oorsprong in een
legendarische toespraak van
president Franklin D. Roose
velt in 1941, waarin hij vier
fundamentele menselijke vrij
heden onderscheidde: vrijheid
van meningsuiting en gods
dienst en vrijwaring van ge
brek en vrees. Mevrouw
Franklin Delano Roosevelt Jr.
en minister Van den Broek van
buitenlandse zaken hingen ge
zamenlijk de onderscheiding
voor alle vier de vrijheden
rond de hals van Perez $e
Cuellar (72), voormalig secreta
ris-generaal van de Verenigde
Naties.
De onderscheiding voor vrij
heid van meningsuiting kwam
dit jaar toe aan Rostropovich
(64), artistiek directeur van het
National Symphony Orchest
in Washington, componist
cellist voor zijn verdedig»
van de mensenrechten tijdei
de onderdrukking in de So
jetunie en de democratiserin
Ex-gijzelaar Terry Waite (5
dankt zijn onderscheid»
voor vrijheid van godsdien
aan de onderhandelingen vo
vrijlating van gijzelaars in h
Midden-Oosten. De medail
voor vrijwaring van arn
kreeg professor Jan Tinbergi
(88), die opriep de gelden vo
ontwikkelingslanden te verl
gen. De award voor vrijwari
van vrees ging naar ex-secre
ris-generaal van de Nato Lo
Carington (72).
ter van onderwijs neerleggen De overeenkomst, die een ein- President Venetiaan.
als gevolg
staatsgreep, de moest maken aan de bur-
Na de 'telefooncoup' op Kerst- geroorlog in het binnenland,
avond 1990, gaf hij als enig ka- werd door Brunswijk onderte-
binetslid geen gehoor aan het
verzoek van het leger vrijwillig
af te treden. Uit protest tegen
de machtsgreep liet Venetiaan
zich ontslaan.
Naast politicus is Venetiaan,
die wis- en natuurkunde stu
deerde in Leiden, ook dichter.
Hij schrijft in het Nederlands
kend. Ze bleek echter een was
sen neus omdat het nationale
leger het akkoord verwierp en
de Tucajana-indianen, van wie
vaak wordt beweerd dat zij met
het leger samenspannen, de
uitvoering ervan torpedeer
den. Inmiddels is dit voorjaar,
onder supervisie van Veneti-
Nijkerk verkracht en is daarna wordt herhaaldelijk gehan-
nog enige tijd in een bar gegij
zeld. De politie heeft als ver
dachte een 36-jarige inwoner
uit 't Harde aangehouden.
Toen de vrouw bij het winkel
centrum uit haar auto wilde
stappen werd plotseling het
portier opengetrokken en
dwong een man haar door te
schuiven naar de rechter voor-
stoel. Zelf nam hij plaats ach
ter het stuur en reed met haar
weg, terwijl hij deed of hij haar
met een pistool onder schot
hield. Na een rit door de Flevo-
polder verkrachtte hij haar op
een parkeerplaats in de buurt
van Nijkerk. Bij een kennis
van de dader in Nijkerk werd
zij voorgesteld als zijn nieuwe
vriendin. In een bar in Nijkerk
wist de vrouw een bezoeker te
waarschuwen. De gealarmeer
de politie bevrijdde haar uit
eindelijk van het toilet waarin
zij zich had opgesloten en ar
resteerde de man.
teerd wanneer de donderdag
56 jaar wordende oud-wiskun
deleraar ter sprake komt.
Die schone vingers slaan op zo
wel het feit dat hij als minister
vasthield aan vrij eenvoudige
leefomstandigheden als zijn
en het Surinaams. Zelf zegt hij aans regering, vrede in het bin-
als gevolg van zijn politieke nenland zo goed als zeker ge-
werk nauwelijks nog aan het worden.
Als lid van de regering Shan- werden gewonnen, schoof de
kar (1987-1990) speelde hij een NPS, de grootste Frontpartij,
prominente rol. Venetiaan Venetiaan naar voren als haar
leidde in 1989 de regeringsde- presidentskandidaat. In een
FOTO:ANP
Verenigde Volksvergadering
(VW), met ruim 800 afgevaar
digden, behaalde Venetiaan op
6 september een klinkende
overwinning.
Venetiaans optreden tegen de
militaire leiding wordt geken
merkt door voorzichtigheid.
Hij probeert haar macht in te
perken en tegelijkertijd te
voorkomen legerleider Desi
Bouterse tegen zich in het har
nas te jagen. Die voorzichtig
heid is soms wat minder als
het om steun van Nederland
gaat. Diverse malen toonde Ve
netiaan zich publiekelijk ver
ontwaardigd over het uitblij
ven van Nederlandse hulp.
China uit voor bespotting Mao
PEKING - Een Neder-
landse student moet Chi
na verlaten omdat hij met
drie andere buitenlandse
studenten een poster met
de beeltenis van Mao Ze-
dong heeft bezoedeld. De
student in kwestie, de 23-
jarige Alwin Setija, die in
Nederland aan de univer
siteit van Leiden studeer
de heeft te verstaan gekre
gen dat hij vrijdag het
land uit moet zijn.
Hij heeft een boete van onge
veer 65 gulden gekregen. Se
tija vertelt dat de politie hem
stond op te wachten in een fo
towinkel, waar hij een foto had
laten afdrukken van een affi
che van Mao, dat door hem en
zijn vrienden was 'versierd'.
„We hadden de poster op de
grond gelegd met een rode
vlag er omheen, meloenen op
Mao's borst en een pijp in zijn
mond gestopt. Heel kinderach
tig allemaal. Het was een
grap", aldus Setija. De andere
studenten, een Brit en twee
Duitsers, werden niet uitgewe
zen. Setija, die in Peking Chi
nees studeerde, had de verant
woordelijkheid op zich geno
men, omdat hij aan het eind
van het semester toch al terug
zou gaan naar Nederland.
Erotica-beurs wordt herhaald
DEN HAAG - De eerste Eroti
ca Publieksbeurs in Neder
land, Ero'92, is volgens de or
ganisatoren een groot succes
geworden. Naar schatting
15.000 mensen bezochten het
afgelopen weekeinde de Haag
se Houtrusthallen waar de
beurs van donderdag tot en
met zondag werd gehouden.
Het staat inmiddels vast dat de
beurs volgend jaar terugkeert.
Of die beurs dan weer in de
Haagse Houtrusthallen zal
worden gehouden, staat nog
niet vast. Ero'92 kende onder
meer een uitgebreide expositie
van erotische kunst met werk
van onder andere Aat Veld
hoen, Xanti Schawinsky en
Cornelis Vreeswijk. Ook werd
een privé-collectie erotische
tekeningen en schilderijen
van de kruidenier Albert Heijn
tentoongesteld. Volgens de or
ganisatoren is er voor vele
tienduizenden guldens ver
kocht. „We. beschouwen vooral
die combinatie van erotische
topkunst en het normale aan
bod van de gemiddelde seks
shop als een succesformule".
SUSKE EN WISKE - DE SCHERPE SCORPIOEN
In slaap
Ondanks zijn
aanwezigheid in de
Mozes- en
Aaronkerk in
Amsterdam, miste
een jongetje
gisteren een deel
van de manifestatie
'Nationaal appel
tegen
vreemdelingen
haat'. Pal achter de
rug van
burgemeester Van
Thijn verloor hij de
strijd tegen de slaap.
Tijdens de
bijeenkomst werden
een kwart miljoen
hantekeningen
tegen
vreemdelingenhaat
aangeboden aan
minister Dales.
FOTO: ANP
Acties tegen
Betuwelijn
vertragen
treinverkeer
DEN HAAG - Zowel in
Betuwe als in de Albl
serwaard hebben
handvol 'acties van teg(
standers van de Betuv
lijn zaterdag op een aan
plaatsen tot vertraging
voor het treinverkeer j
leid.
Hoogtepunt van de ver
voornamelijk ludieke acties
gen de plannen van het ka
net een goederenspoorlijn v
Rotterdam naar Duitsland a
te leggen, was zaterdagmidc
in Valburg. Daar verzameld
alle Betuwse actiegroep
zich. Bij Valburg moet een d
taineruitwisselpunt kom|
De 400 actievoerders kwarr
voor een groot deel met
trein uit Tiel in Valburg 3
Op dat moment had de tri
als gevolg van acties langs'
route, al een flinke vertragj
opgelopen. Op het station
Kesteren lieten actievoerd
de machinist eerst een 1
kersen uit de streek eten vc
dat de trein verder mocht.
dertussen werd de trein d1
actievoerders versierd. Ver
op de route, bij Echteld, g
het stapvoets onder een sj
bolische tunnel van pvc-i
zen en landbouwplastic dc
De inwoners van Echteld i
len dat de Betuwelijn via i
tunnel onder het Amsterdi
Rijnkanaal wordt aangelegc
In Meteren, gemeente Gel(
malsen, is door ongeveer 50
woners op symbolische w
een zelfgemaakt treinstel]
de snelweg Al5 begraven]
alle gemeenten waar zate»
actie werd gevoerd, wen
handtekeningen ingezamel
Standaard Uitgeverij/Wavery Productions
UTRECHT - Voor
mbo'ers kan de basis
beurs wel omlaag, want
hun uitgave zijn lager dan
die van universitaire stu
denten.
Met zo'n aanpassing wil het
ministerie van onderwijs de
bezuinigingen op studiefinan
ciering in de begroting van '93
te lijf gaan, want de basisbeurs
Grote bezuinigingen op stu
diefinanciering zijn overigens
niet te verwachten. Dat zei top
ambtenaar mr. H.P. van Weer-
en zaterdag op het onderwijs-
festival van de Landelijke Stu
denten Vakbond. Scholieren
van het mbo, het middelbaar
beroepsonderwijs, zo zei Van
Weeren, hebben minder uitga
ven dan bijvoorbeeld universi
taire studenten. In de praktijk
blijkt ook. dat mbo'ers vrijwel
geen aanvullende lening aan
vragen. Kennelijk kunnen ze
met de basisbeurs wel uitko
men. Veel mbo'ers wonen ook
nog bij hun ouders thuis.
De maatregel past in het beleid
van minister Ritzen om de
hoogte van de studiefinancie
ring verschillend te maken
voor verschillende schoolsoor
ten. Zo is de beurs voor scho
lieren in het voortgezet onder
wijs dit jaar afgeschaft. In een
debat met WD'er Korthals en
een vertegenwoordigster van
Groen Links opperde Van
Weeren ook de mogelijkheid
van een soort academicus-be
lasting in plaats van studiefi
nanciering. „Het is goed moge
lijk een syteem te bedenken",
zo zei hij, „waarin je geen rela
tie meer legt met het inkomen
van de ouders, maar alleen
met het inkomen van de
dent als die eenmaal is a
studeerd".
Korthals verwacht wel da
over tien, vijftien jaar een
tegreerd jongerenbeleid
zijn, dat is één uitkering v
alle werkende, studerende
werkloze jongeren. Met i
idee wordt al enkele jaren
speeld.
