Jarig IKV koestert relatie met kerken weer
Oecumenische diensten
moeilijker dan gedacht
„Eenvoud is deugd, maar domheid nooit"
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
Roomse dochters brachten meer dan kinderen voort
COMMENTAAR
De VN en Cambodja
£eidóc<3outa/nt
CcicUcSouotmt
MAANDAG 15 JUNI 1992
Wanorde is de beste
dienaar van de
Gelovigen bisdom Chur laten
Haas financieel in de steek
CHUR - Vele katholieken in het Zwitserse bisdom
Chur weigeren mee te betalen aan het beleid van de
behoudende bisschop Wolfgang Haas. Dat valt af te
leiden uit de jaarcijfers die het bisdom afgelopen
\^pek heeft gepubliceerd.
Qe inkomsten uit de kerkbelasting van de katholie
ken in Chur zijn in 1991 met meer dan 50 procent gevestigde Orde.
teruggelopen
In plaats van 970.000 frank (ongeveer 1,2 miljoen
gulden) kwam slechts 464.000 frank (ongeveer
570.000 gulden) binnen. Toch kon het bisdom 1991
afsluiten met een overschot van ongeveer 290.000
gulden.
Dat was te danken aan een forse stijging van de gif
ten aan het bisdom. Volgens waarnemers hebben
yele conservatieve gelovigen in Zwitserland de bis
schop met wie zij zich verbonden voelen, ruim be
dacht.
Jean-Paul Sartre
Vaticaan: ontwikkelingshulp niet
koppelen aan geboortecontrole
RIO DE JANEIRO Het Vaticaan heeft op de
UNCED-milieuconferentie in Rio de Janeiro alle
vormen van geboortecontrole afgewezen die „niet
in overeenstemming zijn met de ware natuur van
de mens".
Zonder voorbehoedsmiddelen en sterilisatiecampagnes
als middelen om de bevolkingsgroei te reguleren bij name
te noemen, verklaarde staatssecretaris, kardinaal Angelo
Sodano zaterdag dat de urgentie van het demografische
probleem „niet tot dwalingen mag leiden".
Sodano wees erop dat ontwikkelingshulp niet van geboor
tecontrole afhankelijk gemaakt mag worden.
De houding van een deel van de wereld, die enerzijds de
mensenrechten verdedigt en anderzijds de rechten van
mensen in minder gunstige omstandigheden schendt, is
volgens hem moreel niet te rechtvaardigen.
Russisch-orthodoxen schorsen
metropoliet Filaret
MOSKOU De Russchisch-orthodoxe bisschoppen
hebben de metropoliet Filaret van Kiew geschorst
en zijn priesterlijke functies ontnomen. Tegelijker
tijd heeft de bisschoppenconferentie ook bisschop
Jakob van Potchaev in het westen van de Oekraïne
afgezet. Hem werd verweten de activiteiten van Fila
ret te hebben ondersteund, zo maakte het persbu
reau Interfax bekend. Eind mei al bekrachtigde de
Heilige Synode van de Russische-orthodoxe kerk
het ontslag van de toenmalige metropoliet Filaret en
erkende zij de tot zijn opvolger gekozen Vladimir
van Rostov.
De bisschoppenconferentie van de zeer onafhanke
lijk van Moskou functionerende Russisch-orthodoxe
kerk besloot al eerder tot definitieve ontzetting van
Filaret uit zijn functies, nadat deze zich in april te
gen zijn ontslag had verzet. Filaret was wegens zijn
rol onder het communistische regime en zijn per
soonlijke levenswandel in opspraak gekomen.
UTRECHT Het aantal
donateurs loopt nog
$teeds terug, de vergrij
zing onder de deelnemers
slaat toe en het aantal ac
tieve kernen is op de vin
gers van twee handen te
tellen. Toch kan dat zater
dag in de Utrechtse Jans-
kerk de pret bij het IKV
niet echt drukken. De ju
bilerende interkerkelijke
vredesbeweging heeft een
feestje aangeboden gekre
gen van de gezamenlijke
kerken vanwege haar vij
fentwintigjarig bestaan en
heeft dat dankbaar geac
cepteerd.
Het IKV koestert zijn relatie
met de kerken weer, nadat
deze tijdens het kruisraketten-
debat in de jaren tachtig onder
grote spanning was komen te
staan en het ontstaan van al
ternatieve vredesbewegingen
als ICTO en VOKS had uitge
lokt. Die laatste twee, beiden
verenigd door hun afkeer van
het IKV maar verschillend
denkend over de manier waar
op het bestreden moest wor
den, leiden nu een louter sla
pend bestaan. Daarbij vergele
ken is het IKV nog steeds vi
taal en creatief. Ook zaterdag
bewijst het in elk geval met be
spreking 'van een thema als
godsdienst en nationalisme in
Europa zijn reden van bestaan.
Belangrijk
De kerken zijn opnieuw be
langrijk. Als het IKV al ooit de
verleiding heeft gehad om bui
ten de gezichtskring van de
kerken te opereren, dan is de
jubileumbijeenkomst er voor
- mocht het al nodig zijn -
om het IKV er aan te herinne
ren dat het zonder die kerken
geen stem zou hebben. Niet
dat de bijeenkomst in Utrecht
nu drommen mensen trekt.
Vanuit de kerken zelf is kardi
naal A. Simonis de enige en
meest prominente gast.
„De mensen zijn nu eenmaal
veel gemakkelijker te mobili
seren voor het milieü", zegt
persvoorlichtster Grada Huis,
de malaise waarin het IKV ver
keert nader toelichtend. Ze
beaamt dat de burgeroorlog in
Joegoslavië - het belangrijk
ste item voor het IKV nu
voor de meeste mensen ver
van hun bed ligt. „Voor het on
dersteunen van een conferen
tie over de problemen in Joe
goslavië krijg je weinig geld en
mensen bij elkaar. Alleen wan
neer je concreet iets kunt doen
voor mensen in die oorlog daar
zie je dat het geld uit de diako-
nieën binnenstroomt".
IKV-voorzitter Frans-Bauke
van der Meer heeft in zijn jubi
leumtoespraak net melding
gemaakt van een speciaal vre-
desfonds waarmee het IKV di
recte slachtoffers van de Joe
goslavische burgeroorlog pro
beert te helpen. Daar komt het
nodige geld voor binnen. In
Nederland heeft zich uit een
groepje jonge Joegoslavische
vluchtelingen en dienstweige
raars, die uit alle Joegoslavi
sche republieken afkomstig
zijn, spontaan een groepje ge
formeerd onder de naam Mi-
za-mir (Wij voor vrede). Ruim
een tiental van deze dienstwei
geraars loopt op de jubileum
bijeenkomst rond.
Tegelijkertijd laat het nieuw
ste IKV-initiatief de afstand
zien tot de veel bredere, pre
tentieuzere, maar ook veel
moeilijker over te brengen
doeleinden die het IKV koes
tert in het postnucleaire tijd
perk. Die vat Frans-Bauke van
der Meer in zijn toespraak sa
men onder de noemer van „het
helpen ontwikkelen van de ci
viele samenleving": met ande
re woorden het betrekken van
burgers in de voormalige satel-
lietlanden bij het bestuur van
hun land na veertig jaar ont
wenning. Maar in hoeverre ligt
dat nu op de weg van het IKV
en inhoeverre heeft het daar
toe de mogelijkheden? Vragen
waarop de voorzitter geen dui
delijk antwoord geeft. Hij vol
staat met op te merken dat ker
ken en kerkelijke vredesorga
nisaties naast conflictbeheer
sing een belangrijke rol te ver
vullen in die „civiele integra
tie".
Van der Meer verbaast zich
over de nogal eens gehoorde
opmerking dat het IKV na de
politieke omwentelingen in
Europa in 1989 geen functie
meer heeft. Hij pareert dat met
een beschrijving van de situa
tie drie jaar nadien: de veilig
heid is hier in het Westen ver
beterd, maar in het Oosten ver
slechterd; de welvaartsver
wachtingen in het Oosten wa
ren drie jaar geleden zeer
hoog, maar de realiteit valt nu
zwaar tegen en tenslotte: het
Westen juichte de revolutie toe
maar laat, nu het op hulp aan
komt, het er mooi bij zitten.
De gretigheid waarmee hij
zich in zijn toespraak bezig
houdt met de problemen in
Oost-Europa en in het bijzon
der met Joegoslavië, lijkt hem
haast ervan te weerhouden om
tot een plaatsbepaling van het
IKV zelf en zijn functie te ko
men. Die komt alsnog, maar,
zo zegt Van der Meer, de the
matiek is voor het IKV inge
wikkelder geworden. Er zal bo
vendien discussie nodig zijn
over de prioriteiten, en dat is
zeker nodig wanneer in alle ac
tiviteiten die het IKV wil on
dernemen zoals Van der Meer
zegt, „civiele integratie het
sleutelwoord is". De oude on
derwerpen worden trouwens
niet helemaal vergeten. Kern-
bewapening is ook nu nog een
taak vóór het IKV, zo verzekert
Van der Meer. Dat onderwerp
voert direct weer terug tot de
meest succesvolle periode van
het IKV.
Een rij van prominenten felici
teert per dia in een zijbeuk van
de Janskerk de jarige vredes
beweging vanwege haar inzet
tijdens het kernwapendebat,
maar haast niemand lijkt dat
nog op te merken.
ZOETERMEER - Oecu
menische diensten verlo
pen, nog afgezien van de
formele blokkade daarte
gen van de officiële kerk,
minder gemakkelijk dan
de meeste pastores ge-
heigd zijn toe te geven.
Dit stelde pastor A. Vijftig-
schild op een studiedag in Zoe-
termeer van het Diocesaan
Pastoraal Centrum van het bis
dom Rotterdam. De dag was
opgezet ter ondersteuning van
de oecumenische liturgische
praktijk in rooms-katholieke
parochies
Vijftigschild vertelde van zijn
eigen ervaringen als zieken
huispastor in het St. Elisabeth-
ziekenhuis in Leiderdorp.
Door de afwezigheid van een
dominee geruime tijd in dit
ziekenhuis zag hij zich ge
noodzaakt diensten op te zet
ten die ook voor protestanten
aanvaardbaar moesten zijn.
Naderhand leidde hij samen
met een dominee diensten tot
dat de bisschop van Rotter
dam, toen nog mgr. Simonis,
aan deze vorm van samenwer
king een einde maakte.
Volgens Vijftigschild zijn er al
lerlei belemmeringen die geza
menlijke diensten problema
tisch maken. Bijvoorbeeld de
verschillende manieren waar
op katholieken en protestan
ten omgaan met het eucharis
tisch brood. Verder constateer
de hij dat de „rijkdom van de
katholieke liturgie min of
meer tot zwijgen werd ge
bracht in zo'n oecumenische
viering. Andere obstakels wa
ren de keuze van de liederen,
het zingen van psalmen en het
verschil in de wijze van bidden
en preken.
Volgens Vijftigschild blijkt uit
een Kaski-onderzoek een dis
crepantie tussen wat pastores
aan mogelijkheden voor oecu
mene zien en wat zij daarvan
in de praktijk realiseren.
Uit een enquete in het Leider-
dorpse ziekenhuis bleek dat de
helft van de katholieken voor
keur had voor een uitsluitend
katholieke dienst. Bij een klei
ne meerderheid van de protes
tanten was in dit ziekenhuis
voorkeur voor een prote
stantse dienst.
De kerkmusicus Richard Bot
stelde dat oecumene zijns in
ziens begint bij de muziek.
Daar liggen veel meer moge
lijkheden tot samenwerking
tussen de verschillende ker
ken dan men doorgaans in de
praktijk ziet.
Titus Brandsma herdacht in Dokkum
Een dame met zere voeten zoekt gpnezing in het water van de Bonifatiusbron in Dokkum Gisteren vond
bij deze bron de herdenking plaats van de vijftigste sterfdag van Titus Brandsma. Kardinaal Willebrands
was speciaal uit Rome overgekomen om de plechtige eucharistieveiring te leiden. De Friese priester stierf
in 1942 in het concentratiekamp Dachau. In 1924 had hij de leiding van de eerste bedevaart naar de Boni
fatiusbron in Dokkum. Als gevolg van het verhaal van de genezing van een kind bij deze bron twee jaar
geleden is de belangstelling voor het 'heilige' water sterk toegenomen.
FOTO:ANP
NIJMEGEN - Op het se
minarie van het bisdom
Den Bosch was lange tijd
de algemene opvatting
dat je met een vrouw niet
praatte. Haar taak was het
krijgen van kinderen en
daarmee was haar levens
taak volbracht.
Dat vrouwen desondanks in de
Rooms-Katholieke Kerk vaak
een belangrijke, maar tot dus
ver onderbelichte rol gespeeld
hebben gespeeld, wordt aange
toond in het boek 'Roomse
dochters. Katholieke vrouwen
en hun beweging', dat afgelo
pen weekeinde in Nijmegen is
gepresenteerd. De redactie be
rustte bij de feministische
theologen Tine Halkes en An-
nelies van Heyst en de ge
schiedkundige Marjet Derks.
Het boek is gebaseerd op ge
sprekken met tien vrouwen
die een leidende rol hebben ge
speeld in katholieke organisa
ties als de Katholieke Actie, de
vrouwenorganisatie van het
Nederlands Katholiek Vakver
bond en het Katholiek Vrou
wengilde. Ook is gesproken
met de vorig jaar overleden po
litica Berthe Groensmit-Van
<%r Kallen en de journaliste
Ahne Biegel.
Niet alleen de RK Kerk, maar
ook de geschiedschrijving van
deze kerk ziet de vrouw over
het hoofd, schrijven Derks en
Van Heyst. Zelfs feministische
onderzoeksters maken zich
daaraan schuldig. Zij zien ka
tholieke vrouwen als onbe
langrijk, onmondig en onder
drukt.
Een treffend voorbeeld vormt
een onderzoek van twee vrou
welijke historici uit 1981 naar
de ervaringen van katholieke
vrouwen met het moeder
schap. Zij presenteerden deze
geschiedenis eenzijdig als
'ideologie-overdracht' van een
'patriarchaal machtsapparaat'
en lieten doorschemeren al
leen die vrouwen te. geloven
die negatieve zaken naar vo
ren brachten.
De interviews in 'Roomse
dochters' nuanceren dit beeld.
Jel Severijnen-Cals, van 1954
tot 1965 voorzitter van het Ka
tholiek Vrouwengilde, had ne
gen kinderen, maar heeft nooit
de pastoor op bezoek gekregen
die haar vroeg, waar het vol
gende kind bleef.
In arbeiders- en boerengezin
nen lag dat waarschijnlijk an
ders. Zo zegt Annie Kessel, die
actief was in de katholieke ar
beidersbeweging, dat men
heel vreemd reageerde toen
een kapelaan vond dat het hu
welijksleven strikt behoorde
tot het privé-domein van een
echtpaar. Van hem zeiden de
mensen: „Dat is ook een rare,
dat is geen goeie geestelijke."
De geïnterviewde vrouwen be
hoorden allen min of meer tot
de katholieke elite. Ze hebben
meestal meer opleiding gehad
dan de gemiddelde katholieke
vrouw en kwamen uit de mid
den- en hogere klasse. Zo was
Severijnen-Cals, in 1989 over
leden, een nicht van oud-pre
mier Cals en is Maria van Nis
pen tot Sevenaer-Ruys de
Beerenbrouck dochter van mr.
Ch. Ruys de Beerenbrouck, die
tussen de twee wereldoorlogen
drie keer minister-president is
geweest.
In de organisaties voor boerin
nen en arbeidersvrouwen had
den vrouwen uit de hogere en
middenklasse veel invloed.
Annie Kessel, die in 1966 be
kendheid kreeg toen zij in de
nacht van Schmelzer als lid
van de KVP-fractie achter het
kabinet-Cals bleef staan, werk
te voor de arbeidersvrouwen,
maar kwam zelf uit een mid
denstandsgezin.
FOTO: ANP
Het standsverschil werd in de
katholieke samenleving sterk
gevoeld. Heel wat initiatieven
van katholieke dames uit de
hogere standen zijn te typeren
als een beschavingsoffensief:
zij zouden de arbeidersvrou
wen en boerinnen leren hoe zij
zich in de maatschappij moes
ten gedragen. Arbeidersvrou
wen waren eigenlijk altijd on
zichtbaar geweest en voor
sommige vrouwen uit andere
standen hoefde er in die situa
tie niet veel te veranderen.
Kessel vertelt hoe een vrouw
uit gegoede kring, die voor de
oorlog bestuurslid van de RK
Vrouwenbond was geweest,
haar eens zei: „Maar juffrouw
Kessel, u weet toch wel dat la
ter in de hemel de arbeiders
onze voetenbankjes zijn!"
De standsverschillen waren
ook af te zien aan de bladen
van de vrouwenorganisaties.
In het blad van de RK Vrou
wenbond, een typische 'da
mesorganisatie', stonden re
cepten voor chateaubriand a la
royale en tips voor de verwijde
ring van champagnevlekken
uit zijde. De boerinnen, voor
wie dergelijke zaken even ver
weg stonden als de uitspraken
van de gereformeerde synode,
kregen recepten voorgescho
teld voor spekpannekoeken en
karnemelksepap met gort. De
verschillen maakten dat het
bij sommigen levende ideaal
van één katholieke vrouwenor
ganisatie waarvan ook de boe
rinnen en arbeidersvrouwen
deel zouden uitmaken, weinig
kans van slagen had.
Opvallend veel van de geïnter
viewde vrouwen zijn onge
trouwd gebleven. Waarschijn
lijk hadden zij geen carrière in
een vrouwenorganisatie kun
nen maken als zij getrouwd
waren, want de kerk ging er
van uit dat gehuwde vrouwen
voor hun gezin kozen. Vrouwe
lijke KVP-kamerleden moes
ten in 1955 heel wat weerstand
in eigen kring trotseren om
voor een PvdA-motie te stem
men waarin werd verzocht om
opheffing van de regel dat
vrouwelijke ambtenaren die
trouwden, automatisch hun
ontslag kregen. Van ongehuw
de vrouwen werd verwacht dat
ze celibatair leefden. Ook voor
de katholieke vrouwenorgani
saties leken ongehuwde moe
ders, samenwonende vrouwen
of lesbiennes niet te bestaan.
Binnen de vrouwenorganisa
ties hadden de geestelijk advi
seurs, vaak een plaatselijke
kapelaan, een belangrijke rol.
De geestelijken met wie Seve
rijnen-Cals als voorzitster van
het Katholiek Vrouwengilde in
aanraking kwam, legden haar
nooit iets in de weg. „Natuur
lijk had de kerk andere opvat
tingen over vrouwen dan wij,
maar ik moet zeggen dat we ze
nooit gevraagd hebben wat ze
van het Gilde vonden en we er
ook nimmer last van hebben
ondervonden."
Mi a Stollman, actief in de ka
tholieke arbeidersvrouwenbe
weging in Limburg, consta
teert dat de aanwezigheid van
de mannelijke geestelijk advi
seur vrouwen remde in het uit
spreken van hun mening. Bo
vendien moest zij nogal eens
priesters eraan herinneren dat
alleen citaten uit encyclieken
of de bijbel de arbeidersvrou
wen niet aanspraken. Een pas
toor die haar opriep de mensen
„goed eenvoudig" te houden,
kreeg van Stollman te horen:
„Ja, dat is goed, want eenvoud
is deugd, maar domheid
nooit."
De invloed van geestelijken
was vooral groot in het katho
liek vrouwelijk jeugdwerk,
waarin Beb Twaalfhoven actief
was. De leiding daarvan was in
tegenstelling tot het werk on
der jongens vrijwel geheel in
handen van geestelijken en re
ligieuzen. Dezen hadden hun
eigen opvattingen over ont
spanning en vonden gezel
schapsspelen, zangkoren en
volksdansen zeer geschikt
voor meisjes. Meedoen aan de
verkennerij was verboden: de
bisschoppen vonden deze acti
viteit te ruw en onvrouwelijk.
Geïnspireerd
De vrouwen voelen zich allen
nog rooms-katholiek, al wijzen
verscheidenen van hen de
houding van hun kerk tegen
over voorbehoedmiddelen en
abortus af. Zij voelen zich in
het algemeen geïnspireerd
door de feministische theolo
gie en zijn soms geneigd hun
werk met terugwerkende
kracht als fejninistisch te om
schrijven.
„Ik houd van de kerk, ook als
ze dement is", zegt Stollman.
„Het christendom heeft de mo
gelijkheid in zich om mensen
gelukkig te doen zijn. Al die
vrouwen en congregaties die
we gehad hebben en voor een
deel nog hebben, die hebben
zoveel gepresteerd. Dat is ook
de kerk."
MET de grootste vredesoperatie uit hun bestaan hadden d
Verenigde Naties gehoopt eindelijk een oplossing te vinde
voor de kwestie-Cambodja. De vredesconferentie in Parij
leek eind vorig jaar de weg te hebben gebaand naar een reg(
ling die veel te lang was uitgebleven, wat de uitzichtloze e
lende van het land alleen maar had doen toenemen. De feite
spreken voor zichzelf: Cambodja telt nog altijd minder inwi
ners dan in 1970 toen de staatsgreep van generaal Lon Nol t(
gen prins Norodom Sihanouk en de Amerikaanse inval c
spiraal van geweld ontketenden.
De eerste twee fasen van het VN-plan zijn verlopen volgen
plan: een troepenmacht (UNTAC) van bijna 20.000 man is te
plaatse om toe te zien op het sinds januari van kracht zijne
bestand en de naderende verkiezingen, en de repatriërir
van 400.000 vluchtelingen uit Thailand is op gang gebrach
Maar zoals iedereen had gevreesd, is het meteen mis gelope
bij de derde en cruciale fase van het plan: de ontwapenir
van de verschillende gewapende groepen. De Rode Khmer
die tijdens hun terreurregime meer dan een miljoen mense
hebben omgebracht, hebben geweigerd hun wapens over I
dragen en zich onder bevel van de VN-troepen te plaatsen. E1
hele VN-operatie wordt daardoor ernstig bedreigd. Zonds1
ontwapening van de guerrillagroepen en het regeringsleg
kan er vrijwel zeker geen sluitend bestand worden afgedwo
gen en wordt het tijdsschema voor de verkiezingen overhot 1
De Rode Khmers beweren dat er zich nog altijd eenhed*'
van de vroegere Vietnamese bezettingstroepen in het lai J
bevinden en tegenover hun aartsvijanden willen zij niet
een zwakke positie staan. Niemand heeft een bevestiging v;
die bewering, maar dat is in feite bijkomstig. Het was duid,
lijk dat de Rode Khmers al lang naar een alibi zochten o i
zich aan de VN-verplichtingen te onttrekken. Met zow
50.000 goed bewapende strijders zijn de Rode Khmers ven
de sterkste van de drie guerrillagroepen en op zijn minst
evenknie van het regeringsleger. De afgelopen jaren war<;
zij opnieuw en met toenemend succes in het offensief g
gaan. Het VN-optreden doorkruist hun plannen om weer
macht te grijpen, zodat zij er weinig voor voelen een bestai i
in acht te nemen. De laatste weken hebben zij dat bestaii
trouwens steeds vaker geschonden.
De VN-Veiligheidsraad en de UNTAC-commandanten wc I
den door die ontwikkelingen voor een dilemma geplaatst. 1
Rode Khmers kunnen niet alleen de uitvoering van het pl;
ernstig vertragen, zij zouden ook de VN-troepen gemakkeli
de baas blijven mocht het tot een gewapend treffen kome
De UNTAC-eenheden hebben trouwens geen mandaat geki
gen om terug te vechten en zij zijn ook niet- uitgerust om
ties uit te voeren tegen een vanuit de jungle opererende guc
rillagroep.
BEHALVE diplomatieke druk heeft de Veiligheidsraad r
menteel geen andere middelen om de Rode Khmers te dwi
gen mee te werken. Voor een eventueel ingrijpen tegen
guerrilla zou een nieuwe resolutie van de raad nodig zi
maar dat zou de eerste stap kunnen worden naar een nieui
nachtmerrie. Niemand durft dat momenteel te overweg* i
Lijdzaam blijven toezien kan de internationale gemeenschj
zich echter niet permitteren, zeker niet in dit conflict. Een c
lossing voor Cambodja was de wellicht grootste test voor
Verenigde Naties om te bewijzen dat zij eindelijk een niet
élan hadden gevonden. Als zij falen, krijgt hun geloofwa;
digheid een zware klap. Met alle middelen waarover zij 1
schikken moeten de VN daarom de boodschap aen Pol Pot
Khieu Samphan duidelijk maken: dat er voor hen geen plat
is in een democratische wereld.
Record aantal
handtekeningen
tegen
vreemdelingenhaat
AMSTERDAM In totaal-
233.796 mensen hebben
tot dusverre het appèl te
gen vreemdelingenhaat
ondertekend waarbij zij
beloven in hun eigen om
geving elke uiting van
vreemdelingenhaat te be
strijden. Minister Dales
van binnenlandse zaken,
coördinerend minister
voor het minderhedenbe
leid, nam de handtekenin
gen gisteren in de Mozes
en Aaronkerk in Amster
dam in ontvangst.
Het appèl ontstond in
maart dit jaar na de toe
spraak van burgemeester
Van Thijn van Amster
dam bij de Auschwitzher-
denking.
Van Thijn, gisteren bij de over
handiging van de handteke
ningen aanwezig, vroeg zich
toen naar aanleiding van on
der meer de aanslag op een
moskee in Amersfoort af, of de
Nederlanders zich voldoende
realiseren dat het nazisme zich
kon ontwikkelen in een demo
cratie. Vijfentwintig organisa
ties, waaronder de Raad van
Kerken, de pauselijke com
missie Justitia et Pax, de Anne
Frankstichting, de FNV, het
CNV, het Centrum Informatie
en Documentatie Israël en het
Samenwerkend Verzet, wilden
via de actie „de negatieve spi
raal van vervelend gedrag van
brutaliteit en aanslagen jegens
buitenlanders" doorbreken en
een keerpunt aanbrengen „op
de heilloze weg van vreemde
lingenhaat."
De minister wil in september
een model-anti-discriminatie
code gereed hebben voor het
bedrijfsleven en andere maat
schappelijke sectoren.
Uitgave:
Kantoor:
Telefoon:
Telefax:
Postadres:
Hoofdkantoor
Telefoon:
Postadres:
Westerpers bv (maakt deel uit van Sljtl
Apothekersdijk 34, Leiden
071 - 122 244
071 - 134 941
Postbus 112300 AA Leiden
Koopmansstraat 9. 2288 BC Rijswijk
070-3190 933
070-3906 717
Postbus 9, 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur: J. Leune
Adjunct-hoofdredacteur: J. Timmers.
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 808): L. van Koot.
Leiden en omgeving (tel 071 - 144 046/047/48/49). G.- J Onvlee (chef-redacteur;
F. Buurman, K. van Kesteren, R. Kleijn, drs. R. Koldenhof, M. Kroft, T. Pieters en
M. Roso.
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel: 070 - 3190 815):
A. van Rijn (chef), W Bunschoten, drs C van Haersma Buma, A. van Holstein,
E. Huisman, H. Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij, R. de Roo, drs. K. Veraart.
Kunst/rtv (tel 070 - 3190 834) G. Ansems (coördinator), B Jansma, H Piet
Geestelijk leven (tel 070 - 3190 835) L Kooistra. drs P van Velthoven
Foto (tel. 070 - 3190 838): M Konvalinka (chef) en S. Evenhuis
Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819): T. Kors.
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van:
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied;
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie, e
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederland i
België De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn H, Leber, drs. K. Swiers
M van de Ven en P Vogels De parlementaire redactie bestaat uit R. in 't Hout
(chef), H. Bijlaveld, D Hofland, P. Koopman. D. van Rietschoten en K van
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus;
- de volgende correspondenten in het buitenland drs. D. J. van den Bergh
(Peking), drs. H Botje (Tunis), A. Courant (Athene), R. Hasselerharm
(Johannesburg), drs. A Heering (Rome), B. van Huët (Londen), M de Koninck
(Washington). F. Lindenkamp (Sao Paulo), B Schampers (Brussel), W Voordon
(Londen), drs. R Vunderink (Moskou). W Werkman (Jeruzalem). G. van Wijlanl
(Belgrado), F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel)
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertaal-
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Vertaalster: dl
M de Cocq.
n 18.00 tot 19.00 u
27,00
79,80
312,65
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248 op mt
15 00 uur.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling:
per maand
per kwartaal
per jaar
Bij betaling per acceptgirokaart:
per maand 28.20
per kwartaal 82,80
per jaar 318,65
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 -122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702.
Bankiers
ABN/AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK 663 050
