„Blank en zwart kunnen echt niet zonder elkaar" CöidócSoivumt BINNENLAND BUITENLAND Zuid-Afrika's ambassadeur Nothnagel erkent 'verkeerd apartheidsbeleid' Goede vooruitzichten Nederland op Europese bouwmarkt KLM vliegt 300.000 passagiers naar Antillen en Aruba Industriewe Katwijk krijgt rotond Curium breidt polikliniek uit li ZATERDAG 13 JUNI 1992 A Over enkele weken gaan premier Lubbers, vice-premier Kok en minister van buitenlandse zaken Van den Broek naar Zuid- Afrika. Zelden kende een reis van bewindslieden zo'n woelige voorgeschiedenis. Hun vertrek werd zelfs uitgesteld, de delegatie moest worden uitgebreid met de vice-premier en de top van het Nederlandse kabinet toog naar Zwitserland om plooien in het gemoed van Nelson Mandela glad te strijken. Nu vliegen ze gedrieën naar de politiek zo tumultueuze zuidpunt van Afrika. Hoe staan de zaken er voor in het land van De Klerk en Mandela? De Zuidafrikaanse ambassadeur in Den Haag, A. Nothnagel: „Het zal tijd vergen om van de apartheid te herstellen". Op het gebied van de interna tionale handel hebben we het moeilijk gehad. Uiteindelijk hebben we alles verkocht wat we wilden verkopen, maar dat is gepaard gegaan met grote verspilling van energie en geld. Onze kolen zijn bijvoor beeld al die jaren via Rotter dam Europa binnen blijven ko men". Grinnikend: „Achteraf moeten we toegeven dat heel wat Zuidafrikaans fruit onder een andere naam in Neder landsewinkels lag". „De gevolgen van de sancties zie je in het Zuid-Afrika van 1992. Natuurlijk zijn die niet alleen verantwoordelijk voor de moeilijkheden. De werelde conomie groeit al een paar jaar matig. De goudprijs is gekel derd. Al tien jaar lang teisteren droogten heel zuidelijk Afrika. De oorlogen in Mogambique en Angola hebben veel geld ge kost. Samen met de bevol kingsexplosie hebben al die factoren geleid tot een negatie ve economische groei, met ern stige gevolgen op allerlei maat schappelijke terreinen. De vlam kan gemakkelijk in de pan slaan". Kolen via Rotterdam, Zuidafri kaans fruit onder een andere naam in Nederlandse magen - toch is ons land altijd fel te gen de apartheid tekeer ge gaan. DEN HAAG - Zuid-Afri ka zit diep in de proble men. Onzekerheid over de toekomst beheerst de sa menleving. Geweld teis tert de zwarte woonoor den. Blank en zwart staan lijnrecht tegenover elkaar achter de onderhande lingstafel. Hun politieke machtstrijd gaat naar een climax. De economie stag neert. De sociale chaos is groter dan ooit. Het aantal werklozen loopt in de mil joenen. Aanhoudende droogte heeft een ver woestende uitwerking op de voedselproduktie. Zuid-Afrika's ambassadeur in Den Haag, A. Nothnagel, is zich bewust van de immense problemen in zijn land. Als een van de weinige Afrikaners geeft hij onomwonden toe wat een belangrijke, zo niet de be langrijkste, oorzaak is: „Apart heid heeft ontwrichting ver oorzaakt; het is een van de be langrijke redenen van de soci ale instabiliteit. Het zal tijd vergen om van de apartheid te herstellen. Veel van de nega tieve factoren zijn mede een gevolg van het verkeerde apartheidsbeleid. Dat heeft economische groei en ont plooiingsmogelijkheden van de zwarte bevolking beperkt". Zo'n negatieve factor waren de internationale sancties? „We moeten openlijk erken nen dat die enorme schade hebben berokkend. Daarover bestaat geen twijfel. We waren lang verstoken van grote geld leningen. De olieboycot heeft honderden miljoenen gekost. Hechte band „Er is altijd een hechte band geweest tussen Nederland en alle bevolkingsgroepen in Zuid-Afrika. De blanken zien die in een historische context, de zwarten in de vooraanstaan de rol die Nederland speelde in de strijd tegen apartheid. Zo als Mandela zei: betrokken heid leidt tot bekendheid, en andersom. We hadden in Zuid- Afrika voortdurend de indruk dat de reactie tegen de apart heid in Nederland, zowel van de samenleving als van de overheid, heftiger, scherper was dan in andere landen. Mis schien pasten harde acties als het doorsnijden van slangen bij Shell-pompstations en het afbranden van de Makro in dat beeld. De gecombineerde krachten van anti-apartheids- groepen zoals Komité Zuide lijk Afrika, Anti Apartheids Beweging Nederland, Pax Christi, Kairos, Nederlandse Raad van Kerken, Boycot Out- span Actie vormden een formi dabele anti-apartheidslobby". „In het kader van de bewust making levert de Nederlandse overheid een aanzienlijke bij drage, zoals in de vorm van subsidies, om onrecht als dat van de apartheid in de schijn werpers te plaatsen. Dat ge beurt hier meer dan in de meeste andere landen en is een unieke eigenschap \jan Nederland. Dat is van belang om te begrijpen waarom de anti-apartheidsacties in Ne derland zo sterk waren. Daar komt nog bij, zo heb ik gele zen, dat veel Nederlanders me nen dat hun land medeschul dig is aan het ontstaan van het historische onrecht in Zuid- Afrika. Dat moge zo zijn. Als je naar de geschiedenis kijkt zie je dat de eerste scheiding van bevolkinsgroepen in Zuid- Afrika samen viel met de eer ste Nederlandse vestiging. On recht en discriminatie reisden mee aan boord van het schip van Van Riebeeck. Het waren geen Zuidafrikaanse uitvin dingen maar universele ver schijnsels". „Het is bovendien begrijpelijk dat het naoorlogse antiracis- me-debat in Europa een rol heeft gespeeld in de beoorde ling van Zuid-Afrika. Stand punten van extreem rechtse Afrikaners ten slotte hebben een veroordeling van alle blan ken uitgelokt. Een groot deel van de blanke samenleving is ten onrechte geëtiketteerd en gestigmatiseerd als racisten als gevolg van de standpunten van een kleine groep extremis ten". Zuidafrikaners en Nederlan ders struikelen nu over elkaar bij het uitleggen van de 'histo rische veranderingen' in Zuid- Afrika. „De afgelopen twee jaar is het oordeel over Zuid-Afrika dra Zuid-Afrika's ambassadeur Nothnagel. I FOTO: SP matisch veranderd, ook in Ne derland, door het opheffen van de apartheid, het vrijlaten van Mandela en andere politieke gevangenen, het toelaten van het ANC en andere stappen van president De Klerk. Het is ironisch, maar de ontwikkelin- ge.n in Oost-Europa zijn van belang gebleken voor een uit gebalanceerd oordeel over het veranderende Zuid-Afrika. Mensen zeggen nu met begrip: Jullie zijn niet de enigen met een erfenis van een verkeerd systeem. Kijk naar Rusland, Joegoslavië, Oost-Duitsland, de rest van Oost-Europa". Grondwet „We moeten in recordtijd een nieuwe grondwet schrijven. In de geschiedenis van alle lan den was dat een proces van de cennia, soms eeuwen. In Zuid- Afrika proberen we het te doen in drie tot vijf jaar. Ik denk dat het kan, Zuid-Afrika heeft bin nen enkele jaren een fantasti sche grondwet, de vrucht van verstandige arbeid van des kundigen, het resultaat van verstandige onderhandelin gen door verantwoordelijke partijen". „De zorgwekkendste vraag is of je er in slaagt om in de wer kelijkheid van Zuid-Afrika zo'n grondwet te laten leven in het denken en in de harten van de bevolking. Niemand ligt wakker van de verfijnde juridi sche formuleringen waarin de deskundigen een democrati sche grondwet gieten. Ieder een stelt maar één vraag: zal er vrijheid en gerechtigheid zijn? Zal de regering van de dag de grondwet respecteren? Als die de mensenrechten niet garan deert, heeft het volk niet veel aan een mooie grondwet. Ik ben niet pessimistisch. Onder de bevolking bevinden zich een heleboel emotionele men sen die onzeker zijn, zowel links als rechts. Temidden van de emoties opereren verstandi ge leiders". Geldt dat ook voor het ANC? Is het ANC klaar voor een leiden de politieke rol? „De vraag is niet of ze het kun nen, de werkelijkheid is dat ze het móeten, zodra verkiezin gen gehouden worden. Het ANC heeft intelligente, erva ren en verstandige leiders. Door hun verbanningen heb ben ANC'ers veel internationa le ervaring opgedaan, weten wat politiek kan en wat niet kan, hebben de potentiële cha os van het communisme van nabij meegemaakt. In de wes terse democratische wereld hebben ze het tegendeel ge zien". „Ik heb Mandela, Ramaphosa, Mbeki en anderen ontmoet. Mandela is een charismatische leider. Hij straalt wijsheid uit. Om na zoveel jaren in de ge vangenis nog zoveel kracht uit te stralen is indrukwekkend. Ondanks de retoriek van Man dela en De Klerk, wat een on- .vermijdelijk onderdeel is van het hervormingsproces, ben ik er van overtuigd dat ze tot overeenstemming komen en dat ze beiden begrijpen wat op het spel staat. De huidige pat stelling bij de onderhandelin gen is tijdelijk. Praten over sta kingen en harde acties is ern stig, maar betekent niet het einde van de onderhandelin gen. Als we over vijf of tien jaar terugblikken, zal het niet meer zijn dan een korte hapering in het onderhandelingsproces", een moment. „Het zou dwaas zijn de span ningen te onderschatten. Er is bezorgdheid dat acties uit de hand kunnen lopen. Er is altijd de dreiging dat het verkeerd kan gaan. Maar ik gqjbof niet in het burgeroorlogscenario of een tweede Beiroet. Het is een klein wonder dat Zuid-Afrika met zijn problemen van werk loosheid, lage economische groei en sociale ontwrichting nog zoveel stabiliteit kent". Geen vijanden Zou u zelf onder een zwarte president ambassadeur kun nen zijn? „Dat maakt me niets 'uit. Ik verlang maar twee dingen. De regering moet democratisch en rechtvaardig zijn. En ik moet mijn vrijheid van me ningsuiting behouden. On danks de apartheid, misschien zelfs als gevolg daarvan, zijn Zuidafrikaners van alle rassen beter in staat met elkaar om te gaan dan de wereld beseft. Door de apartheid heeft de we reld blank en zwart altijd als tegenstanders van elkaar ge zien. Beide groepen beseffen: we zijn allemaal Zuidafrika ners, geen vijanden". Vinden Winnie Mandela en Eugene Terre'Blanche van blank extreem rechts dat ook? „In de diplomatieke wereld moet je voorzichtig zijn met het beoordelen van politieke uitspraken en acties van indi viduen. Soms grenst wat ze zeggen en doen aan het onbe grijpelijke. Ik zie uitspraken in de context van de emoties van het ogenblik. Soms heeft een radicale uitspraak een tempe rende uitwerking op degene die de uitspraak doet. Hij o krijgt tegenwind van de me en het publiek. Polarisati dinosauruspolitiek, hir1^ thuis in het stenen tijdp«1 Natuurlijk blijft de dreig "r van spanning of geweld die gestookt kan worden c links of rechts". „In zijn gel is de Zuidafrikaanse same ving op een punt aangel waar de aanvaarding van weid niet groot is. We Zuidafrikaners zien gewelt m hèt antwoord. De leiders J rust en vrede en stabiliteit kondigen hebben in het Z Afrika van morgen een gr< kans dan de leiders die ge en radicalisme prediken, geldt ook voor zwarte gro ringen onderling, zoals ANC en Inkhata. Alle part in Zuid-Afrika, allemaal, tot op zekere hoogte schuj aan het geweld. De apart|0<j heeft de samenleving wricht. Alle partijen heb een verantwoordelijkheid dat probleem op te lossen, een land uit een oorlogssi tie komt, zoals Zuid-Afi dan willen de mensen vifS niet nog meer geweld. De o: rantiegrens voor geweld Zuid-Afrika overschreden' .li Christelijk „Wij zullen onze proble'^ gezamenlijk oplossen. Bt| en zwart kunnen niet zo elkaar. Alles in het land ben ze samen gemaakt, el bouw, elk produkt is het r taat van hun gezamenlijk^ spanning, alles is het resu a van gezamenlijke handeq verstanden. Zeventig pro r van de bevolking is christi en gelooft in de christe, ethiek. Zuidafrikaners he j een tijdperk achter de ruj v lage economische groei, oj{ gen, strijd tegen apartheü e weid, droogte. In een land^ droogtes kijkt de mens me r. timisme uit naar de reger morgen, niet naar het stofo vandaag". Vele jaren was de ambas, in Den Haag zelf bang voc weid. Het gebouw was eei neembare vesting achter t hekken met gesloten deir Nu, bij het afscheid, is de deur van het slot en staa f, hek open. „Gelukkig st t minder beveiliging", verzy Nothnagel bij het afscheid ROTTERDAM Nederland heeft een riante uitgangsposi tie op de toekomstige Europe se bouwmarkt. Uit onderzoek is gebleken dat het Nederland se bouwprodukt goedkoper is. Daarbij komt dat de arbeids- produktiviteit in Nederland hoger is en het gemiddelde bouwbedrijf efficiënter werkt dan in de ons omringende lan den. Dit zei professor dr. J. Houben gisteren bij de aanvaarding van de bijzondere leerstoel Economische Organisatievor men in de Bouwnijverheid aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Volgens Houben is het funest als ondernemers in de bouw sector de komende jaren een afwachtende houding aanne men. Daardoor blijven belang rijke kansen voor de Neder landse economie onbenut. Kenmerkend voor de bouwsec tor in Nederland en andere landen is volgens Houben dat de bedrijven voornamelijk re gionaal opereren. Daarom twij felen velen in de bouw aan de mogelijkheden voor schaalver groting van de produktie. Maar volgens Houben zal de internationalisering op lange re termijn ook tot de bouw markt doordringen. Dat is vol gens hem niet alleen commer cieel gezien een aanlokkelijk perspectief, maar het kan ook verfrissend werken op de van oudsher nationaal georienteer- de bedrijfstak. Een consequentie van de Euro pese eenwording waar de bouw op dit moment mee wordt ge confronteerd, is de veroorde ling door de Europese Comm- missie van de Nederlandse re gels voor aanbesteding. De commissie vindt dat er in Ne derland sprake is van ongeoor loofde kartelvorming. De uit- in een kort geding hier over bij het Europese Hof wordt nog deze maand ver wacht. Als het hof de Nederlandse re gels in strijd acht met de Euro pese beginselen, stelt Houben voor het Uniform Aanbeste dingsreglement (UAR) uit 1986 uit te. breiden. In het UAR wor den de rechten en plichten ge regeld van opdrachtgevers en uitvoerders in de fase voordat er een contract is getekend. Dat UAR moet dan Volgens Houben worden uitgebreid met regels die niet strijdig zijn met de Europese richtlijnen. Man steelt tas vuile luiers SYDNEY - Een Australische man heeft in een winkelcen trum in een voorstad van Syd ney waarschijnlijk de slag van zijn leven geslagen door een tas vuile luiers te stelen. De tas be hoorde aan een 25-jarige vrouw. De vrouw was bezig op de achterbank van haar auto de luier van haar baby te ver schonen, toen iemand aan de tas begon te trekken. Toen ze zich omdraaide kreeg ze een klap van een man, die zei haar iets te zullen doen als ze de tas niet losliet. Vervolgens stompte hij haar in het gezicht, waarbij een van haar tanden brak. Daarna maakte hij zich met de tas uit de voeten. Bankfraude Rusland in miljarden MOSKOU - Een Russische maffiabende heeft zich weten te ver rijken met een bedrag van 60 miljard roebel, ongeveer 1,25 mil jard gulden, in de grootste bankfraude in de Russische geschie denis, aldus de Russische pers gisteren. Ongeveer dertig mensen uit Tsjetsjenië, een opstandige regio in de Kaukasus, zijn in verband met het schandaal gearresteerd. De Russische Centrale Bank heeft in april en mei miljarden roebels overgemaakt op bankrekeningen die op valse naam stonden van zakenlieden uit Tsjetsjenië op basis van valse orders van de Tsjetsjeense Natiqnale Bank. Volgens de Rabotsjaja Triboena werd het geld door gewapende mannen van de bank in Moskou gehaald en vervolgens in hotelkamers in zakken gestopt. De Moskouse politie was gisteren niet bereikbaar voor commentaar. De politie krijgt steeds vaker te maken met georganiseerde ben des uit Tsjetsjenië die op maffialeest geschoeid zijn. De Russische Bank werd pas achterdochtig nadat enkele man nen, die zeiden een onderzoek te doen naar fraude bij de Tsjest- jeense Bank, om de geldorders van deze bank vroegen die ze ver volgens meenamen. De bewijzen van de fraude zijn hiermee ver dwenen. Toen de Russische Bank argwaan kreeg en de Tsjets jeense Bank benaderde, bleek dat men hier niets wist van gel dorders of een onderzoek, aldus de media. SUSKE EN WISKE - DE SCHERPE SCORPIOEN BI nze vnienoen imen De Gmnee ntmn en tier oe nuDienen m De non/zoen, Die neséens neen re Benen- nen zon, mennen ze ven oen door oe woesTun. of oe wn- wuzmoen vnn De BeseeR Be- 6even ze zich mar oe stad Tinennin Ttten en drinken 'Jk verzet f een voet meer. ue zoe- 1Standaard Uitgeverij/Wavery Productions Actie tegen prostitutie en pornografie in China BEIJING - De autoriteiten van de Zuidchinese provincie Guangzhou hebben meer dan 10.000 mensen'gearresteerd in een grootscheepse actie tegen de prostitutie en de snel groei ende porno-industrie. Dat is gemeld in de Yangcheng, de officiële krant van Guangzhou, die gisteren in Beijing ver scheen. De politie moest nieuwe werk kampen bouwen om alle pros- tituées en pooiers te bergen, verklaarde het hoofd van de provinciale veiligheidsdienst Chen Shaoji in de krant. Hij zei er vooral tevreden over te zijn dat door de actie, die vori ge maand gehouden werd, het probleem van de seks-massa- gesalons „definitief is opge lost". Bijna de helft van de meer dan 10.000 arrestanten zijn veroordeeld tot dwangar beid. „Zij zijn naar detentie- en opvoedingscentra gestuurd waar zij twee jaar lang door ar beid onder dwang heropge voed worden", verklaarde Chen. WILLEMSTAD - De KLM heeft het afgelopen jaar 305.800 passagiers vervoerd van Amsterdam naar Curacao, Aruba, Bonaire en St. Maarten. Daar stond een stoelenaanbod tegenover van 418.750 zodat 112.950 plaatsén leeg bleven. Dit heeft de maatschappij gis teren in Willemstad meege deeld. Het aantal passagiers op de route is gestegen met acht procent. Idoor JANKEES FAAS Voor de kinderen in de wereld De Floriade begint steeds meer tot de verbeelding te spreken. Hoe kan het ook anders, van een kale bedoening kort na de opening is het evenement in Zoetermeer, geholpen door het langdurige warme en zonnige weer, letterlijk en figuurlijk uitgegroeid tot de Wereld Wonder Tuin die de organisatoren voor ogen hadden. De bezoekerscijfers liegen er niet om en steeds meer 'bekende Nederlanders' willen hun naam verbinden aan de Floriade. Gister avond was het de beurt aan minister van financiëh Wim Kok en Lenny Kuhr. De zangeres was aanwe zig in haar hoedanigheid als vertegenwoordigster van het kinderfonds van de Verenigde Naties, Uni cef. Ze bleven niet met lege handen staan. Tijdens de opening van een nieuwe binnententoonstelling mocht Kok een cheque van 100.000 gulden in ont vangst nemen. Dit bedrag was bijeen gelopen door de Leidse Rotary Clubs tijdens een speciale Unicef-loop. Het ministerie van ontwikkelingssa menwerking verdubbelde meteen het bedrag tot twee ton voor het goede doel. FOTO: PETER VAN MULKEN OEGSTGEEST - Het Acade misch Centrum voor Kinder en Jeugdpsychiatrie Curium in Oegstgeest heeft gisteren de uitbreiding van haar polikli niek en de afdeling creatieve therapie officieel geopend. De opening werd verricht door mr. C, Oomen, voorzitter van het college van bestuur van de Leidse Universiteit, en door prof. dr. W. Daems, decaan van faculteit geneeskunde. Via hun aanwezigheid werd de nauwe samenwerking tussen Curium en universiteit tot uit drukking gebracht. De poliklinische activiteiten van Curium zijn de laatste ja ren aanzienlijk toegenomen. Jaarlijks worden nu 400 kinde ren aangemeld. De hulp wordt gevraagd door ouders, vaak na doorverwijzing door huisarts, medisch specialist, Riagg of in stelling voor jeugd- of wel zijnswerk. In veel gevallen wordt Curium pas ingescha keld als hulp elders niet toerei kend bleek. De aangemelde kinderen worden uitvoerig on derzocht door de kinder psychiater. Met de ouders wor den gesprekken gevoerd over onder meer de levensloop van het kind. Ook een psycholoog en een kinderarts worden vaak ingeschakeld en er wordt bij de instellingen waar eerder contacten mee waren zoveel mogelijk informatie ingewon nen. Na afronding van het on derzoek volgt een advies over eventueel te nemen stappen. Vaak is het advies voldoende; dat kan betrekking hebben op schoolkeuze of vrijetijdsbeste ding. Soms wordt plaatsing in een Boddaert Centrum of een Medisch Kleuterdagverblijf geadviseerd, of een poliklini sche behandeling. De uitbreiding van het stafge bouw is vooral bestemd voor medewerkers van de polikli niek. Ook bij creatieve thera pie is nu aanzienlijk meer ruimte: daar maken de opge nomen kinderen muziek, en kunnen ze tekenen en schilde ren. In de gangen van het staf gebouw zijn veel fraaie schil derijen en tekeningen van de patiëntjes opgehangen. Inmiddels heeft Curium ook een polikliniek in Gouda, daar worden jaarlijks 70 kinderen onderzocht en behandeld. Over twee jaar hoopt Curium over een afdeling voor dagbe handeling te beschikken. Die wordt gebouwd aan de overzij de van de Endegeesterstraat- weg, als het ministerie van WVC daar toestemming voor geeft. Momenteel moeten kin deren voor dagbehandeling nog worden doorverwezen naar Amsterdam of Rotterdam omdat er geen alternatief is. KATWIJK - Het krui: Industrieweg en Karei manlaan in Katwijk word rotonde. Tevens zullen liggende fietspaden w( aangelegd. Het Katwijksn lege komt met dit voo, aangezien de verkeerso ligheid in dit gebied haa doorn in het oog is. Op het kruispunt Indu weg en Karei Doorman laa men twee lokale wegen si en dient deze verder sluitingsweg voor de nal legen bedrijven en brand kazerne bij de Rogstraa laatste jaren hebben ziel veel verkeersongelukke dit punt voorgedaan. Zo sprake van een onduidi voorrangsregeling en woi veel te hard het kruii overgereden. Fietsers bromfietsers zijn door he breken van fietspaden vrij. Zo worden zij gefron met lange oversteekafst; en is het zicht vanuit en Rogstraat beperkt. Op di ste punt zagen met vrachtwagens fietsers bromfietsers weieens ov( hoofd met alle gevolgen dien. Door de komst van de ro heeft uitsluitend het ve dat op de rotonde rijdt rang. Tevens betekent d duidelijke afname van d keerssnelheid. Naast de rotonde is er l Zeeweg en Karei Doorma gekozen voor vrijligi fietspaden. Om fietser kans te geven vanaf de ra naar de Visserijkade o\ steken zonder over het tij te rijden is gekozen vod andere aanpassing. Dit b de aanleg van een twe tingsfietspad met trottol sen de Industrieweg en d serijkade. Het is de bedj in de toekomst ook ande leidende wegen naaf rotonde te reconstrueren: Door de snelle overgan het hoogteverschil tuss Industriekade en het brj veroorzaken de hierovei ting Rijnmond rij vrachtwagens en busse dreunend geluid. Hierai de gemeente tegemoet 1 door een gedeelte van faltverharding te vervani Aan de reconstructie een prijskaartje van bij: ven ton.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 4