Verkiezingsstrijd Israël: 'Pas op voor die kleine'
Minder C02-emissie;
auto's nog zuiniger?
BUITENLAND AUTONIEUWS
Mazda op dwaalspoor met Xedos 6
Nardi stuurwielen terug r
op de Nederlandse markO
Monumenten Italië wankelen en vallen
CeidaeSou/umt
VRIJDAG 12 JUNI 1992
Een Mazda 626 met een Lancia-grille, dat is de Xedos. Maar mooi is-ie wel.
FOTO: P
Idoor
PETER FOKKER
Autoliefhebbers die al mooie
dromen kregen van Mazda's
nieuwste 626 moeten zich naar
een van de geselecteerd Maz
da-dealers spoeden, die zijn
uitverkoren om het luxemerk
Xedos te mogen voeren. Het
model Xedos 6 dat daar staat
zal voornoemde liefhebbers
helemaal in extase brengen.
Mazda's ontwerpers wisten op
basis van de hoogmodern ge
ronde 626 een topklasse-sedan
te maken die nog uitdagender
gelijnd is. Bekijk vooral ook
eens het interieur, dat wel wat
gewaagder van lijn is dan in de
626. Jammer alleen dat men
niet meteen de motorruimte,
waarin meestal een mooie klei
ne V6 zal huizen, in het sty-
ling-feest meenam zoals Audi
bijvoorbeeld voor zijn V6 deed.
Exclusieve styling en luxueus
comfort zijn de troeven waar
mee de Xedos 6 zich een plaats
moet Veroveren. Mazda-impor-
teur Autopalace De Binckhorst
verwacht daarmee jaarlijks cir
ca 800 kopers te verleiden.
En dan nu het slechte nieuws:
die kopers moeten meer beta
len dan voor de duurste 626 en
krijgen daar praktisch bezien
mindervoor. Hoewel de Xedos
6 op de bodemgroep van de 626
staat is hij kleiner. Uitwendig
gaat het om een 13,5 cm korte
re, 7 cm smallere en 4,5 cm la
gere carrosserie. Inwendig be
tekent het 15 procent minder
bagageruimte dan in een vier-
deurs 626, plus aanzienlijk
krappere zitruimte op de ach
terbank. Voorin is de hoofd
ruimte eveneens beperkt, met
name in de zescilinder versie
met standaard elektrisch be
diend schuif/kanteldak.
Op verzoek (van de dealers, ne
men we aan) komt er tevens
een eerst niet geplande vierci-
linder Xedos 6, met 1,6 liter
motorinhoud en 84 kW/113 pk.
De uitrusting is even luxueus
als bij een zescilinder model.
De vierpitter komt op 59.900
gulden, nog steeds iets duur
der dan de bij ons laatst beken
de prijs van een zescilinder
626-topmodel. Dan kun je net
zo goed ineens de zespitter kie
zen (64.500 gulden), wiens mo
tor beter bij het luxekarakter
van de Xedos past. De aller
duurste uitvoering komt op
78.900 gulden. De afleverings-
kosten zijn bepaald op liefst
1250 gulden. „Het hoeft niet
veel te zijn, als het maar duur
is", lijkt Mazda's motto te zijn
bij de Xedos. Boort men daar
mee een specialistisch marktje
aan, of raakte men op een
dwaalspoor na het bedenken
van 'niche'-modellen als de
MX-5 cabriolet, kleine MX-3
coupé en luxe MX-6 coupé?
De vereniging van Europese
autobouwers ACEA, waarbij
behalve Peugeot/Citroën alle
autofabrikanten van enig be
lang zijn aangesloten, heeft be
sloten de C02-emissie door
personenauto's in de komende
twaalf jaar met tien procent te
gaan verminderen.
Kooldioxide C02 wordt verant
woordelijk gesteld voor het
broeikas-effekt. Overal waar
fossiele brandstof wordt ver
stookt (kolen, olie) ontstaat
C02, de bijdrage van auto's
aan het totaal is daarom niet zo
groot vijftien procent in het
gebied van de Europese Ge
meenschap.
Maar men kan allicht zijn goe
de wil tonen door mee te wer
ken aan vermindering van de
C02-emissie. Dat deed de
auto-industrie toch al. De pro-
duktie van C02 hangt bijna
rechtstreeks samen met het
brandstofverbruik. Vooral om
de voorraad aan natuurlijke
grondstoffen te sparen ver
laagde men het brandstofver
bruik van personenauto's de
laatste veertien jaar al met
twintig procent.
Om daar nog meer vanaf te
krijgen, zo zegt de ACEA, zijn
puur technische maatregelen
niet meer afdoende. Een be
langrijke bijdrage moet komen
van betere verkeersdoorstro-
ming, betere voorlichting over
zuinig rijden, sturen van de au
tokeuze bij de consument en
ontwikkeling van andere
brandstoffen. Daar moeten de
Europese regeringen dus bij
helpen.
Wanneer er een internationaal
beleid kan komen om alle
bronnen van C02-produktie
aan te pakken (ook industrie
en huisverwarming, bijvoor
beeld) wil de ACEA wel ak
koord gaan met een belasting
op het energieverbruik, die sa
menhangt met het koolstofge-
halte van de brandstof. Zoiets
dus als de brandstofheffing die
in de Haagse politiek onlangs
ter sprake is geweest, waarmee
minister Alders vast het goede
voorbeeld voor de rest van de
wereld wilde geven. De ACEA
voegt er echter wel aan toe dat
in ruil de bestaande brandstof-
belastirigen, en dat zijn er nog
al wat op autobrandstof, even
veel omlaag zouden moeten.
Dit houdt in: de overheid moet
maar ergens anders besparen
om een lanti-C02-beleid' te be
kostigen. Want de totale belas
tinginkomsten zouden door
een C02-heffing op brandstof,
tenminste waar het auto's aan
gaat, niet mogen stijgen. De
auto-industrie biedt nu im
mers zelf aan om de C02-pro-
duktie van auto's nog verder te
verlagen, en dat gaat ook geld
kosten. Wat uiteraard de con
sument uiteindelijk moet beta
len, net als een eventuele
brandstofheffing die tot zuinig
energieverbruik moet manen.
De sportieve Nardi-stuurwielen zijn weer in Nederland te verkrijg©
fo%i
Extreme rondingen beperken de interieurruimte.
RAI-jaarverslag:
benzineauto's schoon
Vorig jaar beschikte 87 procent
van alle nieuw verkochte au
to's over een katalysator, aldus
het jaarverslag van de RAI-
vereniging, waarin onder meer
alle auto-importeurs zijn vere
nigd. Daar 11 procent van alle
verkochte auto's een dieselmo
tor had betekent dit dat maar
twee procent (toch nog 10.000
auto's) geen katalysator op zijn
benzinemotor had. Daarmee is
in vier jaar tijd de omschake
ling op schone katalysatormo
toren vrijwel geheel een feit
geworden. Men weet zelfs te
detailleren dat nog maar 16
procent van de katalysator-au
to's over een minder effektieve
ongeregelde installatie be
schikte vorig jaar. Dat zijn niet
de enige wetenswaardigheden
die het RAI jaarverslag meldt.
Er staat ook in dat de auto
markt in Nederland gelijk-
bleef, met name doordat er
veel meer (+12%) bestelwa
gens zijn verkocht. Over het
begin van dit jaar weten we al
dat in nog sterkere mate alleen
de goede bestelwagenverkoop
zorgt voor niet veel lagere ver
kopen dan in 1991.
AUTOLEASING VOORDELIGER
DAN U DENKT!
BEL VOOR EEN OFFERTE.
UW LEASEMAATSCHAPPIJ PRETTIG DICHTBIJ
Gevers Dcynootwcg 128 f, 2586 BP Den Haag, tel. 070-3556550
Minder slachtoffers door wielafscherming
Vrachtwagens en aanhangwagens die zwaarder zijn dan 3500
kilo moeten de wielen aan de zijkant afschermen. De ANWB wil
zo snel mogelijk zo'n verplichting om te voorkomen dat fietsers
en voetgangers tussen de wielen terechtkomen. Dat gebeurt vol
gens de ANWB vooral in bochten. In 1990 raakten 611 fietsers ge
wond en werden 115 fietsers gedood door .ongelukken met
vrachtwagens. Volgens de ANWB is het merendeel daarvan ver
oorzaakt doordat de slachtoffers tussen de wielen kwamen. De
ANWB vraagt in een brief aan de Tweede Kamer zo snel mogelijk
een verplichte wielafscherming in te voeren. En niet, zoals mi
nister Maij van verkeer wil, op een aanscherping van de Europe
se richtlijn te wachten. In Duitsland geldt een verplichting tot af
scherming van de wielen voor het vrachtverkeer vanaf 1 januari
1994. Volgens de ANWB zou Nederland gezien de toename van
het fietsgebruik minstens voorop moeten lopen. En het zou in
elk geval het Duitse voorbeeld moeten volgen. De ANWB wijst er
in de brief aan de kamer verder op dat zijafscherming ook voor
delen voor het milieu heeft. Zijafscherming vermindert de lucht-
weerstand en daarmee het brandstofverbruik.
Vraag een autoliefhebber naar um spaken, die één geheel
een Italiaans merk stuurwie- men met de naaf én de
len en het antwoord luidt: Nar- Aan de voor- en achterz
di. Een naam die sinds vele ja- van de rand wordt een h(
ren is verbonden met beroem- waardige mahoniehouten
de Italiaanse auto's en ontelba- toegevoegd,
re sportieve successen.
Nardi stuurwielen zijn sinds Dergelijke sturen waren
kort weer in Nederland lever- grond van hun kwaliteit
baar via een nieuwe importeur, zeer goede grip standah(
Holland-Java in Alkmaar. En- montage op talloze sport-
rico Nardi, wiens handteke- racewagens van de grote Iid
ning de klassieke modellen aanse merken. Nardi was e.
stuurwielen van het merk nog voorbeeld van 1958 tot 1966
steeds siert, hééft in de auto-
wereld een lange en gevarieer
de carrière gemaakt. Hij begon Superfast tot formule 1-
zijn loopbaan voor de oorlog gens als de 156 en diverse
als adviseur van Vincenzo Lan- sportwagens, waaronder
cia en was testrijder en procu- 250 GTO. h]
ratiehouder bij Enzo Ferrari. De klassieke modellen sti
In de na-oorlogse jaren bouw- wielen van Enrico Nardi i
de Nardi op kleine schaal au- den nog steeds geproducc
to's met zijn partner Danese, en zijn een geliefd access7;
maar al in 1950 fabriceerde hij voor elke sportieve kla
zijn eerste gepersonaliseerde auto. Naast de klassieke
stuurwielen. Vanaf 1955 heeft omvat het Nardi-prograns]
Nardi zich uitsluitend op stu- diverse modellen mode
ren en sinds kort enkele ande- sportsturen met kalfsled*
re kwalitatief hoogwaardige rand, maar ook types wa
accessoires toegelegd. de traditionele techniek ei f
Het klassieke Nardi-stuur be- moderne hi-tech smaakvo
staat uit drie verende alumini- mengaan.
Audi 80 met kleinere zescilindef:
We hadden het kunnen weten:
na de aankondiging van een
tot 2,6 liter verkleinde V6
(naast de 2,8 liter) voor de Audi
100 volgt de mededeling dat
die motor ook in de 80- en Cou
pé-serie komt. Dat gebeurt dan
vanaf modeljaar 1993, dus na
de fabrieksvakanties in augus
tus dit jaar. Ook bij de 80 en
Coupé past de goedkopere
kleine V6 met 110 kW/150 pk
mooi tussen de bestaande 2,3
vijfcilinder en de grote V@a
128 kW, aldus Audi. Uit*
zullen 2.6E en 2.8E mod
niet van elkaar te onders
den zijn, de uitrusting
eveneens op belangrijke
ten nagenoeg geheel ovt
(met onder meer stanc
ABS en elektrisch bedi|d
spiegels).
Alleen is er nog
bekend over hoeveel goi^
per de 2.6E zal uitvallen.
TEL AVTV - In de nu wel
stevig op gang gekomen
Israëlische verkiezings
strijd schijnt er voor de
strijdende politieke partij
en niets te gek te zijn om
de aandacht te trekken
van het opvallend apathi
sche kiezersvolk. Een
paar dagen geleden bij
voorbeeld hebben activis
ten van de Arbeiderspartij
duizenden condooms in
omloop gebracht, met het
intrigerende opschrift:
'Pas op voor die kleine'.
Met 'die kleine' bedoelden de
stemmenlokkers in dit geval
de 76-jarige premier Yitzhak
Shamir, de bepaald niet door
zijn lichamelijke lengte uit
blinkende leider van de con
currerende Likoudpartij. Leuk
bedacht natuurlijk, ware het
niet dat de verkiezingscon
dooms kennelijk van zo'n
slechte makelij zijn, dat er in
middels een waarschuwing uit
is gegaan van een van de con
doom-importeurs over het ern
stige scheurrisico van deze
seksuele beschermingsvelle
tjes.
Terwijl voor het eerst in Israëls
geschiedenis het volk - de
23e van deze maand mid
den in een vredesproces voor
het Midden-Oosten naar de
stembus gaat, is de verkie
zingsstrijd veel meer een gim-
mickspel dan een wedstrijd
van politieke overtuiging. Niet
de cruciale kwesties als het wel
of niet opgeven van de bezette
gebieden staan in het middel
punt vSh de belangstelling,
maar1 de laag bij de grond
staande beschuldigingen aan
het adres van de leiders van de
twee, grootste partijen, de Li-
'kud en de Arbeiderspartij.
Yitzhak Shamir moet het via
de condooms verduren; Yitz
hak Rabin, de leider van de Ar
beiderspartij, moet zo onge
veer dagelijks aanhoren, hoe
graag en hoe vaak hij van de
whisky-fles snoept. Likud-acti-
visten spelen zelfs met de ge
dachte glaasjes rond te delen
met de slogan 'Wij willen een
nuchtere premier' en er ligt nu
ook een boek klaar, waarin de
ex-echtgenoot van Rabins
dochter het een en ander weet
te vertellen over zijn kennelijk
niet zo warmhartige schoonfa
milie.
Twee Yikzhaks
Het is een op de Amerikaanse
verkiezingssstrid lijkende
quasi-presiclentscampagne
Niet een discussie over de par
tijprogramma's, maar een
agressieve campagne rondom
de twee Yitzhaks. De ene op de
condooms, de andere op de
borrelglaasjes. Maar daar blijft
het niet bij. Een voorbeeld:
Yitzhak Rabin was tijdens de
Zesdaagse Oorlog van 1967 op
perbevelhebber van het Israë
lische leger. In een militaristi
sche maatschappij als die van
Israël iets om politiek gewel
dig uit te buiten, zeker nu de
25e verjaardag van de klinken
de overwinning op de Arabi
sche legers dezer dagen uit
voerig is gevierd. De Likud
echter, wier leider niet het offi
ciersuniform heeft gedragen,
heeft de volgende reactie-gim
mick uitgevonden: draai in Tel
Aviv telefoonnummer 5653330
en u kunt na een vrolijk
deuntje uit de film Rocky
citaten horen uit een in 1974
geschreven boek van de voor-
malige commandant van de Is
raëlische luchtmacht, Ezer
Weizman, over de zenuwin
storting die Rabin vlak voor de
Zesdaagsde Oorlog heeft ge-
had! Allemaal bedacht, zo zeg
gen de geruchten, door Moshe
Nissim, de campagneleider
van de Likud, die jaren gele
den door Rabin is aangevallen,
omdat hij geen militair verle
den heeft!
Maar ook in het campagne-
hoofdkwartier van de Arbei
derspartij kunnen ze er wat
van, want daar komen weer de
verhalen vandaan over Yitz
hak Shamir, die voor de stich
ting van de staat in 1948, als
commandant van de onder
grondse Lehi-beweging, die te
gen het Britse mandaat-be
stuur vocht, persoonlijk een
van zijn eigen mensen zou
hebben geliquideerd. „Een
jood nog wel!", wordt er dan bij
geroepen. „Waar zijn we alle
maal. mee bezig?", verzucht
een 20-jarige soldaat die dit
jaar voor het eerst het stem
hokje in mag. „Ik dacht dat het
over de toekomst van het land
ging. In plaats daarvan slaan
ze elkaar met de koekepan op
het hoofd".
De koekepan, letterlijk de koe
kepan waarmee in een van de
verkiezingsvideoclips via het
televisiescherm een paar da
gen geleden indringend werd
gedreund op het hoofd van de
socialistenleider. Alsof er niets
interes santers te bedenken
valt.
Er was trouwens nogal wat
Yitzhak Rabin.
agressie rondom het verkie-
zingsgebeuren voorspeld, en
misschien hebben we daar
deze week al een voorproefje
van gekregen, toen twee jonge
ren in het ziekenhuis beland
de. Een 15-jarig meisje dat
voor de Arbeiderspartij pam-
Yitzhhak Shamir.
fletten uitdeelde, werd woens
dag in Haifa met een mes neer
gestoken, en in Beit Shemesh
raakte een 25-jarige activist
van de ultra-rechtse Tehiya-
partij gewond, toen hij werd
aangevallen door twee aanhan
gers van de ultra-orthodoxe
Agudat Israël-partij.
Het land vult zich inmiddels
met feestelijke vlaggen, stic
kers en spandoeken. Veel
helpt het niet, want er is zoveel
gebrek aan interesse van de
kant van de kiezers, dat zelfs
Yitzhak Shamir over het al
gemeen toch toegejuicht door
het soort mensen dat graag
volksbijeenkomsten bij
woont kortgeleden een bij
eenkomst moest afzeggen, om
dat het plein gewoon niet vol
liep.
De andere Yitzhak, die van de
Arbeiderspartij, staat er trou
wens heel wat beter voor en
kan zich nu zelfs verheugen in
de anders voor Likud-leiders
weggelegde koosnaam 'Ko
ning van Israël'. De 70-jarige
ex-generaal, die overigens pas
een paar maanden geleden het
partijleiderschap overnam van
Simon Peres, geniet van een
verrassende emotionele popu
lariteit, kennelijk om de een
voudige reden, dat de Israëli's
schoon genoeg hebben van
hun huidige leider, Yitzhak
Shamir.
„Ik ben altijd een Likud-aan-
hanger geweest", zegt een 27-
jarige marktkoopman in Tel
Aviv. „Twee keer heb ik Likud
gestemd. Maar wat heeft Sha
mir voor ons gedaan? Niets".
Ongenoegen dus over de be
labberde economie, de politie
ke isolatie, het stagnerende
vredesproces, en vanuit dat
ongenoegen een opvallend ge
brek aan interesse. Een hou-
ding van: de heren politici zoe
ken het maar uit. Geen won
der, dat maar liefst 50 procent
van een groep ondervraagde
kiezer? nu nog steeds niet weet
welk briefje in de stembus te
zullen gooien. Eri het aantal
twijfelaars is in de afgelopen
week zelfs aanmerkelijk ge
groeid.
Reden voor de beide Yitzhaks
om daar nu eens iets aan te
doen? Kennelijk niet, want na
langdurige onderhandelingen
tussen hun verkiezingshoofd
kwartieren hebben ze kuiii
instemmen met niet meerb
één politiek debat, dat 24n
nuten zal duren. Vier en tfr
tig minuten, waarin
een waarnemer het noemdL
maar een paar seconden
nen worden gewijd aan elkh
de talloze problemen waait»
het land kampt. k
En wat kan nu het resufo
van dit alles zijn? Wie var
beide Yitzhaks gaat de <h:
winning vieren? Vreemd
noeg zal het feest, dat ia
nacht van de 23e op de 24eti
in het Likud-hoofdkwab:
dan wel in dat van de A
derspartij gevierd zal woi.
niet bepalend zijn voo1
koers die Israël de kom
jaren zal 'varen. Want zeil j
Rabin en zijn Arbeidersii
tien of zelfs vijftien z>
meer in het parlement
Knesset, zouden vero^i
dan de Likud, is er nog.
kans, dat Shamir samen,
ultra-rechts en de orthol
partijen een regeringscol
kan vormen.
En dan volgt anarachie,
het toekomst-scenario da
van de Israëlische krant i
eén aantal weken gel
heeft beschreven. Anarch
letterlijke moord en doo
aan zowel Israëlische als i
stijnse. zijde. Dit met als i
puntje aan het eind van du
nel een uiteindelijk Israi
instemmen met een reg
over zelfbestuur voor de I
tijnen in de bezette geb
en zelfs een gedeeltelijke
eenkomst tussen Israël e
rië. Een klein beetje vred
misschien, na een pc
saaie, maar toch opwinc
Israëlische verkiezingsst
Gulliver
rt?if
Wie gisteren in Sevilla langs de
rivier de Guadalquivir wandelde
of reed, zag tot zijn verbazing
een reusachtige figuur op het
water drijven. Het was niemand
minder dan de uit de Britse litera
tuur afkomstige Gulliver, dit keer
op reis naar de wereldtentoon
stelling Expo '92 in genoemde
Spaanse stad.
FOTO: EPA
Idoor
AART HEERING
ROME - De uit de zestiende
eeuw daterende muur rond de
Centraalitaliaanse stad Urbino
is over een lengte van tien me
ter ingestort. Als oorzaak
wordt de aanhoudende regen
val van de afgelopen dagen ge
noemd.
De muuT rond Urbino, een van
de fraaiste Renaissancesteden
van Italië, was al geruime tijd
instabiel. Al in de jaren zestig
zijn enkele gedeelten inge
stort. Sedertdien heeft het ge
meentebestuur verschillende
restauratieplannen ingediend
bij het ministerie van cultuur,
waarop echter nooit een offi
ciële reactie is gekomen.
Tijdens een wetenschappelij
ke bijeenkomst in april, die on
der de titel 'de stad en de mu
ren' in Urbino werd gehouden,
bleek dat de toestand inmid
dels zeer ernstig was gewor
den. Er werd toen een plan tot
herstel gepresenteerd, a raison
van zestig miljoen gulden,
maar een reactie van de inmid
dels demissionaire regering le
verde dat niet op.
De episode heeft nog eens de
aandacht gevestigd op hoe on
zorgvuldig Italië omgaat met
zijn culturele erfgoed. Twee
jaar geleden is daardoor de
middeleeuwse toren van Pavia
ingestort door gebrek aan on
derhoud. Het herstel van de to
ren van Pisa heeft meer dan
twee jaar op zich laten wach
ten. De fundamenten van Ve
netië worden steeds vaker aan
getast door hoog water, zonder
dat er iets aan gebeurt. En de
kunsthistoricus Federico Zeri
waarschuwde gisteren in La
Stampa, dat ook Brunelle-
schi's fameuze koepel van de
Dom van Florence in elkaar
dreigt te storten als er niet snel
een reddingsoperatie wordt
gestart.
Overal in het land hangen mo
numenten uit Renaissance en
barok van ellende aan elkaar,
ten prooi aan verval, verkeer
en vandalisme. Aan de ene
kant is dat het gevolg van het
ontbreken van een onder-
houds- en herstelbudget. Daar
voor wordt in Italië 1,2 miljard
gulden per jaar uitgetrokken,
en dat is veel te weinig voor
een land dat volgens de Unes
co zestig procent van al
numenten op de werel
bergt.
Een ander probleem
Cultuur in Italië woi
schouwd als een tweed*
ministerie, waar wein
aan te behalen valt. De p
verantwoordelijken zijl
om meestal middelmal
guren, die hun begrotin
aanwenden voor dorps
en folkloristische mai
ties, bij voorkeur in hui
kiesdistrict. Van cultui
ven ze dus geen kaas g
te hebben, zoals in he
van Emma Bono Parrii
nister van cultuur tot 1!
een van de meest ven
musea van Rome, de
Borghese, voor een ti
versleet!
