Nieuwe visie moet richtingen
bij hervormden weer binden
Gereformeerden adviseren negatief over Inlia
Tentoonstelling
Juan de la Cruz
Rabbijn Van de Kamp eist
nalatenschap NSB-agent op
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
COMMENTAAR
Zwarte
katholieken
verdeeld
over zalig
verklaring
slaaf in VS
CeidbcSouoatit
CcidócSowuvnt
VRIJDAG 12 JUNI 1992
'g
Wat zit er
achter
veranderingen
in onderwijs?
door KLAAS DE JONG
Nog steeds verandert er veel in het onderwijs en er
lijkt geen eind aan te komen. Dit is een
constatering die nu eigenlijk al meer dan 25 jaar
met recht kan worden gedaan. Je zou dus bijna
-kunnen vaststellen dat zoiets gewoon bij
onderwijs hoort. Of is dat niet zo, zijn er misschien
toch andere krachten aan het werk, worden er
motieven gehanteerd die niet iedereen in de gaten
heeftHeeft de trend er soms iets mee te maken?
Toen deze regering in 1989 aantrad werd
geconstateerd dat minister Deetman in de zeven
jaar van zijn bewind zoveel wetgeving had
voltooid, dat er voor zijn opvolgers wat dat betreft
niet zoveel meer te ontwikkelen zou zijn. Alleen in
de eerste fase van hei voortgezet ondenvijs
wachtte nog de Basisvorming.
En nu lijkt het wel alsof er onder Ritzen en
Wallage nog veel meer gaat gebeuren. In alle
takken van onderwijs: schaalvergroting in'het
'basisonderwijs; samenwerking/samenvoeging
basis- en speciaal onderwijs; nieuwe plannen
voorde bovenbouw van het VWO/HAVO;
samenvoeging van het MBO met de
volwasseneneducatie; hetformatiebudget-
systeemnieuwe schaalvergroting in het HBO
plus verkoop van alle schoolgebouwen daar;
nieuwe wetgeving voor het hoger onderwijs, etc.,
etc.
Ik deed maar een greep en was nog lang.niet
volledig. Eigenlijk zou ik er ook bijvoorbeeld nog
de (zeer gewaagde) reorganisatie van het
departement van onderwijs bij moeten noemen.
Verder zijn er een aantal algemene
ontwikkelingen te noemen die vroeger in
onderwijsland onbekend waren, of die niemand
toen eigenlijk durfde te noemen of aan te bevelen
en die nu gemeengoed zijn geworden. Ik denk aan
'de ondernemende school', die aan marketing
doet, als een efficiënt bedrijf gerund moet worden
om de onderwijsconsument tevreden te stellen.
Hoe smalend werd er destijds in de Tweede
Kamer in meerderheid gereageerd toen dat woord
onderwijsconsument voor het eerst werd gebruikt.
Zit er nu een grote gedachte, een grote lijn achter
al die veranderingen, zou men kunnen vragen.
Het merkwaardige feit doet zich voordat daar
door veel mensen die leiding moeten geven in de
scholen eigenlijk niet naar wordt gevraagd. Daar
heerst meereen mentaliteit van: je moet bij de tijd
zijn als er zich nieuwe ontwikkelingen voordoen.
Speel erop in, zorg datje niette laat bent, datje
van de mogelijkheden profiteert. En als je vraagt
waarom ze zo redeneren, luidt het antwoord nogal
eens: het is toch onontkoombaar, je kunt beter
maar proberen er het beste van te maken, erop tijd
bij te zijn.
Als je hier eens wat over nadenkt kun je toch
vaststellen dat er iets van een filosofie achter zit
-die men zich misschien niet bewust is, maar die
wel kenmerkend is voor deze tijd.
De secularisatie van onze samenleving heeft een
zekere desacralisering meegebracht. Dat wil
zeggen men vraagt minder naar de zin van iets,
waarom men iets doet, of wat men behoort te doen,
dan naar hoe men iets doet of: wat kan ik ermee.
Men spreekt wel van instrumenteel denken.
Dat is een achtergrond die het „onontkoombaar
■noemen van iets" in de hand werkt. De vraag is
<wel wat er gaat gebeuren als bepaalde nu
onvermijdelijk geachte ontwikkelingen op een
mislukking uitlopen. Want dan zal de waarom-,
de zinvraag natuurlijk toch wel eens worden
•gesteld. Eén van de organen die dat momenteel
gelukkig toch nog wel eens doet is de
Onderwijsraadhet hoogste adviesorgaan van de
bewindslieden van Onderwijs en Wetenschap. De
adviezen ervan zouden toch nog wat meer
'aandacht moeten krijgen.
De economisering van de school, het feit dat men
„de markt opgaat", brengt ook mee dat scholen
steeds meer eikaars concurrenten worden. Wat
'dat betreft troffen mij dezer dagen een paar
onlangs gedane uitspraken van de voorzitter van
-de Besturenraad P.C. Onderwijs, drs. M.
Brommersma.
Hij constateerde dat ook voor het onderwijs
waarden als solidari teit, gezamenlijke
verantwoordelijkheid, respectvolle omgang en
openheid nog steeds van grote betekenis zijn. „Het
zijn deugden die ons boven onszelf uit verheffen.
Het zijn waarden die we niet zelf kiezen, maar die
ons kiezen".
„Helaas", zo ging hij verder „moet ik constateren
dat een heel andere normenpatroon aan invloed
wint. Efficiency, effectiviteit van beleidvoering,
marktgericht denken, versterking van de
vraagfactor en de kenmerken van het
marktmechanisme voeren als nieuwe normen in
het beleid de boventoon. Maar typerend voor dit
nieuwe normenpatroon is dat het niet voortvloeit
.uit het ideële waardenpatroon dat ons boven
onszelf uitheft, maar puur gebaseerd is op het
eigenbelang".
jWaarzouje dit alles nu op moeten, kunnen
toepassenIk denk niet alleen op algemene
verhoudingen tussen de scholen, maar ook op
isituaties waarschoten staan voor besluitvorming
rover opheffing of fusies, over schaalvergroting. En
'-men weet dat het ef alleszins naar uitziet dat deze
voor een groot deel onze negentiger jaren in het
onderwijs gaan typeren.
Concreter: willen confessionele basisscholen met
andere confessionele basisscholen samenwerken,
om opheffing van een „concurrent" te
voorkomen?
Of: is confessioneel VWO/HAVO bereid met
confessioneel LBO te fuseren als het laatste
'anders met opheffing wordt bedreigd? Het zou
'goed zijn wanneer men in dergelijke si tuaties, die
zich momenteel heel duidelijk voordoen, de
woorden van Brommersma eens ernstig
overweegt. Als men leerlingen op school tracht
bepaalde waarden bij te brengen, kan men ze
bestuurlijk niet veronachtzamen. En al die
veranderingen waar ik dit stuk mee begon, hebben
beslist ook met die normen en waarden te maken!
De roem ligt in het
pogen zijn doel te
bereiken, niet in het
bereiken ervan.
Mahatma Gandhl
Koning Husayn:
meer geld voor
heilige plaatsen
AMMAN - Koning Husayn heeft
8,25 miljoen dollar (ongeveer 15
miljoen gulden) van zijn vermo
gen beschikbaar gesteld voor de
restauratie van de rotskoepelmos-
kee in Jeruzalem. Ook trekt hij
geld uit voor het herstel van een
moslim monument in Jordanië.
Jordaanse kranten meldden deze
week dat de koning 500.000 dinar
(ongeveer 1,3 miljoen gulden) be
taalt voor de restauratie van de
graftombe en de schrijn van Jaaf-
ar Bin Abi Taleb, metgezel van de
profeet Mohammed. De tombe is
te vinden bij Karak in het zuiden
van Jordanië.
Netwerk voor straatkinderen
TEGUCIGALPA Kerken in Noord- en Zuid-Amerika heb
ben een netwerk gevormd ter bescherming van de rechten
van straatkinderen. Daartoe besloten zij tijdens een continen
tale ontmoeting in Honduras, georganiseerd door de Wereld
raad van Kerken en andere oecumenische organisaties.
„We moeten de straatkinderen steunen in hun strijd om te
overleven", meende ds. Oscar Bolioli van de Noordameri-
kaanse Raad van Kerken. Hij wees erop dat in landen als Bra
zilië en Guatemala kinderen worden vermoord door doodses-
caders onder het mom dat ze zo aan misdaadbestrijding doen.
Sinds 1988 zijn in deze twee landen 350 kinderen vermoord,
de meesten van hen met een schot door hun hoofd. Hun licha
men worden achtergelaten op straat als „waarschuwing". Vol
gens de Braziliaanse priester Bruno Secchi is het geweld te
gen straatkinderen een nieuw vorm van „stadsterrorisme".
De autoriteiten lijken volgens hem geen einde te willen ma
ken aan de moorden.
„Het lijkt alsof de samenleving ons als bedreiging ziet", zei
Joaquin Tequejana, die werkt met straatkinderen in Peru. La-
tijns-Amerika zo'n 50 miljoen straatkinderen.
LEIDSCHENDAM - De
verschillende richtingen
binnen de Nederlandse
Hervormde Kerk moeten
diepgaand met elkaar pra
ten over de vraag wat hen
eigenlijk samenbindt.
„Deze vraag behoeft een
meer-dan-stichtelijk, zo'
concreet mogelijk ant
woord", aldus secretaris
generaal dr. K. Blei.
Blei pleit voor „een nieuw ge
sprek der richtingen" in 'Visie
op onze missie'. Deze nota is
het uitgangspunt voor het lang
verwachte beleidsplan dat in
november klaar moet zijn.
Bonders, confessionelen, vrij
zinnigen en andere hervorm
den moeten op zoek naar een
„gemeenschappelijke inspire
rende visie".
Veertig jaar geleden, toen de
Hervormde Kerk een nieuwe
kerkorde kreeg, was die geza
menlijke visie nog aanwezig.
Als gevolg van maatschappe
lijke ontwikkelingen als secu
larisatie, mondialisering en in
dividualisering is zij nagenoeg
verdwenen.
Een symptoom hiervan is, al
dus Blei, dat veel hervormden
een grote kloof ervaren tussen
de top en het grondvlak van
hun kerk. Het „besef van een
bredere, bovenplaatselijke
saamhorigheid" brokkelt
steeds verder af. Gemeentele
den zoeken binnen de kerkelij
ke gemeente steeds vaker al
leen gelijkgestemden op.
Er is een andere kijk op „de
kerk en haar missie" ontstaan.
Blei wijst erop dat de Wereld
raad van Kerken met precies
dezelfde problemen worstelt.
Oud-stafmedewerker Konrad
Raiser heeft gezegd dat de We
reldraad zijn opvattingen en
Dr. K. Blei: Nieuw gesprek tus
sen richtingen
FOTO:ANP
veronderstellingen moet bij
stellen.
De Hervormde Kerk moet
daarbij wel waakzaam blijven,
vindt Blei. „Het kan niet zo
HILVERSUM - Rabbijn
L. van de Kamp, voorzitter
van de commissie joods
erfgoed, verlangt dat de
300.000 gulden die de Win-
schotense politieman en
NSB'er Willem Siemens
heeft nagelaten, aan de
joodse gemeenschap ten
goede komt.
Van de Kamp gaat ervan uit
dat bewezen zal worden dat
Siemens zich heeft verrijkt ten
koste van de joden in Winscho
ten. Maar ook al zijn er geen
keiharde bewijzen, dan zijn er
volgens Van de Kamp voldoen
de ethische gronden om het
geld voor de joodse gemeen
schap op te eisen.
Siemens was in de oorlog als
politieagent nauw betrokken
bij de deportatie van de naar
verhouding grote joodse ge
meenschap van Winschoten
naar de concentratiekampen.
Hij werd aan het eind van de
jaren veertig wegens oorlogs
misdaden veroordeeld.
Siemens liet bij zijn dood in
1986 300.000 gulden na aan het
asiel in Winschoten voor de op
vang van zwerfdieren'. Toen
het bestuur van het asiel op de
hoogte werd gesteld van Sie
mens' oorlogsverleden, besloot
het de erfenis te weigeren. Het
geld is nu belegd via de stich
ting dierenlief en -leed, die
met de renteopbrengsten Win-
schotenaren in staat stelt hun
huisdier goedkoper te laten
cremeren in het dierencrema-.
torium van Delfzijl.
De commissie joods erfgoed ij
vert voor de terugggave van
alle joodse voorwerpen die tij
dens de oorlog in niet-joodse
handen zijn gevallen. Vorig
jaar eiste de commissie met
succes dat de menora (nege-
narmige kandelaar) in de re
monstrantse kerk van Alphen
aan de Rijn aan de joodse ge
meenschap zou worden terug
gegeven.
LEUSDEN - Het Binnen
lands Diakonaat van de Gere
formeerde Kerken in Neder
land adviseert plaatselijke ge
reformeerde kerken geen
feteun te geven aan de interker
kelijke stichting Internatio
naal Netwerk van Lokale Initi
atieven voor Asielzoekers (In
lia).
Staffunctionaris dr. J.W. van
der Molen van de sectie Bin
nenlands Diakonaat van het
Deputaatschap voor Gemeen
teopbouw in Leusden wijst er
op dat de Gereformeerde Ker
ken mede oprichter zijn van de
Vereniging Vluchtelingen
werk Nederland (WN). Vol
gens hem betekent de oprich
ting van Inlia een verdubbe
ling van de werkzaamheden.
Hij is het er verder niet mee
eens dat Inlia zo snel naar het
publiciteitsgevoelige middel
'kerkasiel' heeft gegrepen. De
opvang van uitgeprocedeerde
vluchtelingen had via WN
moeten verlopen, die deze
mensen ook had kunnen hel
pen, aldus Van der Molen. In
de laatste plaats wijst Van der
Molen op het werk dat de 7000
vrijwilligers van WN vaak in
de anonimiteit verrichten. Dit
haalt zelden jde publiciteit,
maar "is in wezen veel belang
rijker" dan het werk van Inlia.
"Veel van deze vrijwilligers
zijn lid van een kerk. Ze zijn
echter vaak teleurgesteld in
hun kerk, omdat deze zo wei
nig aandacht schenkt aan het
werk van de plaatselijke afde
lingen van WN".
John van Tilborg van Inlia zei
gisteren verbaasd te zijn over
het adviesbeleid van de gere
formeerden. Inlia verricht vol
gens hem geen dubbel werk,
maar vult het werk van WN
aan. "Wij verzorgen geen bege
leiding bij de normale proce
dures die vluchtelingen
moeten volgen, zoals WN
Ommezwaai van PvdA
Ï1i
zijn dat vandaag een ander
evangelie zou gelden dan in
1951. Het kan niet zo zijn dat
wij vandaag, als gevolg van de
omstandigheden, zouden heb
ben opgehouden Kerk van Je
zus Christus te zijn. De nieuwe
omstandigheden zijn niet op
zichzelf bepalend voor de in
houd van onze hedendaagse
opdracht. Toch kunnen wij de
nieuwe omstandigheden even
min negeren".
Blei doet derhalve suggesties
voor een passende kerkelijke
reactie op de secularisatie
(„kwaliteit, helderheid, echt
heid en geloofwaardigheid"),
de pluriformiteit („solidariteit
met allochtonen, asielzoekers
en etnische minderheden"), de
nieuwe spiritualiteit („de hang
naar mystieke beleving erken
nen") en individualisering
(„werken aan nieuwe gemeen
schapsvorming"). De hervorm
de synode bespreekt ze vol
gende week in Doorn.
PORT-AU-PRINCE - Zwar
te katholieken in de Verenig
de Staten zijn verdeeld over
d.e campagne voor de zalig
verklaring van de zwarte
Haïtiaanse slaaf Pierre Tous-
saint. Deze werd in 1766 in
Haïti geboren en na een sla
venopstand door zijn eigena
ren in 1778 naar de Verenig
de Staten overgebracht.
Grote groepen zwarte katholie
ken in de VS, zowel priesters
als bisschoppen, menen dat
Toussaint een typisch voor
beeld is van „onderworpen
heid" en „berusting". Kardi
naal John O'Connor, aartsbis
schop van New York, daarente
gen streeft ernaar de zaligver
klaring te bespoedigen. De
congregatie voor de zalig- en
heiligverklaringen heeft de
zaak in onderzoek.
Na de dood van zijn bezitter
werd Toussaint vrijgelaten. Hij
bleef in New York, waar hij
werkte voor liefdadigheidsor
ganisaties die opkwamen voor
zwarte en blanke zwerfkinde
ren. Daarnaast zorgde hij voor
arme zieken in openbare zie
kenhuizen. Hij stierf in 1853.
Zijn stoffelijk overschot werd
vorig jaar overgebracht naar
de kathedraal van New York.
Zwarte gelovigen in het aarts
bisdom New York vragen zich
af of de katholieke kerk met de
zaligverklaring niet het beeld
stimuleert van een onderdani
ge zwarte gemeenschap die ge
duldig haar bevrijding af
wacht. Zij nemen het Tous
saint kwalijk1 dat hij niet met
zijn lotgenoten in Haïti de
strijd tegen de slavernij aan
ging, maar er de voorkeur aan
gaf met zijn rijke bezitters
naar New York te vluchten en
daar zonder enige vorm van
protest te wachten op zijn vrij
heid.
Banneux-comité Het Ban-
neux-comité in het bisdom
Rotterdam organiseert op 24
juni, 16 juli en 15 augustus
eendaagse tochten naar het be
devaartsoord BanneuK. Inlich
tingen over deze. reizen wordt
verstrekt door Zr. Désirée
Hoogeveen, tel. 070 - 368 43 36
of bij het secretariaat van het
Banneux-comité tel. 363 60 06.
R(
STOND vorig jaar de WD-fractie nog geheel alleen met ha: joi
pleidooi voor het opsluiten van twee gevangenen in een ceooi
nu is een zeer ruime Kamermeerderheid voorstander van h( :h£
op deze wijze efficiënter benutten van de gevangeniscapaej^
teit. Dat het CDA van standpunt veranderd is, zal nieman
echt verbazen. Als echte middenpartij voelt het Appèl zich
eenmaal vaak gedwongen zijn mening af te stemmen op d
van de gemiddelde Nederlander. Maar dat ook de PvdA doi at
de knieën zou gaan voor de publieke opinie, en ook nog
snel, is wel verbazingwekkend. PvdA-woordvoerder M. Zi et
stra voelde dat zelf wel aan. Zijn fractie had haar standpu
genuanceerd, zei hij in de Tweede Kamer. En
toe: „Daar is niets op tegen, toch?"
TOCH wel. Een partij die zich zo lang en zo heftig heeft ve
zet tegen het plaatsen van twee man in een cel, en die ho
ding heeft gemotiveerd door te wijzen op haar humane begi
selen, kan niet zomaar op een zomerse achternamiddag ei
draai van 180 graden maken. Zelfs niet als zij voorwaardi
stelt. Nu zijn het alleen nog de kortgestraften die van
PvdA met z'n tweeën in een cel mogen. Hoe lang zal het d
ren eer de PvdA vindt dat ook langgestraften bij elkaar rrj*
gen zitten? Nu al verklaarde Zijlstra dat de PvdA ook
bezwaar zou hebben tegen het op deze wijze huisvesten v^1
„mensen die achterin het straftraject zitten en worden vot
bereid op terugkeer in de samenleving". y
De nieuwe PvdA-voorzitter Rottenberg kondigde bij zi
aantreden aan dat het in de politiek en zeker in zijn p
tij gaat om duidelijkheid en standvastigheid. Kennelijk j,
die boodschap nog niet doorgedrongen tot de fractie. Wa
hoe moet een PvdA-aanhanger, die jarenlang te horen hei
gekregen dat het gezamenlijk opsluiten van mensj(
verkeerd en inhumaan is, zich nu voelen? Hetzelfde wa e
schijnlijk als hij zich voelde toen de leiding van zijn partij i
rige zomer van de ene dag op de andere concludeerde dat
toch best flink gesneden mocht worden in de wao en dat
sociale uitkeringen toch wel een beetje ontkoppeld mocht
worden van de lonen in het particuliere bedrijfsleven. Bed
gen dus en gedesillusioneerd.
UDEN - In het Museum voor
religieuze Kunst in Uden is ter
afsluiting van de viering van
het Juan de la Cruz-jaar een
tentoonstelling te zien over
Juan de la Cruz. De catalogus
die bij deze tentoonstelling
verschijnt geeft een historisch
beeld van Juan de la Cruz als
mysticus en dichter. Ook
wordt aandacht geschonken
aan zijn invloed op de moder
ne beeldende kunst. Er is te
vens een relatie gelegd tussen
de diverse kloosters van kar
melieten en karmelietessen in
Nederland. Daarbij wordt een
duidelijk onderscheid ge
maakt tussen de actieve tak,
de geschoeide Karmel en de
hervormde, meer contempla
tieve tak, die van de onge
schoeide karmelieten en kar
melietessen. Dit gevarieerde
beeld wordt zichtbaar gemaakt
door eigentijdse kunstwerken
en talrijke bruiklenen
kloosters en particuliere ver i
melingen. Ook bekende
minder bekende figuren uit
historie van de Karmel pas
ren de revue. Hieronder Ma
Margaretha der Engelen
Oirschot, waarvan diverse
lieken op de expositie te zi
zijn en pater Titus Brands
OCD die in 1942 in Dacl
stierf. Van hem wordt one
meer een portret getoond,
vaardigd door Pyke Koch
H. Theresia van Lisieux wi
van tot voor enkele decer
in geen enkel katholiek ge
een prentje of gipsen beel
ontbrak is in de catalogus
op de expositie vertegenwc
digd. De fotodocumentaire i'
Bertien van Manen uit be
tachtig over Nederlandse
melietessen is eveneens
doet. Wij zijn juist voor de
vluchtelingen die buiten de
boot vallen. Mensen die vastlo
pen in de procedures, maar
voor wie toch de overtuiging
bestaat dat ze niet kunnen te
rugkeren naar hun land". Van
Tilborg wijst erop dat de vrij
willigers van WN in die hulp
verlening lang niet altijd ge
specialiseerd zijn.
Uitgave: Westerpers bv (maakt deel uit van Sijtl
Kantoor redactie Apothekersdijk 34, Leiden.
Kantoor advertentie- en
abonnementenafdeling Stationsweg 37, Leiden
Telefoon: 071 -122 244.
Telefax: 071 -134 941
Postbus 112300 AA Leiden.
Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk.
070-3190 933.
070-3906 717
Postbus 9, 2501 CA Den Haag
Hoofdkantoor:
Telefoon:
Telefax
Alle kantoren zijn op
maandag tot en met
vrijdag geopend van
08.30 tot 17.00 uur.
Directeur/hoofdredacteur1 J. Leune
Adjunct-hoofdredacteur: J. Timmers.
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel 070 - 3190 808): L. van Koot.
Leiden en omgeving (tel. 071 - 144 046/047/48/49): G.- J. Onvlee (chef-redacteu
F. Buurman, K. van Kesteren, R. Kleijn, drs. R Koldenhof, M Kroft, T. Pieters e~
M. Roso.
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel. 070 - 3190815)
A. van Rijn (chef), W Bunschoten, drs R. Edens. drs. Chr van der Hoff, A. var
Holstein, E. Huisman, H Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij, R. de Roo.
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834) G. Ansems (coördinator), B Jansma, H. Piet
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L. Kooistra, drs. P van Velthoven.
Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef) en S. Evenhuis.
Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819)" T. Kors.
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van:
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied;
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie, een
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederland
België De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn H. Leber, drs. K. Swien
M. van de Ven en P. Vogels De parlementaire redactie bestaat uit R in 't Hou
(chef), H Bijleveld, D. Hofland, P. Koopman, D. van Rietschoten en K. van
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus;
- de volgende correspondenten in het buitenland: drs. D. J. van den Bergh I
(Peking), drs. H. Botje (Tunis), A. Courant (Athene), R. Hasselerharm
(Johannesburg), drs. A. Heering (Rome), B van Huët (Londen), M. de Konind
(Washington), F Lindenkamp (Sao Paulo), B Schampers (Brussel), W Voordd
(Londen), drs. R. Vunderink (Moskou), W. Werkman (Jeruzalem), G. van Wijlaj
(Belgrado), F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel)
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertaal
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Vertaalster: o
M. de Cocq.
8.30 tot 17.00 uur
Nabezorging
Telefoon: 071 -122 248 op ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 uur, op za. van 14.00
15.00 uur.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling:
per maand 27,00
per kwartaal 79,80
per jaar 312,65
Bij betaling per acceptgirokaart:
per maand 28,20
per kwartaal 82,80
per jaar 318,65
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 141 905 Voor uitsluitend het dl
geven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 140 680.
Bankiers
ABN/AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK 663 050
