Rust en ruimte zijn duur in Zweden
Supporters
zonder kaartjes
kunnen beter
thuis blijven
CckUcSoivumt SPORT
Sterke drank taboe bij Europees kampioenschap
Zweden zet 5000
politie-agenten in
ZATERDAG 6 JUNI 1992
GÖTEBORG „De Zweedse
droom van rust en ruimte". De ti
tel boven de toeristische folder
zegt voldoende. Zweden heeft al
les wat het hartje van de vakantie
ganger begeert.
Uitgestrekte bossen, glooiende heuvels
en vooral veel water. Het land beschikt
over liefst 96.000 meertjes en een veel
voud aan paradijselijke plekjes, zo ver
raadt de brochure. Ideaal dus om even
in alle rust afstand te nemen van de al
ledaagse hectiek. Er kleeft echter
slechts één nadeeltje aan al dit Scandi
navische natuurschoon: Zweden is pe
perduur!
Ook voor de voetbaltoerist, die de strijd
om de Europese voetbaltitel 'live' wil
bijwonen, betekent dat zonder uitzon
dering een fikse aanslag op de port-
monnee. Enerzijds omdat de weinige
toegangskaarten in de meeste gevallen
slechts verkrijgbaar zijn in combinatie
met een verre van goedkoop reisarran-
gement. Terwijl ook de hoge kosten van
het levensonderhoud in Zweden er voor
Het voetbaltoernooi om de Europese landentitel zal
vanaf volgende week woensdag heel Zweden en een
groot deel van Europa in zijn ban houden. Komend
weekeinde strijken de meeste deelnemers aan het
evenement in Scandinavië neer om later te worden
gevolgd door de supporters. Op deze pagina al vast een
kijkje vooruit op wat die fans te wachten kan staan.
Idoor
ROB KRUITBOSCH
GÖTEBORG Een her
haling van vier jaar gele
den is op voorhand uitge
sloten. In plaats van de ge
middeld veertigduizend
supporters die het Neder
lands voetbaleftal vier
jaar geleden kriskras door
Duitsland begeleidden in
de oranje 'wave' richting
Europese titel, kunnen de
troepen van de generaal
dit keer rekenen op de
steun van een beduidend
minder groot legioen op
de tribunes.
De belangstelling is er wel, al
leen de kaarten niet. De vijf
tien wedstrijden van de Euro'
92 worden immers afgewerkt
in vier stadions waarvan de ca
paciteit de 35.000 niet over
treft. En dat lijkt vragen om
moeilijkheden. Na het groot
schalige voetbalfeest in 1988 in
Duitsland, dat met zijn com
fortabele en grote stadions aan
alle verwachtingen voldeed,
moet de Europese titelstrijd in
Zweden het toernooi worden
van de gemoedelijkheid. In te
genstelling tot de imposante
'voetbalschouwburgen' van de
Bondsrepubliek moet het wel
slagen daarvan gestalte gaan
krijgen in knusse niet al te gro
te stadions.
Nu al staat zo goed als vast dat
de Zweedse voetbalarena's - of
beter gezegd arenaatjes - nau
welijks op hun taak berekend
zullen zijn. Niet alleen lijkt
men het in Zweden met de vei
ligheidsnormen (slechte schei
dingen tussen vakken van ri
valiserende supportersgroe-
pen, verrot hekwerk) niet zo
nauw te nemen als de voetbal
fan in Nederland is gewend, de
vier stadions zijn simpelweg tè
klein voor een evenement als
een Europees voetbalkampi
oenschap.
Angstzweet
Op het kantoor van de Duitse
voetbalbond in Frankfurt kwa
men bijvoorbeeld meer dan
vijftienduizend aanvragen
binnen voor toegangskaarten.
Het probleem dat zich echter
voordeed - en niet alleen in
Duitsland - was dat de bonden
van de acht'deelnemende lan
den slechts twintig procent
van de beschikbare kaarten
voor de wedstrijden van hun
elftal kregen toegewezen. Voor
de twee groepswedstrijden in
Norrköping (het kleinste EK-
stadion met niet meer dan
18.000 plaatsen) zijn voor Duit
se voetballiefhebbers daarom
niet meer dan 3304 kaarten be
schikbaar. Terwijl de DFB
voor de wedstrijd tegen Neder
land in Göteborg genoegen
moest nemen met welgeteld
6832 toegangsbewijzen. De
vraag naar kaarten overtrof
het aanbod dus ruimschoots
en een verzoek om extra kaar
ten werd onlangs afgewezen.
De organisatie van het EK zal
waarschijnlijk alleen bij de ge
dachte aan de toestroom van
kaartjesloze massa's spontaan
het angstzweet in dikke drup
pels over het voorhoofd lopen.
Het is vooralsnog een groot
raadsel hoe de Zweedse poli
tie, ondanks alle bezwerende
verklaringen, alle voetbalfans
gaat opvangen die op goed ge
luk naar Scandinavië willen
komen. Het aantal van 38.000
voetbaltoeristen, dat naar de
schatting van het Centraal In
formatiepunt Voetbalvandalis
me in Zweden worden ver
wacht, zal in werkelijkheid
waarschijnlijk nog stukken
groter zijn. En zeker in een tijd
waarin met name supporters
uit Duitsland er alles aan gele
gen lijkt de Engelse hooligans
in gewelddadigheid te over
treffen, is dat een niet te on
derschatten probleem.
Bereikbaar
Want komen zullen ze. Dat
staat vast. Zeker uit Duitsland,
gezien de betrekkelijk eenvou
dige bereikbaarheid, maar ook
uit Nederland, Engeland en
Schotland. De recente EK's en
WK's hebben wel bewezen dat
supporters er veel voor over
hebben om de wedstrijden van
hun nationale elftal bij te wo
nen. Voor de betreffende fina
les reisden immers duizenden
fans uit respectievelijk Neder
land en Duitsland op de bon
nefooi naar München dan wel
Rome. Met alle teleurstellin
gen en vaak minder plezierige
gevolgen vandien.
Het Duitse supportsmaand
blad 'Fan-Treff waarschuwde
zijn lezers zelfs al voor de te
verwachten - harde - aanpak
van de Zweede ordebewaar
ders. „Falen van de politie lijkt
niet uitgesloten, omdat men in
Zweden geenszins het niveau
heeft van de Duitse politie,
hoogstens Ost-niveau", meld
de het bewuste artikel. „Men
zal daarom op een veelvuldig
conceptloze en als gevolg daar
van op voorhand hard optre
dende politie-agenten treffen.
Iets wat wel eens kan leiden tot
massale arrestaties".
En juist bij dat laatste wringt
nu juist de schoen voor de
Zweedse politie. Eind maart
werd de Zweedse politiechef
Olf Gustavsson immers beboet
door het Zweedse hof van jus
titie. De destijds verantwoor
delijke man voor de openbare
orde had voor en na de kwalifi
catiewedstrijd voor de wereld
beker tussen Zweden en Enge
land in september 1989, waar
Engelse hooligans een spoor
van vernieling door Stockholm
trokken, ruim honderd Britse
vandalen laten inrekenen en
per trein teruggestuurd naar
Hoek van Holland. En dat nu -
het massaal oppakken en uit
zetten van herrie schoppende
buitenlandse voetbalfans -
blijkt in Zweden rechtsgrond
te missen.
Wat dus een rechtsgeldige vrij
brief kan betekenen voor al
diegenen die het voetbalfeest
willen verzieken en buiten de
wedstrijden om hun eigen EK
willen afwerken. Gezien de uit
de pan rijzende kosten van het
levensonderhoud in Zweden
zou het voor diegenen die ge
specialiseerd zijn in het schop
pen van rotzooi eenvoudigweg
stukken goedkoper zijn om ge
woon thuis te blijven...
zorg zullen dragen dat de kronen in
sneltreinvaart over de balk zullen vlie
gen.
Ter illustratie de prijzen van versnape
ringen die exact een jaar geleden wer
den gehanteerd bij een voetbalwed
strijd in de Zweedse voetbalcompetitie
tussen Djugardens - Örebro in het Ra-
sunda stadion van Stockholm. Voor een
bekertje koffie moest welgeteld zes gul
den worden neergeteld. Een ijsje kostte
vier gulden, een zak chips zeven gulden
en popcorn 'slechts' drieëneenhalve
gulden. Een pilsje - overigens niet in
het stadion verkrijgbaar - komt de dor
stige voetbalfan al gauw op een gulden
of vijftien te staan.
Het grootste probleem voor de reislusti
ge voetbalfan is dat het aantal losse toe
gangsbewijzen dat de bonden in de aan
bieding hebben vrijwel miniem is. Ze
ker bij de KNVB bleven de meeste ech
te voetbalsupporters weer als vanouds
van kaarten verstoken. Het grootste ge
deelte van de kaarten dat namelijk al in
Zeist terecht kwam, verdween dan wel
naar de bobo's dan wel naar de OAD of
reisbureau Roever, niet geheel toeval
lig sponsors van de bond.
Bij Roever, hét EK-reisbureau zoals ze
zelf aanduiden, varieerden de prijzen
Het Nederlands elftal en begeleiders ten voeten uit.
FOTO:ANP
STOCKHOLM - Sterke
drank is taboe bij het ko
mende Europees kampi
oenschap voetbal in
Zweden.
Weliswaar zal slechts op
wedstrijddagen een algeheel
alcoholverbod gelden, maar
ook buiten die dagen om zal
het voor de voetbalsuppor
ters niet eenvoudig zijn zich
een stuk in de kraag te drin
ken. A. E. Mozes, tweede am
bassaderaad van de Neder-
lanse ambassade in Stock
holm. „De verkoop van
drank is al sterk geregle
menteerd in Zweden. Alleen
in speciale winkels, die niet
eens altijd open zijn, wordt
sterke drank verkocht. En
dan nog onder speciale voor
waarden. Beneden de 23 jaar
krijg je echt geen litertje
mee. Tijdens het EK zijn de
regels nog strenger. Alleen
heel licht bier, met een alco
holpercentage van nog geen
één procent, zal te koop
zijn".
De Nederlandse ambassade
in Zweden heeft speciale
maatregelen voor het ko
mende Europees kampioen
schap getroffen. Ambassade
raad Mozes is door ambassa
deur mr. L. Graaf De Mar-
chant et d'Ansembourg, aan
gesteld als coördinator. Mo
zes: „Het Nederlands elftal
speelt minimaal drie wed
strijden in Göteborg. In die
plaats hebben we slechts een
honorair consul, onder
steund door twee medewerk
sters. Tijdens het EK wordt
de bezetting uitgebreid. Om
misverstanden te voorko
men: dat doen we niet met
het oog op mogelijk voetbal
vandalen, maar meer om
supporters die problemen
hebben te helpen. Ik denk
dan aan diefstal, verloren
paspoorten en snelle repa
triëring naar huis in geval
van ziekte of overlijden".
Mozes verwacht niet of nau
welijks problemen met voet
balsupporters. Daarvoor is
Zweden een te goed georga
niseerd land.
Nauwelijks
Mozes: „Het toegangsbeleid
is streng. Zonder kaartjes,
een geldige terugvlucht en
voldoende geld komt geen
enkele supporter het land
in". De fans die wel binnen
komen worden goed bege
leid en in de gaten gehou
den. Zweden heeft veel erva
ring opgedaan met grote de
monstraties. De tolerantie
grens is hoog. Zodra het uit
de hand loopt, grijpt de
Zweedse politie echter in.
Met duidelijke, dus harde
hand. Daar kan geen enkel
misverstand over bestaan".
Perschef Havik van het
Zweedse EK-organisatiebu-
reau sluit zich bij die
woorden aan. „We laten dit
toernooi niet vergallen door
raddraaiers", stelt hij onom
wonden. „We maken geen
knieval voor voetbalvanda
len. Zweden is een leuk land.
We willen ook dat de voetbal
supporters dat benadrukken
na terugkeer in eigen land.
Maar ik zeg op voorhand dat
Zweden helemaal zo'n leuk
land niet is als bezoekers
zich misdragen".
STOCKHOLM - De Zw«
overheid legt miljoenen I
dens op tafel voor de orgai
tie van het Europees kaï
oenschap voetbal. De totale p
groting bedraagt ruim 500 j
joen Zweedse kronen (c
170 miljoen gulden). In dal
drag is de renovatie van de ft
voetbalstadions, waarmee 1:
vele tientallen miljoenen c
dens zijn gemoeid, niet e ij.
meegenomen. Daarvoor
staan speciale subsidies
waaruit geld kan worden
peurd.
De Zweedse overheid steel C
miljoen kronen in het pr e
gieuze tournooi. De inkom j
uit televisierechten, kaar
koop en rec}ème-opbreng
worden geschat op 275 mil
kronen. Voor het restant di
de belastingbetaler op.
Dat restant, zo'n 60 a 70
joen gulden, valt te vergeli
met de ruim 50 miljoen gu
die het de Nederlandse jr
heid zou hebben gekost I
ons land het Europees k J
oenschap van 1996 te org;
ren. Net als in Zweden wo
daarmee vooral de koster
dekt die nodig zijn om een
gebreide politiemacht op\
been te brengen. c
Woordvoerder Havik: „De t
tiek was echter betrekke
snel door de bocht. Zwedf h
een land dat vrijheid en d( r
cratie hoog in het vaa v
voert. Dat houdt automate
in dat we als bevolking
recht hebben speciale ev
menten te organiseren er
vervolgens de overheid de j
heeft orde en veiligheid, o r
acht de kosten, te garandf
Kennelijk zijn we in Zw<]
een stukje verder dan N<j
land, waar altijd stevig u]
gediscussieerd over de koi j
verdeling bij de organ! j
van een groot evenement, j
nen de stadions dragen w j
organisatie alle verantwex
lijkheid, daarbuiten is het
ter de overheid die voor i i
schappen en geld moet zoi
Zo'n scheiding is ook keih i
noodzaak, anders zou je
land nooit een bijzonder j
nement kunnen organiser i
Göteborg is de plaats van handeling van in elk geval de drie groepswedstrijden van het Nederlands elftal. De havenstad in het zui
den van Zweden zal door veel Nederlandse en andere buitenlandse fans, die per boot komen aanreizen, ook als 'landingsplaats'
dienen voor een bezoek aan het land. FOTO: SP
STOCKHOLM Zweden zet 5000 politie
agenten in tijdens de eindronde van het Eu
ropees kampioenschap voetbal. De afgelo
pen maanden hééft die politiemacht een
speciale training gekregen, waarbij werd
geoefend op tactisch en tactvol optreden bij
grote supportersgroepen.
Dat heeft Sunne Sandström, tijdens het EK verant
woordelijk voor de openbare orde, in Stockholm
verklaard. De hoge Zweedse politiefunctionaris
krijgt daarbij tijdens het EK assistentie van politie
mensen uit verschillende deelnemende landen,
waaronder Nederland.
„Zweden wil graag met ons samenwerken", aldus
topambtenaar Tom de Graaf, delegatieleider van
de afvaardiging die de ministeries van binnenland
se zaken, justitie, het Centraal Informatiepunt
Voetbalvandalisme (CIV) en de KNVB naar Zwe
den enige maanden geleden voor het eerst al naar
Zweden stuurde. „Zweden is erg onder de indruk
van de manier waarop de Nederlandse politie
eerder heeft geassisteerd bij het EK '88 in Duits
land en de WK '90 in Italië. Op ministerieel niveau
is bepaald hoeveel Nederlandse politiemensen
meegaan naar Zweden en onder welke voorwaar
den dat precies gebeurt".
„We zijn onder de indruk van hun organisatieta
lent", zegt De Graaf. „De Italianen waren twee jaar
geleden meesters in het improviseren, maar hier
loopt alles precies volgens de bestaande internatio
nale afspraken. Zelfs alle details worden tot in de
puntjes geregeld".
Zo laag
Volgens De Graaf zal de tolerantiegrens van de
Zweedse politie-agenten ten minste zo laag liggen
als die van hun Italiaanse collega's tijdens het we
reldkampioenschap in 1990. „Uitgangspunt vormt
een groot voetbalfeest, maar zodra supporters dat
Willen verstoren wordt hard ingegrepen", luidt de
boodschap voor Nederlandse bezoekers.
De Graaf: „De supporters moeten zich aan de re
gels houden. In samenspraak met de Zweedse poli
tie en de KNVB is een speciale folder gemaakt met
richtlijnen voor de Oranje-aanhang. Vast staat al
dat uiterst streng zal worden gecontroleerd op ver
dovende middelen. Er komt geen grammetje drugs
Zweden binnen is ons verzekerd".
van één- tot achtdaagse reizen per
vliegtuig en boot van 895 gulden tot
2795 gulden per persoon. Waarbij dan
de kosten van de kaarten nog moeten
worden opgeteld.
Gepeperd
Ondanks deze gepeperde prijzen kon
een medewerkster van het Amsterdam
se reisbureau een maand geleden al
constateren dat de verkoop van de aan
geboden arrangementen naar wens ver
liep. „De meerdaagse reizen zitten vol",
klonk het tevreden. „Op de dagvluch
ten is nog plaats. Behalve dan voor de
wedstrijd tegen Duitsland. Die is ook
vol geboekt".
Voor de economisch denkende voetbal
fan - al dan niet in het bezit van toe
gangskaarten - is echter het meest voor
delige om zelf de auto vol te laden met
de in verhouding goedkope Nederland
se levensmiddelen en de natuur in te
gaan. Vanuit Nederland is Zweden via
Duitsland (Kiel, Travemünde, Puttgar-
den) of Denemarken (Grena, Frederiks-
havn, Dragör, Kopenhagen, Helsingör)
per auto in combinatie met een booto-
vertocht immers betrekkelijk eenvou
dig te bereiken. Ook is er tweemaal
daags een directe treinverbinding van
Utrecht naar Stockholm. Reisduur cir
ca twintig uur.
Vakantiehuisje
Samen met het huren van een vakan
tiehuisje ergens in de buurt van Göte
borg, de plaats waar het Nederlands elf
tal zijn wedstrijden afwerkt, pakt dat
zelfs honderden guldens voordeliger
uit dan een dure reis met een of andere
reisorganisatie. Voor pak 'm beet zes- I
tienhonderd gulden ben je al drie we-
ken eigenaar van een riante bungalow,
die van alle comfort is voorzien9
Met vier personen in zo'n huisje, de n
bootovertocht uit Duitsland of Dene- 0
marken en kosten van het autorijden -
daarbij inbegrepen, kunnen drie weken
Zweden dan wel eens even duur - of in
elk geval niet veel duurder - uitpakken I
dan een dagvlucht van Reisburo Roe- J
ver... In zo'n geval kun je dan ook nog
weieens het risico lopen om een toe
gangsbewijs voor veel geld op de zwarte
markt te moeten aanschaffen. Aan j
kaarten kun je tenslotte altijd komen, j
als er maar de juiste prijs voor wordt be-
taald.
Overheid tast
erg diep in j
geldbuidel
