Bombardier en De Havilland
seer goede bekenden Fokker
KLM groeiende factor in ontwikkeling Schiphol
Handelssancties VS
bedreigen Nederland
ECONOMIE
Accijns op suiker afgeschaft;
heffing frisdranken omhoog
-leid&i Somant
DONDERDAG 4 JUNI 1992
i'GGM stapt toch in Rodamco
EIST - Het Pensioenfonds voor de Gezondheid, Geestelijke
Maatschappelijke Belangen (PGGM) heeft ondanks het re-
inte afketsen van de samenwerking met Rodamco vorig jaar
Ach een belang van 2,5 procent opgebouwd in dit vastgoed-
'eitids.
cr^t blijkt uit het vandaag gepubliceerde jaarverslag van het op één
lts.grootste pensioenfonds van Nederland. Verder heeft PGGM het
jpiang in de Spaanse onroerend-goedbelegger Metrovacesa in de
in|tste helft van 1991 uitgebreid van 2,5 tot 5,8 procent. Begin 1992
fjéft het pensioenfonds bovendien een aanzienlijk bedrag geïnves-
ejjrd in het Franse vastgoedfonds Société Foncière des Pimonts,
jeJ kantoren bezit in Parijs. Met bovenstaande beleggingen is in to
il 270 miljoen gemoeid. De investeringen passen in het twee
bij PGGM om een percentage van voor onroerend-
bestemde gelden te steken in vastgoedfondsen.
al^t pensioenfonds kondigde vorig jaar reeds aan meer te willen in-
Steren in risicodragend vermogen. Het percentage onroerend
ed zou moeten stijgen tot 15 a 25, dat van aandelen tot 25 a 35.
Hoog banenverlies wijst op
diepere recessie in VS
WASHINGTON *- Nieuwe cijfers over het verlies van werkge
legenheid tonen aan dat de economische recessie waaruit de
VS zich thans moeizaam omhoog worstelen, veel dieper is ge
weest dan de regering tot nu toe heeft voorgesteld. Het minis
terie van arbeid maakte gisteren bekend dat van juni 1990,
een maand voordat de economische teruggang inzette, tot ja
nuari van dit jaar naar schatting 2,2 miljoen banen verloren
zijn gegaan. Het nieuwe cijfer ligt bijna een derde hoger dan
een eerdere schatting van 1,57 miljoen. De Democratische se
nator Paul Sarbanes, voorzitter van de gezamenlijke commi-
sie voor economie van het Congres, zei dat de nieuwe cijfers
„een juistere afspiegeling zijn van wat de Amerikanen steeds
al hebben geweten - dat dit een hele zware recessie is geweest
en een ramp voor werknemers". Sarbanes zei dat het herstel
dat zich iniddels heeft ingezet ongekend zwak is en dat het bij
het huidige tempo van economische activiteit zes jaar zal kos
ten om de werkgelegenheid weer op peil te krijgen.
Boris Jeltsin krijgt
uitnodiging top G-7
MÜNCHEN - Boris Jeltsin, president
van Rusland, krijgt een uitnodiging om
de topconferentie van de zeven grootste
industrielanden (G-7), die begin juli in
München wordt gehouden, bij te wonen.
De deelnemende landen hebben met de
uitnodiging ingestemd, zo heeft Horst
Kohier, staatssecretaris van financiën in
Bonn, gisteren gezegd. Kohier, die na
mens kanselier Kohl de .topconferentie
organiseert, zal binnenkort naar Mos
kou gaan om Jeltsin de uitnodiging te
overhandigen. Het is de bedoeling dat
de Russische president op 8 juli, de laat
ste dag van de driedaagse bijeenkomst,
met de aanwezige staats- en regerings
leiders kan praten.
Maxwells Lady Ghislaine
te koop voor 36 miljoen
LONDEN - De Lady Ghislaine, het luxueuze jacht
van de overleden mediamagnaat Robert Maxwell, is te
koop voor omgerekend 36 miljoen. Het schip wordt
aangeprezen in een sjiek ogende, twaalf pagina's tel
lende brochure die is verspreid door de internationale
scheepsmakelaar Camper Nicholsons, zo meldt de Fi
nancial Times van vandaag.
In kringen van scheepsmakelaars was de prijs ge
raamd op 43 miljoen. Het bedrag waarvoor het jacht
nu te koop is is vastgesteld in overleg met het accoun
tantskantoor Arthur Andersen, de beheerders van de
nalatenschap van Maxwell.
De Lady Ghislaine is in Nederland gebouwd op de
werf van Amels in Makkum. Het schip werd in eerste
instantie gekocht door de broer van de wapenhande
laar Adnan Khashoggi, waarna het eigendom werd
van Maxwell. Er is onder meer een discotheek aan
boord.
Cao wasserijen rond
UTRECHT - Vakbonden en
werkgevers hebben gisteren
een principe-akkoord bereikt
over een nieuwe cao voor de
10.000 werknemers bij de che
mische witwasserijen en ver
verijen. Het gaat om een twee
jarige cao die loopt van juli '92
tot juli '94. Het contract voor
ziet volgens de vakbonden in
een loonsverhoging van 4,25
procent per 1 juli '92, 0,75 pro
cent per 1 januari '93 en nog
eens 4,5 procent in juli '93.
Sancties bij ziekte in de vorm
van het inleveren van loon of
vrije dagen (arbeidsvoorwaar
delij kke prikkels) zijn voorlo
pig niet aan de orde.
De vestiging van vliegtuigfabrikant Fokker op Schiphol-Oost.
onverkocht op Woensdrecht.
Maar daar staan meer van deze
wel geproduceerde, maar nim
mer verkochte toestellen. Een
en ander betekent een flinke
financiële aanslag op de porte
monnee van Fokker. Naar de
mening van luchtvaartanalys-
ten zal een samenwerking met
Boeing, De Havilland en Bom
bardier uitstekend zijn. Het
geeft Fokkker, meer dan met
de Duitsers het geval zou zijn,
mogelijkheid haar eigen iden
titeit te behouden. Het zou der
halve ook de mogelijkheden
van een geslaagde claimemis
sie doen vergroten.
Trauma
En. niet in de laatste plaats, tal
van Fokkermedewerkers zou
den worden verlost van een
trauma dat hen al vele jaren
bezig houdt: mogelijke samen
werking met Duitsers is bij
voorbaat gedoemd te misluk
ken. Vooral de mensen van de
verkoop en ontwerpafdeling
spreekt dat aspect aan. Zij wij
zen daarbij op onder meer het
mislukte samenwerkingsver
band uit het begin van de jaren
zeventig. Toen ontwikkelden
Focke Wulf en Fokker geza
menlijk de VWF 614, een klein
twee motorig straalvliegtuig.
In de ogen van de Fokkercon
structeurs en verkoopstaf was
het een project dat gedoemd
was om te mislukken. De Duit
sers dachten daar anders over.
Toch kreeg uiteindelijk Fok
ker gelijk. Er werden slechts
twintig toestellen van ge
bouwd. Daarna stierf het pro
ject een roemloze dood.
MARKTEN
toestellen met een capaciteit
van 110, 150, 174 en 204 zit
plaatsen. Officieel is de ont-
wikkkeling van dit project
stopgezet. Maar een woord
voerder van Boeing sluit niet
uit „dat om bepaalde redenen
toch weer verder wordt ge
werkt aan deze vliegtuigen".
Uitgangspunt v^n deze nieuwe
generatie vliegtuigen is dat ze
een grote mate van basisove
reenkomst vertonen: dezelfde
vleugels, hetzelfde ontwerp
voor de romp, de zelfde cockpit
en een identieke lay out van de
cabine. Een dergelijk opzet
werkt sterk kostenbesparend.
De Boeingplannen overlappen
voor een deel de bestaande se
ries van kleine 737-toestellen,
maar stijgen er qua passagiers
capaciteit anderzijds ook over-
Kosten
Het grootste probleem voor
Boeing is evenwel dat, on
danks de positief reagerende
markt, de ontwikkelingskos
ten gigantisch zijn. Dat is ook
waar Fokker en Dasa mee te
maken hebben. Door met de
Nederlanders samen te wer
ken, aldus deskundigen in
deze industrie, kan Boeing
niet alleen tegen relatief gerin
ge kosten een geheel nieuwe
familie vliegtuigen bouwen,
maar liggen beide tevens ver
voor op de concurrentie. Die
concurrenten zijn niet alleen
het Duitse Dasa, maar even
zeer het Europese consortium
Airbus dat plannen heeft voor
een toestel met 130 passagiers,
en het Italiaanse Alenia en het
Franse Aérospatiale.
Eind vorig jaar nog poogden
Alenia en Aérospatiale De Ha
villand over te nemen. Daar
werd echter een stokje voor ge
stoken door de Europese Com
missie. In een wat later stadi
um betrok Dasa, sterk gelieerd
met Airbus, Alenia en Aérospa
tiale bij de ontwikkelingen van
de bouw van straalvliegtuigen
van 90 tot 120 passagiers, de
zogenaamde Regioliner. Het is
echter zeer de vraag of een der
gelijk nieuw te ontwerpen toe
stel dusdanig snel op de markt
kan worden gebracht om con
currerend te kunnen zijn met
de Fokker 130, dat - afgezien
van de financiën, vrij snel kan
worden ontwikkeld.
Maar een samenwerking met
Boeing, De Havilland en Bom
bardier biedt voor Fokker nog
meer mogelijkheden: Fokker
probeert haar positie op de
Amerikaanse markt te verste
vigen. Met behulp van Boeing
zal dat zonder meer beter luk
ken dan nu. Anderzijds is het
Boeing er alles aan gelegen de
mogelijke Europese concur
renten Dasa, Aérospatiale en
Alenia er van te weerhouden
ook daarwerkelijk een vlieg
tuig te bouwen. Door een sa
menwerking tussen Fokker en
Boeing kunnen beide hun
marktaandeel wat dat betreft
veilig stellen. De Havilland en
Bombardier worden in dat ge
val toeleveranciers, c.q. onder
aannemers in een dergelijk
project.
Maar ook voor Fokker spelen
niet onbelangrijke zaken: met
de ontwikkeling van een toe
stel dat plaats biedt aan 130
passagiers, de Fokker 130, be
geeft zij zich rechtstreeks in
het marksegment waarin voor
al Boeing actief is. Een derge
lijke stap betekent volgens ve
len rechtstreekse zelfmoord
voor de Nederlandse vliegtuig
bouwer, omdat zij niet de capa
citeit heeft dergelijk grote aan
tallen vliegtuigen te bouwen
als de diverse (Amerikaanse en
Aziatische) luchtvaartmaat
schappijen veelal verlangen.
Door een samenwerkingver
band met Boeing komen die
zaken echter gans anders te
liggen.
Fokker 50
Een ander factor van niet te
onderschatten belang is de
verkoopsituatie rond de Fok
ker 50. Aanvankelijk had Fok
ker zeer hoge verkoopver
wachtingen van dit vliegtuig.
De produktie ligt ook nog
steeds op een hoog tempo.
Maar de afzet stagneert enorm.
Terwijl er per jaar 34 van deze
toestellen worden gebouwd,
zijn er de afgelopen twee jaren
minder dan dertig van ver
kocht. Bovendien zijn er nogal
wat afzettegenvallers geweest.
Zo heeft een Braziliaanse
maatschappij vorig jaar vijf
van deze Fokkker 50's ge
kocht, maar vervolgens ging
zij failliet. Voor twee van de
vijf vliegtuigen wordt gepoogd
elders in Brazilië emplooi te
vinden, de andere drie staan
JEMARKT DEN BOSCH - (03-06-
f Prezen slachtrunderen per kg ge-
:cht gewicht zonder nier en slotvet,
-niusief BTW (Volgens PW): Aanvoer
1284, waarvan manne-
?ri|173. Mann Super 8,30-9,15. Mann.
kwal. 7,85-8,30. Mann. 1e kwal.
105-7,85. Handel rustig en prijzen ge-
Mann. 2e kwal. 6,40-7,25. Mann. 3e
tl. 6,00-6,40. Handel redelijk en prij-
Igelijk. Vrouwelijk Super 8;75-10,60.
'iwel. extra kwal 7,50-8,75. Vrou-
1e kwal. 6,40-7,50. Handel redelijk
prijzen gelijk. Vrouwel. 2e kwal.
"•6,40, Vrouwel 3e kwal. 5,30-5,90
rarstkwaliteit 5,00-5,60. Handel re-
ijk en prijzen prijshoudend.
per stuk inklusief
yN. Aanvoer gebruiksrunderen 800,
irvan graskalveren 128. Melk- en
koeien 1 e soort 1550-2350,2e soort
10-1550. Handel rustig en prijzen ge-
Melkvaarzen 1 e soort 1500-2100 en
soort 1150-1500. Handel rustig en
Hen gelijk. Kalfvaarzen 1e soort
?gK)-2400 en 2e soort 1375-1700. Han-
.vjrustig en prijzen gelijk. Guste koei-
rple soort 1450-2000 en 2e soort
5-1450. Handel rustig en prijzen ge-
Enterstieren 900-1600. Handel re-
a Jk en prijzen iets hoger. Pinken 900-
10. Handel redelijk en prijzen iets ho-
Graskalveren 625-1075. Handel re
en prijzen iets hoger.
i per kg levend gewicht in-
BTW' Aanvoer vleeskalveren 9.
;alveren 1e soort geen notering,
6,10-6,60, 3e soort 4,90-6,10.
redelijk en prijzen gelijk,
tere kalveren voor de mestenj, in-
BTW: Aanvoer roodbont 744.
ilveren extra kwaliteit 830-905,1e
630-755 en 2e kwaliteit 380-
Handel traag en prijzen lager,
'talveren extra kwaliteit 455-555,
njiwaliteit 280-455, 2e kwaliteit 180-
Handel traag en prijzen lager. Aan-
zwartbont 572. Stierkalveren extra
570-730, 1 e kwaliteit 455-555,
ialiteit 280-430. Handel traag en
lager. Vaarskalveren extra kwali-
i5-430, 1 e kwaliteit 280-330 en 2e
165-280. Handel traag en prij-
lager. Aanvoer vleesrassen 310.
irassen 1 e kwaliteit 580-880 en 2e
teit 430-640 Handel traag en prij-
iger
itvarkens (per kg. levend gewicht
btw). Geen aanvoer Slachtvar-
pgeen notering, zeugen extra kwa-
geen notering, 1e kwaliteit geen
king, 2e kwaliteit geen notering.
Shtschapen en lammeren per kg.
lacht gewicht inklusief BTW: Aan-
2082, waarvan 1714 lammeren,
uitschapen 2,25-4,25 Handel rustig
grijzen gelijk. Ooien tot 20 kg geen
king. Ooien boven 20 kg geen no
ta. Rammen tot 22 kg geen note-
rammen 22-25 kg geen notering,
jimen boven 25 kg 7,25-8,90. Han-
(ustig en prijzen gelijk. Zuiglamme-
7,50-9,50. Handel flauw en prijzen
uitschapen en lammeren per stuk
usief BTW: Slachtschapen 80-150.
jdel rustig en prijzen gelijk. Ooien
20 kg geen notering. Ooien boven
geen notering Rammen tot 22kg
|n notering. Rammen 22-25 kg geen
6nng. Rammen boven 25 kg 210-
l Handel rustig en prijzen gelijk,
glammeren 100-140. Handel flauw
Jnjzen gelijk.
Jruiksschapen en lammeren per
inklusief BTW: Aanvoer 492 stuks.
Schapen geen notering. Weidelam-
fen 75-125. Handel flauw en prijzen
t Schaap met 2 lammeren geen
ng, schaap met 1 lam geen note-
bokken, per stuk inklusief
Aanvoer 84 stuks Prijzen: 10-60.
- el rustig en prijzen getijk.
(voer totaal 6377 stuks.
■^SMARKT WOERDEN - (03-06-
■j'- De aangevoerde 28 partijen
^fchten een prijs op van f 8,00-8,45
[kg voor 1e kwaliteit vanaf 12 kg, f
EO-8,60 vanaf 16 kg en tot f 9,20 voor
"ekwaliteit. De handel was matig.
DEN HAAG De accijns
op suiker zal wórden afge
schaft. Staatssecretaris
Van Amelsvoort van fi
nanciën zei dat gister
avond in een overleg met
de Tweede Kamer over
aanpassing van de accijns
aan EG-afspraken. Het
wetsvoorstel over de ac
cijns ligt al bij de minis
terraad.
Een pak suiker wordt
daardoor goedkoper.
Frisdrank met suiker zal ech
ter iets duurder worden door
verhoging van de frisdrankac
cijns. Wat de prijsverschillen
op de schappen zullen gaan
worden, kan Financiën nog
nog niet zeggen. De accijnsver
hoging voor frisdrank moet de
opbrengstderving van de ac
cijns voor de schatkist com
penseren. Aan verlaging van
het BTW-tarief van 18,5 pro
cent op huisdiervoerders tot 6
procent wil Van Amelsvoort
niet. Gebrek aan dierenliefde
speelt daarbij geen rol, want de
bewindsman sprak over „onze
lieve huisdieren".
Discriminatie
De frisdrankenindustrie in ons
land heeft overigens de buik
vol van de frisdrankenaccijns,
die zij discriminerend vindt en
die volgens haar haaks staat op
het overheidsbeleid dat het
drinken van frisdranken zelfs
aanmoedigt, zoals in het ver
keer. Tijdens de jaarvergade
ring van de Algemene Neder
landse Bond van Frisdranken
fabrikanten en Groothandela
ren in Dranken BBM, het sa
menwerkingsverband van de
florerende bedrijfstak, op de
Floriade in Zoetermeer zei
voorzitter H.J.L. Vonhoff te
vinden dat de accijns nog dit
jaar moet verdwijnen. De ac
cijns op frisdranken levert de
schatkist zo'n 400 miljoen
per jaar op.
De frisdrankenindustrie zit
niet alleen met de door Von
hoff als „merkwaardig" om
schreven accijns in de maag,
zij vreest ook nog een nieuwe
financiële aanslag. Bij de Raad
van State ligt een wetsontwerp
voor een heffing op grondwa
ter, een wet die de frisindustrie
fors kan gaan raken. Vonhoff
wees erop, dat voor de bier- en
de frisdrankenindustrie water
een ingrediënt is en niet zoals
voor andere industrieën (ver
vuilend) proceswater.
De frisdrankenaccijns be
draagt 27,35 cent per liter voor
fris en alcoholvrij bier, 18,80
cent voor mineraalwater en
10,25 cént voor vruchtensap
pen.
De Nederlander dronk vorig
jaar opnieuw meer frisdrank.
Per hoofd van de bevolking
dronk hij 73 liter tegen 71 liter
in 1990. De totale afzet (Neder
landse industrie plus import)
steeg met 3,1 procent tot 1091
miljoen liter.
Ondanks deze cijfers is de
markt niet helemaal tevreden.
Er was, voornamelijk op grond
van het succes van de hervul-
bare PET-fles, een groei van
zeker 5 procent verwacht.
Cola en sinas bleven favoriet in
Nederland. Cola nam vorig
jaar 44,2 procent van de verko
pen voor zijn rekening en si
nas 22,2 procent. In deze secto
ren zit dan ook de groei, ten
koste van andere dranken. Ne
derland kent geen echte mine
raalwatercultuur zoals België,
Duitsland of Italië.
Volgens CBS-cijfers waren er
in 1991 dertien frisdrankbe-
drijven actief met 2600 werk
nemers.
Philips schrapt
weer 180
arbeidsplaatsen
OSS - Bij de vestiging van
Philips Lighting in Oss ver
dwijnen 180 arbeidsplaatsen.
Gedwongen ontslagen zijn
daarbij onvermijdelijk, aldus
een woordvoerder van Philips.
De reductie van het aantal ar
beidsplaatsen vloeit voort uit
het voornemen van Philips om
de produktie van tl-balken
over te brengen van Oss naar
het Franse Nevers. Dat is no
dig om ook op termijn het
hoofd te kunnen bieden aan de
toenemende concurrentie op
het gebied van deze armatu
ren, aldus de woordvoerder
van Philips. Met de maatregel
wil Philips de kostprijs van de
tl-balken aanmerkelijk verla
gen.
Andriessen:
verlagen van
btw goed begin
DEN HAAG Minister An
driessen van economische za
ken noemt het principe-besluit
van het kabinet de btw per 1
oktober met 1 procent te verla
gen, een „goed begin". Hij
„kan zich voorstellen" dat ook
andere belastingverlagingen
vervolgens tot de mogelijkhe
den behoren. In een interview
met het blad „De Werkgever"
van het Nederlands Christelijk
Werkgeversverbond noemt hij
de vermogensbelasting, de
vennootschapsbelasting en
misschien het toptarief van de
inkomstenbelasting als voor
beelden.
De bewindsman kan zich vin-
dên in de uitspraak van de
OESO, een organisatie van de
westerse industrielanden, dat
er in de tweede helft van dit
jaar een economische opleving
komt. Ook in Nederland zou
dat het geval kunnen zijn. „Ik
ben een tijdje nogal somber ge
weest. maar ik kijk er nu iets
optimistischer tegenaan", al
dus Andriessen. De minister
vindt dat de overheid op de
goede weg is wat betreft het te
rugdringen van het financie
ringstekort. Als dat in 1994 ge
daald is tot 3,25 procent van
het nationale inkomen, hoeft
het verder terugdringen niet
meer de grootste zorg te zijn,
aldus Andriessen.
De druk van de collectieve las
ten (het totaal van belastingen
en premies) ligt nu op onge
veer 54 procent en dat dreigt
volgens de bewindsman wel te
hoog te blijven.
Nieuwe president-directeur luchthaven Smits:
SCHIPHOL Schiphol,
ooit bekend als de „groene
luchthaven", wordt in rap
tempo minder groen. De
grote open ruimten waar
mee het areaal in de jaren
zestig is voorzien, worden
nu te gelde gemaakt.
Soms kan het bouwen de groei
even niet bijbenen. Voor het
eerst in het 25-jarig bestaan
van het centrale luchthavena
reaal, moet Schiphol de ko
mende weken in verband met
de zomerdrukte wegbrengers
mogelijk zelfs de toegang ont
zeggen tot de stationshal om
dat de mensen elkaar daar
voor de voeten beginnen te lo
pen.
Vrijhaven
Door al dat bouwen verandert
de luchthaven snel van ge
daante. De nieuwe president-
„Wat voor de KLM goed is hoeft niet voor Schiphol het meest voorde
lig te zijn". FOTO: ANP
directeur van de luchthaven,
H.N.J. Smits, laat zich daarom
met enige regelmaat over de
luchthaven rondrijden.
Schiphol altijd een vrijhaven
geweest die luchtvaartmaat
schappijen van waar ook ter
wereld geen strobreed in de
weg legde als zij wilden lan
den. De luchthaven is daar
door vooral een overstappunt
geworden voor intercontinen
tale luchtreizigers. Veel inter
continentale KLM-vluchten
bieden aansluiting op inter
continentale vluchten van an
dere luchtvaartmaatschappij
en en omgekeerd. De huidige
groei van het luchtverkeer op
Schiphol valt voor een groot
deel toe te schrijven aan de
KLM die haar aantal Europese
vluchten naarstig aan het op
voeren is. De komende jaren
zal de KLM op Schiphol een
steeds grotere rol opeisen om
dat de luchthaven de spil moet
worden in het Europese net
werk van de KLM waarmee
reizigers vanuit het Europese
binnenland worden aange
voerd voor de intercontinenta
le overzeese vluchten.
Afstemming
Als aandeel in het totale aantal
vliegbewegingen op Schiphol
zal het aantal Europese KLM-
vluchten aanzienlijk toene
men.
Wat voor de KLM goed is hoeft
dus niet voor Schiphol het
meest voordelig te zijn. Toch
zegt de nieuwe directeur van
Schiphol: „Het is evident dat
je de toekomst en de strategie
van de KLM en die van de
luchthaven op elkaar moet af
stemmen. Het is vanzelfspre
kend dat de luchthaven na
denkt over de toekomst van
haar belangrijkste klant, de
KLM. Maar er spelen méér za
ken een rol zoals de liberalise
ring van het luchtvaartbeleid,
de effecten van het gedrag van
andere mega-maatschappijen
in de wereld. Dus wat we aan
het doen zijn is een aantal sce
nario's te ontwikkelen, een
aantal alternatieven. Sommige
investeringen zullen in al die
scenario's nodig zijn. In elk ge
val zal de KLM haar Europese
thuismarktaandeel willen ver
groten. Dat is een factor die wij
meewegen in onze investe
ringsplannen".
Maar daarmee laat Schiphol
zich door de KLM op sleep
touw nemen. Heeft Schiphol
geen eigen ambities? „Onze
ambitie is dat het „èn-èn"
wordt. Het intercontinentale
deel te behouden, zo niet uit te
breiden, maar ook een belang
rijk stuk van het Europees ver
keer als noodzakelijke aanvul
ling van het intercontinentale
verkeer binnen te halen. Want
als je mainport wilt worden,
dan zal het nooit „of-of' zijn".
Stel - als gedachtenoefening -
dat er geen KLM meer zou zijn
op Schiphol: „Dat zijn van die
hypothetische situaties waar
ik niet te veel tijd aan wil be
steden", zegt Smits die voor
zijn benoeming op Schiphol
secretaris-generaal was op het
ministerie van verkeer en wa
terstaat en als zodanig rege-
ringscomssaris bij de KLM.
„Dat vind ik een beetje zonde
van mijn tijd. Waar het in de
komende tijd om gaat is: hoe
verdelen we de financiën die
we beschikbaar hebben voor
investeringen over de facilitei
ten voor het Europese verkeer
en die voor het intercontinen
tale verkeer. Dat zijn volgtijde-
lijke keuzen omdat de finan
cieringsruimte natuurlijk be
perkt is. Maar op de langere
termijn is het natuurlijk: bei
de".
Op de vraag in hoeverre het
milieu dan valt te verbeteren
zegt Smits: „De geluidshinder
zal in elk geval in absolute om
vang afnemen. We halen de
doelstellingen van het Natio
naal Milieu Beleidsplan. Als je
zegt: er mag in geen enkel op
zicht straks méér verontreini
ging zijn dan nu, dan ben je
impliciet die principiële keuze
aan het heroverwegen die al,
voordat sprake was van het
Plan van Aanpak, is gemaakt
op nationaal niveau. Maar bin
nen de ruimte die deze keuze
laat, kun je echt nog ontzet
tend veel doen om het milieu
probleem in elk geval zo be
perkt mogelijk te houden".
"JlENDRI BELTMAN
««STERDAM - Be-
'Wsvoorzitter Neder-
'%vn van Fokker heeft
at personeel gisteren per
laten weten niet te
jllen schromen even
ed met een andere part-
jr in zee te gaan.
'jt Canadese Bombar-
$r, zowel als De Havil-
hiiid zijn al jaren goede
van Fokker,
heeft enige jaren
deden De Havilland overge-
van 's werelds grootste
rujegtuigbouwer Boeing. Maar
rens kocht Bombardier in
jp nek-aan-nek-race het Ierse
jjjjorts op. Laatstgenoemde is
sinds de produktie van de
^j.kker F28 toeleverancier van
10jugels voor Fokkervliegtui-
e f1-
dit hele scenario speelt mee
ta£ de Boeing-fabrieken sinds
ydden vorig jaar een nieuwe,
^ine familie van vier ver-
n prsvliegtuigen op de teken-
fels heeft liggen. Het zijn
GENEVE/DEN HAAG - Ne
derland wordt mogelijk getrof
fen door Amerikaanse han
delssancties. Op een voorlopi
ge lijst met produkten waar
voor de Amerikanen handels
beperkingen willen, komt voor
154 miljoen dollar aan Neder
landse produkten voor.
Met name de uitvoer van snij
bloemen, kaas en paprika's
komt in het geding. Dat is ver
nomen in kringen van het we-
reldhandelsoverleg GATT (Al
gemene Overeenkomst inzake
Tarieven en Handel) in Genè-
ve. De Verenigde Staten over
wegen de sancties omdat zij de
Europese Gemeenschap willen
straffen. De EG benadeelt de
marktpositie van Amerikaan
se sojaboeren met de subsidies
die zij verleent aan Europese
oliezadenproducenten. Door
de subsidies kunnen de Euro
pese boeren goedkoper wer
ken en worden de exportmoge
lijkheden voor de VS kleiner.
Tegen de verwachting wordt
de. Nederlandse bierexport
niet getroffen door de sancties.
De export van snijbloemen
wordt volgens de voorlopige
lijst voor 57 miljoen dollar per
jaar aangepakt. Kaas wordt
voor 29 miljoen dollar getrof
fen, paprika's voor 21 miljoen
dollar en zoetwaren voor 13
miljoen dollar. Dat betekent
niet dat Nederlandse expor
teurs ook voor die bedragen
schade lijden.
De belangrijkste bedoeling
van de lijst is dreigen met
sancties, waarna de EG alsnog
overstag kan gaan en de subsi
dies aan oliezadenproducen
ten verminderen. Voorts is het
nog onduidelijk of de export
uit de EG wordt beperkt via
quota of via heffingen.
De export van
bijvoorbeeld
snijbloemen
dreigt door de
handelssancties
van de VS in het
geding te
komen.» FOTO: SP
