'Uitslag Deens referendum zwarte dag voor Europa' Servische president bereid tot aftreden BUITENLAND [pan twijfelt rer tekenen i irdrag over odiversiteit Israël herdenkt nachtmerrie en glorie van Zesdaagse Oorlog Tientallen Palestijnen gewond in Gazastrook ^jAdwOowuvnt DONDERDAG 4 JUNI 1992 uizenden executies jor Rwandese leger KlDEN - Amnesty International heeft gis- >n verklaard dat sinds 1990 meer dan dui- id leden van de Tutsi-stam in Rwanda ge- buteerd, terwijl tientallen anderen zijn ge- rteld of zonder proces werden vastgehou- De meeste incidenten gebeurden na de rapende invasie van het noorden van pnda door het Patriotisch Front van Rwan- ilPF). Het Front bestaat uit Rwandese bal en, voor het overgrote deel leden van de ii-minderheid. De afgelopen dagen was (overigens opnieuw onrustig in Rwanda, (jet noorden van het land kostte een op- i militairen aan zeker 27 mensen het [n, zo meldde de Rwandese staatsradio. De airen vrezen hun baan te verliezen als de king een akkoord sluit met het verzet. Amerikaans debat over defensiebegroting start WASHINGTON Politici in het Ameri kaanse huis van afgevaardigden zijn van plan de bondgenoten in Europa en Azie te vragen meer bij te dragen aan de verdedi ging van hun eigen regio. De politici deden die uitspraken gisteren in het kader van de beraadslagingen over de defensiebegroting van 274 miljard dollar. Die begroting is 7 miljard dollar lager dan het oorspronkelijke door president Bush voorgestelde budget voor 1993, dat 1 oktober 1992 ingaat. De re gering liet weten zich te zullen verzetten te gen plannen om 1,1 miljard dollar te bespa ren op het totale bedrag van 5,4 miljard voor het Strategische Defensie Initiatief, of Star Wars en verminderingen van de voorraden waardoor de paraatheid in gevaar komt. Computerdeskundigen frauderen bij verkiezingen in Ecuador QUITO - De autoriteiten in Ecuador hebben gisteren de arrestatie gelast van zeven computerdeskundigen. De com puterspecialisten worden ervan beschuldigd uitslagen te hebben vervalst voor de gemeenteraadsverkiezingen in Quito, de hoofdstad van Ecuador. De lokale verkiezingen werden op 17 mei gehouden, gelijktijdig met de eerste ron de van de presidentsverkiezingen. Het arrestatiebevel werd uitgevaardigd na klachten van twee politieke partijen dat er bij het tellen van de stemmen zou zijn geknoeid. „Po litieke partijen moeten leren te winnen en verliezen bij de verkiezingen en moeten niet proberen de resultaten te ma nipuleren", reageerde president Francisco Boija, voorzitter van de Kiesraad. Bij de presidentsverkiezingen scoorden de twee conservatieve kandidaten Sixto Duran Ballèn en Jaime Nebot Saadi het hoogst. Zij maken op 5 juli in een tweede ronde uit wie uiteindelijk de sociaal-democraat Bor- ja tot president opvolgt. Boerenvoorman als formateur gevraagd WARSCHAU Waldemar Pawlak, de vrijwel onbekende leider van de belang rijkste boerenpartij in Polen, is onver wacht in de politieke schijnwerpers ko men te staan nu president Lech Walesa hem gevraagd heeft een nieuwe coalitie regering te vormen. Pawlak, een 32-jari- ge boer uit Centraal-Polen, werd in juni 1991 gekozen tot leider van de Poolse Boerenpartij (PSL). Als hij als premier de opvolger wordt van Jan Olszewski, die weinig kans maakt morgen een motie van wantrouwen te overleven, wordt Pawlak de eerste regeringsleider die geen banden heeft met Solidariteit sinds dit onafhankelijke vakverbond de com munisten in 1989 uit de macht verdreef. DE JANEIRO - Het is [niet duidelijk of Japan het arag over biodiversiteit zal [nen. Het land wil eerst lere afspraken over de fi- 3 ciële gevolgen van het ver- De huidige tekst biedt [ens de woordvoerder van J apanse delegatie in Rio, S. nata, onvoldoende be- jrming aan de donorlan- kn vreest door ontwikke- e planden gedwongen te 1 den een grote financiële 1 rage te leveren aan pro- nma's, gericht op het be- d van de grote verschei- heid van planten en die- Aan de hulp moeten vol- k 5 Japan duidelijke grenzen mden gesteld. Japan pro- rt met onder andere het - ïnigd Koninkrijk tot een i lelijker uitleg van het ver- - 5 te komen. Numata wilde l. eren niet zeggen hoeveel e land de komende drie jaar •- bijdragen aan de uitvoe- 1- van Agenda 21, het actie- ri 1 om milieu- en ontwikke- s sproblemen aan te pak- d De afgelopen drie jaar n ft Japan aan soortgelijke n peten ongeveer drie mil- n dollar bijgedragen. Voor n deel was die hulp gebon- aan voorwaarden, omdat is joverdracht van technolo- >r yan Japanse bedrijven be- H d {ens Numata beschikken r- Japanse bedrijfsleven en i, fapanse overheid over een ;e technologische kennis ?t milieuprobleem aan te ken. De Verenigde Staten d pen in tegenstelling tot Ja- ï- |geen enkele behoefte aan 2- nadere uitleg van de ver- d [tekst. De VS volharden in r- besluit het verdrag niet te nen omdat de belangen [e (het Amerikaanse bedrijfs- 2t n, in het bijzonder de far- d eutische industrie, er ern- »e door worden geschaad. q. ister Alders (milieubeheer) j. :n van de vier vice-voorzit- geworden van de main af mittee, het 'uitvoerend or- ,n 1' van de Conferentie van j 'erenigde Naties over Mi- r_ pn Ontwikkeling in Rio de e_ tiro. Het committee moet v_ or zorgen dat over alle za- waarover in Rio wordt on- .j. andeld op 10 juni verslag rl. It uitgebracht aan de ple- fe vergadering. De commif- »eeft woensdag acht werk- ,n pen ingesteld, onder meer ar de Financiële gevolgen ig Agenda 21, het actieplan, a verdracht van technologi- je kennis, atmosfeer, bossen keanen. Alders leidt de ,g:groep technologie. In de :groep moet de overdracht technologische kennis 1 de rijke landen aan de P_ïkkelingslanden worden ■gpld. e.raag waar het om draait is inins Alders in hoeverre de landen bereid zijn hun ie lis over te dragen. Wat o-len de ontwikkelingslan- id^r'jgen en h°e worden de ?n[iten van de bedrijven die e.snnis moeten leveren vei- jefsteld. Daar draait het vol- -jg de bewindsman om. •e_6lijkheden voor over- ofht zijn samenwerkings raden tussen landen of na| bedrijven (joint ventu- arpn het verkopen van pa- 3t-jn. Voor dat laatste moet snjvvellicht een apart fonds £0bn gesticht. DEN HAAG - Frankrijk en Duitsland gingen in het trekken van één lijn tegen Denemarken zover dat zij gisteren met een gemeenschappelijke ver klaring kwamen, waarin de Franse president Fran cois Mitterrand en de Duitse bondskanselier Helmut Kohl stelden dat „de deur van de Europese Unie openblijft voor De nemarken". Bovendien zeggen beide lei ders zeer positief te staan te genover de onderhandelingen over de aansluiting van de lan den van de Europese Vrijhan dels Associatie (EVA) tot de EG. De EVA-landen zijn: Zwit serland, Oostenrijk, Liechten stein, Finland, Zweden, Noor wegen en IJsland. De Deense afwijzing van het Verdrag van Maastricht zal de Zwitserse aanvraag tot toetre ding tot de EG niet veranderen en kan deze wellicht steunen, zo verklaarde woordvoerder Martin Roth van het Zwitserse ministerie van buitenlandse zaken. „De Deense toont aan dat de EG zelfs met de kleine landen rekening moet houden", aldus Roth. Het eerste obstakel voor de Zwit serse regering is het referen dum in december waarbij de kiezers kunnen bepalen of zij toe willen treden tot de Euro pese Economische Ruimte (EER), een gemeenschappelij ke markt van de EG en de EVA. Oostenrijkse zegslieden wezen erop dat Wenen niet geïnteres seerd is in de „emotionele" vi sie van een verenigd Europa onder één vlag, maar meer be langstelling heeft voor de EG als gemeenschappelijk econo misch blok. Als het „verdie pen" van de politieke en eco nomische unie door Denemar ken wat op de achtergrond raakt, zou de Europese Com missie haar aandacht wel eens kunnen richten op „verbre ding" door toelaten van nieu we lidstaten, betoogde minis ter van buitenlandse zaken Alois Mock. Zwart Naar het voorbeeld van „Zwar te Maandag", 30 september vo- uitslag rig jaar toen een onder Neder- Een man in Kopenhagen leest de berichtgeving in de Deens pers over de Deense afwijzing van het Ver drag van Maastricht. Op de voorpagina de onthutste minister van buitenlandse zaken Ellemann-Jensen. FOTO: EPA lands EG-voorzitterschap op gestelde ontwerp-EPU-ver- drag door de partners in Brus sel werd afgeschoten, bestem pelde de Belgische premier Jean-Luc Dehaene de dag van het Deense referendum als een „zwarte dag" voor de Europese eenwording. Volgens hem dreigt het resultaat „bepaalde anti-Europese demonen" op te roepen en zal het weer hoop geven aan de confederalisten. „Het mag niet zo zijn dat 46.000 Denen het lot van 380 miljoen Europeanen bepalen, zei Egon Klepsch, voorzitter van het Europees Parlement. Dat straks ook andere groepen het verdrag, dat de weg moet banen naar nauwere politieke en economische samenwer king, willen vertragen en zelfs terugdraaien, was voor hem „absoluut onaanvaardbaar". Als we het niet met twaalf lan den kunnen, dan moeten we het met elf proberen", aldus Klepsch. Het Europarlement zal op zijn plenaire zitting vol gende week in Straatsburg een debat voeren over de „Deense kwestie". Vitaal Volgens de Franse voorzitter van de Europese Commissie, Jacques Delors, zijn de twee verdragen van Maastricht over de Europese Politieke Unie (EPU) en de Economische en Monetaire Unie (EMU) „van vi taal belang" voor de opbouw van Europa. „De interne markt (een Europa dat per 1 januari 1993 zonder binnengrenzen moet zijn, red.) moet worden afgemaakt", aldus Delors. De enige afwijkende stem kwam gisteren van de voorma lige Britse premier Margaret Thatcher, die de Denen met hun beslissing feliciteerde. „Het Deense volk heeft voor vele anderen in de Gemeen schap gesproken, die hun stem niet kunnen laten horen. De Denen hebben de democratie een grote dienst bewezen in de strijd tegen de bureaucratie". Thatcher pleitte er nogmaals voor dat er ook in Groot-Brit- tannië een referendum wordt gehouden. Het Britse parle ment heeft dat idee dit jaar al verworpen. De financiële markten in Euro pa waren gisteren geheel in de ban van het 'nee' van de Deen se bevolking. Deze uitslag leid de tot onzekerheid en nervosi teit, hetgeen ook in de dollar koers te zien was. BELGRADO - De Servi sche president Milosevic heeft gisteren tijdens een interview met de Britse te levisie gezegd bereid te zijn af treden als hij daar mee een einde zou kun nen maken aan de sanc ties. Milosevic is in Servië onder sterke druk komen te staan door de ontevredenheid over de VN-sancties en het verloop van de oorlog. Zaterdag protes teerden 50.000 mensen tegen zijn bewind en tijdens de par lementsverkiezingen van zon dag bedroeg de opkomst Slechts 55 procent. Van de stemmers koos 75 procent voor Milosevic. Servische troepen hebben gis teravond en vannacht opnieuw Sarajevo gebombardeerd. Er waren geen meldingen over slachtoffers of schade. Servi sche schutters hebben giste ren een voertuig dat zieken huispersoneel vervoerde en dat van een rood kruis was voorzien aangevallen. Daarbij viel een dode en raakten zes mensen gewond. -De bus, die op weg was naar het Kosevo- ziekenhuis in het centrum van de stad werd beschoten vanuit Servische posities. Nieuw leger De Bosnische leiding heeft het Westen gisteren opnieuw ge vraagd een leger te sturen om een eind te maken aan de strijd tussen Serviërs, moslims en Kroaten. Daarbij kwamen keLi weer 45 mensen om het leven. De dochter van de Bosnische president Alija Izetbegovic zei vanuit het regeringshoofd kwartier in Sarajevo dat de re gering er bij de Westeuropese Unie (WEU) op aandringt een legermacht naar de republiek te sturen. De oproep voor wes terse militaire interventie kwam nadat de hele nacht he vige artilleriegevechten had den plaatsgevonden tussen on geregelde Servische troepen en de door moslims geleide de fensie. Dubrovnik werd gister morgen om half zes opge schrikt door zwaar artillerie- en raketvuur in de heuvels rond de Kroatische havenstad. van Sarajevo brachten de hele nacht door in hun woningen of in schuilkel ders. Het was onduidelijk of de gevechten in Dubrovnik waren begonnen dovr het Joegoslavi sche federale .eger of de Kroa tische defensie. Om half elf waren de gevechten geluwd. Sinds vrijdag is in Dubrovnik een algeheel luchtalarm van kracht. Griekenland heeft zich voor de tweede keer schuldig gemaakt aan schending van het embar go, dat de Verenigde Naties te gen Servië hebben afgekon digd. Griekenland erkende gisteren dat een konvooi van 15 Griekse en 40 Servische vrachtwagens met brandstof dinsdag de grens met het voor malige Joegoslavië zijn over gestoken. Griekenland, dat er vanwege zijn nauwe banden met Servië van wordt verdacht een zwakke schakel te vormen in het embargo, schond de VN- sancties eerder door een toe stel van de Joegoslavische luchtvaartmaatschappij JAT toestemming te geven zondag avond in Athene te landen en de volgende dag weer te ver trekken. Griekenland heeft wel toege zegd dat schending niet meer voor zal komen. PITEIN ROB DE ONDERWERELD VAN PROFESSOR LUPARDI Zwangere vrouwman zwaar bewaakt MANILA - Een van de zeldza me vrouwmannen die op de wereld rondlopen, moet in au gustus in de Filipijnen beval len 'met de zegen van de rege ring.' Dit heeft de Filipijnse pers vandaag gemeld. Het mi nisterie van gezondheid zal de zwangerschaps- en bevallings- kosten van Edwin Bayroin betalen. Volgens de burgerlij ke stand zou hij van het man nelijk geslacht zijn, waardoor hij op geen enkele vergoeding recht heeft. De vrouwman is zeven maanden zwanger. Ed win Bayron, die vroedvrouw is in openbare dienst, is geboren met organen van beide seksen. In 1988 is hij geopereerd. Sindsdien kon hij zwanger worden. Naar verluidt is hij een van de 38 hermafrodieten die de Wereldgezondheidsor ganisatie (WHO) geregistreerd heeft. Idoor ROGIER SLOP JERUZALEM Morgen is het vijfentwintig jaar gele den dat Israëlische vliegtui gen opstegen om de Egypti sche luchtmacht een vernie tigende slag toe te brengen. De Zesdaagse Oorlog was be gonnen. Overmorgen is het tien jaar geleden, dat Israëli sche tanks Libanon binnen ratelden. De operatie 'Vrede voor Gallilea' was begonnen. Terwijl Israël deze maand is aan wellicht de cruciaalste verkiezingsstrijd uit zijn ge schiedenis, worden beide wapenfeiten met gemengde gevoelens herdacht. Want 1967 en 1982 zijn twee ijk- punten in de turbulente his torie van de joodse staat. Een staat van strijders, verwekt in een oorlog en geboren in een oorlog, kan niet anders dan zijn geschiedenis afpas sen aan de voor- en tegen spoed in oorlogen. Impasse In het huidige Israël, dat op 23 juni naar de stembus moet om de verlammende impasse te doorbreken, zijn 1967 en 1982 eikaars tegen polen het grootste succes versus het grootste echec. De wrange vruchten van bei de campagnes spelen een hoofdrol bij de verkiezingen. Israël was in 1967 een een heidsstaat, ondanks al het gekibbel dat onvermijdelijk hoort bij een turbulente de mocratie. Tranen stroomden over de wangen van de ge harde paratroepers die de Oude Stad van Jeruzalem veroverden en voor het eerst in 19 jaar de Klaagmuur weer bereikbaar maakten voor joden. Het waren hel den. Het ging het land voor de wind. De vaak briljante vin dingen op met name het ge bied van de landbouw in de kibboetsen zorgden voor een ongekende economische groei. De alom aanwezige Arabische vijanden hadden een duchtig pak slaag gehad en zouden zich nog wel eens bedenken alvorens het weer te proberen. Het Westen juichte de dappere joodse staat toe en was van harte be reid om te investeren en te handelen. Er was maar één negatief detail: de bezet tingsmacht in Jeruzalem, de Westoever en Gaza moest onafwendbaar leiden tot ver loedering van normen en waarden. Maar in de euforie van 1967 viel dat niemand op. Meedogenloos Vijftien jaar later was alles volledig uit het lood gesla gen. De dramatische beel den kwamen niet meer uit Jeruzalem, maar uit de mee dogenloos gebombardeerde 'open stad' Beiroet. De hel den waren moordenaars ge worden. De verdeeldheid spleet zelfs de regering, waarin minister van defen sie Ariel Sjaron zijn eigen premier, Menachem Begin, voorloog over de oorlogsdoe len. Voor- en tegenstanders van de oorlog gingen open lijk met elkaar op de vuist. De loodzware defensiebegro ting hing het land als een molensteen om de nek. En het Westen, inclusief de gro te bondgenoot Amerika, ont dekte dat niet alles wat Is raël doet welgedaan is. Wat ging er mis? Eigenlijk is het antwoord heel eenvou dig: te veel succes maakt blind. Ook veel Israëliërs be seffen nu dat de Likoed-re- gering van Begin en Sjaron met de inval in Libanon die zou uitmonden in een frustrerende, drie jaar du rende bezetting een fatale fout heeft begaan. Alle more le krediet van 1967, nog ver sterkt door de overlevings- oorlog in 1973 en de negatie ve terreur-acties van de PLO, werd in één klap ver speeld. Zelfs de overheid geeft dat stilzwijgend toe. Men spreekt van de Onafhanke lijkheidsoorlog, de Zesdaag se oorlog, de Yom Kippoer oorlog. Maar de veldtocht in Libanon wordt nog steeds een operatie genoemd. Met dezelfde intensiteit waarmee het glorieuze 1967 wordt her dacht, wil Israël het rampza lige 1982 vergeten. Kwetsbaar Onder Begins opvolger Jitz- chak Sjamir is Israël, on danks alle stoere taal, een kwetsbaar en vooral geiso- leerd land geworden. De Golfoorlog leerde al dat de superieure krijgsmacht in het raketten-tijdperk geen onkwetsbaarheid meer ga randeert. De overigens in zakkende intifadah op de bezette gebieden heeft meer en meer dienstplichtigen aan het twijfelen gebracht. Vuige moordaanslagen van Palestijnen, maar ook het optreden van Israëlische doodseskaders knagen nog meer aan het gevoel van col lectieve veiligheid. Georga niseerde misdaad, corruptie en schendingen van men senrechten zijn schering en inslag. Extreme, vooral reli gieuze partijtjes kunnen de balans doen doorslaan en hebben de grote partijen po litiek in gijzeling. De opvang van de Russische joden is op een fiasco uitgelopen. Bij de vredesonderhandelin gen wordt het land steeds va ker in het beklaagdenbankje gezet. Zelfs Washington waagt het om Jeruzalem er fiks van langs te geven. De economsche toestand is na genoeg rampzalig, vooral omdat Amerika de geldbui del gesloten houdt. Voor het eerst vertrekken joden uit Israël, een stap die in 1967 nog ondenkbaar geweest zou zijn. Nederzettingen Sjamir en Sjaron vluchten naar voren in een krankzin nig en geldverslindend ne- derzettingenbeleid, dat meer door ideologie dan door praktische overwegingen is ingegeven. „Wij hebben nie mand nodig," roepen ze in koor. „Tijdens de Holocaust moesten we onszelf ook zien te redden". Het is een emo tionele drogreden. Israël heeft juist elke vriend nodig die het maar kan krijgen of behouden. Sjamirs rivaal is Jitzchak Rabin, de leider van de Ar beiderspartij. Juist in deze dagen, waarin zo verkrampt wordt teruggeblikt, gooit hij hoge ogen. Hij was chef-staf tijdens de glorieuze overwin ning in 1967. En hij zorgde er als minister van defensie in 1985 voor dat er een einde kwam aan het het rampzali ge, in 1982 ingezette avon- tiuur in Libanon. En hoewel hij zeker geen 'duif is, komt zijn verleden hem nu goed van pas. Hij is de hoop van twee generaties van strij ders, die het hoogtepunt en het dieptepunt loyaal heb ben meegemaakt en nu al leen maar hopen dat uit het verleden eindelijk eens een keer een les wordt geleerd. Israëlische troepen, paraat aan de grens in de Sinaï-woestijn (5 juni 1967) Morgen wordt in Israël de Zesdaagse oorlog her dacht. FOTO ARCHIEF ta.- De slaven in de tanks doen gewillig, wat Lupardi hun via zijn ,el?rzender beveelt. Rob kijkt in de ruime cockpit van zo'n machi- er|i ogen uit en begrijpt niet, hoe de geleerde er in geslaagd is ejlngewikkelde voertuigen met behulp van zijn legertje marionet- ja)eiders te bouwen. En wat is Lupardi toch van plan? De tanks id5n zich in beweging gezet en voor zover Rob het kan waarne- rollen ze nu in een lange rij door de ondergrondse tunnels. Nee, _jeen experiment. Lupardi voert een plan uit. dat hij kennelijk ja renlang heeft voorbereid. Rob heeft er geen idee van, waarheen de tocht gaat. Ononderbroken rollen de tanks voort, dwars door de in gewanden der aarde, voortgedreven door atoomenergie. Soms dui ken ze onder in reusachtige ondergrondse zeeën, dwars door sterke stromen, om dan weer te verdwijnen in donkere, eindeloze holen, stijgend en dalend, maar steeds ver, ver onder de aardoppervlakte blijvend. JERUZALEM - Tien Palestij nen zijn gisteravond gewond geraakt toen zij werden be schoten door Israëlische solda ten aan het einde van een de monstratie in een kamp in de Gazastrook. Daarmee is het aantal gewonden van die dag op verschillende plaatsen in het bezette gebied op dertig gekomen. Enkele duizenden aanhangers van de islamiti sche verzetsbeweging Harnas waren bijeengekomen in het kamp Maghazi, in het noorden van de Gazastrook. Daarmee wilden zij protesteren tegen de dood van een lid van de bewe ging tien dagen geleden tij dens een botsing met het leger. De huidige voorzitter van de Veiligheidsraad van de Vere nigde Naties, de Belg Paul No- terdaeme, heeft verklaard be zorgd te zijn over de situatie in de Gazastrook. Israël sloot de Gazastrook op 24 mei af nadat een Israëlisch meisje was doodgestoken door een Pale stijn, wat leidde tot een golf van geweld in het gebied. Dit heeft tot gevolg dat niemand de Gazastrook in of uit kan en dat de in Israël werkzame Pa lestijnen uit het gebied niet naar hun werk kunnen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 5