Eén Przewalski-paard overlijdt
vlak voor vertrek naar Mongolië
M
Hoera!
Tevredenheid in kabinet,
ongeloof en onbegrip KLOZ
WAAR KAN
IEDEREEN ZICH
GROTER VOORDOEN
DAN TE IS?
BINNENLAND
Minister hels over nieuwe wao-cijfers
'Snij grage'
Ritzen
wekt woede
van scholen
Onderzoek naar dood militair
Verzekeraars ziektekosten
willen 'drietrapsraket'
Laagvliegen
gaat door in
Nederland
2 CeidócSotiAont
DONDERDAG 4 JUNI 1992
- Vluchtelingenwerk tegen
plannen grenshospitium
)j AMSTERDAM - De organisatie Vluchtelin-
genWerk Nederland is fel tegen de plannen van
de bewindslieden van justitie om van het nieu-
jjJ we opvangcentrum voor asielzoekers in Am
sterdam gedeeltelijk een gevangenis te maken.
Minister HirschBallin en staatssecretaris Kosto
willen onder meer op die manier het nijpend te
kort aan cellen gedeeltelijk oplossen maar
Vluchtelingenwerk vindt het opsluiten van ille
gale en criminele vreemdelingen in het nieuwe
„grenshospitium" volstrekt misplaatst. De or
ganisatie memoreert dat Kosto bij de opening
van het hospitium benadrukte dat het nieuwe
gebouw voor asielzoekers een „semi-hotel-func-
tie" zou gaan vervullen. Maar nu wordt het een
gevangenis waarin criminelen worden opgeslo
ten naast mensen die niets anders hebben „mis
daan" dan het vragen van asiel.
L
DEN HAAG - Minister De
Vries van sociale zaken is woe
dend op de Gemeenschappelij
ke Medische Dienst (GMD), die
meldde dat de wao-maatrege-
len van het kabinet drie miljard
gulden minder opleveren dan
verwacht.
„Wij hebben de berekeningen een
jaar geleden gemaakt mede op ad
vies van de GMD. En dan krijgen we
nu te horen dat het niet klopt", aldus
De Vries. Op het ministerie verwacht
men dat het kabinet spoedig op
nieuw met onder andere de GMD
overleg over de kwestie zal hebben.
In elk geval neemt het kabinet de
zaak hoog op. omdat de recente
GMD-cijfers het nut van de omstre
den maatregelen onderuit halen.
Het kabinet schat dat er door her
keuring van (gedeeltelijk) arbeidson
geschikten en verruiming van het
begrip 'passende arbeid' meer men
sen aan het werk komen. Daardoor
kan er per jaar zo'n 3,7 miljard gul
den aan uitkeringen worden be
spaard. Dat bedrag heeft het ministe
rie van sociale zaken berekend op ba
sis van gegevens van de GMD, het
Centraal Planbureau (CPB) en de So
ciaal-Economische Raad (SER). De
GMD kwam deze week echter met
een rapport, waarin werd gesteld dat
de besparing hooguit 0,7 miljard zal
bedragen.
Ook het CPB is daar verbolgen over,
omdat het planbureau zijn voorspel
lingen voor een belangrijk deel heeft
gebaseerd op gegevens van deze me
dische dienst, die verantwoordelijk
is voor wao-keuringen van werkne
mers. En de CPB-cijfers zijn dus
weer belangrijk geweest in de bere
keningen die het kabinet heeft ge
maakt.
De Sociale Verzekeringsraad (SVr)
stelt vandaag in een advies aan het
kabinet dat nauwelijks te berekenen
is hoeveel geld de wao-maatregelen
zullen opleveren, maar verwacht wel
dat het aantal volledig arbeidsonge
schikten zal afnemen.
Van Rooy: lage btw
voor pretparken
WASSENAAR - De pretparken kunnen
rekenen op de steun van het ministerie
van economische zaken bij een verzoek
aan het ministerie van financiën onder
het lage btw-tarief te vallen. Dat zei
staatssecretaris Van Rooy van EZ van
daag bij de officiële opening van een
nieuwe attractie in het park Duinrell.
Het hoge btw-tarief is momenteel 18,5
procent, het lage 6. De staatssecretaris
haakt daarbij in op de verzoeken van on
der meer de ANWB en de club van de elf
pretparken in Nederland die al eerder in
het kader van de Europese eenwording
hebben gepleit voor verlaging van de
btw-tarieven. Dat lage tarief geldt in Ne
derland al wel voor shows, circussen en
dierentuinen.
Luchtvaartshow marine
„grootste aller tijden"
VALKENBURG - „De grootste vliegshow aller tijden
van de marine luchtvaart dienst", zo noemt een mari
newoordvoerder de luchtvaartspektakels die morgen
worden gehouden op en boven de marinevliegkam
pen in Valkenburg (ZH) en in De Kooy bij Den Helder.
De vliegshows annex open dagen, waar ruim honderd
vliegtuigen te bewonderen zullen zijn. zijn georgani
seerd ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de
marine luchtvaart dienst.
Paradepaardje wordt volgens de marine een Catalina
vliegboot.
Op Valkenburg en in Den Helder worden respectieve
lijk 60.000 en 15.000 bezoekers verwacht. Bij Valken
burg wordt een stuk snelweg van ongeveer vijftien ki
lometer afgezet en als parkeerplaats gebruikt. Als
deze parkeerplaatsen vol zijn, kan worden uitgewe
ken naar de Keukenhof. Pendelbussen brengen de
bezoekers naar de vliegshows.
LELYSTAD Door het
hete weer en de onbere
kenbaarheid van een wild
dier is de voorbereiding
voor het transport van ne
gen Przewalski-paarden
vanuit het Natuurpark Le
lystad naar Hustain Nu-
ruu in Mongolië met bij
zonder veel problemen
verlopen.
Twee paarden raakten zodanig
over hun toeren, dat ze begon
nen te hyperventileren. Eén
paard kwam niet meer uit die
stress-situatie en overleed ter
plekke. Het tweede dier kon
weer worden gekalmeerd,
maar was niet in staat om de
lange reis mee te maken. Na
deze forse tegenslag werd het
'inkisten' van de paarden met
een stopgezet. Er werd beslo
ten om 's avonds verder te
gaan, want dan zou de tempe
ratuur een stuk zijn gezakt.
Door het wegvallen van twee
paarden moest de Stichting
Reservaten Przewalski Paard
snel twee andere merries op
trommelen die de reis naar
Mongolië zouden kunnen
meemaken.
Het Przewalski-paard is het
enige echte wilde paard. Het is
de laatste nog levende wilde
voorouder van onze huispaar-
derassen. Het dier moet niet
worden verward met verwil
derde huispaarden, zoals de
Mustang in het noorden van de
Verenigde Staten en de Brum-
bie in Australië. Przewalski's
zijn te herkennen aan hun ze-
brastrepen op de benen, een
ezelachtige staart, rechtop
staande manen en een witte
meelneus. In de prehistorie
leefden de paarden in de step
pegordel van Zuid-Frankrijk
tot voorbij Mongolië. In de ne
gentiende eeuw waren de die
ren zelfs zeldzaam geworden
in China en Mongolië en aan
het eind van die eeuw werd
aangenomen dat alle wilde
paarden in Azië uitgestorven
waren. Kolonel Przewalski
deed toen een bijzondere ont
dekking door op de grens van
China en Zuidwest-Mongolië
nog enkele wilde paarden aan
te treffen. Door deze heront
dekking kregen de paarden de
naam van de kolonel.
Het dier stierf uit toen de laat
ste leefgebieden werden inge
nomen door rondzwervende
nomaden en als gevolg van de
jacht die Chinese en Mongool
se soldaten maakten op de
paarden. In 1968 constateer
den onderzoekers dat er geen
Przewalski-paarden in het wild
leefden. Ze konden zelfs geen
mestsporen meer vinden.
Het paard leefde alleen nog in
gevangenschap. Het fokken in
gevangenschap lukte nauwe
lijks. Jan Bouman uit Rotter
dam toonde tijdens een con
gres in München, in 1976, aan
dat de hoge inteelt nadelige ge
volgen had. Alleen door inter
nationale samenwerking zou
volgens hem iets bereikt kun
nen worden. Toen in 1977 de
Stichting tot behoud en ter Be
scherming van het Przewalski
Paard werd opgericht werd
verder gegaan met het bijhou
den van een stamboekkaarten-
systeem. Ook werd een uitge
breide correspondentie met
dierentuinen opgezet met als
doel verbetering van het ras.
En mede dank zij de Neder
landse inspanning komt
Mongolië nu weer in het bezit
van 'hun' Przewalski-paarden.
Idoor
KOOS VAN WEES
DEN HAAG - Het be
stuur van het dinsdag in
gestelde Vervangings
fonds voor het onderwijs
is woedend over een brief
die minister Ritzen die
dag stuurde aan schoolbe
sturen. Daarin legt de be
windsman de scholen de
komende jaren al een half
procent bezuiniging op,
die moet worden gehaald
uit de terugdringing van
het ziekteverzuim.
Het Vervangingsfonds regelt
vanaf 1 augustus de vervan
ging van zieke leraren, en doet
de bedrijfsgezondheidszorg in
het onderwijs. Ritzen verwacht
dat met het fonds het ziekte
verzuim en de daaraan verbon
den uitkeringen drastisch om
laag kunnen. Bovendien zit hij
vast aan de kabinetsafspraak
in het kader van de Tussenba
lans, dat hij tot 1994 300 mil
joen gulden weet te bezuini
gen op de ziektegelden.
Vandaar dat de bewindsman
bij de instelling van het Ver
vangingsfonds voortvarend te
werk ging. Hij presenteerde
een brief aan de besturen van
het wetenschappelijk- en ho
ger beroeps onderwijs, waarin
hij ze een korting met een half
procent op hun personeels
budget oplegde voor de ko
mende drie jaar. Het basison
derwijs en het voortgezet on
derwijs moeten ook bloeden,
maar Ritzen wil met die secto
ren eerst overleggen, omdat
een korting daar tën koste kan
gaan van de kwaliteit van het
onderwijs, zo vreest hij.
Het bestuur van het Vervan
gingsfonds, dat nog met zijn
werk moet beginnen, reageer
de verbijsterd. „Ritzen lijkt te
denken dat de zieke genezen is
op het moment dat de dokter
binnenstapt", aldus bestuurs
lid T. Rolvink van het Vervan
gingsfonds. Het fonds denkt
de eerste jaren hooguit de
groei van het ziekteverzuim te
kunnen indammen; een wer
kelijke beperking van het ver
zuim is pas later haalbaar, zo is
de verwachting en zo waren
ook de afspraken. Het wordt
Ritzen daarnaast kwalijk ge
nomen dat hij niet met de bon
den heeft overlegd over zijn
maatregelen.
Het in Amersfoort omgeslagen YPR-pantservoertuig moet met een kraan weer in normale positie worden
gebracht.
FOTO: BELL
AMERSFOORT - De mare
chaussee stelt een diepgaand
onderzoek in naar de dood van
de 22-jarige korporaal Edwin
Peters uit Oud-Beijerland. De
militair kwam gistermorgen
op de tankbaan De Vlasakkers
in Amersfoort om het leven bij
een oefening met een YPR-
pantservoertuig. Het rupsvoer
tuig sloeg om in de zandvlakte.
De chauffeur die de pantser
wagen in zijn eentje bemande,
werd deels verpletterd. Hij
overleed ter plaatse aan zeer
ernstig hoofdletsel. Om het
slachtoffer te bevrijden moest
de pantserwagen met een
kraan worden opgetild. Uit een
voorlopig onderzoek van de
Dodewaard draait
zonder vergunning
DEN HAAG - De Raad van
State heeft gisteren de vergun
ning voor kerncentrale Dode
waard vernietigd. De eisen
voor het veiligheidsrapport dat
bij de aanvraag voor de ver
gunning werd gebruikt zijn
„geheel adders"-dan in 1968.
stelt de Raad van State. De ver
gunning is ook vernietigd om
dat er voorzien wordt in uit
breiding. Naar het oordeel van
de Raad van State kan niet
worden uitgesloten dat deze
uitbreiding nadelige invloed
heeft op de mate van gevaar,
schade of hinder. Een woord
voerster van de kerncentrale
stelt dat er nu weliswaar zon
der vergunning wordt ge
draaid, maar Dodewaard re
kent erop dat de overheid dit
zal gedogen tot een nieuwe
vergunning is aangevraagd
met de juiste procedures. De
Tweede-Kamerfracties van
PvdA, D66 en Groen Links vin
den dat Dodewaard onmiddel
lijk stilgelegd moet worden.
Word lid van de
ANWB en profiteer
óók van de vele
diensten en voordelen
die de ANWB u te bieden heeft.
Voor leden en toekomstige leden ligt er
nu een wegenkaart van Nederland klaar
voor slechts f 1,
ANV$%
sporen leidt de militaire politie
af dat het rupsvoertuig bij het
verlaten van de geasfalteerde
weg is gaan glijden en slippen
op de hellende zandvlakte. De
bestuurder heeft zijn hoofd,
dat boven de opening in de
koepel van het voertuig uit
komt, niet tijdig kunnen terug
trekken toen de tank kantelde.
Idoor
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG - Er zijn al stap
pen gezet. Per 1 januari van dit
jaar werden bijvoorbeeld de
geneesmiddelen overgeheveld
naar de awbz, zodat nu iedere
Nederlander op dezelfde ma
nier tegen deze kosten verze
kerd is.
Daarmee begon echter ook de
ellende voor PvdA-staatssecre-
taris Simons. De overheveling
van de geneesmiddelen ver
oorzaakte een flinke verho
ging van de awbz-premies en
dus lagere eindbedragen op de
loonstrookjes. Simons wilde
dat compenseren door een ver
laging van de fonds- en parti
culiere premies. Dat laatste
werd een faliekante misluk
king. De particuliere verzeke-
reraars weigerden hardnekkig
hun premies te verlagen. Het
rumoer daarover leidde tot een
steeds grotere druk op het ka
binet om maar met het plan-Si-
mons op te houden, vooral van
de kant van de Eerste-Kamer-
fractie van het CDA. die onder
leiding staat van Ad Kaland.
Het kabinet besloot tot een
rustpauze „om alles nog eens
goed op een rijtje te zetten". In
werkelijkheid ging het erom
dat de bewindslieden van CDA
en PvdA het oneens waren ge
worden over wat ze moesten
doen. Die onenigheid is voor
bij; er ligt nu de brief die mor
gen in de ministerraad aan de
orde komt.
De meest-betrokken bewinds
lieden zeggen daarin dat het
kabinet „met kracht" wil door
gaan met het plan-Simons en
dat er snel en dringend overleg
moet komen met de particulie
re verzekeraars, zodat dezen
de uitvoering van het plan-Si
mons niet langer zullen tegen
werken. Want essentieel vin
den de bewindslieden het, zo
blijkt uit de brief, dat de kos
ten van de gezondheidszorg
beter beheersbaar worden. Zij
willen dat vooral bereiken door
de concurrentie in de sector te
bevorderen. Daarom willen zij
de zorgverzekeraars verplich
ten hun cliënten de keus te ge
ven uit een duurder uitgebreid
pakket met 'alles' erin of een
kleiner goedkoper pakket mét
een vrijwillig eigen risico. Ook
zal bekeken worden op welke
terreinen een eigen bijdrage in
geneeskundige kosten kan
worden gevraagd van patiën
ten.
Er komt géén verplicht eigen
risico, zoals de Tweede-Kamer
fractie van het CDA had geëist.
Daar staat tegenover dat er
deze kabinetsperiode ook geen
overheveling komt van huis-
arts-, specialisten- en zieken
huiskosten, zoals de PvdA-
fractie en Simons zelf vurig
hadden bepleit. Simons heeft
erin berust dat nog slechts de
kraamzorg (in 1993) en de
tandarts en paramedische
hulp (bijvoorbeeld fysiothera
pie) (in 1994) naar de awbz
gaan.
Het wordt overgelaten aan het
volgende kabinet om te beslis
sen over de kosten van de huis
artsen, de medisch specialis
ten en de verpleging in zieken
huizen en andere geneeskun
dige inrichtingen. De Tweede-
Kamerfracties van CDA en
PvdA hebben zich niet gebon
den aan de afspraken in het
kabinet. Maar volgens ingewij
den is zowel Brinkman als
Wöltgens tevreden. De verhou
dingen tussen de coalitiepart
ners zouden momenteel „heel
goed" zijn.
De particuliere verzekeraars,
die verenigd zijn in het KLOZ,
hebben vol ongeloof en onbe
grip gereageerd op het ak
koord over de voortgang van
het plan-Simons. Zij wijzen
erop dat het kabinet de laatste
tijd geen enkel overleg met het
KLOZ heeft gevoerd.
DEN HAAG - De particuliere ziektekostenverzekeraars en de
ziekenfondsen werken aan een alternatief voor het plan-Simons
dat erg veel weg heeft van de 'drietrapsraket' van ex-staatssecre
taris Van der Reijden van volksgezondheid. Op een bijeenkomst
van Ohra is gisteren meegedeeld dat de gedachten uitgaan naar
een verplichte volksverzekering voor onverzekerbare risico's of
wel een 'opgeschoonde' awbz (algemene wet bijzondere ziekte
kosten). Daarnaast zou iedereen zich verplicht moeten verzeke
ren voor een wettelijk omschreven pakket dat de meest elemen
taire zorg omvat. Ten slotte moet er een vrijwillige aanvullende
verzekering komen voor de resterende zorg. Volgens Ohra moet
deze schadeverzekering een „substantiële omvang" hebben,
maar wat er precies in zou moeten (bijvoorbeeld ook huisartsen
hulp) staat nog niet vast.
„Nederland wil hulp aan Suriname verbreden"
PARAMARIBO - Naast beta-
lingsbalanssteun wil Neder
land de hulpverlening aan Su
riname verbreden met een so
ciaal steunfonds, een investe
ringsfonds en een rehabilita
tiefonds. Dit heeft de Suri
naamse regeringsadviseur
Fred Derby gezegd die vorige
week in ons land besprekingen
voerde met Pronk en met le
den van de Tweede Kamer en
de hoofdcoördinator van het
raamverdrag dat Nederland en
Suriname moeten sluiten. Po
litieke waarnemers in Parama
ribo achten het niet uitgeslo
ten dat invulling van de be
trokken bedragen plaatsvindt
voordat president Ronald Ve-
netiaan medio deze maand
naar Den Haag komt.
L
DEN HAAG - Het laag
vliegen in Noord- en Oost-
Nederland gaat door. CDA
en PvdA hebben gisteren
hun motie ter opschorting
van het laagvliegen inge
trokken onder druk van
staatssecretaris Van
Voorst tot Voorst van de
fensie.
De regeringsfracties wilden
aanvankelijk het laagvliegen
tot eind dit jaar stopzetten in
afwachting van een NAVO-stu-
die naar de gevolgen van laag
vliegen, maar stapten gisteren
zonder enige discussie van
hun eerder ingenomen stand
punt af. De fracties legden bij
het mondeling overleg nu
vooral de nadruk op het feit
dat laagvliegroutes in Neder
land internationaal ruilmiddel
Van de bijna zesduizend laag-
vliegvluchten worden er twee
duizend in Nederland uitge
voerd. Laagvliegen in Neder
land vindt plaats op een hoogte
van 75 meter. Daarnaast wor
den nog eens 2500 laagvlieg
oefeningen in Oost-Canada ge
houden Dat gaat op een mini
mum hoogte van dertig meter
boven de grond. De andere
duizend vluchten worden el
ders in Europa gevlogen.
De definitieve besluitvorming
over het laagvliegen komt eind
dit jaar als het NAVO-rapport
wordt gepubliceerd. Uit de eer
ste berichtgeving blijkt overi
gens al dat de NAVO voorstan
der van laagvliegroutes in Eu
ropa blijft.
CDA-kamerhd De Graaf vindt
dat na het uitkomen van het
NAVO-rapport opnieuw beslist
moet worden over het aantal
vluchten in Nederland. Hij
sluit niet uit dat de routes ver
legd moeten worden.
De Graaf pleitte enkele weken
terug samen met PvdA-kamer-
lid Van den Berg nog vurig
voor tijdelijke stopzetting van
het laagvliegen. Dat gebeurde
mede naar aanleiding van het
ongeluk met de F-16 in de
Hengelose wijk, Hasselter Es.
Minister wil vierdaagse werkweek
voor ouderen en gehandicapten
DEN HAAG - Ouderen en ge
handicapten moeten de kans
krijgen vier dagen per week te
werken. Op die manier kan
worden voorkomen dat ze ziek
worden of arbeidsongeschikt.
Minister De Vries van sociale
zaken vindt dat werkgevers en
werknemers hierover afspra
ken moeten maken bij de cao
onderhandelingen. Hij zei dit
gisteren naar aanleiding van
een voorstel van PvdA-kamer-
lid J. van Nieuwenhoven. Mi
nister De Vries vindt dat de
vierdaagse werkweek niet al
gemeen moet worden inge
voerd. Hij is het niet eens met
de opvatting van voorstanders
dat daarmee zoveel extra ba
nen worden geschapen dat de
werkgelegenheid op peil blijft.
„De meeste banen, zo'n 75 80
procent van het totaal, ont
staan nog altijd door een gema
tigde loonontwikkeling", al
dus De Vries. „De overige ba
nen zijn het gevolg van herver
deling, zoals deeltijd en een
vierdaagse werkweek. Ik ben
daarom niet tegen invoering
van een vierdaagse, maar wel
als die voor alle werknemers
zou moeten gaan gelden". In
bedrijven waar de vierdaagse
is ingevoerd, heeft dat veelal
geleid tot langere werkdagen
of tot inleveren van atv-dagen.
Een onderzoek van de Loon-
technischè Dienst (LTD) van
het ministerie heeft uitgewe
zen dat zowel werkgevers als
werknemers over het alge
meen zo tevreden zijn, dat ze
niet meer terugwillen naar een
vijfdaagse werkweek.
40 it""
ADURODAM
VUtrS
