Inheemse volkeren eisen
zelfbeschikkingsrecht
'Eigentijdse Hunnen-invasie' zet Engelse regio op stelten
BUITENLAND
üuropese Commissie toch naar Rio
Verdediging vraagt
*ij spraak Demjanjuk
Oostenrijk gaat toeloop
vreemdelingen beperken
^CetdaeSotufl/rit
DINSDAG 2 JUNI 1992
loge boete voor
Nucleair Rockwell
e n
'rol jeNVER - De Amerikaanse defensie-
11-g nderneming Rockwell International is
oor een Amerikaanse rechter veroor-
tacl eeid tot het betalen van een boete van
ha 8,5 miljoen dollar (33,4 miljoen gulden)
alti, oqr het schenden van verschillende mi-
euwetten. Het concern overtrad de mi-
1 z|ieuregels bij het vervaardigen van on-
se! erdelen voor atoombommen,
i i )aarmee heeft Rockwell die de fabriek
locky Flats van 1975 tot 1989 beheerde,
'Ie op één na hoogste boete voor de over
reding van de Amerikaanse milieuwet
ten ;n gekregen. Eerder kreeg oliemultina-
cre onal Exxon een boete van 125 miljoen
I- i ollar voor de olieramp in Alaska in
Overstromingen
in Brazilië
SAO PAULO - In het zuiden van Brazilië
zijn zeker 23 mensen verdronken als gevolg
van ernstige overstromingen. Diverse rivie
ren traden na hevige regenval buiten hun
oevers waardoor naar schatting 58.000 bur
gers dakloos raakten.
Met name de zuidelijke provincies Santa
Catarina en Parana lijden onder de water
overlast. Rivieren spoelden delen van we
gen weg waardoor reddingsoperaties wer
den gehinderd. De beroemde Iguazu-water-
val op het drielandenpunt met Argentinië
en Paraguay was de afgelopen dagen een
ongekend kolkende watermassa.
Het waterpeil van de Iguazu-rivier was als
gevolg van de regenval negen meter geste
gen.
Duitse gijzelaars Libanon wellicht deze maand vrij
BAYRUT De Duitsers Hein-
rich Streubig en Thomas Kemp-
tner, de laatste westerse gijze
laars in Libanon, worden moge
lijk nog deze maand vrijgelaten.
Dat heeft de Libanese minister
van binnenlandse zaken Sami
Khatib gezegd.
In een verklaring die door verschil
lende kranten werd gepubliceerd zei
Khatib dat de kwestie de laatste drie
maanden op het punt stond opgelost
te worden, maar dat de pogingen op
het laatste moment spaak liepen.
Khatib zei niet wat de oorzaak was en
noemde ook geen reden voor zijn hui
dige optimisme. „We hopen dit zwar
te dossier voor het einde van de
maand dicht te slaan", aldus Khatib.
Streubig (50) en Kemptner (30) wer
den in mei 1989 ontvoerd door een
groepering die zich de Heilige Strij
ders voor Vrijheid noemt. De groep
heeft herhaaldelijk de vrijlating ge
ëist van de in Duitsland wegens terro
risme veroordeelde broers Moham
med Ali en Abbas Hamadi. Hun oude
re broer, Abdel-Hadi, is veiligheid
schef van de door Iran gesteunde
Hezbollah, de mantelorganisatie van
de extremistische facties die bij ont
voeringen in Libanon betrokken zijn.
Naar wordt aangenomen is Abdel-
Hadi de leider van de factie die de
Duitsers heeft ontvoerd.
Hoewel Khatib zich niet uitliet over
de redenen voor zijn optimisme, valt
zijn verklaring samen met de aan
kondiging dat de Iraanse minister
van buitenlandse zaken Ali Akbar Ve-
layati binnenkort naar Bayrut komt.
Iran heeft in het verleden bemiddeld
in de vrijlating van westerse gijze
laars.
Duitsland weigert de Hamadi's vrij te
laten. Bemiddeling van de VN-gezant
Giandomenico Picco, die momenteel
in het Midden-Oosten is, heeft tot nu
toe niets uitgehaald.
Thais parlement stelt
benoeming van premier uit
BANGKOK - Het Thaise parlement heeft in verband met
de gespannen situatie in de hoofdstad Bangkok de benoe
ming van een nieuwe premier uitgesteld tot op zijn
vroegst het komend weekeinde. De voorzitter van het
Huis van Afgevaardigden, Arthit Urairat, zei pas een kan
didaat aan koning Bhumibol te zullen voordragen wan
neer de spanningen zijn afgenomen en de wijziging van
de grondwet rond is. Urairat zei dat het uitstel de steun
heeft van zowel de regeringspartijen als de oppositie. „Ik
neem een tendens waar in de richting van een nieuwe
confrontatie", aldus de parlementsvoorzitter. „Een derge
lijke tragedie zou nog gewelddadiger zijn dan de vorige".
De regering, die wordt gevormd door een coalitie van vijf
partijen die het leger steunen, hebben Somboon Rahong
voorgedragen voor het premierschap, als opvolger van de
vorige week zondag afgetreden Suchinda Kraprayoon. De
oppositie echter verwerpt de kandidatuur van Somboon.
IO DE JANEIRO - 'Het
?cht op zelfbeschikking
p wettige afbakening van
grondgebieden'
eze eis zullen de in-
eemse volkeren van onze
laneet op tafel depone-
•n bij de wereldleiders
jdens de VN-conferentie
)or milieu en ontwikke-
ng, die morgen van start
aat in het Braziliaanse
io de Janeiro.
Gedurende een week hebben
afvaardigingen van oorspron
kelijke bewoners uit alle wind
streken met elkaar ervaringen
uitgewisseld tijdens de eerste
mondiale conferentie voor in
heemse volkeren, die onder
auspiciën stond van de Vere
nigde Naties. De ontmoeting
werd zaterdag afgesloten met
de aanname van de Verklaring
van Kari-Oca, genoemd naar
een speciaal gebouwd India
nendorp in de buitenwijken
van Rio de Janeiro.
Braziliaanse Xingu-Indianen
traden als gastheer op voor
hun eveneens bedreigde lotge
noten elders uit de wereld.
Aboriginals uit Australië,
Cherokee-Indianen uit de VS,
stamleiders uit Afrika, Inuit-
eskimo's uit Canada, Lappen
uit Finland en Indianen uit het
Amazonegebied. Gedurende
vier dagen hebben vijfhonderd
oorspronkelijke bewoners, af
komstig uit vijf continenten,
achter gesloten bamboedeu
ren vergaderd over allerhande
politieke en milieuvraagstuk
ken waar ze in het dagelijks le
ven direct mee geconfronteerd
worden.
Zaterdag was het open huis en
mocht de verzamelde wereld
pers, die Rio langzaam begint
te overspoelen met het oog op
het .komende Eco-92-gebeu-
ren, een blik achter de scher
men werpen. Volgens de Brazi
liaanse conferentieleider Mar
cos Terena, een vervaarlijk
ogend Indianenopperhoofd uit
het Amazonegebied, is de bon
te samenkomst vooral bedoeld
geweest om de stem van de be
dreigde inheemse volkeren te
laten weergalmen tijdens de
wereldmilieutop. „Nog te veel
en te vaak'worden wij door de
blanken beschouwd als een
folkloristisch element. Het
steekt ons dat we niet serieus
genomen worden en dat de
centrale overheid ons bevoog
dend behandelt".
RUSSEL De Europe-
Commissie zal alsnog
;rtegenwoordigd zijn bij
b opening van de Wereld-
ilieuconferentie in de
raziliaanse hoofdstad
io de Janeiro.
alkomen onverwacht kondig-
Brussel gisteren aan dat de
lanjaard Abel Matutes, die
urocommissaris voor noord-
ïidaangelegenheden is, de
lw IG-delegatie morgen tijdens
1 opening van de conferentie
;t woord,zal voeren.
irige week liet de boze en ge-
lcjj jstreerde EG-milieucommis-
j ris, de Italiaan Ripa de Mea-
4 i, weten niet naar Rio te zul-
n gaan „omdat daar toch al
lve|les is geregeld". In een op-
llt( erkelijk korte verklaring van
lsiEuropese Commissie heette
ss ;t gisteren dat Abel Matutes
:h naar Rio begeeft, „zulks in
,n uw overleg met commissie-
1 iorzitter Jacques Delors en
jj mmissaris Carlo Ripa de Mp-
ch a
Dordvoeders van de Commis-
ni i wensten niet in te gaan op
j plotselinge ommezwaai van
e. ussel. Wel werd gezegd dat
)n atutes de milieustandpun-
van de EG tijdens de ope
ningssessie van de Rio-confe-
rentie zal verduidelijken. Ma
tutes zal vooral de EG-richtlijn
over de stabilisering van de
C02 uitstoten (die als de be
langrijkste veroorzakers van
de broeikaseffect worden ge
zien) benadrukken. Die richt
lijn, die vorige week,;door de
EG-milieuministers voorwaar
delijk werd aangenomen, voor
ziet in de invoering van een zo
genaamde ecotax, een milieu
belasting op alle brandstoffen
die het broeikaseffect veroor
zaken. De ministers verbon
den aan de ecotax wel de voor
waarde dat invoering ervan
pas kan plaatsvinden als de VS
en Japan bereid zijn hetzelfde
te doen. Nu al staat vast dat de
VS zich op dat stuk in Rio niet
zullen binden.
Het plotselinge besluit van
Brussel een lid van de Europe
se Commissie naar Rio de Ja
neiro te sturen, is wellicht in
gegeven door de forse kritiek
die door een aantal lidstaten
op Ripa de Meana is uitgeoe
fend. In Nederland kwam die
kritiek vooral van de ministers
Alders en Pronk. De laatste
noemde Ripa's besluit zelfs
„schandelijk". Ook in andere
EG-landen, zoals Duitsland,
was men weinig te spreken
over de houding van Ripa.
Kennelijk heeft Brussel zich
nu op het meer gematigde
standpunt gesteld dat de Rio-
conferentie het begin is van
een proces dat tal van milieu
vraagstukken nadrukkelijk op
de internationale agenda heeft
In diverse 'EG-hoofdsteden
wordt gezegd dat de verwach
tingen van Ripa de Meana niet
realistisch waren, maar dat Eu
ropa niettemin moet proberen
zijn standpunten op wereldni
veau uit te dragen. Door de
weigering van Ripa naar de
Braziliaanse hoofdstad te rei
zen, had Brussel zich die kans
volledig ontnomen. „Er is geen
enkel land dat zulke vergaan
de voorstellen heeft gedaan als
de Gemeenschap", zei de Por
tugese milieuministers Carlos
Borrega die in Rio namens de
EG het woord zal voeren. Brus
sel heeft inderdaad gepoogd
de industriële wereld tot aan
zienlijke verlagingen van de
C02-uitstoten te bewegen. De
EG wil de uitstoten in het jaar
2000 terugbrengen tot het ni
veau van 1990. Dat moet onder
meer gebeuren door middel
van een ecotax van 3 dollar per
vat olie in 1993. oplopend tot 10
dollar per vat in het jaar 2000.
Nederland, Duitsland, Italië,
België, Luxemburg en Dene
marken willen de EG bewegen
tot een eenzijdige invoering
van de milieubelasting. De Eu
ropese industrie is daar tegen
omdat een eenzijdige ecotax
de concurrentiepositie van het
bedrijfdsleven in de EG ern
stig kan aantasten.
Erfgoed
Als voorbeeld geeft hij dat In
dianen volgens de letter van de
Braziliaanse wet nooit de vol
wassen leeftijd kunnen berei
ken. Het artikel is destijds op
genomen om te voorkomen dat
de oorspronkelijke bewoners
eigenmachtig hun grondge
bied zouden kunnen verko--
De zaterdag aangenomen ver
klaring van Kari-Oca zal het of
ficiële standpunt zijn van de
inheemse volkeren tijdens
Eco-92. Centraal staat het zelf
beschikkingsrecht en de wetti
ge demarcatie van reservaten.
In tegenstelling tot hun soort
genoten in Amerika en Canada
ondervinden de Braziliaanse
Indianen veel tegenwerking in
hun streven om hun culturele
erfgoed te bewaren. Vooral in
kringen van Braziliaanse mili
tairen is men fel gekant tegen
de creatie van speciale 'thuis-
gebieden' voor oorspronkelij
ke bewoners. Dat zou ten koste
gaan van de nationale soeve
reiniteit.
In het document spreken de
inheemse volkeren van het on
vervreemdbare eigendoms
recht over de gebieden die hun
ooit zijn afgenomen door de
blanke overheersers. Zij ach
ten het daarom een rechtvaar
dig streven om bij de nationale
regeringen aan te dringen op
-■*.% A,
Leden van verschillende inheemse Braziliaanse Indianenstammen voeren een rituele dans op.
schadevergoeding. Zo dient de
overheid in hun ogen pacht te
betalen voor de bruikleen van
Indiaans grondgebied. Derge
lijke regelingen zijn al in be
perkte mate van kracht in Ca
nada en Australië.
In Zuid-Amerika is de situatie
verre van ideaal. Eerste zorg
van de twee miljoe;n Indianen
die het Amazonebassin telt, is
voorlopig nog het vastleggen
van de wettelijke grenzen van
de reservaten. Pas daarna kan
gedacht worden aan een huur
overeenkomst. Voorts hebben
de aanwezige leiders van de
180 Braziliaanse Indianen
stammen de suggestie geop
perd om met de regering te
gaan praten over de creatie
van een speciale Indianen-
deelstaat. Deze zou onderdeel
moeten gaan uitmaken van de
federale republiek Brazilië.
Dovemansoren
Ondanks het wensenpakket
heeft de Verklaring van Kari-
Oca geen radicale ondertoon.
„We willen ons doel niet voor
bijschieten. Daarom hebben
we voor een diplomatieke
tekst gekozen. Met polemische
standpunten kloppen we aan
dovemansdeuren", legt Eva-
risto Nugkuak uit. Hij is voor
zitter van de COICA, een vere
niging waarbij 450 Indianen
stammen uit het Amazonebas
sin zijn aangesloten. „Belang
rijk is dat onze stem tijdens
Eco-92 klinkt ten overstaan
van de gehele wereldbevol
king". Een toezegging daartoe
is inmiddels binnen.
Van de Canadese conferentie-
voorzitter Maurice Strong mo
gen de inheemse volkeren wel
geteld vijf minuten in de
schijnwerpers staan om de
Verklaring van Kari-Oca voor
te lezen. Dit zal hoogstwaar
schijnlijk gebeuren tussen de
He en de 13e juni, wanneer de
presidenten en regeringshoof
den in Rio bijeenzijn. Of de we
reldleiders intens zullen luis
teren naar de inheemse verlan
gens, blijft een vraag. Zeker is
wel dat de Indianen in hun tra
ditionele krijgsuitrusting voor
een welkome afwisseling zul
len zorgen tijdens de milieu
marathon. De tv-camera's zul
len dankbaar inzoemen.
V
mjanjuk, die, last heeft van zijn rug, wordt in een rolstoel de rechts-
^1 binnengebracht.
FOTO: EPA
dus Sheftel op de eerste dag
van de laatste bewijsvoering in
Demjanjuks hoger beroep te
gen zijn veroordeling. Demjan
juk, een gepensioneerde auto
monteur uit het Amerikaanse
Cleveland, werd in 1988 door
een districtsrechtbank in Jeru
zalem schuldig bevonden aan
oorlogsmisdaden en ter dood
veroordeeld. Demjanjuk werd
gisteren in een rolstoel de
rechtszaal binnengebracht.
1RUZALEM De advocaat
n de vermeende oorlogsmis-
diger John Demjanjuk heeft
:t Israëlische Hooggerechts-
f»f gisteren officieel gevraagd
Jt doodvonnis van zijn cliënt
^vernietigen. Yoram Sheftel
§|i dat zonder twijfel bewezen
s dat Demjanjuk niet Ivan
f Verschrikkelijke was, de sa-
jstische gaskameroperateur
|het concentratiekamp Tre-
ika in Polen. „De conclusie
[dat Ivan de Verschrikkelijke
et de man is die daar zit", zei
|)eftel, wijzend naar Demjan-
die werd omringd door
twaalftal bewakers. De
öite oorlogsmisdadiger was
Ivan Martsjenko, die uiter-
Pniet op Demjanjuk lijkt, al-
Zijn zoon John zei dat Demjan
juks rug pijn was gaan doen tij
dens de hobbelige, 70 kilome
ter lange tocht in het politie-
busje van zijn streng bewaakte
gevangenis naar het gerechts
hof.
turacao: tekort aan arbeiders
LEMSTAD Hoewel bijna een op de vijf mensen werkloos
i bestaat op Curasao in alle economische sectoren en op alle ni-
|aus een groot tekort aan arbeidskrachten. Het goed functione-
tpde trainings-instituut Feffyk klaagt erover, dat er onder de
Fklozen nauwelijks animo bestaat om een opleiding te volgen.
Pe werklozen blijven liever in de bijstand dan aan de slag te
fan", verklaart drs. Yubi Evertsz van Feffyk. Het gevolg is, dat
Wtenlandse krachten moeten worden aangetrokken.
LONDEN Een kara
vaan van duizenden zoge
heten 'New Age Travel
lers' veroorzaakt een ware
psychose rond de schoon
ste natuurplekjes van En
geland.
Vorige week verzamelden zich
zo'n 20.000 alternatieve reizi
gers in de Malvern Heuvels in
het graafschap Gloucestershi
re voor een spontaan rave-fes-
tival. De boodschap was vrij
heid en muziek, maar geplaag
de omwonenden begrepen de
Parijs
onder water
De Franse hoofdstad
Parijs en dorpjes in de
directe omgeving zijn
getroffen door hevige
regens waardoor de
elektriciteitsvoorziening
uitviel en het verkeer
ernstig ontregeld werd.
Tussen zonsondergang
en zonsopgang viel er 68
millimeter regen. Na
weken van droogte en
zonneschijn kon de
grond de grote
hoeveelheden water niet
absorberen. Kelders
stroomden over en
straten kwamen blank te
staan. Trein- en
metrostations liepen
onder water waardoor
het forensenverkeer
nagenoeg stil kwam te
liggen. Overstromingen
en modder maakten vele
wegen van en naar Parijs
onbegaanbaar. Een
camping ten westen van
Parijs kwam onder 1,5
meter water te staan.
FOTO:AP
massale trek eerder als eep ei
gentijdse Hunnen-invasie. De
'Reizigers van de Nieuwe Tijd'
zetten hun krakkemikkige ca
ravans, mobile homes, tenten
en soms veertig jaar oude bus
sen neer nabij de heuvels waar
stamhoofd Caratacus, een on
gelukkige tijdgenoot van Aste-
rix, door Romeinse legioenen
werd verslagen. Een naburig
druïdenfestival in de laatste
week van mei bezorgde de to
taal onvoorbereide gemeente
Castlemorton plots een magi
sche aantrekkingskracht. Dui
zenden adepten van kosmi
sche muziek, hypnotiserende
technopop, cider, Ectasy, lsd
en natuur stuwden naar de
zelfde plek voor een 'her
nieuwd contact met de aarde,
in het tijdperk van Aquarius'.
De mega-afspraak binnen het
alternatieve circuit, van Lon-
dense ex-punks tot keltische
hippies, overdonderde de loka
le politie volkomen.
Vrede
De karavaan was gekomen 'in
vrede', aldus een deelnemer.
Maar al gauw ontstond er grote
haat bij de omwonenden. Niet
in de laatste plaats vanwege de
keiharde non-stop muziek,
verzorgd door de 'Spiral Tribe',
een New Age-stam die prat
gaat op het bezit (op afbeta
ling) van de krachtigste ge
luidsinstallatie in de karavaan.
Maar niet alleen muziek moes
ten de bewoners van Caste
morton geduren. Het regende
klachten over gesloopte en op
kampvuren verbrande tuin
hekken, gestolen en gerooster
de schapen, graffiti-impressio-
nisme op schuren, omgehakte
bomen en 'vrije toiletten' in
menig achtertuin. De span
ning tussen reizigers en bewo
ners steeg met de dag, waarbij
de eersten de laatsten gebrek
aan tolerantie verweten. „Ge
brek aan tolerantie?", briest
een boer. „het is een stel uitge
kookte leugenaars. Toen de
media kwamen gingen ze in
eens papiertjes opruimen voor
de fotografen om te laten zien
hoe vreedzaam en schoon ze
zijn. Die vrijheid van ze is heel
mooi, maar hoe staat het met
onze vrijheid? En als dat stel
eens bij jou in de tuin ging zit-
Rituelen
Dat laatste is de grote zorg van
vele gemeenten in het westen
en zuidwesten van Engeland
waar de alternatieve festival
kalender nog minstens tien
rave-evenementen vermeldt.
Met name de Midzomerritue
len op 21 juni bij Stonehenge
hebben een grote aantrek
kingskracht en waren eerder
toneel van confrontaties met
de politie. Bij Castlemorton
bleef de gevreesde herhaling
van Caratacus' veldslag uit.
500 man oproerpolitie stelde
zich op in Romeinse slagorde.
maar hoefde uiteindelijk niet
achter de schilden. Even na
het verstrijken van een laat
ontruimingsbevel zetten de
laatste reizigers zich in bewe
ging. „Ik begrijp niet waar die
mensen zich zo druk om ma
ken. Een paar dagen hebben
we genoten van deze natuur
die zij het hele jaar voor zich
hebben", aldus een van hen.
Voornaamste taak van de poli
tie is nu te voorkomen dat de
in kleine groepen opgedeelde
reizigers (uitgerust met mobie
le telefoons en faxapparatuur)
zich weer formeren tot een
machtige maar ongewenste
karavaan, wars van Hare Ma-
jesteits kampeerverordenin-
gen.
WENEN Oostenrijk is
op grote schaal begonnen
de komst naar het land
van zowel buitenlandse
werkzoekenden als vluch
telingen te beperken.
De regering heeft een wet ge
maakt die de immigratie be
perkt en heeft een andere wet
ingevoerd die sinds gisteren
het asielrecht op drastische
wijze aan banden legt.
De coalitieregering van soci
aal-democraten en conserva
tieven koppelt het verstrekken
van een verblijfsvergunning
aan de behoeften van de Oos
tenrijkse arbeidsmarkt. Deze
wet, die 1 januari 1993 moet in
gaan, selecteert de aanvragers
op hun arbeidskwalificaties en
financiële omstandigheden.
Bovendien staat de wet niet
toe dat deze buitenlanders de
eerste twee jaar van hun ver
blijf in Oostenrijk hun families
laten overkomen. Een uitzon
dering wordt gemaakt voor
mensen uit landen van de Eu
ropese Economische Ruimte,
die bestaat uit de twaalf lidsta
ten van de EG en de zeven lan
den van de Europese Vrijhan
delsassociatie.
EG-Commissaris Leon Brittan
heeft gisteren gezegd dat Oos
tenrijk geen lid kan worden
van de Europese Gemeen
schap, tenzij Wenen harde toe
zeggingen doet over het losla
ten van de Oostenrijkse neu
traliteitspolitiek. „Het is rede
lijk van potentiele nieuwe le
den te verwachten dat zij volle
dig deelnemen aan de geza
menlijke buitenlandse, veilig
heids- en defensiepolitiek", zei
Brittan, EG-commissaris voor
concurrentiezaken. Na de
Tweede Wereldoorlog kreeg
Oostenrijk de onafhankelijk
heid als het beloofde altijd
„neutraal" te blijven.
