Dans staat centraal
op Holland Festival
h 911 a n d
fe2tiva l
Nog tienduizend kaarten voor Michael Jackson
kunst/rtv
glerum q
Gepolijste Don Giovanni door de Nederlandse Opera
Tv-programma van NOS rond
choreograaf Hans van Manen
Eeidac Qounxmt
DINSDAG 2 JUNI 1992
Fragment van
Ubent mijn
moederwas
veel te kort
Ze is eigenlijk reuze zielig, die Renée Soutendijk.
Ze is 35 jaar, en dat betekent in filmkringen datje
eigenlijk al aardig op leeftijd begint te raken. Een
lekkere jonge meid spelen is er niet meer bij, een
doorleefde rijpe vrouw is ze ook nog niet, en
interessante jonge-moeder-rollen liggen niet voor
het opscheppen.
Nou ja, echt zielig is ze ook weer met. Tenminste
te oordelen aan haar goedlachse optreden als
VPRO's eerste Zomergast van dit seizoen,
zondagavond. Ze mocht een hele avond vullen met
stukjes film en televisie naar haar eigen keuze, en
praatte daar fris en onbevangen over met gastheer
Peter van Ingen.
Die probeerde haar, zoals dat bij de VPRO
verplicht is, regelmatig te dwingen tot
diepzinnigheid, maar daar trapte Soutendijk
gelukkig niet in: die paste voorsemi-
psychologisch gezeur, en verheugde zich steeds
voornamelijk op het bekijken van het volgende
fragmentje van haar keus. Van Ingen moest zich
daar dan maar in sch ikken, hoewel hij steeds met
de handen devoot-intellectueel gevouwen klaar
zat om de zielknijper uit te hangen.
„Waarom heb je juist dit fragment gekozen?",
vroeg hij dan maar, waarop hij nogal eens de kous
op de kop kreeg: „Ik had eigenlijk een ander
f ragment gevraagdzei Soutendijk dan, er mild
aan toevoegend dat dit ook wel goed was, hoor.
De actrice had overigens een aantal interessante
noten op haar zang, met als kijkhoogtepu nten de
reprise van dat klassieke stukje 'Hadimassa' met
Ton van Duinhoven als de party-robot, en een
(veel te kort) fragment van 'U bent mijn moeder'
van en met Joop Admiraal. Eigenlijk moet dat
laatste gewoon elk jaar minstens één maal
worden herhaald, er is in de hele
televisiegeschiedenis nauwelijks iets gemaakt dat
dit prachtige en aangrijpende en geestige en
ontroerende stuk kan evenaren.
Bij de AVRO konden we zaterdag vernemen welke
programma's in september in de finale zitten van
de uitreiking van de Televizier-ring. U weet wel,
dat veelbegeerde kleinood dat de lezers van het
gelijknamige blad toekennen aan het populairste
programma, en dat maarzo zelden bij de
organiserende omroep terechtkomt.
Ook dit jaar valt de ring niet de AVRO ten deel.
want de drie kandidaten in de eindronde zijn
Medisch Centrum West' (TROS, al voorde derde
opeenvolgende keer), 'Goede Tijden' Slechte
Tijden (RTL4) en 'In de Vlaamsche Pot'
(Veronica). Dat moet de leiding van de 'Algemene'
toch aan het denken zetten, zou je zeggen. Zeker
als je daarbij ook nog eens ziet dat er bij de
finalisten ook geen programma's zitten van de
collega's op het eerste net met wie de AVRO
tegenwoordig zo innig samenwerkt.
Bij de eerste tien zat maar één AVRO-produktie
(Glamourland van Gert-Jan Dröge, eigenlijk een
nogal on-AVRO-achtig programma) en één
andere Nederland-1-serie De zomer van '45 van
de KRO). De rest was van de concurrentie op
andere netten (en vooral ook, weer, van RTL4).
Dat de nieuw ingestelde Televizier-tulp voorde
populairste buitenlandse serie naar de VARA
gaat voor 'Flying doctors' is geen verrassing: deze
Australische serie is al jaren elke week goed voor
een top-tien-notenng in de tabellen van de
kijkdichtheid. We moeten zeggen: met enig recht.
Het gaat ergens over, er wordt heel goed in
gespeeld. Voor de Australische economie moet de
export van al die goed gemaakte tv-series een
aardige opsteker zijn.
Om onze periodieke onderscheiding voor wrak
taalgebruik wordt deze week gevochten. De
genomineerden zijn Jack van der Voorn
(presentator van het AVRO-spelletje 'Kijk op
Spoil:') voor zijn aankondiging van een
'aanvalsoffensief de NOS-afdehng ondertiteling
voor 'wereldweide' in plaats van wereldwijdein
het journaal van zondag: en KRO's Han van der
Meer voor zijn mededeling (in het
gezondheidsprogramma 'Je zidt het zien') dat er
in een aantal overheidsgebouwen een rookverbod
is 'afgevaardigd'.
Bezige Bij neemt uitgeverij Balans over
AMSTERDAM Uitgeverij De Bezige Bij zal in januari volgend
jaar Uitgeverij Balans overnemen. Dat hebben bestuur en direc
tie van de twee uitgeverijen gisteren bekendgemaakt. Balans-di
recteur J.G. Gaarlandt wordt lid van de directie van De Bezige
Bij en zal vanaf 1994 de huidige directeur van De Bezige Bij, A. J.
R. Hamming, opvolgen. Bij De Bezige Bij bestond reeds enige*
tijd het plan om de non-fictie in eigen fonds tot ontwikkeling te
brengen. Door de overname van Balans zal dit voornemen daad
werkelijk ten uitvoer worden gebracht. Volgens een gezamenlij
ke verklaring zal Uitgeverij Balans ook in de nieuwe situatie
haar eigen identiteit van non-fictie uitgeverij bewaren.
(ADVERTENTIE)
G'Y'kku M |G'Y"E K'U M GY'E'K'U M GY'K'K'Ü M GTK'KU M
z* KUNST- EN ANTIEKVEILINGEN BV
O
Veiling No. 53B in Den Haag op 9 juni
Prlvécollectie Bredius
kijkdagen: 5 t/m 6 juni van 10.00 - 16.00 u
u Inlichtingen en catalogus: tel. 070-356 01 65
Catalogus tevens verkrijgbaar bij: Donr.cr Boeken. Rotterdam, r=
O Scheltema Holkema Vermeulen. Amsterdam. Verwijs, de Haagse
Boekhandel. Den Haag. Broese Kemink, Utrecht
sv'u'lun'vO 5>a.juo.iV'vQ !N,.u?..iY',VQ iY'.VQ
Essay-prijs
voor scholiere
DEN HAAG Simone Eind
hoven, leerlinge van de vijfde
klas- van het VWO van de
Rijksscholengemeenschap
Noord-Kennemerland in Alk
maar, heeft de jaarlijkse essay
wedstrijd van de Amerikaanse
ambassade in Den Haag ge
wonnen. De scholiere krijgt
voor 'As Good As Bread', een
essay over de roman 'Washing
ton Square' van Henry James,
een weekje Washington aange
boden. Pascal van Maurik uit
Eindhoven, Astrid Stilma uit
Barneveld en Maria Arufe Car-
ballo uit Beverwijk wonnen
met hun essays prijzen in de
vorm van boeken.
Première van Mozarts Don Giovanni
door de Nederlandse Opera met het
Koninklijk Concertgebouworkest om-
der leiding van Nikolaus Harnon-
court. Muziektheater Amsteram, gis
teravond, 8 voorstellingen in juni.
Idoor
ERIK BESIER
In 1988 werd door de Neder
landse opera met Harnoncourt
als dirigent van het Concert
gebouworkest een zeer ge
slaagde serie Don Giovanni
voorstellingen gegeven. Die
zelfde produktie met alleen
nog twee zangers van de oor
spronkelijke cast - William
Shimell als Don Giovanni en
Hans Peter Blochwitz als Don
Ottavio - beleefde gister
avond in het Amsterdamse
Muziektheater de eerste van
een serie van 9 heruitvoerin
gen. Wederom was het een
groot succes, getuige de luide
bijval achteraf, die zowel de so
listen als de dirigent en de re
gisseur betrof. Toch was het to
neelbeeld van Götz Loepel-
mann nog steeds even sober
en werd gedomineerd door
vier enorme driehoekige
woontorens die als dominoste
nen per scène een andere op
stelling en belichting kregen
en verder nauwelijks door ex
tra rekwisieten werden omge
ven. Ook de regie van Alfred
Kirchner bracht weinig verras
singen, maar had het voordeel
duidelijk te zijn en zelden in
extremen te vervallen.
Het team zangers was homo
geen zonder grote uitschieters
naar boven of beneden. Willi
am Shimell is stemtechnisch
en als acteur een ideale Don
Giovanni. Zijn knecht Leporel
lo werd niet minder kundig ge
acteerd en gezongen, alleen
bleek Gilles Cachemaille slor
dig als het om inzetten en tem
pi in het algemeen ging. De
meeste lof kreeg terecht de
jonge Italiaanse Eva Mei die
een waardige Donna Anna
neerzette. De Tsjechische Eva
Jenis die Charlotte Margiono,
die'als enige Nederlander had
zullen meezingen maar daar
door ziekte verhinderd was,
verving deed dat goed zij het
dat zij niet tot de meest over
tuigende zangers behoorde.
En daarmee komt' het voor
naamste punt van kritiek van
deze eerste heruitvoering naar
voren. Het was een gladde ge
polijste uitvoering met veel
aandacht voor de in uiterst
langzame tempi geschilderde
romantiek. Echt meegesleept
werd men echter nergens, laat
staan dat de grafstem van de
Commendatore tot koude ril
lingen leidde. Het nobele
stemgeluid van Johann Tilli
werd niet extra versterkt en
werkte niet als de wrekende
rechtvaardigheid maar veeleer
als een morele veroordeling
van Don Giovanni aan het ein
de van diens rebelse leven.
Ook de grote ensembles, met
name de gezongen sextetten,
misten glans hetgeen gedeel
telijk werd veroorzaakt door
het op die momenten vrij fors
uitpakkende orkest. Ondanks
deze kritiek blijft er genoeg
over voor de Mozartliefhebber
om te proberen of er misschien
nog een kaartje te bemachti
gen valt, al was het op de
avond zelf want dan vallen er
altijd weer bestelde plaatsen
uit.
AMSTERDAM - In Am-
sterdam is gisteravond
j het 45ste Holland Festival
I geopend. De opening in
het Concertgebouw werd
bijgewoond door koningin
Beatrix en prins Claus.
Het Holland Festival dat
de gehele maand juni
duurt, biedt in totaal bijna
90 voorstellingen, ver-
deeld over de categorieën
opera, theater, dans en
film.
Centraal staat onder meer de
choreograaf en fotograaf Hans
van Manen. Van hem worden
tijdens de festivalmaand een
vijftiental choreografieën op
gevoerd. In de Meervaart in de
hoofdstad is daarnaast een ten
toonstelling ingericht van fo
to's van Van Manen, die voor
het merendeel nog nooit zijn
gepubliceerd of aan het pu
bliek zijn getoond.
Tijdens de openingsavond, die
ook werd bijgewoond door on
der anderen de ministers
D'Ancona (cultuur) en Pronk
(ontwikkelingssamenwerking)
werden twee stukken van Van
Manen gedansd, de 'Trois
Gnossiennes' op muziek van
Satie, uitgevoerd door Het Na
tionale Ballet, en 'Theme' uit
'True Colour' op muziek van
Harry de Wit, uitgevoerd door
het National Fonds.
De openingsavond in het Con
certgebouw is wat betreft de
opzet nieuw. Festivaldirecteur
Jan van Vlijmen omschreef het
enige tijd geleden als een ka-
leidoscopische avond, omdat
er een voorproefje wordt gege
ven van de drie hoofdthema's
van het festival. Zo zal van de
Italiaanse componist Luigi
Nono (overleden in 1990) het
stuk 'Con Luigi Dallapiccola'
worden uitgevoerd door Circle
Percussion. In het Holland
Festival wordt Nono's werk uit
het begin van de jaren tachtig,
de 'Prometeo', opgevoerd. Fes
tivaldirecteur Van Vlijmen be
schouwt het Prometeo-project
als één van de belangrijkste
onderdelen van de 45-ste edi
tie, zo zei hij enige tijd geleden
bij de presentatie van het festi
valprogramma.
Russische componisten
Tijdens de opening kwamen
verder de Russische compo
nisten Stravinksky, door het
Nieuw Sinfonietta Amsterdam
en Oestvolskaja door het
Schönberg Ensemble onder
leiding van Reinbert de Leeuw
Formidabele
balletten
Holland Festival: AT&T Danstheater -
Nederlands Danstheater met vier bal-
/etten van Hans van Manen.
Idoor
FRANK DELBOY
I Aangezien een voorpremière
toch ook een première is, start-
I te het Holland Festival 1992
1 danskunstig op de eerste van
deze festivalmaand in Den
Haag, de stad waarin dit cultu
rele evenement tenslotte in
1947 werd geboren. Hans van
Manen, ruim dertig jaar een
zich zeer sterk profilerende
j Nederlandse choreograaf in de
internationale danswereld,
staat vanzelfsprekend centraal
in dit festival, waarvan Den
Haag bijna uitzonderings-
gewijs - op balletgebied dit
maal toch een aardig graantje
meepikt in de vorm van een
half dozijn dansavonden in het
AT&T Danstheater. Vier Van
Manen-balletten vormen het
veelal toch formidabele pro
gramma, waarin zelfs een we
reldpremière, 'On the Move'
met als muziek Prokofjefs Vi
oolconcert no. 1, fraai vertolkt
door de Roemeense soliste Mi-
haela Martin en begeleid door
het als altijd parate Neder
lands Balletorkest onder lei
ding van Roelof van Driesten.
Van Manen verwerkt vólks-
dansmotieven in deze premiè
re, waarin veertien dansers in
sterk wisselende groeperingen
hun plastisch lied van de lede-,
maten niet alleen met voelbare
overtuiging zongen, maar
'eveneens, onder meer via de
j helderheid van de geheven ar-
Imen, met optimaal muzikaal
inlevingsvermogen. Als chore
ografisch kleinood de tijdloze,
niet-erotische pas de deux
'Two', op de bezonken muziek
van een Berceuse van Busoni
eindigend in berusting. We
derom op muziek van Prokof-
jef 'Visions Fugitives', vijftien
georkestreerde pianominiatu
ren, sfeertekeningen in zakfor
maat, die in hun geraffineerde
eenvoud kloek en ijzersterk in
de ruimte staan. Als uitsmijter
'Black Cake', de feesttaart die
Van Manen bakte ter gelegen
heid van het dertigjarig be
staan van het Nederlands
Danstheater. Weliswaar gratie
en glamour op ballroombasis
en een scènische champagne
mousse tot besluit, maar in fei
te een van de zwakkere gele
genheidswerken van deze
meesterchoreograaf. Een cast
van zichtbaar aangeschoten
feestgangers is een wel wat te
zware concessie aan het festi-
valpubliek, dat gisteren overi
gens de zaal van het AT&T
Danstheater slechts voor de
helft vulde. Gelukkig krijgt
het publiek in Den Haag nog
de kans op 6,9,10,11 en 12 juni
de schade in te halen.
Geen krant ontvangen? Bel tussen
18.00 en 19 00 uur, zaterdags tussen
14 00 en 15.00 uur, teletoonnr. 071-
122248 en uw krant wordt nog dezeltde
avond nabezorgd.
.4
Tijdens de opening van het Holland Festival sprak koningin Beatrix onder anderen met Jan van Vlijmen
(midden) en de Russische dirigent Andrey Boreyko van Nieuw Symfonietta.
FOTO:ANP
aan bod. Het Nieuw Sinfoniet
ta Amsterdam zal tijdens het
gehele festival onder leiding
van dirigent Andrej Boreiko
staan. Deze Rus vervangt de
zieke dirigent Lev Markiz. De
opening bood in totaal acht
prpdukties.
Het gebrekkige geluidsinstal
latie in het Concertgebouw
gooide gisteravond roet in het
eten, waardoor met name de
presentator van de openingsa
vond, Joop van Tijn onver
staanbaar bleef.
Hans van Manen is vanavond de centrale figuur in het NOS-program-
ma 'Let's dance'.
FOTO: SP
Let's dance, balletserie aflevering
Corps. NOS-televisie Nederland 3,
vanavond 23.15 uur.
HILVERSUM ,,Er wor
den nogal wat dingen ver
toond en gezegd die al be
kend zijn, maar het is van
belang om zulke zaken
nog eens te herhalen voor
een groter publiek. Daar
om wordt bijvoorbeeld
een deel van Van Manens
ballet 'Life' vertoond, één
van de hoogtepunten uit
het oeuvre van Van Ma
nen".
Dat zei Wilbert Bank, samen
steller en regisseur van het 'Vi
deo Amicorum voor Hans van
Manen', gisteren in Hilversum
tijdens de voorvertoning van
het televisieprogramma. De
NOS zendt het programma
vanavond uit op in de serie
„Let's dance".
De centrale positie van Van
Manen tijdens het Holland
Festival was voor de NOS aan
leiding om het programma
over de balletmeester te ma
ken. Een documentaire, leek
niet de juiste aanpak, omdat er
daar nogal wat van zijn. aldus
Bank. „Dan hadden we die ge
woon kunnen herhalen". Voor
de verandering werd daarom
gekozen voor een zogenaamd
'Video Amicorum' als variant
op het 'Liber Amicorum', dat
in de universitaire wereld veel
al bij een afscheid wordt aan
geboden. De ondertitel van het
televisieprogramma, dat 60 mi
nuten en 1 seconde duurt, is
dan ook 'Denkend aan en over
Hans van Manen'.
Ongeveer tien vrienden, ken
nissen en medewerkers lever
den voor het programma een
bijdrage van hooguit drie en
een halve minuut, waarin ze
praktisch vrij waren te doen of
te zeggen wat ze wilden. De
enige restrictie was dat ze het
in hun bijdrage niet mochten
hebben over hun bewondering
voor Van Manen. Dat ze de
choreograaf bewonderen, werd
zonder meer aangenomen, dus
dat hoefde niet nog eens hard
op gezegd worden.
De deelnemende vrienden en
kennissen, onder wie Benno
Premsela, Keso Dekker, Ischa
Meijer, Willem-Jan Otten, Er-
win Olaf, Gérard Lemaitre en
Peter Struycken, werden door
samensteller Bank zelf gese
lecteerd. De keuze werd be
perkt tot Nederlanders en on
der meer bepaald door de va
riëteit. De deelnemers aan het
Amicorum moesten op ver-
schilende gebieden werkzaam
zijn.
Naast de bijdragen bestaat het
„Video Amicorum" uit frag
menten van Van Manens bal
letten en -als slotstuk- een
klompendans uitgevoerd door
104 dansers die sinds 1959 ooit
in een ballet van Van Manen
hebben gedanst. Aan deze
dans, die Van Manen ooit voor
een amateurdansfestival
maakte, doet onder anderen
Rudy van Dantzig mee.
Idoor
HANS PIET
ZAANDAM Op papier
leek het veelbelovend:
een persconferentie met
Michael Jackson. De me
gaster is echter nooit in
Zaandam gearriveerd. Ze
ker opgehouden door de
voorbereidingen van het
Europese deel van zijn
'Darigerous'-tournee, die
op 27 juni in het Duitse
München van start gaat.
En dan nog... Michael kan toch
alleen maar wat verlegen la
chen en te zacht praten om
hem echt te verstaan, tenzij hij
natuurlijk op een podium staat
en zijn muziek klinkt.
De persconferentie gisteren in
Zaandamse discotheek The
Palace was overigens geen
misleiding. In zoverre dat nie
mand had beloofd dat Michael
Jackson wel aanwezig zou zijn.
Doel was om de concerten van
de ex-Jackson 5-puber wat ex
tra in het licht te zetten. Er zijn
namelijk nog tienduizend
kaarten beschikbaar voor de
twee Kuip-optredens in Rot
terdam, die hij op 30 juni en 1
juli geeft. En dan tellen we er
niet de kaarten bij die sponsor
Pepsi Cola heeft afgenomen
van organisatie-bureau Mojo
om in de komende weken door
middel van wat onbenullige
kwisjes weg te geven aan de
smachtende fans.
Die 'persconferentie' was
(deels) een lachwekkende ver
toning door de Pepsi-bobo Jo-
han Brand, die dacht voor een
zaal met reclame-rekruten te
staan. Hij zou ze nog wel even
de laatste kneepjes van het
vak bijbrengen. Brand ver
dronk bijna in zijn eigen recla
me-jargon en modieuze ge
praat. „Dat Pepsi Cola voor de
derde keer in zee is gegaan
met Michael Jackon komt om
dat Pepsi net als Michaels mu
ziek 'jeugd' betekent en dus
fun is" en „Michael is een con
stante top-performer gebleken
en daar staat Pepsi ook voor...
Hij wilde overigens pas in 1993
voor een tournee naar Europa
komen, maar wij hebben hem
gedwongen dat al in 1992 te
doen".
Samenwerking
Een van de Michael Jackson-
acties wordt gevoerd in samen
werking met Albert Heijn. In
verband hiermee nam Jackson
speciaal voor Pepsi een casset
te-single op. „Deze cassette
wordt op acht juni gelanceerd
en is 'exclusief in Nederland
bij twee flessen Pepsi Cola en
met bijbetaling van twee gul
den vijfennegentig te verkrij
gen bij de kassa's van de win
kelketen. We hebben ook een
tv-commercial laten maken,
die zowel een stuk Pepsi als
een stuk Michael Jackson
neerzet. Mag ik de tape..."
waarna de cassette-single 'So
meone Put Your Hand Out'
klonk. En daarvan gaan er
twaalf in een dozijn. De plaat
zal in elk geval nooit in de Top
40 belanden. Daarvoor voldoet
hij volgens Siebe Kroeske, van
de Stichting top 40, niet aan de
eisen van de vrije winkelver
koop.
Exclusief
En hoe exclusief is die single
eigenlijk voor het publiek?
Pepsi Brand: „Hij wordt inter-
son Journaal' en tijdens het
programma 'Dancetrax' spe
ciale clubmixen van Jackson-
nummers. Ook kunnen meer
dan honderd toegangskaarten
voor de concerten worden ge
wonnen. Het speciale 06-num-
mer hiervoor wordt bekendge
maakt tijdens 'De Havermout
Show'.
De enige met een echt zinnig
verhaal was de heer Tieleman,
voorzitter van de Raad van
Toezicht van het Sophia Kin
derziekenhuis in Rotterdam.
Zijn ziekenhuis is sinds 1863
gegroeid van 8 naar 240 bed
den. Hierdoor is, ondanks alle
uitbreidingen, het onderko
men te klein geworden en
staat nieuwbouw voor de deur.
Er is echter één probleempje
voor dit kindervriendelij ke
kinderziekenhuis namelijk
een tekort van twee miljoen
gulden. Zes miljoen werd bij
elkaar gesprokkeld met kleine
giften en er was een grote do
natie van vijf miljoen gulden.
Tekort
Voor dat tekort komt Michael
Jackson om de hoek kijken.
Hij heeft namelijk enige jaren
geleden de Heal the World
Foundation opgericht. Deze
stichting stelt zich ten doel
geld in te zamelen voor hulp
behoevende kinderen en het
milieu. Jackson heeft zich ten
doel gesteld 100 miljoen op te
halen voor Kerstmis 1993. Van
daar ook de Pepsi-sponsoring.
Op het moment dat Michael in
Nederland is, zal hij persoon1-
lijk een bedrag bij het Sophia-
kinderziekenhuis brengen.
Om welk bedrag het gaat, kon
Pepsi Brand niet zeggen: „Het
gaat om een substantiële som
geld. Zullen we nu iets gaan
drinken".
nationaal uitgebracht en al
leen al in Nederland worden
300.000 cassettes vervaar
digd". Zo exclusief dus.
Pepsi Brand wilde overigens
op geen van de echt brandende
vragen antwoord geven. „Zul
len we maar wat gaan drin
ken", was telkens zijn verweer.
Pepsi heeft overigens op een
handige manier de TROS voor
zijn karretje weten te spannen.
Martijn Krabbé was er om te
vertellen dat de TROS-radio op
25 juni een 'Dangerous Day'
houdt. Daarin zit onder meer
elk half uur een 'Michael Jack-
Michael Jackson start zijn Europese tournee in München.
FOTO: AP
