Ambitieus project
van Kees Verheul
„Azteken staan ten onrechte als monsters te boek"
BOEKEN/PLATEN
18)
De uitdaging van
Angela The Rude
£etd&iQowiont
VRIJDAG 29 MEI 1992
'Villa Bermond', het begin van een familiegeschiedenis
Nice, 1953. De auteur, dertien jaar oud, met zijn broer en zijn moeder gefotografeerd voor de 'église rus-
Kees Verheul: 'Villa Bergmond'-ro-
man. Deel I van „De Tutcheffs - een
familiegeschiedenis". Uitgave Queri-
do. Prijs 39,90
Idoor
JAN VERSTAPPEN
De slavist Kees Verheul viel
enkele jaren geleden op met
het autobiografische relaas
'Een jongen met vier benen'.
Nu is er het eerste deel van een
ambitieus literair project, dat
vier boeken gaat beslaan en
waarin opnieuw veel verteld
wordt uit het leven van de au
teur. Dit project heet 'De Tut
cheffs - een familiegeschiede
nis'.
Behalve deze Tutcheff, een
dichter uit Petersburg en zijn
gezinsleden en Kees Verheul
zelf, komen in dit eerste deel
van deze reeks, 'Villa Ber
mond', ook de Nederlandse ko
ningin Sophie en Nikolai, de
jong gestorven zoon van de
Russische Tsaar voor.
De zes delen van deze roman
zijn verschillend in tijd en
plaats. Er zijn episodes uit de
jeugd van de auteur, die geen
enkele poging onderneemt om
zichzelf te verhullen in een fic
tionele romanfiguur. Andere
episodes spelen in de vorige
eeuw, bijvoorbeeld in de win
ter van 1864 op 1865, als Théo-
dore Tutcheff met zijn doch
ters in Nice verblijft, of de zo
mer van 1864, als Nicolal
Alexandrovitch in Schevenin-
gen kuurt, om gezondheidsre
denen. In april 1865 zal hij in
Nice sterven, eenentwintig
jaar oud.
Nice
Nice, Scheveningen, Sint Pe
tersburg en een Twents dorp,
dat zijn de plaatsen van hande
ling. In Nice komt alles bij el
kaar. Na het eerste verhaal,
over het winterverblijf van de
Tutcheffs daar, komt er een
jeugdherinnering van Ver
heul, die uitgaat van een foto,
te bekijken op de flap van het
boek: Nice, 1953. De auteur,
Rudolf van Zantwijk: 'Met mij is de
zon opgegaan'. De levensloop van
Tlacayelel (1398-1478), de stichter
van het Azteekste rijk. Uitgave Pro
metheus. Prijs 34,90
Idoor
JOS BOUTEN
Bibliotheken zijn vol geschre
ven over de verovering van
Meso-amerika. Met name over
de ondergang van de Azteekse
beschaving, een van de schit
terendste ter wereld, is veel be
weerd, ook veel onzin. In zijn
pas verschenen boek 'Met mij
is de zon opgegaan' - het le
vensverhaal van Tlacayelel
(1398 - 1478), de stichter van
het Azteekse rijk - rekent pro
fessor Rudolf van Zantwijk af
met het hardnekkige misver
stand dat deze Mexicanen niet
veel van monsters verschilden.
De Spanjaarden noemden hen
'broeders van Satan', omdat
hun priesters talloze mensen
op het offerblok legden en ver
volgens ter ere van Huitzilo-
pochtli of een andere bloeddor
stige god het hart uit hun li
chaam rukten. Maar goed dat
die 'hellehonden' over de kling
zijn gejaagd, wordt vaak ge
zegd, die mensenoffers zijn
immers niet te accepteren.
Principieel niet maar ook niet
qua omvang. De meest wilde
schattingen doen de ronde.
Wanneer we dit aan Van Zant
wijk voorleggen, valt hij niet
van zijn stoel van verontwaar
diging. Hoogstens verraden de
opgetrokken wenkbrauwen
iets van zijn verwondering
over het gemak waarmee de
onwaarheden over de Azteken
worden herhaald. Deze bij
voorbeeld: bij de inwijding van
de grote tempel in de hoofd
stad Tenochtitlan anno 1487
zouden minstens 20.000 men
sen geofferd zijn. Sommige
bronnen spreken zelfs over
88.000 slachtoffers.
„Dwaasheid", is zijn reactie.
„Het zou gewoonweg niet te
behappen zijn geweest. Wie
zich verdiept in de rituelen van
de Azteekse religie, komt tot
de conclusie dat het niet waar
kan zijn. Voor het offeren van
één mens waren zes priesters
nodig. De bemanning van het
ceremonieel was dan niet te
overzien geweest. Bovendien
ging er zoveel tijd mee heen
dat daarom alleen al het aantal
offers beperkt was. Zéér be
perkt, niet meer dan 320. Dat is
geen veronderstelling van mij,
maar een feit dat ik heb opge
diept uit de Codex Mexicanus.
De flagrante vergissing van
88.000 is wel verklaarbaar. Het
getal 8000 staat voor 'veel',
88.000 betekent vanuit deze in
terpretatie dus zoiets als zeer
veel".
dertien jaar oud, met zijn broer
en zijn moeder gefotografeerd
voor de 'église russe'. Die kerk
is daar door Nicolaas II in het
begin van deze eeuw gebouwd
als eerbetoon aan zijn naamge
noot, Nicolaï of Nicky, die een
halve eeuw daarvoor overleed.
Die Russische kerk staat in de
tuin van de villa, waar dit
plaatsvond.
In deze episode uit 1953, die la
ter in de roman een vervolg
krijgt, schrijft Verheul over
zijn vader. Een moeilijk man,
die bij de spoorwegen werkte,
met tegenzin naar kantoor
ging, veel andere interesses
had, zoals fotografie en weten
schap, maar die heel depres
sief kon zijn. Daar wist het ge
zin dan geen raad mee. Het is
van de andere kant ook deze
vader die de toekomst van zijn
zoon bepaalt: door hem en via
zijn boeken ontstaat bij de jon
ge Kees een grote interesse
voor Rusland en de cultuur
van dat land. Hij is nu slavist
en - zo blijkt soms erg over
vloedig uit 'Villa Bermond' -
een kenner van historie en lite
ratuur van dat land. Die vakan
tie in Nice was daarbij defini
tief. Daarna „was Rusland iets
dat je overal kon aantreffen.
Geen land met grenzen, maar
een verborgen realiteit. Het
ene moment stapte je in een
willekeurig niet-Rusland
moeiteloos Rusland binnen.
Het volgend moment was Rus
land verdwenen en stond ik
met mijn ziel onder mijn arm
in een saaie straat". Dat betreft
veel meer dan dat laatste be
zoek van de jongen aan de
'église russe', het gaat om zijn
levensbestemming.
Scheveningen
De meest uitvoerige en in de
vertelwijze de fijnst geslepen
episode, is die in Schevenin
gen, in de zomer van 1864. De
jonge troonopvolger uit Rus
land moet kuren in verband
met rugklachten. De Noordzee
is daarvoor een uitstekende re
medie, zo menen de artsen. En
Professor Van Zantwijk komt
vervolgens met een hypothese
die hij nader uitwerkt in zijn
volgende boek over de Azte
ken dat in september ver
schijnt. Ook daarin zijn de
astronomische cijfers over de
gebrachte mensenoffers geen
precieze -bepaling van de om
vang ervan maar geven ze al
leen uitdrukking aan de toen
heersende inflatie. „De prijs
van mensen werd gelijk ge
steld aan een hoeveelheid pro-
dukten. Met andere woorden:
320 mensenoffers moet je ge
lijkstellen met de prijs van, la
ten we zeggen, 88.000 kleine
mantels. Zo gezien zijn de di
verse cijfers, die worden ge
noemd, niet willekeurig maar
hebben ze, mits goed geïnter
preteerd, hun eigen waarde".
„Maar goed je kan blijven vol
houden dat die enorme getal
len door de Spanjaarden in de
wereld zijn gebracht om daar
door hun eigen wandaden te
minimaliseren. Ook de Azte
ken kwam het aanvankelijk
goed uit. Die voelden zich zeer
gestreeld toen hen de enorme
overdrijving van het slachtof
ferbestand ter ore kwam. Zij
ontleenden immers sociaal
prestige aan het brengen van
mensenoffers: hoe meer er on
der het mes gingen hoe meer
zij werden geëerd".
Jaques Soustelle heeft het in
zijn 'Zo leefden de Azteken'
over 'een niet aflatende stroom
slachtoffers' die de trappen
van de vele tempels bestegen
om op het offerblok hun leven
te beëindigen. Ze werden buit
gemaakt in de onophoudelijke
oorlogen, die steeds verder van
huis moesten worden gevoerd.
Aanvankelijk was het mense
noffer in Middenamerika een
daad van opperste vrijheid,
maar later maakten de vorsten
er een instituut van. Ze sloten
met elkaar een overeenkomst,
die aan het nijpend gebrek aan
mensenoffers een eind moest
maken. Van Zantwijk: „Zo'n
overeenkomst hield in dat
men op afgesproken tijden en
plaatsen een gecontroleerde
militaire strijd ofwel bloemen-
oorlog voerde tussen groepen
en strijders van min of meer
gelijke omvang. Hoofddoel
hierbij was het maken van le
vende gevangenen die vervol
gens aan de goden van de van
gers werden geofferd waardoor
de vangers op de maatschap
pelijke ladder stegen."
Vrolijkheid
De uitverkorenen die hun hart
mochten geven aan de goden,
werden bij hun laatste tocht
naar het altaar gemaand tot
vrolijkheid. Er was immers
niets mooiers, en eervollers
dan komt Scheveningen na
tuurlijk in aanmerking. Denk
maar aan de banden van de
Russische aristrocatie met Ne
derland en aan de verbonden
heid van de beide vorstenhui
zen. Nicola! vestigt zich met
zijn hofhouding in een huis op
het laatste duin. Dagelijks
baadt hij in zee. Bij slecht weer
neemt hij een bad in zeewater
in het vroegere Badhotel, dat
plaats heeft gemaakt voor het
Kurhaus.
Enkele malen ontmoet hij daar
zijn tante. Koningin Sophie.
De auteur gaat hier heel minu
tieus te werk. Zoals steeds in
het verhaal laat hij de lezer tel
kens weer weten, dat het om
een mogelijke versie van de
werkelijkheid gaat, dat hier
een reconstructie plaatsvindt.
Vandaar de zinswendingen als
„Het zou zo geweest kunnen
zijn dat..." of „Het ligt voor de
hand dat men zal hebben ge
sproken over...". Soms is de
houding van de verteller die
van een docent, die de lezer,
zijn leerling, op zekere bijzon
derheden wijst.
De ontmoetingen van Sophie
en Nicolaï zijn nogal zwijg
zaam. Maar met grote intensi
teit en oog voor situatie, details
en onderhuidse spanning be
schrijft Verheul hen: het twee
tal zit bij zonsondergang voor
een groot venster over zee te
kijken, in gedachten en in het
besef van eikaars aanwezig
heid. De üitvoerigheid van be
schrijving dreigt soms als te
overdadig te worden, maar het
zijn desondanks heel opmer
kelijke passages.
Vriend
Vlak voor het gezin Verheul,
na de vakantie in Nice, gratis
per spoor (zoals dat kon voor
spoorwegpersoneel) naar
Twente zal terugkeren, be
zoekt Kees nog eenmaal de
'église russe'. Het is daar of hij
een visioen heeft, waarin hij de
gestorven Tsarenzoon ont
moet als een heel intieme
vriend. Ongetwijfeld zal in vol-
dan met het eigen bloed de zon
in zijn baan te houden en de
kosmos voor vernietiging te
bewaren? Was de kandidaat
voor het bloedoffer van grote
klasse, dan kreeg hij een spe
ciaal eerbewijs. Zijn enkel
werd met een touw aan de of
fersteen vastgebonden waarna
hij strijd mocht voeren met de
dappersten onder de Azteken.
Hoe meer rrtan hij buiten
gevecht stelde, hoe meer hij in
aanzien steeg. Legde de gevan
gene tenslotte het loodje, dan
straalde zijn roem af op degene
die hem had buitgemaakt.
De volken van Middenamerika
waren niet zachtzinnig. Wie in
dat land voor de offering werd
bestemd, moest het lot in al
zijn verschrikking accepteren.
De vrouwen die ter ere van de
aardgodinnen stierven, wer
den onthoofd, terwijl zij dans
ten en net deden of ze nergens
van wisten. De mensen die in
het meer werden geworpen ter
ere van de regengod Tlaloc
stierven de verdrinkingsdood.
Zij die de god Xipe Totec wer
den toegewijd, werden aan een
houten rek vastgebonden, met
pijlen doorboord en gevild;
daarna trokken de priesters
hun huid aan.
Dan had je ook nog het vuurof-
gende delen van dit project na
der op dit aspect worden inge
gaan. Zoals ook te verwachten
is, dat het gezin Tutcheff meer
aandacht zal krijgen. Dit boek
eindigt met een episode in to
neelvorm, 'Vrouwenfiguren in
bloemenveld', een gesprek
tussen de twee dochters van
Tutcheff, in hun verwilderde
tuin in Nice, op 29 april 1865.
De jonge Tsarenzoon is een
paar dagen eerder overleden in
Villa Bermond. De twee meis
jes praten over hun vader en
fer. Van Zantwijk geeft daar
van in 'Tlacayelel' een navrant
voorbeeld. In de strijd tussen
de Azteken en de Chalcanen,
een naburig volk, werden bijna
vijfhonderd krijgsgevangenen
gemaakt onder wie driehon
derd geoefende strijders. Zij
moesten allen de vuuroffering
ondergaan. „Dit was de wreed
ste offerwijze die in deze lan
den in gebruik was", schrijft
Van Zantwijk. „De gevange
nen werden levend in een heel
groot vuur geworpen, er ver
volgens nog net levend weer
uitgetrokken, doch slechts om
hun het hart uit te snijden".
Barre heidenen
Alles opgeteld komt men licht
tot de conclusie dat die Azte
ken welzeker als 'barre heide
nen' tekeer moeten zijn ge
gaan. Toch blijft Van Zantwijk
zich tegen die opvatting ver
zetten. Hij schat dat per jaar in
het Azteekse rijk hoogstens
'een paar duizend mensenof
fers' zijn gebracht. Waar heb
ben we het dan over als we pra
ten het Azteekse rijk? „Over
een gebied zo groot als Frank
rijk met een bevolking van
pakweg twintig miljoen. Al
leen al rond het meer van
Mexico, grofweg honderd bij
over de Russische Tsarenfami
lie, die vanwege de dood van
Nicolaï in Nice verblijft. Een
van hen zal een persoonlijk
verslag over deze gebeurtenis
sen schrijven. Hun vader, Thé-
odore, is hier niet bij.
Maar deze dichter, Théodore
Tutcheff, herkent Kees Ver
heul op een foto vanwege de
grote gelijkenis met zijn eigen
vader. En zo sluit deze roman
voorlopig in elkaar. Want er zal
in de volgende delen ongetwij
feld meer volgen. Verheul is er
vijftig kilometer groot, woon
den zo'n acht miljoen mensen.
Als je dan de omvang van de
mensenoffers vergelijkt met
de duizenden slachtoffers die
jaarlijks het verkeer maakt,
dan valt de balans ten voordele
van de Azteken uit".
„Je kunt bezwaar maken tegen
bepaalde bizarre aspecten van
hun religieuze praktijken. Die
komen voort uit de isolatie
waarin hun leven zich afspeel
de, maar ik verzet me wel te
gen de idee dat er maar wat
aan gemoord werd en dat het
dagelijks leven van de Azteek
een combinatie was van bloed
en chaos. Integendeel, de Indi
aanse maatschappij in het
middeleeuwse Middenameri
ka werd gekenmerkt door
hoge beschaving en een fijn
zinnige omgangskunst. Het
was een veelkleurige samenle
ving gebaseerd op respect en
toewijding".
Was het einde van de Azteken
niet onontkoombaar? Hadden
zij mentaal zó'n omslag kun
nen maken, dat zij zich over
eind hadden kunnen houden
in de zich ontwikkelende we
reld? Van Zantwijk laat in zijn
antwoord oprechte verbazing
doorklinken. „Waarom niet?
Ik ben het niet eens met de ge
dachte dat het mensenoffer
niet past in de moderne tijd. Ik
zie het ook niet als een onmo
gelijkheid in het evolutionair
proces".
Verkeerd beleid
„De oorzaak van de ondergang
van de Azteken is allereerst ge
legen in het verkeerde beleid
van de Indianen. Zij waren
niet snel geneigd naar de wa
pens te grijpen. Pas als de her
haalde onderhandelingen
geen succes hadden, werd er
gevochten. De Spanjaarden
daarentegen waren voorstan
ders van de totale oorlog, waar
in alles is geoorloofd. Boven
dien beschouwden de Azteken
hen als 'goden', een betiteling
van elk wezen dat boven het
hen vertrouwde individu uit
stak. Ze wisten niet met wie ze
te doen hadden en hoe ze de
Spanjaarden moesten benade
ren. Omzichtig handelen was
dus de boodschap".
Maar toen de Azteken het wre
de optreden van de verove
raars beu waren en hun Heer
Motecuhzoma hadden geste
nigd omdat ze niet langer ge
loofden in zijn diplomatieke
opstelling, kwam de explosie.
Het lukte de Azteken bijna de
Spanjaarden in een vreselijke
confrontatie, die als de Trieste
Nacht de geschiedenis is inge
gaan, te verdelgen. Cortes en
het handjevol overlevenden
trokken zich terug om hun
in dit boek duidelijk nog niet
mee klaar. Zoals hij ergens
zegt: „Tegen beter weten in
ben ik er nog steeds heimelijk
van overtuigd dat Rusland
niet, zoals men aanneemt in
Oost-Europa ligt. Het over
komt mensen met een disposi
tie in die richting wel eens - en
dan doet het er niets toe,
waar". Deze passie voor Rus
land en de betrokkenheid bij
zijn historische romanfiguren
spreekt overduidelijk in deze
indringende roman.
wonden te likken. De overwin
ning leerde de Azteken iets
heel bijzonders: de Spaanse
'goden' bleken menselijke cre
aturen te zijn die met vereende
krachten konden worden ver
slagen. Waarom is dat niet ge
beurd?
Verkeerde leider
Volgens Van Zantwijk hadden
de Azteken in de crisis van hun
bestaan net de verkeerde lei
der: Cuahtemoc. Hij wordt wel
iswaar door de huidige Mexica
nen beschouwd als de nationa
le held maar op zijn roem valt
wat af te dingen. Van Zant
wijk: „Hij heeft zijn volk niet
voorbereid op een mogelijke
tweede aanval. Ook heeft hij
weinig lering getrokken uit
wapentechniek en gevecht-
staktiek waarvan de Spanjaar
den gebruik maakten. Daar
kwam bij dat de vreemde ver
overaars allerlei besmettelijke
ziekten hadden meegebracht
waartegen de Indianen geen
verweer hadden. Na hun terug
tocht werden de Azteken mas
saal het slachtoffer van de pok
ken. Toen de conquistadores
anderhalf jaar na de 'Noche
Triste' voor de tweede maal,
deze keer met behulp van der
tien brigantijnen, op het grote
meer van Mexico verschenen,
waren de Azteken niet alleen
verrast maar ook vrijwel weer
loos door hun enorme nume
rieke verzwakking. De wraak
van de Spanjaarden was ont
zettend. Van Tenochtitlan
bleef geen steen op de andere
staan, de Azteken werden zo
goed als uitgeroeid".
Heeft het zover moeten ko
men, omdat de Europeanen nu
eenmaal 'superieur' waren aan
de Indianen, bij voorbeeld wat
betreft bewapening? Uit het
antwoord van professor Van
Zantwijk blijkt al gauw dat de
Spanjaarden bepaald niet de
beste troeven in handen had
den. „Ik denk dat de Azteken
op het stuk van filosofie, ge
neeskunde en wereldbeschou
wing hun tegenstanders verre
de baas waren. De twee grond
krachten van de religie bij
voorbeeld, hadden op de India
nen een heel ander effect dan
op de Spanjaarden. Legden de
laatsten de liefde bij hun god
en de macht bij de mens, de
Azteken deden het precies an
dersom. Daardoor waren zij
veel verdraagzamer. Bij de Az
teken lag het accent van de re
ligie op het ritueel, bij de Span
jaarden op 'inhoudelijke juist
heid'. Met als gevolg dat zij ten
prooi vielen aan dwaze ideolo
gieën, aan muggezifterij waar
tegen de verbijsterde, in tole
rantie opgegroeide Indianen
geen antwoord hadden".
Idoor
GERT MEYER
Angela The Rude is de
band van Angela Groothui
zen en Ruud Mulder, ooit gi
tarist van Spargo. Maar de
tweede cd 'Walking On Wa
ter' maakt duidelijk dat
vooral groothuizen zelf ge
groeid is in haar rol van po
partieste. Ze componeerde,
al dan niet in samenwerking
met andere muzikanten van
de groep, acht van de dertien
nummers. Het gros van die
tracks is tamelijk heavy en
dansbaar en bovendien door
gaans uitgerust met een fris
se melodie. De eerste single
'Back To The Real World' is
daar een mooi voorbeeld
van, terwijl Restless Heart
laat horen, dat Angela zich
ook laat inspireren door
meer zuidelijke ritmes. Va
riatie is er trouwens voldoen
de op 'Walking On Water',
want een ballad op z'n tijd
(en een breekbaar luister
liedje als afscheid, heel toe
passelijk 'No One Can Stop
Us Now' geheten) doet het
tussen de overwegend roc
kende en funkende num
mers zeker goed. De enige
kritiek is nog dat de begelei
ders zichzelf teveel wegcijfe
ren en in dienst stellen van
gitarist Mulder, die als enige
de vrijheid neemt om voluit
te gaan. Wat meer risico op
dat front zou het geluid nog
speelser maken. Maar 'Wal
king On Water' is al een gro
te stap in de goede richting
en belooft veel voor het op
treden op het Parkpop festi
val eind volgende maand.
Guesch Patti
De Franse Guesch Patti is
even veelzijdig als extrava
gant. Haar wereldhit 'Etien-
ne' was vijf jaar geleden de
start van een muzikale car
rière, nadat ze al eerder on
der meer als balletdanseres
en kledingontwerpstrer voor
de nodige ophef had ge
zorgd. Met 'Gobe' is ze toe
aan haar derde album, opge
nomen in Minneapolis onder
aanvoering van Bobby Z. De
woonplaats van Prince blijkt
ook voor Patti een vruchtba
re voedingsbodem. Meer dan
voorheen creëerde ze een
dansbaar funk-geluid, al
werd de invulling daarvan
zoals te verwachten was een
uitermate onvoorspelbare
zaak. Maar is dat niet juist
wat haar zo avontuurlijk en
meeslepend maakt?
ELP
Keith Emerson, Greg Lake
en Carl Palmer behoorden
lange tijd tot de top van de
symfonische rock, een stijl
die tegenwoordig nog dap
per door Marillion in stand
gehouden wordt. ELP, hoe
wel van een zwaarder kali
ber, heeft daaruit moed ge
put, al moet het tegenvallen
de succes van de solo- en an
dere projecten van de afzon
derlijke leden ongetwijfeld
ook tot nadenken hebben ge
stemd. Hoe dan ook, voor het
eerst na ruim twintig jaar
heeft het trio weer een stu
dio-album gemaakt. En hoe
wel niet vrij van pretenties
en soms wat teveel bombast
is 'Black Moon' een heel aar
dig album geworden. Toet
senman/zanger Keith Emer
son is op dreef als in zijn
hoogtijdagen en bovendien
weet de band een aardige af
wisseling tussen loodzware -
rock en subtiele ballads te
bewerkstelligen. Nieuw is
het allemaal niet natuurlijk,
de onvermijdelijke bewer
king van een klassiek stuk
('Romeo en Julia' van Pro-
kofjev in dit geval) ontbreekt I.
natuurlijk ook niet, maar
kon in 1992 niet alles weer? 1
Nou dan.
Noorden
Ook het Noorden van ons
land laat zich niet onbetuigd,
De Friese Bries mag dan 0
weer zijn gaan liggen, Ernst
Langhout is er zo te horen i
onbeschadigd uit tevoor-
schijn gekomen. De voorma-
lige frontman van Thé Visi- d
tor komt anderhalf jaar na
zijn solo-debuut 'Songs' met e
een verrassend sterk ver- Ir
volg. 'The Eye Of The Cyclo-
ne' is opnieuw een folk-al-
bum geworden, waarop r
Langhout behalve van zijn
eigen begeleiders uit The
Hones onder meer hulp
kreeg van Bulgaarse arties
ten als de Bisserov Sisters en
trio Traki. Het laat zijn spo- 5
ren na op dit album, want t
nummers als 'All The Co-
lours' en het titelnummer v
getuigen van een inspireren-
de, maar toch traditionele
kijk op de internationale
folk. Die inspiratie is bij The
Violet Blue Flames uit Mep- i
pel wat moeilijker te vinden, n
Weliswaar voeren de drie le- r(
den in hun biografie zo onge-
veer alle beroemde compo
nisten (van Bob Dylan via
Neil Young en Lennon/M-
ccartney naar John Hiatt) op
als inspiratiebron maar op [F
de debuut-cd 'Diamonds In r
Your Soul' is daar maar wei- F
nig van te merken. De (soms |r
akoestische) liedjes slepen F€
zich vrij traag voort en de be- Fe
perkte instrumentatie P
maakt van deze country-ge- r(
tinte pop een nogal afstande- rl
lijk geheel. In het titelnum- k
mer blijkt de band plotseling
te kunnen rocken, maar de i
overige elf nummers worden
zonder bravoure afgewerkt.
Terug naar Friesland, waar Q
rockgitarist Martin de Boer tr
met een tweede levensteken
van zijn project 'Agartha'
komt. De strategie op 'Sha
des Of Secrets' is niet nieuw; -
een mengeling van melo- |j(
dieuze hardrock en ballads, e
met hier en daar een klas-
siek stukje. De Boer heeft zo
z'n voorbeelden (Satriani,
Vai, 'n beetje Jason Becker)
maar weet dankzij z'n virtuo- r
siteit op eigen kracht te sco-
ren. Met een cd, die niet di- e
reet spectaculair klinkt,
maar vanwege de uitgeba
lanceerde melodielijnen ook J
bij hardrock-haters iets los 1
kan maken. e
Professor Rudolf van Zantwijk: „Omvang van mensenoffers sterk
overdreven".
FOTO: PERS UNIE
