Eigenlijk kóóp ik liever oude iiito's dan dat ik ze vérkoop' Tweetakt Jaguar lijkt op komst Volvo haalt Californische milieu-eis AUTO 15 Djjiat neemt Poolse ütofabriek FSM over )uis Fris beëdigd taxateur van oldtimers ardgaan oef van scort RS ?os worth e>; ook dat is TROMP idócSoivumt VRIJDAG 29 MEI 1992 tSCHAU - De Italiaanse autofabrikant Fiat heeft gisteren' rocent van de aandelen van de Poolse autoproducent FSM genomen. Met de overname van het staatsbedrijf is een be- jnt [van 2 miljard dollar (ruim 3,62 miljard gulden) gemoeid. Het m ract, dat werd werd ondertekend door de Poolse minister -r financiën Andrzej Olechowski en Paolo Cantarella, alge- mi n-directeur van Fiat Auto, behelst de grootste buitenlandse lcs. stering in Polen ooit gedaan. De Poolse premier Jan Ols- v ;ki en Fiat-directeur Giovanni Agnelli waren getuigen van ndertekening. De Polen houden een aandeel van 10 procent j joint-venture. „We zijn gelukkig, omdat Fiat niet alleen een de imaker is, maar een van de grote, belangrijke pijlers van de Bre >pese industrie", zei Olechowski na de ondertekening. De dlo se regering hoopt dat de overname een goed voorbeeld zal voor andere buitenlandse investeerders. De nieuwe joint ure zal Fiat-500's van het nieuwe, compacte model gaan ma- alsook de voorloper van de 500, de 126. In de toekomst zal ledrijf een nieuw model Fiat ontwikkelen. Terwijl omstreeks het eind van dit jaar eindelijk de lang verwachte nieuwe Jaguar twaalfcilinder se dan moet debuteren denkt de ontwikkelingsaf deling natuurlijk alweer verder. Onlangs onthulde men een prototype van een tweetakt- motor, die een nieuwe genera tie topklasse-limousines zou moeten aandrijven. We noem den eerst de nog komende twaalfcilinder, omdat de twee- taktmotor ongeveer dezelfde prestaties levert als deze alou de viertakt henzinemotor. De tweetakter zou echter veertig procent lichter worden; tevens noemt Ron Lee, manager mo torontwikkeling bij Jaguar, een tweetakt zuiniger en mi- 1 ieuvriendelij ker Jaguar heeft het niet allemaal zelf bedacht, de nieuwe motor werd ontwikkeld in samenwer king met Orbital Engines en Queens University in Belfast. De grote man achter het Au stralische Orbital is Ralph Sa- rich, die de tweetakt grondig herontwierp tot een realistisch alternatief voor de alom gebe zigde viertaktmotor. Sarich probeerde daarna zijn vinding in de V.S. te slijten bij de grote autoconcerns en vond met name bij Ford een willig oor. Daarmee is de cirkel rond. Ja guar behoort immers tegen woordig tot het Ford-concern. De krachtbron die Jaguar nu verder gaat ontwikkelen is een 3,2 liter V6, welke 350 pk moet kunnen leveren. Over twee jaar dient hij als prototype uit ontwikkeld te zijn. Er zit nu al viereneenhalf jaar werk in, waarbij men werkte met een driecilinder, een helft van het huidige prototype dus. De op gegeven ontwikkelingstermijn sluit aardig aan bij het feit dat omstreeks 1996 wel een opvol ger voor de huidige XJ-serie zal moeten uitkomen. Die IS dan tien jaar oud. Het Britse topmerk heeft momenteel ze ker geen geld weg te gooien aan doelloze probeersels, dus mogen we aannemen dat het echt de bedoeling is om eert tweetakt-Jag uit te brengen. Het lijkt een wat gewaagde manoeuvre om Jaguar aan eep heel bijzondere technische sta tus te helpen. RRY BRINK is Fris heeft er zijn >ep van gemaakt om spullen in an- pians handen te laten •gaan. Maar als het om de veiling van al oiimers (auto's van vóór re)) en classic cars (wa- ;pelg gebouwd tussen 1950 '65) zou de veiling- ister maar wat graag de koper zijn. Want hij absoluut verslingerd historische auto's. „Ik 3os< p eigenlijk liever oude "fo'fs dan dat ik ze vér- zegt de veiling- ïster met grote steilig- liefde voor klassieke au- ïeeft hem in de loop der ja- Eck jet bezit van 'vier auto's en Mercedes' - let op de fijne ice opgeleverd. De Mer- s gebruikt hij voor het al- agse werk, de vier auto's min of meer bijzondere genheden. Met de zomerde jeraturen van de laatste staat bijvoorbeeld de Ford uz nderbird Convertible, een act \olet uit '63, voor de deur het veilinghuis aan de Lo op Medio juni wordt Louis Fris, sinds 1983 eigenaar van het Lo- chemse veilinghuis De Castanghe, beëdigd als één van de weinige Nederlandse taxateurs van oldtimers. Hij mag dan officiële taxatierapporten uitbrengen waarop bijvoorbeeld verzekeringsmaatschappijen hun premie baseren. En wat de klanten van De Castanghe betreft: die krijgen een gedegen advies, als basis voor de vaststelling vaii depmjs. chemse Kastanjelaan. Daar naast is Fris nog in het geze gende bezit van Studebaker Golden Hawk uit 1957, een Nash Coupé uit '48 en zijn ab solute trots, een Studebaker President State Sedan uit 1937. Hij beseft te leven in een we reld van Grote Verleidingen. „Eigenlijk zou ik wel tien van die mooie oude auto's willen hebben. Maar dat gaat natuur lijk niet. Er zijn grenzen." Maar af en toe is de aanvech ting om te kopen gewoon té groot. Zo kon het gebeuren dat hij eens na een veiling voor ei gen rekening een auto kocht van iemand die tijdens de ver koping niet de prijs had kun nen maken die hij in gedach ten had. Ook werd hij eens, tij dens één van zijn jaarlijkse be zoeken aan 's werelds grootste oldtimer-veiling bij Barnett- Jackson in Scotsdale/Arizona, de eigenaar van een Triumph Cabriolet. In een opwelling be taalde hij 7200 dollar voor 'het koopje'. Maar de Triumph bleef niet lang in zijn bezit. De oude eigenaar vond bij nader inzien dat zijn auto toch wat weinig had opgebracht en be sloot hem terug te kopen voor honderd dollar méér dan hij er voor had ontvangén. „Dat kwam beide partijen goed uit: de vorige eigenaar had zijn wa gen terug en ik hoefde mij niet langer zorgen te maken over de verscheping naar Neder land", grijnst Fris. Zijn beëdiging tot taxateur, waarvoor hij examen aflegde bij het Nederlands Instituut van Automobiel- en Verzeke ringsdeskundigen, zal de posi tie van De Castanghe als 'het enige Nederlandse veilinghuis dat gespecialiseerd is in oldti mers' versterken, gelooft Fris. „Andere veilinghuizen verko pen af en toe eens een oldti mer, maar wij hebben elk jaar in augustus een grote veiling in de Kennemer Sporthal in Haarlem. Die hal is heel ge schikt voor het exposeren van zo'n 80 oldtimers en classic cars. Bovendien in Haarlem mijn geboorteplaats. Maar de belangrijkse overweging om voor Haarlem te kiezen is toch dat je daar in de buurt zit van goed gesitueerden. Die heb je nodig, want de gemiddelde Ne derlander heeft nu eenmaal te weinig geld om zich een oldti mer te kunnen veroorloven". Kijklustigen Het aantal kijklustigen op vei lingen van oldtimers overtreft het aantal kopers dan ook ver re. Voor Fris heeft die enorme belangstelling van niet-kopers als welkome bijkomstigheid dat hij een deel van de kosten kan dekken door tien gulden entree te heffen tijdens de kijkdagen. Dit jaar zijn die van 22 tot en met 24 augustus. „Het gros van de mensen komt al leen om te kijken. Om uit de hoge huur- en reclamekosten te komen móet ik wel entree vragen, want met alléén de provisie voor de verkopen red je het niet", verzekert de Lo- chemer, wiens bemoeienis met oldtimers en classic cars overi gens slechts een beperkt on derdeel van de bedrijfsactivi teiten vormt; de hoofdzaak blijft de verkoop van kunst en antiek. Volgens Fris wordt in de regel slechts tussen de tien en dertig procent van de ter veiling aan geboden oldtimers en classic cars daadwerkelijk verkocht. „En van wat niet wordt ver kocht. beur ik ook geen provi sie", stelt Fris vast. Zijn ver klaring voor het relatief gerin ge aantal verkopen is trouwens vrij simpel. „Sommige verko pers hebben een te hoge prijs in hun hoofd. Kópers daaren tegen en zéker Nederlanders vinden iets al gauw te duur. En dan komt het niet tot een transactie." Juist in dat spanningsveld tus sen vraag- en biedprijs kan een prijsindicatie van een beëdigd taxateur aspirant-kopers en - verkopers houvast bieden. „Er wordt wel eens gezegd dat iets de prijs opbrengt die de gek er voor geeft Maar ik stel vast dat er weinig gekken zijn. Het is echt niet zo dat er maar raak wordt betaald. Er is wel dege lijk sprake van een realistische taxatieprijs. Voor tien- tot der tigduizend gulden kun je in Nederland trouwens al iets heel aardigs kopen", klinkt het wervend. Voor het Grote Werk moet men, althans wat Europa be treft, echter in Parijs, Londen of Zürich zijn, hoewel Fris' ei gen veiling inmiddels ook een goede reputatie heeft opge bouwd. Maar Amerika is ook wat de autoveilingen betreft de overtreffende trap: de bedra Louis Fris bij zijn Ford Thunderbird Convertible, bouwjaar 1963. gen die daar voor wérkelijke top-auto's worden betaald rei ken tot duizelingwekkende hoogte. Enkele jaren geleden werd er bijvoorbeeld veertien miljoen gulden betaald voor een Bugatti. En het was nog niet eens de aller-zeldzaam- ste... Fris, die ter vergroting van zijn kennis van de autotechniek een cursus garagebedrijf van het INNOVAN volgde, werkt in de dagelijkse praktijk aan de hand van vier letters die de staat van onderhoud van oldti mers en classic cars aangeven. De A staat daarbij voor wagens in originele, maar ongerestau- reerde staat, de B voor wagens in redelijk goede staat, de C voor goede, gerestaureerde toestand en D voor 'concours- staat'. Zijn bloedeigen Studebaker President State Sedan, die in 1937 voor het toen astronomi sche bedrag van 4.103 gulden werd gekocht, behoort onmis kenbaar tot de laatste catego rie. Fris, verrukt: „Stel je voor: een auto van twee meter hoog, zeven meter lang, 8000 cc, acht cylinders... Zoals je vanuit een torenhoge positie neerkijkt op die autootjes van tegenwoor dig..." Al dat plezier krijgt hij echter niet voor niets. Want de Studebaker rijdt één op twee. En het gevaarte verlangt al leen ouderwetse, gelode (en FOTO: ABHAKEBOOM dus dure) benzine. Maar dat weerhoudt de Lochemse vei lingmeester er niet van om af en toe een stukje te gaan rij den. Voor een ritje naar Am sterdam en terug is hij alleen al aan benzine 200 gulden kwijt. Overigens parkeert hij zijn kostbare bezit niet in de binnenstad. „De enige oplos sing is om bij het Hilton te gaan lunchen en daar de auto achter te laten. Daar staat-ie tenminste veilig." Voor eventuele koopkrachtige geïnteresseerden zij nog ver meld dat de kans dat de Stude baker van Fris onder de hamer komt nul procent bedraagt. „Nee, dit stuk cultuur doe ik nooit van de hand. Nee, nooit." li' TER FOKKER afg weken lang zijn de lenwegen van de Lu- iburgse Ardennen niet geweest voor lang- verkeer. Ford intro- ?erde er zijn nieuwste £Jsport-wapenx tevens l oop in 'straatversie'. Escort voor bijna een (95.000 gulden), voor kleine schare liefheb van pure racewagens. al is de Escort RS Cos- niet onbeschaafd, zijn draait om hardgaan. De be achterspoiler, alsof de ;rklep permanent open- demonstreert dat zonne- Boj (An «gij. s vidi litwi L' (S t< Relatief goedkoop: de luxueus uitgeruste Escort Cosworth is vrijwel niet duurder dan zijn voorganger Sierra Cosworth. foto-.pr [E »en I iheglijk veel lijkt het op scort, maar dat is het fei- niet. Aan de basis staat idemplaat met alle techni- elementen van de Sierra orth 4x4, Ford's huidige aan het rally-firmament volgend jaar voor deze lo-Escort moet wijken. Je cunnen spreken van een nerciële truuk: Ford ont- elde de Sierra Cosworth maar zette er het uiterlijk :n Escort overheen; dat is sers een belangrijker mo- )or de Ford-verkopen. Bo- komt er volgend jaar totaal nieuwe Sierra, die meteen in de autosport iaar zou zijn, want er eerst 5000 auto's ge- 'd zijn om een homologa- oor de wedstrijdsport te touw 'o nde dat bodem en carros- h eigenlijk van twee ver lende auto's komen stijgt Waardering voor het resul- les te meer. Erg fraai ge- p e bumperpartijen voor en ieer dienen niet alleen een Wichtig 'dikker' gemaakt lijk, maar ook de aerody- ca. Het valt totaal niet op (C en dat deze Escort een bijna drie centimeter langere wielbasis heeft dan zijn soortgenoten, en een niet dwars'maar in de leng te ingebouwde motor. Binnen in oogt de bolide in eerste in stantie ook als een pure Escort, met één opvallend verschil. Naast het meterpaneel met witte wijzerplaten is over de bovenrand van het dashboard een extra rand gezet, waarin nog drie metertjes figureren. Onbegrijpelijk alleen dat daar onder geen olietemperatuur meter is. De witte wijzerplaten lijken slechts modieus, doch er zit letterlijk iets achter. Ford nam de techniek over van zijn super-exclusieve dochter As ton Martin. Het gaat om elek- tro-luminescentie: onder elek trische spanning van een ach ter de meters geplaatste om vormer gloeien de wijzerplaten groen op bij donker, automa tisch aangepast aan de sterkte van het omgevingslicht. We hebben niet bij donker gere den en kunnen dus niet over het praktisch effekt oordelen. Voor het overige biedt de RS Cosworth een volwaardig vier- persoons Escort-interieur, al- leen de bagageruimte is nogal wat kleiner. Er ligt een dik re servewiel deels verzonken in de vloer, sommige aggregaten zoals het regelblok van het ABS zitten er ook, voor een be tere gewichtsverdeling en uit ruimtegebrek. Onder de mo torkap moest een zestienkleps tweeliter turbomotor plaats vinden, nu uitgerust met een volumineuze tweetraps inlaat- luchtkoeler. Hypergevoelig De motor wordt opgegeven voor 162 kW/227 pk, en hij is ook nog schoon (met geregelde katalysator). Een hele berg vermogen, maar toch deed hij minder bruut aan dan de krachtbron uit de nog kataly sator-loze eerste Sierra Cos worth. Het zal samenhangen met een veel verfijnder elek tronische motorsturing. Bij laag toerental gebeurt er nog weinig bijzonders, vanaf 3000 tpm gaat het pas volle kracht vooruit. Zo rond 4000 tpm be speurden we een extra tussen- sprint: een speciale schakeling zorgt voör verhoogde turbo- druk tijdens een korte kracht sexplosie. Het spreekt vanzelf dat de Escort Cosworth geen gebrek aan vermogen heeft, en dat zelfs over een vrij breed toerenbereik. Het mooist is echter het verder geëvolueerde onderstel. Het is nog stugger dan bij de Sierra, maar niet merkbaar oncomfor tabeler. Wel heel duidelijk is dat je haarfijn voelt wat de auto onder je doet. Bij het aan- remmen van een bocht met de uitstekend doseerbare rem men springt hij als een jonge hond over het ongelijke weg dek, op zoek naar de stroefste stukjes. Je kunt hem gewoon laten gaan, echt uit zijn spoor raken doet hij niet. In de bocht is zoveel mogelijk gasgeven het parool, want de grip die de vierwielaandrijving biedt is voortreffelijk. De vijfbak scha kelt ook al uiterst gevoelig, hij lijkt met het vermogen weinig moeite te hebben, evenals de tweeplaats koppeling die geen bijzondere bedieningskracht vraagt. Zo is de Escort Cos worth eigenlijk nog verbazend makkelijk handelbaar in ge woon verkeer, al voel je tege lijk dat het een onvervalste ra cer is die weinig meer te ma ken heeft met de Escort waar aan Ford zijn brood verdient. Voorlopig nog als prototy pe heeft Volvo een 850 GLT zodanig kunnen aan passen dat deze de in 1995 ingaande Californische uitlaatgas-eisen haalt. De toch al nieuwe motor van dit pas kort verkrijgbare model moest daartoe dras tisch gewijzigd worden. Volvo beschrijft vier con structieve elementen, die elk voor zich iets bijdra gen aan schonere uitlaat gassen en dus ook apart benut zouden kunnen worden. Behalve dit prototype heeft men nog tal van andere initia tieven, de een veelbel oven der dan de andere. Zo worden twee 'multi-fuel' Volvo's 940 ten to nele gevoerd, dat zijn auto's die op (een mengsel van) ver schillende brandstoffen kun nen lopen. De ene 940 draait op een al uitvoerig beproefd goed je M85, dat is 85 procent methanol (alcohol) en 15 pro cent benzine. De andere is uit zonderlijker, die kan op benzi ne lopen - bij het starten - of op methaangas. Geen erg aan trekkelijk alternatief, zegt Vol vo zelf, omdat methaan te duur is en de motor er erg veel van verbruikt, terwijl hij ook nog minder vermogen levert. Een in Zweden ontwikkeld bereke- ningssysceem voor de milieu belasting. dat rekening houdt met de totale levenscyclus van een produkt vanaf fabricage De Volvo 940 loopt op schonere brandstoffen tot aan verwerking als afval, leert dat alcohol als brandstof ook alleen milieuvriendelijker uitkomt wanneer men het uit aardgas wint. Alcohol uit plantaardige produktie, via gisting van planten bereid, blijkt volgens deze berekening 'vuiler' dan benzine. Niet vuil Samengevat komt het erop neer dat we het voorlopig wel met benzinemotoren blijven doen. De experimentele 850 GLT met superschone benzi nemotor is dus nu het interes santst. Volvo richtte zich op de strengste toekomstige uitlaat- gaseisen, die van de Ameri kaanse staat Californië. Daar heeft men een plan opgesteld dat tot 2003 loopt, waarbij in fa sen de eisen worden ver scherpt. Negen andere Ameri kaanse staten (van de 50) wil len het Californische voor beeld volgen, zodat weinig au tofabrikanten zich kunnen veroorloven om dan maar geen auto's in die staten te verko pen, welke eenderde van de Amerikaanse markt uitmaken. foto: pr Het Californisch plan beoogt dat in 2003 een op tien van alle verkochte auto's helemaal geen vuil uitlaatgas meer pro duceert (Zero Emission), 15 procent ultra-weinig (Ultra Low Emission) en driekwart weinig (Low Emission). Low Emission zou minder dan de helft toestaan van wat vandaag in uitlaatgas nog mag zitten. Als tussenstap is er een over gangsnorm welke vanaf 1995 zal gelden, daaraan kan Volvo nu met zijn speciale 850 GLT voldoen. Het is een kwestie van 'alle beetjes helpen' om zo strenge normen te halen. Eerst vindt luchttoevoer plaats naar dé brandstofinjectie, die dus geen pure benzine maar een benzi- ne/luchtmengsel inspuit, voor een betere verneveling. In de inlaat komt de normale lucht toevoer erbij, met elektrische voorverwarming. De brand- stofirijectie spuit rechtstreeks op een soort kookplaatjes in het inlaatspruitstuk, zodat de benzine goed verdampt. Ver volgens wordt de aanzuiging door de motor geregeld via een verstelbare inlaatnokkenas, zodat de motor over zijn hole toerenbereik even schoon loopt. In de uitlaat vindt no- geens luchttoevoer plaats, die zorgt voor naverbranding vaa de gassen. Dat zorgt vooral voor een schonere verbran ding bij koude motor en daar naast snelle opwarming van de katalysator, die de laatste res tjes vuil zo goed mogelijk ver wijdert. Ingrepen Dat zijn nogal wat ingrepen, al leen maar om de overgangs norm van 1995 te halen. Vijf jaar later zouden al geen auto's meer mogen worden verkocht die zo schoon zijn als deze ex perimentele Volvo, dan geldt de nog strenger Low Emission norm. Het hele plan lijkt te ambitieus om ongewijzigd doorgevoerd te zullen worden, maar het is zeker dat het een aanzet zal zijn om nog veel schonere auto's te blijven ont wikkelen. Daarvan zal de rest van de wereld meeprofiteren, zelfs als niet overal de Califor nische eisen worden overgeno- Een leasemaatschappij met perfekt passende oplossingen voor LEASE en SHORT LEASE. Bel voor een offerte of dokumentatie. De Sav. Lohmanplein 5, Den Haag - Tel. 070-3.61.91.61 - Fax: 070-3.68.87.26 Korting op motorcursus Binnenkort begint Univé Verzekeringen een actie om het motor rijden veiliger te maken. Het verzekeringsbedrijf werkt daarbij samen met de Nederlandse Vereniging voor Verhoogde Motorrij- vaardigheid (NWM). De NVVM organiseert een rij vaardigheids cursus voor-motorrijders. Binnenkort ontvangen duizenden mo torrijders die zijn verzekerd bij Univé een speciaal aanbod om deze cursus met korting te volgen. Weer nieuwe banden voor motorfietsen Nadat onlangs nieuwe off-roadbanden van Michelin uitkwamen brengt het merk nu ook een nieuwe combinatie van banden voor wegmotoren. Als opvolger voor de A en M 59 X verschijnen de A en M 89 X (op elkaar afgestemde voor- en achterban den). De nieuwe serie zou een langere le vensduur en meer grip bieden. De radiaal- banden zijn duidelijk bedoeld voor de sportiefste modellen, de hele serie heeft de snelheidsaanduiding Z (geschikt voor boven 240 km/h). Het maataanbod ziet er ruim uit: er is voor zowel voorband (A) als achterband (M) gerekend op velgmaten van 16 tot en met 18 inch. de breedtes lo pen van 110/70 tot 130/60 bij de voorban den en van 130/70 tot 180/55 bij de achter banden. Budget verhuurt motorfietsen Autoverhuurder Budget stapte al eerder in de verhuur van motorfietsen, in het kader van zijn 'exclusives' pro gramma. Dat was nog puur op het welgestelde deel van de samenleving gericht. Het verhuurprogramma omvat naast Harley Davidson motorfietsen dure auto's als Fer rari, Porsche en Lotus. Men heeft onlangs bij dealer Mo tor Houtrust een vloot BMW toermotoren in ontvangst genomen, waarmee een veel breder pu'bliek bediend wordt. Twintig BMW's van diverse typen zijn in dienst gekomen, van een klassieke R 100 R boxer-twin tot drie- en viercilinder K-serie modellen. Op verzoek worden ze met een kofferset uitgerust, ook een helm kan gehuurd worden (voor 25 gulden per dag). Er zijn vier Budget vestigingen van waaruit de motoren worden verhuurd: in Heemstede, Amersfoort. Den Haag en Leeuwarden. De huurkosten liggen tussen 100 en 190 gulden per dag. inclusief 100 kilometer vrij rijden; bij een hele week hu ren betaal je maar vijf dagen. Vereist is wel dat de huur der minimaal een jaar het motorrijbewijs heeft en ten minste 21 jaar oud is.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 15