Sovjet-communisten steunden
nternationale terreur
(Joegoslavië distantieert
:ich van gevechten in Bosnië
Kabinet toch tevreden
over 'Verklaring van Rio'
Palestijnen willen
grotere rol EG
in vredesproces
BUITENLAND
Thais parlement steunt
wijziging van grondwet
i' i' i\
r
Afghaanse
leiders
begraven
strijdbijl
Navo mag
kernwapens
gebruiken
[sraël gaat door
met aanvallen
op Hezbollah
ieidócQowiarit
DINSDAG 26 MEI 1992
gAYRUT - De Israëlische
bij (fe iremier Yitzhak Shamir heeft
{isteren verklaard dat Israël
e aanvallen op Libanon zal
Tci oortzetten zolang de shi'iti-
ienifrsche Hezbollah (Partij van
jemefad) haar agressie tegen het
?haiti Israëlische leger in Libanon en
j CNV iet Zuidlibanese leger (SLA)
;ep^ [iet staakt. Shamir zei dit naar
'he^ianleiding van twee Israëli-
ho» che luchtaanvallen gister-
lenAorgen op vermeende huizen
ietan Hezbollah-strijders in het
oorzi widen van Libanon, waarbij
1 voor. ner doden en minstens vier
•t gewonden zijn gevallen.
BANGKOK - Het parlement van Thailand, dat vandaag na de
val van premier Suchinda bijeenkwam om de gevolgen te be
spreken van de bloedigste politieke crisis die het land in 20 jaar
heeft gekend, steunt de voorstellen tot wijziging van de grond
wet. De grondwetswijzigingen, waarover in de loop van de dag is
gestemd, hebben tot doel de invloed van de militairen te beper
ken en zeker te stellen dat alleen gekozen politici in de toekomst
premier kunnen worden. Bij Suchinda was dat niet het geval. De
procedure om de veranderingen in de grondwet aan te brengen
zal evenwel pas half-juni zijn voltooid. Tijdens de zitting hadden
zich voor het parlementsgebouw circa 2.000 betogers verzameld
die eisten dat de militairen, die verantwoordelijk zijn voor de on
derdrukking voor de rechter verschijnen. Ook Suchinda zelf zou
berecht moeten worden. Zij uitten hun woede over het decreet
waarin Suchinda vlak voor zijn aftreden amnestie verleende aan
iedereen die verantwoordelijk is voor het bloedbad dat verleden
week door het leger werd aangericht.
Schatje
Dit Chinese jongetje doet op een straat in Beijing met zijn speel
goedtelefoontje alsof hij een geslaagd zakenman is.
FOTO: AP
Albanese schrijver
president van Kosovo
PRISTINA - De 48-jarige Ibra
him Rugova wordt de nieuwe pre
sident van Kosovo, de overwe
gend door Albanezen bewoonde
Servische provincie die zich ver
leden jaar eenzijdig onafhanke
lijk verklaarde. Afgelopen zon
dag werden in Kosovo onofficiële
parlements- en presidentsverkie
zingen gehouden. Rugova, een
schrijver, was de enige presi
dentskandidaat in de verkiezin
gen die door Servië als illegaal
worden beschouwd. Hij heeft
zich tot taak gesteld de bijna twee
miljoen Albanezen in Kosovo te
bevrijden van het juk van recht
streeks Servisch bestuur.
Amnesty vraagt om vrijlating
zesduizend Algerijnse gevangenen
ALGIERS - Amnesty International heeft vandaag om de vrijla
ting verzocht van zo'n zesduizend gewetensgevangenen in Alge
rije. De mensenrechtenorganisatie heeft in een memorandum
zijn bezorgdheid geuit over willekeurige arrestaties, mishande
ling en marteling van gevangenen en het doodschieten van on
gewapende burgers. Het memorandum, gericht aan de Algerijn
se junta, werd opgesteld nadat een delegatie van de mensenrech
tenorganisatie een bezoek aan Algerije had gebracht. In februari
werd de noodtoestand uitgeroepen nadat het Islamitische Red
dingsfront (FIS) bij verkiezingen in januari dankzij het distric
tenstelsel een grote meerderheid in het parlement veroverde. De
verkiezingsuitslagen werden geannuleerd, duizenden FIS-aan-
hangers gèarresteerd en in concentratiekampen in de woestijn
opgesloten. Onlangs werd het FIS een verboden politieke partij.
Ongeveer zesduizend mensen worden zonder officiële aanklacht
of proces vastgehouden. Bij verscheidene demonstraties hebben
veiligheidstroepen betogende burgers doodgeschoten.
[JOSKOU De Russi-
he president Boris Jelt-
heeft gisteren gepro-
erd zijn besluit om de
jommunistische partij te
jerbieden kracht bij te
jetten door documenten
vrij te geven waaruit blijkt
lat de Sovjet-regering het
internationale terrorisme
;eunde.
[Het Russische constitutionele
tof bekijkt vandaag of het de-
_>et geldig is waarmee Jeltsin
*ong jaar na de mislukte
latsgreep van rechtse com-
Imunisten de partij verbood en
een groot deel van de bezittin
gen aan Rusland liet toevallen.
Jeltsin liet zijn belangrijkste
juridische adviseur. Sergej
Sjachraj, gisteren op een pers
conferentie waarschuwingen
uiten tegen de herleving van
de communistische partij.
Sjachraj maakte een docu
ment van de KGB uit 1975
openbaar, waarin stond dat de
geheime dienst in opdracht
van de Sovjet-regering gewe
ren en munitie had verscheept
naar Palestijnse terroristen,
zodat die aanslagen zouden
kunnen plegen op Israëlische
en Amerikaanse doelen „in de
olieoorlog".
Het Westen, waar Jeltsin steun
zoekt voor zijn economische
hervormingen, heeft Sovjet-re
geringen er meermaals van be
schuldigd dat zij in de jaren ze
ventig en tachtig internationa
le terreur steunden, maar do
cumenten waaruit dat zwart op
wit bleek waren tot nu toe
nooit boven water gekomen.
Sjachraj zei dat het document
afkomstig was van het zoge
naamde „speciale dossier", dat
Jeltsin van oud-president Mi-
chail Gorbatsjov heeft gekre
gen. Het dossier bevat docu
menten waarin de clandestie
ne activiteiten van de commu
nistische partij zijn neergelegd
van de revolutie in 1917 tot in
de jaren tachtig. De secretaris
sen-generaal van de partij ga
ven het dossier - zo'n een mil
joen documenten - „recht
streeks" aan elkaar door. De
regering van Jeltsin begon vo
rige week met de geleidelijke
openbaarmaking en zal, bij
een onderzoekstempo van
tweehonderd documenten per
dag, meer dan tien jaar nodig
hebben om de erfenis te ver
werken.
Behalve de steün aan terroris
ten en communistische partij
en in het buitenland zouden de
documenten ook „sadistische
details" prijsgeven over de de
portatie van etnische groepen
door Stalin. Een Russische
aanklager zei dat de Sovjet
communisten geld gaven aan
109 gelijkgezinde organisaties
over heel de wereld, wat de
staatskas de afgelopen tien
jaar zeker tweehonderd mil
joen dollar (364 miljoen gul
den) zou hebben gekost.
Sjachraj zei dat de zitting van
het hof ook zal aantonen dat de
communisten zich tegen hun
eigen volk keerden, door etni
sche twisten aan te wakkeren,
sociale misstanden te vergro
ten en vrijheden in te perken.
Conservatieve communisten
in het Russische parlement en
enkele neo-communistische
partijen zijn Jeltsin een doorn
in het oog, omdat zij met wisse
lend succes ageren tegen de
voortschrijdende armoede die
het gevolg zou zijn van de eco
nomische hervormingen van
de president.
IELGRADO Het door
irvië geleide Joegoslavië
leeft zich gedistantieerd
an de bloedige strijd in
osnie-Herzegovina, ken
nelijk in een poging mo-
[elijke harde sancties van
iet Westen af te wenden.
Het Joegoslavische presidium
zei in een verklaring dat het
,zich distantieert van alle on
aanvaardbare daden van ver
schillende militaire formaties
in Bosnië, waargnder de for-
.maties van de Servische bevol-
1 king". Het riep de strijdende
er partijen op „de bombardemen-
l3: ten op Sarajevo en Mostar en
de vernietiging van andere ste
den en historische monumen
ten onmiddellijk te stoppen".
Het presidium voegde eraan
toe dat het bereid was tot
„maximale betrokkenheid om
ongehinderd werken van de
Verenigde Naties en andere in
ternationale humanitaire orga
nisaties zeker te stellen". Het
riep op tot een onmiddellijke
opheffing van een blokkade
van het vliegveld van Saraje
vo, dat in handen is van Servi
sche troepen. Servie wordt be
schuldigd van hulp aan op
standige etnische Serviers in
Bosnie-Herzegovina en Kroa
tië.
Het blokkeren van de hulpver
lening aan Sarajevo, de felle
bombardementen op de hoofd
stad en de westelijke plaats
Mostar, de aanvallen op inter
nationale hulpverleners en het
Servische offensief waarin
tweederde van Bosnië is vero
verd, hebben westerse landen
ertoe gezet hardere sancties te
gen Joegoslavië te overwegen.
Het onlangs gevormde nieuwe
Joegoslavië bestaat uit Servië
en diens kleinere bondgenoot
Montenegro.
Onverrminderd
Moslims en Kroaten hebben
gisteren in de Bosnische
hoofdstad Sarajevo de terug
trekking van eenheden van
het Joegoslavische leger uit
drie kazernes verhinderd. De
Moslims en Kroaten blokkeren
de kazernes en eisen de wa
pens terug die het leger op ille
gale wijze van Bosnische mili
ties heeft ontvreemd.
De vijandelijkheden duurden
ook gisteren onverminderd
voort. Overdag bleef het rede
lijk rustig in Sarajevo, maar
gisteravond braken bij het na
bijgelegen dorp Hadzici op
nieuw zware gevechten uit tus
sen enerzijds Serviërs en an
derzijds Kroaten en Moslems.
In de omgeving van Zvornik,
Gorazde, Rogatica, Bosanski
Samac en Pre ij dor werd even
eens gevochten. In de Kroati
sche kustplaats Zadar zouden
Serviërs en Kroaten felle strijd
geleverd hebben, waarbij 12
Kroatische soldaten om het le
ven zouden zijn gekomen.
w
gaan
onverminderd
door.
FOTO: AP
v f f;
v
KAPITEIN ROB - DE ONDERWERELD VAN PROFESSOR LUPARDI
1155 - Ja, nu wordt het toch tijd, dat Rob hulp zoekt, want alleen
kr'jgt hij Toon hier niet weg. Rob stelt zijn vriend gerust en gaat op on
derzoek uit. Maar nergens is een mens te bespeuren, terwijl toch de
Machines ononderbroken werken. Aarzelend loopt Rob een gang in;
hij heeft Skip bij Toon achtergelaten. Aan het eind van de gang ziet
Rob een lift. Hij opent de deur, stapt in en drukt op de bovenste knop.
Pijlsnel schiet de lift omhoog en wanneer Rob de deur weer opent,
staat hij in een ruime hal, vanwaar een gang naar buiten loopt. Dag
licht! Hoera! En daar lopen mensen ook. Mensen? Rob duikt snel
naar beneden. Want het zijn geen mensen die daar lopem. Het zijn
pinguïns. Pinguïns met kopantennes. En op dat zelfde ogenblik flitst
Rob een naam door het hoofd, die hem doet huiveren:'Lupardi!
KABUL - De Afghaanse guer
rillaleider Gulbuddin Hekma-
tyar en minister van defensie
Ahmed Shah Massoud hebben
gisteren na overleg gezegd dat
zij een einde zullen maken aan
de veertien jaar durende bur
geroorlog. Zij riepen op tot te
rugtrekking v#n alle milities
uit de hoofdstad Kabul en wil
len binnen een half jaar vrije
verkiezingen.
Het zeven uur durende overleg
had plaats in het kamp van
Hekmatyar buiten Kabul. Mas
soud, de belangrijkste guerril
laleider die minister van de
fensie werd nadat een islamiti
sche regering op 28 april het
roer overnam van de commu
nisten, sprak van een histori
sche gebeurtenis waarbij me
ningsverschillen opzij zijn ge
zet. Hekmatyar, die de ultra-
fundamentalistische Hezb-i-
Islami leidt, heeft geweigerd in
de overgangsregering te gaari
zitten, voordat de Oezbeken-
militie van generaal Abdul
Rashid Dostum Kabul heeft
verlaten. Het was niet bekend
of het gisteren bereikte be
stand inhoudt dat de Oezbe-
ken inderdaad uit de hoofd
stad vertrekken.
Eergisteravond kwam het tot
beschietingen tussen de Oez-
beken en de rebellen van Hek
matyar in Zuid-Kabul. De ge
vechten hielden ook maandag
een tijdlang aan en eisten vol
gens getuigen zeker achttien
levens.
De militie van Dostum steun
de tot begin dit jaar de afgezet
te president Najibullah, maar
schaarde zich later achter Mas
soud. Massoud en de interim
regering hebben tot dusver ge
weigerd aan Hekmatyars eisen
toe te geven, omdat Dostums
militie door de zijde van Mas
soud te kiezen een belangrijke
bijdrage leverde aan de val van
het regime-Najibullah. Dos
tum werd zelfs tot generaal ge
promoveerd in het nieuwe isla
mitische leger.
Massoud is de leider van de Ja-
miat-i-Islami, een beweging
die qua militaire kracht onge
veer even sterk wordt geacht
als de Hezb-i-Islami. Dostums
militie is cruciaal voor de over
heersende positie van de inte
rimregering in Kabul en het
vertrek van de militie uit de
hoofdstad zou vermoedelijk
onmiddellijk leiden tot een
grootschalig treffen tussen de
Jamiat-i-Islami en de Hezb-i-
Islami.
Belgische spoorwegen
staken 24 uur
UTRECHT - De' Belgische
spoorwegen gaan waarschijn
lijk vanaf vanavond tien uur 24
uur lang plat. De christelijke
vakbond doet niet mee, dus is
het nog maar de vraag in hoe
verre de stakingsoproep van
de socialistische vakbond
wordt opgevolgd. De staking
treft het hele Belgische spoor
wegnet. Ook het treinverkeer
van en naar Parijs ligt stil. Ook
wordt mo'gelijk het internatio
nale treinverkeer met Neder
land getroffen. De socialisti
sche vakbond protesteert te
gen de vermindering van de
overheidssubsidies.
Rio de Janeiro staat nu al in het teken van de conferenties. Maurice Strong, secretaris-generaal van de
grote milieu-conferentie die volgende week begint, schudt de hand van het Braziliaanse opperhoofd Kan-
hoop Caiapo. Op dit moment wordt namelijk de internationale volkerenconferentie gehouden.
FOTO AFP
DEN HAAG - Het teke
nen van een 'Handvest
van dë Aarde' tijdens de
wereldmilieuconferentie
in Rio die 3 juni begint
is gesneuveld. Toch is
ons kabinet niet ontevre
den over de veel minder
bindende 'Verklaring van
Rio voor Milieu en Ont
wikkeling' die in de plaats
van het handvest is geko
men.
Het kabinet vindt de verkla
ring een redelijk evenwichtig
document. De relatie tussen
milieu en ontwikkeling is er zo
goed mogelijk in weergege
ven, aldus de ministers Alders
(milieubeheer) en Pronk (ont
wikkelingssamenwerking).
Wel vinden zij dat er iets te
veel nadruk wordt gelegd op
de mens als middelpunt van de
Schepping. Alders acht het ze
ker niet onmogelijk dat in Rio
de discussie over het gehele
document wordt heropend.
Uitgangspunt is dat de verkla
ring, zoals die nu voorligt, in
ieder geval wordt aanvaard.
In de verklaring zijn rechten
en plichten van staten op het
gebied van milieu en ontwik
keling opgenomen. Het eerste
artikel stelt het recht van de
mens op duurzame ontwikke
ling centraal: „De mens heeft
recht op een gezond en pro-
duktief leven in harmonie met
de natuur".
Geld
Overeenstemming is er in gro
te lijnen ook over Agenda 21,
maar nog niet over de financië
le uitvloeisels daarvan. Agen
da 21 is een zeer lijvig actie
plan voor het wereldwijd ver
beteren van het milieu. Minis
ters Alders verwacht dat de on
derhandelingen in Rio vooral
zullen gaan over de financiële
kant van het actieplan. Om alle
programma's in het plan uit te
voeren zou volgens ruwe
schattingen jaarlijks 500 tot
600 miljard dollar nodig zijn.
Premier Lubbers heeft de ge
noemde bedragen onlangs
sterk gerelativeerd. De geïn
dustrialiseerde landen beste
den thans ongeveer gemiddeld
0.35 procent van hun Bruto Na
tionaal Produkt aan ontwikke
lingssamenwerking. Dat is on
geveer 55 miljard dollar dit
jaar. Zouden die landen dat be
drag opvoeren tot de ruim
twintig jaar geleden al in de
VN afgesproken norm van 0,7
procent, dan is er op jaarbasis
volgens Lubbers al 110 miljard
beschikbaar. Nederland is ove
rigens een van de weinige lan
den die wel aan de nor-m vol
doet. Als 'bruidsschat' voor Rio
heeft het kabinet in fasen
(1995-2000) 500 miljoen gulden
extra uitgetrokken voor de
aanpak van internationale mi
lieuproblemen. Het heeft daar
aan wel de voorwaarden ver
bonden dat ook andere landen
hun bijdrage verhogen en dat
het geld wordt besteed aap
concrete projekten.
Recordontvangst
Rio de Janeiro houdt zich druk
bezig met de logistieke proble
men rond de recordontvangst
van de wereldleiders. Voorlo
pig heerst nog anarchie. Hoe
moeten de 20.000 bezoekers
verdeeld worden over de
12.000 hotelkamers? Zullen de
telefoon- en telexverbindingen
voor de 2.500 journalisten op
tijd gereed zijn? Zal Global Fo
rum, de alternatieve conferen
tie voor particuliere organisa
ties, niet al voor het begin fail
liet zijn? Het is maar een klei
ne greep uit de problemen. Be
veiliging heeft een hoge priori
teit gekregen sinds de Brazili
aanse miljoenenstad de afgelo
pen weken is geteisterd door
bewoners van de talrijke slop
penwijken (favelas) die tiental
len supermarkten leegplun
derden.
DEN HAAG De Europe
se Gemeenschap moet
een grotere rol spelen in
het vredesproces in het
Midden-Oosten. Dat heeft
Hanan Ashrawi, de woord
voerster van de Pale
stijnse delegatie bij de
vredesbesprekingen tus
sen Israël, zijn Arabische
buurlanden en de Palestij
nen, gisteren in Den Haag
meegedeeld
Hanan Ashrawi en Nabil
Shaath, een politiek adviseur
van PLO-leider Yasir Arafat,
hadden maandag een ontmoe
ting met minister Van den
Broek van buitenlandse zaken.
Volgens Ashrawi kan er geen
sprake zijn van „een echt vre
desproces als de EG daarbij
niet is betrokken". De Twaalf
zouden op gelijke voet als de
„co-sponsors", de Verenigde
Staten en Rusland, bij de on
derhandelingen moeten wor
den betrokken, aldus Ashrawi.
Ook Shaath pleitte voor een
uitbreiding van de rol van de
EG en wees daarbij op de ge
meenschappelijke belangen
van Europa en het Midden-
Oosten met name op het ge
bied van veiligheid. Israël
blokkeert de pogingen om de
EG een grotere rol te laten spe
len. maar dat land mag dat niet
op eigen houtje tegenhouden,
aldus de Palestijnse woord
voerster. Als concrete resulta
ten in het vredesproces over
het Midden-Oosten ontbreken,
dan zal de kans op geweld toe
nemen, zo hebben Ashrawi en
Shaath de Nederlandse be
windsman laten weten. Ook
vroegen zij aandacht voor de
gevolgen van de verslechte
rende situatie in de bezette ge
bieden en de voortzetting van
het Israëlische nederzettin-
genbeleid.
Na een gesprek vandaag met
leden van de commissie bui
tenlandse zaken van de Twee
de Kamer vertrekt de delega
tie.
BRUSSEL - De Navo
mag als eerste gebruik
maken van kernwapens
om een einde te maken
aan een oorlog.
Dit staat in een vertrouwelijk
document over de nieuwe mili
taire strategie van de Navo die
eind vorig jaar op de top in
Rome is overeengekomen. De
strategie gaat ei-van uit dat de
Navo toekomstige conflicten
op eigen voorwaarden moet
winnen. Hiertoe kan worden
overwogen kernwapens af te
vuren op militaire doelen in-
het vijandelijk gebied. De af
schrikwekkende werking van
kernwapens is de basis van de
hele Navo-strategie. De kern
wapens blijven onder strikte
politieke controle. Kernwa
pens moeten selectief worden
gebruikt tegen militaire doe
len, bij voorkeur ir> vijandelijk
gebied, aldus het documeht
waarin de militaire strategie
wordt uitgewerkt voor de con
ventionele en nucleaire strijd
krachten in het tijdperk na de
Koude Oorlog.
