Inlia hekelt beleid justitie
Franciscanessen van Münster
na ruim een eeuw uit ons land
Vier zaligverklaringen van pausen in voorbereiding
CcidócSouAont
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
Kardinaal
Colombo
overleden
COMMENTAAR
uT CcidöcSouratit
DONDERDAG 21 MEI 1992
Correspondentie Buber in handen
Raad Christenen en Joden
HEPPENHEIM De Internationale Raad van Chris
tenen en Joden (ICCJ) heeft de correspontie van de
joodse godsdienstfilosoof Martin Buber op microfi
che verworven. Het gaat om meer dan 50.000 brieven,
die worden bewaard in de Hebreeuwse Universiteit
van Jeruzalem. De ICCJ, waarbij organisaties uit 23
landen zijn aangesloten, waaronder het Overlegor
gaan van Joden en Christenen in Nederland, is ge
vestigd in het Martin Buber-huis in de Duitse stad
Heppenheim. De raad hoopt de correspondentie van
Buber toegankelijk te maken voor mensen van de
wetenschap die niet naar Jeruzalem kunnen reizen.
Buber (1878-1965), lange tijd hoogleraar sociologie
aan de Hebreeuwse Universiteit, is vooral bekend ge
worden door zijn boek 'Ich und Du' (1923), waarin hij
radicaal breekt met de opvatting dat de denkbeelden
van de gelovige over God menselijke scheppingen
zijn. Hij vertaalde verder het Oude Testament en vele
geschriften van de chassidische joden.
Alleen God bestaat.
De mens is
gezichtsbedrog.
Jean-Paul Sartre
Migrant moet vaker rol spelen in
plaatselijke kerk
DELFT - Katholieke migranten zouden in het kerkelijk leven van
het bisdom Rotterdam vaker een rol moeten spelen. Niet alleen zou
den er voor hen plaatsen moeten worden ingeruimd in de Diocesane
Pastorale Raad, ook zouden de deelname van migranten in parochies
en dekenaten verzekerd moeten worden. Dit werd gesteld in de deze
week gehouden vergadering van de Diocesane Pastorale Raad van
het bisdom Rotterdam. Daarnaast was de raad van oordeel, dat paro
chies moeten proberen migranten die in hun omgeving wonen te la
ten integreren. Overigens vond men het bestaan van migrantenparo
chies, met name in Den Haag en Rotterdam, een goede zaak. Sugges
ties werden verder gedaan voor het maken van een 'sociale kaart' van
de parochie zoals in Gouda wordt gedaan, voor het uitnodigen van mi
granten om te vertellen over hun culturele achtergronden en hun
thuislanden enz. Kennis van cultuur en gebruiken is voorts zeer ge
wenst op het terrein van de gezondheidszorg en het onderwijs. Behal
ve in de DPR wordt de notitie ook besproken in de andere adviesorga
nen van het bisdom. Op verzoek van het Diocesaan Bestuurskollege
zal de werkgroep van de DBD daarna een werkplan opstellen.
Vereniging Latijnse
liturgie jubileert
'S-HERTOGENBOSCH - De Vere
niging voor Latijnse Liturgie viert
zaterdag 30 mei zijn 25-jarig bestaan
met een pontificale Latijnse H Mis
in de Sint Janskathedraal, 's Mid
dags vinden er lezingen plaats van
mgr. drs. R. Ph. Bar OSB, Dom N. de
Wolf OSB, abt van de abdij van Vaals
en van dr. Antoine Bodar. De Vereni
ging voor Latijnse Liturgie is in 1967
uit een initiatief van leken ontstaan
en stelt zich ten doel het latijn als li
turgische taal naast de volkstaal in
de vernieuwde liturgie te bewaren en
de Latijnse kerkmuziek waaronder
het gregoriaans, te bevorderen. In
lichtingen deelname bij de vereni
ging: 020-64185 86.
LEEUWARDEN - Vol
gende maand sluit het
klooster van de Frances-
canessen van Münster in
Leeuwarden zijn poorten.
Aan de permanente aan
wezigheid van de nonnen
in het voormalige Bonifa-
tiusziekenhuis komt na
meer dan 100 jaar een
eind. Het vertrek uit
Leeuwarden betekent het
vertrek van de congrega
tie uit Nederland.
In 1878 kwam de orde voor het
eerst naar Nederland. Ze zette
in Arnhem een congregatie op,
die in 1948 weer werd opgehe
ven. De orde vestigde zich in
1883 in Leeuwarden en in 1921
in Lichtenvoorde. Die plaats
werd in 1978 verlaten. De Fran
ciscanessen verbleven korte
tijd in het Friese plaatsje Rijs,
waar gedurende de jaren 1926
tot 1941 een kindertehuis on
der hun hoede stond.
De zusters laten het 'Bonne
hos' achter in een onzeker tijd
perk. Wat ooit het Sint Bonifa-
tius Hospitaal heette en via
Bonifatius Hospitaal verander
de in Medisch Centrum Leeu
warden Noord, staat op de rol
om te verhuizen naar de hyper
moderne behuizing in een an
der deel van de stad. De lots
verbondenheid tussen het
door de nonnen gestichte zie
kenhuis en MCL-Noord wordt
verbroken. Het Bonifatiuszie-
kenhuis sterft een beetje.
Het is een prachtig stukje
Leeuwarden, de kloostertuin
van het Bonifatiusziekenhuis.
Eenvoudig en - belangrijker
- volledig afgeschermd voor
nieuwsgierige blikken van
buitenaf. Het is duidelijk: Hier
bevinden zich de geestelijke
longen van het hospitaal. Hier
is het ook waar zuster Gilla
haar zaken aan de Heer voor
legt. „Ik praat het liefst ge
woon met Hem".
Vroeger werd ze nog moeder
overste genoemd. Nu laat zus-
.ter Gilla zich graag de titel
'coördinatrice' welgevallen. De
65-jarige voormalige genees
kundig directrice van het zie
kenhuis behoort tot de nog zes
overgebleven zusters in het
klooster. Ze laat graag de
kloosterruimten zien. die tot
nog toe altijd verboden
toegang zijn geweest voor pa
tiënten en bezoekers. De vele
kamers en gangen van het
klooster maken meteen duide
lijk waarom de zusters Gilla,
Paulinette, Alkmunda, Dési-
rée, Véronique en Francesca
haar stee verlaten. Het is het
vervreemdende effect van te
veel oppervlakte voor te wei
nig mensen. In een eetzaal van
pakweg 15 bij 15 meter is één
lange tafel met een capaciteit
van 12 personen met zorg ge
dekt voor zes. „Vroeger liepen
hier 60 zusters rond. Dat was
woekeren met de ruimte".
Het klooster is verdeeld over
drie verdiepingen van een
vleugel van het ziekenhuis. De
gemeenschapsruimte en de
eetzaal bevinden zich op de be
gane grond. Een verdieping
hoger is de kapel, en daarbo
ven zijn de slaapzalen. De ge
meenschapszaal wemelt van
de fauteuils, waarin in lang
vervlogen tijden ongetwijfeld
heel wat sokken zijn gestopt
en kleding is versteld. „Je
kunt wel weer veel geld steken
in een verbouwing om de zaak
aan te passen, maar als er voor
het klooster geen toekomst is,
moet je een besluit nemen",
zegt zuster Gilla.
Levenslang
De Franciscanessen van Mün
ster zijn vanaf het begin in
1883 verbonden geweest aan
het Leeuwarder ziekenhuis.
De in ziekenzorg gespeciali
seerde orde werd naar Fries
land gehaald, om in Leeuwar
den de verpleging op een ho
ger peil te brengen. Ook zuster
Gilla vertrok in 1953 vanuit
Duitsland naar de Troelstra-
weg voor 'levenslang Leeuwar
den'. „We moesten de ver
pleegstersopleiding helemaal
opnieuw doen", herinnert ze
zich. „Want de opleiding die
we in Münster hadden gekre
gen, werd hier niet erkend".
Door de vergrijzing is het eens
bloeiende klooster van 60 zus
ters gedaald naar zes bewo
ners. Zuster Paulinette en zus
ter Alkmunda keren met zus
ter Gilla definitief terug naar
Duitsland, naar het moeder
huis in Münster. De overige
drie gaan elders in de stad wo
nen, maar blijven werken in
het ziekenhuis.
Vertrouwen
Zuster Gilla antwoordt beves
tigend op de vraag of de zus
ters sneller in vertrouwen wor
den genomen dan gewone ver
plegers. „Ik denk wel dat dat
zo is. Waar het precies aan ligt
weet ik niet. Misschien is het
de kledij» misschien de jaren
lange ervaring".
„Toch zijn wij absoluut niet be
ter dan het overige personeel.
Wij proberen vanuit onze reli
gieuze overtuiging dienstbaar
te zijn. Dat is het enige ver
schil. De mens staat voor ons
centraal. We willen ons open
stellen voor de ander. Maar er
zijn genoeg verpleegkundigen
in het ziekenhuis die dat ook
hebben. Wij kunnen de sfeer
niet alleen maken. Als anderen
niet meedoen, komt er niks
van".
Maar er zijn meer verschillen.
Zuster Gilla heeft door de ja
ren het ziekenhuis jachtiger
zien worden. De werkdruk is
enorm toegenomen. Veel ver
pleegkundigen die wat van
hun werk proberen te maken,
vinden de tijd niet om even
veel aandacht aan patiënten te
geven als ze zouden willen.
Wie zijn hele leven aan zijn of
haar medemensen gewijd
heeft, is daar beter tegen be
stand.
Zuster Gilla laat in de gangen
van het klooster allerlei schil
derijen en afbeeldingen zien.
Zuster Gilla.
De meeste zijn afkomstig uit
landen waar de Franciscanes
sen eveneens actief zijn: De
Verenigde Staten, Japan,
Duitsland, Polen. China, Tai
wan en Indonesië. Een gipsen
madonna-met-kaars comple
teert het beeld.
In de kapel blijft ze wat langer
staan. Hier worden elke zon
dag diensten gehouden voor
patiënten. De ene keer is het
een priester, de andere keer
een predikant die voorgaat. Er
staan drie rijen banken, met
opvallend veel ruimte daar
tussen in. Voor de bedden.
Dat het klooster in het zieken
huis hetzelfde lot ondergaat
als tientallen andere congrega
ties, stemt zuster Gilla niet tot
vreugde. Maar ze is er ook
nuchter onder. „De noden van
de tijd lagen in 1844 bij de
i foto frans andringa
stichting van de orde anders
dan nu. De verpleging en het
onderwijs zaten in een diep
dal. In die tijd bloeide de orde.
De maatschappij heeft die taak
echter overgenomen. Nu zijn
er andere zaken. Een van onze
zusters is actief in de Domini-
cusparochie van Leeuwarden.
Ze helpt bij het pastoraat aan
verslaafden en staat aidspa-
tiënten bij. Op dat soort nieu
we problemen moeten we in
springen en het is logisch dat
we uit dit ziekenhuis verdwij-
Zuster Gilla en haar zusters la
ten het ziekenhuis „in ver
trouwde handen" achter. Maar
met weemoed. „Je hebt hier
geleefd, vertrouwen genoten,
mogelijkheden gehad, samen
gewerkt. We hebben hier een
fijne tijd gehad".
MILAAN De vroegere aarts
bisschop van Milaan, kardi
naal Giovanni Colombo, is gis
teren in Milaan overleden. Hij
is 89 jaar geworden. Colombo
was rector van het grootsemi
narie van het aartsbisdom Mi
laan, toen hij in 1960 werd be
noemd tot hulpbisschop van
dit aartsbisdom. Nadat kardi
naal Giovanni Battista Montini
in 1963 tot paus was gekozen,
volgde Colombo hem op als
aartsbisschop van Milaan. Hij
ging in 1979 met emeritaat.
Colombo was op sociaal gebied
gematigd vooruitstrevend en
huldigde op leerstellig terrein
behoudende opvattingen. Hij
gaf bijvoorbeeld herhaaldelijk
blijk van zijn bezorgdheid over
het lot van arbeiders die hun
baan dreigden te verliezen.
Colombo keerde zich tegen le
galisering van abortus. Toen
feministen en homoseksuelen
in januari 1976 de kathedraal
van Milaan waren binnenge
drongen om te demonstreren
tegen de houding van de RK
Kerk tegenover abortus en
niet-huwelijkse relaties,
preekte Colombo tijdens een
eucharistieviering van eerher
stel voor de ontwijde kathe-
Syrisch-orthodoxe vluchtelingen krijgen asiel in kerken
Giovanni Colombo.
draal. Hij keerde zich ook te
gen het toestaan van abortus
bij vrouwen die na de giframp
bij Seveso een gehandicapt
kind op de wereld zouden
brengen. In 1970 publiceerden
40 priesters en 200 leken een
brief van 215 bladzijden, waar
in zij het „bureaucratische en
autoritaire" gedrag van Colom
bo veroordeelden.
Dóór de dood van Colombo is
het aantal kardinalen op 157
gekomen. Van hen zijn er 42
uitgesloten van deelname aan
het conclaaf voor de keuze van
een nieuwe paus omdat zij de
leeftijd van 80 jaar hebben
overschreden.
DEN HAAG - De uitwijzing
van Syrisch-orthodoxe vluch
telingen uit Nederland is geba
seerd op verouderd beleid van
het ministerie van justitie van
voor 1989. Vanaf dat jaar zijn
aan deze vluchtelingen ver
blijfsvergunningen gegeven.
Zonder dat de situatie in Syrië
is veranderd, is daar nu een
einde aan gekomen. Dat zijn
de eerste conclusies van een
onderzoek van de stichting In
ternationaal Netwerk van Lo
kale Initiatieven voor Asiel
zoekers (Inlia) uit Groningen.
Aanleiding voor het onderzoek
is het feit dat Justitie een twin
tigtal Syrisch-orthodoxe
vluchtelingen wil terugsturen
naar Syrië. Inlia, dat zegt dat
deze vluchtelingen in hun land
vervolgd worden, heeft enke
len van hen ondergebracht in
kerken, in afwachting van een
nader onderzoek.
Zes van de vluchtelingen heb
ben onderdak gevonden in de
doopsgezinde kerk van Rotte-
valle, waar zij door 80 vrijwilli
gers verzorgd en beschermd
worden. Bovendien zitten er
Syriërs in een tweede kerk in
Friesland. Om hen rust te gun
nen, is besloten de verblijf
plaats van deze Syriërs niet
aan de pers mee te delen, aldus
John van Tilborg van Inlia.
Verder zitten er Syriërs in
Oost-Souburg, en zijn er enke
len ondergedoken.
Van Tilborg noemt het „uiterst
merkwaardig" dat de dreigen
de uitzetting van de 20 Syriërs
gebaseerd is op een ambtsbe
richt uit 1988. In dit beleids
stuk van het ministerie van
justitie wordt 'geconcludeerd
dat christenen in Syrië geen
gevaar te duchten hebben.
In 1989 bleek dit document
achterhaald, toen twee Syri
sche vrouwen na uitzetting uit
Nederland prompt in Syrië ge
arresteerd werden. Tientallen
andere Syriërs in Nederland
doken daarop onder in kerken,
uit angst hetzelfde lot te ondër-
gaan. Ook kerken in Burgum,
Leeuwarden en Eastermar bo
den Syriërs onderdak. Na eni
ge tijd besloot Justitie de 300
vluchtelingen een verblijfsver
gunning te verlenen of te gedo
gen.
Volgens Van Tilborg is dit be
leid plotseling gewijzigd, zon
der dat de situatie in Syrië ge
wijzigd is. Daarbij wordt door
het ministerie opnieuw verwe
zen naar het ambtsbericht uit
1988, tot grote verbazing van
Inlia.
Volgens Inlia zijn de Syrisch-
orthodoxe christenen een
zwaar gediscrimineerde min
derheid in Syrië. Velen van
hen zijn lid van de Assyrische
Democratische Organisatie
(ADO), een beweging die
streeft naar het behoud van
taal en cultuur van de christe
nen, en naar autonomie. Voor
al om dat laatste worden ze
door de Syrische overheid als
oppositie beschouwd, aldus
Van Tilborg.
De Nederlandse justitie be
schouwt de ADO echter als
niet meer dan een culturele or
ganisatie. Van Tilborg spreekt
dit tegen. „De Syrische over
heid ontkent het bestaan van
de ADO. Syrisch-orthodoxe
christenen zijn er bovendien
als de dood voor met de ADO
geassocieerd te worden. Dat al
les wijst erop dat het wel dege
lijk een oppositionele groepe
ring is".
De laatste tijd nemen geluiden
over discriminatie van christe
nen in Syrië toe. Inlia onder
zoekt de komende weken de si
tuatie in het land. Van Tilborg
wil over de werkwijze geen me
dedelingen doen. „We willen
niet dat onze onderzoekers ge
vaar lopen. Wie zich als buiten
lander met dit soort zaken be
zighoudt, wordt al snel door
Syrië als spion beschouwd. Sy
riërs zelf lopen de kans van
staatsgevaarlijke activiteiten
te worden beticht".
Op grond van de resultaten
van het vooronderzoek komt
Inlia echter al tot de conclusie
dat het "een hoogst merkwaar
dige zaak zou zijn als deze
vluchtelingen zouden worden
uitgezet".
De zes Syriërs in Rottevalle
vormen een gezin. Ze zitten al
enkele weken in de doopsge
zinde kerk. De vier kinderen
gaan naar de christelijke basis
school De Finne. Volgens
woordvoerder Henk Spoelstra
worden de Rottevalster doops
gezinden gesteund door de
zustergemeenten in Drachten
en Surhuisterveen. Bovendien
helpen ook de gereformeerden
en hervormden van Rottevalle
mee.
DEN HAAG - Wie uitslui
tend let op het aantal hei
lige pausen in de Rooms-
Katholieke Kerk, zou tot
de conclusie moeten ko
men dat de kerk diep in
verval is geraakt. Werden
de eerste 35 pausen allen
heilig verklaard, sinds het
jaar 1000 zijn slechts 5 van
ruim 120 pausen tot de eer
der altaren verheven: Leo
XI (1049-1054), Gregorius
VII (1073-1085), Celesti-
nus V (1294), Pius V (1566-
1572) en Pius X (1903-
1914). Een paus als Grego
rius XIII heeft deze eer
'nooit bereikt, al gebruikt
ook de felste atheïst de
liaar hem genoemde Gre
goriaanse kalender.
Jiehalve de vijf heilige pausen
zijn er in de loop der jaren ook
zes pausen zalig verklaard. De
laatste was paus Innocentius
XI 1676-1689), die op 7 oktober
1956 tot de eer der altaren werd
vprhpvpn Dp kans bestaat dat
dit rijtje zalige pausen op de
middellange termijn met 4 kan
worden uitgebreid. Want van
vier pausen uit de moderne
tijd wordt de zaligverklaring
voorbereid.
Het verst gevorderd lijkt Pius
IX (1846-1878), van wie de paus
al heeft vastgesteld dat hij over
een heldhaftige deugdzaam
heid beschikte. Voordat hij za
lig kan worden verklaard,
moet er een wonder aan hem
worden toegeschreven. Hef za
ligverklaringsproces zou ech
ter op dit moment stilliggen
om protesten van Italië te voor
komen. De paus verzette zich
namelijk heftig tegen de Itali
aanse eenwording en wierf on
der anderen in Nederland zoe-
aven om voor het behoud van
de Vaticaanse staat te strijden.
Naar aanleiding van de snelle
zaligverklaring van Opus Dei
stichter Jose Maria Escriva de
Balaguer hebben velen zich af
gevraagd of de paus van het
Tweede Vaticaans Concilie, Jo
hannes XXIII (1958-1963), niet
eerder in aanmerking kwam
Johannes XXIII.
voor deze waardigheid. Renato
Moretti, leider van een katho
liek evangelisatiecentrum in
Turijn, heeft het initiatief ge
nomen. Hij heeft er in een
brief bij paus Johannes Paulus
II op aangedrongen meer vaart
te zetten achter het proces, dat
in 1974 is geopend. „Al 18 jaar
liggen de acten in het archief
van de congregatie voor de za
lig- en heiligverklaringen zon
der dat iemand ernaar kijkt",
klaagt Moretti.
Volgens de Spaanse francis
caan Juan Folguera is er geen
enkele reden tot ongerustheid.
Als postulator moet hij trach
ten te bewijzen dat Johannes
XXIII voor een zaligverklaring
in aanmerking komt. „Wij wer
ken hard en zijn al behoorlijk
ver gevorderd", verzekert hij.
Het 'summarium', dat alle ge
tuigenissen over de paus be
vat, ligt bij de drukker. Dat
zelfde geldt voor de 'informa-
tio'. de bioprafïp rtip Ho Hmarii-
zen voor de heldhaftige deugd
zaamheid van de paus moet le
veren.
De laatste etappe is een won
der dat aan Johannes XXIII
moet worden toegeschreven.
Al diverse mensen hebben ge
meld dat zij op voorspraak van
de paus zijn genezen. In Italië
is zeer bekend het geval van
zuster Capitani uit Potenza in
het zuiden van het land, die
van een ongeneeslijke ziekte
genas, nadat zij Johannes om
hulp had gevraagd.
Ook bisschop Luis Capovilla,
eens secretaris van Johannes,
ziet de toekomst zonnig in. In
tegenstelling tot bijvoorbeeld
Pius IX kunnen tegen Johan
nes XXIII geen politieke be
zwaren naar voren worden ge
bracht. De waardering voor
zijn activiteiten op het gebied
van het concilie, de oecumene
en de vrede in de wereld is al
gemeen. De zaligverklaring zal
op minder problemen stuiten
dan die van Pius XII (1939-
1958), wie wordt verweten dat
hij tijdens de Tweede Wereld
oorlog te weinig voor de joden
heeft gedaan.
Kohl wil herkozen worden^
Moe van al de geruchten over het opstarten van een 'gra
coalitie', heeft de Duitse bondskanselier Helmut Kohl ein !l
lijk de puntjes op de i gezet: zolang als hij het voor het zegj
heeft, komt er geen grote coalitie van christen-democra I
en socialisten. De Christen Democratische Unie zou ge
grotere fout kunnen begaan. En als klap op de vuurpijl
Kohl kort en krachtig: in 1994 wil ik herkozen worden,
het machtswoord van de kanselier is de politieke mist diefc
maanden over het Duitse politieke landschap hing, op u
klaard. Iedereen weet nu hoe de zaken ervoor staan. Kohl
de coalitie met de liberale FDP voortzetten, ook na de paifei
mentsverkiezingen van 1994. Allen die hoopten op een h
verdeling van de kaarten, maken zich illusies.
Na de absolute triomf van Kohl en de CDU in de pai
mentsverkiezingen van 1990 gevolg van de geslaagde v
eniging van de twee Duitse staten is het met de popul:
en electorale gunst van Kohl en de zijnen snel berg.
gegaan. Het absolute dieptepunt kwam met de laatste lan
dagverkiezingen in Baden-Württemberg, de thuisstaat
Kohl, waar de CDU zijn decennialange gevestigde absoli
meerderheid moest prijsgeven. AL maandenlang wordt
gespeculeerd over het einde van de regeringscoalitie
CDU/CSU-FDP. De geruchten werden gevoed door de en h
me kosten van de wederopbouw van Oost-Duitsland, de
nomische recessie, de verhoging van de belastingen, de el
torale terugslag daarvan zowel voor CDU als voor FDP,
stakingen in de overheidssector, de problemen in verba
met het asielrecht voor vreemdelingen, de buitenlandse pi
tiek, de wijziging van de grondwet.
De speculaties over een grote coalitie werden nog gevojp
door het plotselinge aftreden van minister van Buitenlani
Zaken Hans Dietrich Genscher. Officieel trad hij wel af
gezondheidsredenen, maar hij had al lang problemen
zijn gezondheid en waarom nam hij die zwaarwegende besl
sing juist nu? Niet weinigen vermoedden een voorbereidi
de manoeuvre van de oude vos om de FDP van de regerin
coalitie los te haken en een alternatieve coalitie met de S
op te zetten. Voorts was de CDU/CSU zelf verdeeld over
toekomst van de coalitie. Een sterke fractie in de CDU plei
voor een samengaan van CDU en SPD, juist om de enor
politieke, economische en sociale problemen die op de re
ring afkwamen, aan te pakken. Slechts een grote coalitie
de nodige consensus kunnen samenbrengen om de prok
men die vooral voortvloeiden uit de Duitse hereniging
hoofd te bieden. Een andere fractie wilde daar niet van
ten. De huidige coalitie was mans genoeg om alle problerr
aan te kunnen. Men had daarvoor de SPD niet nodig.
KANSELIER Kohl heeft lange tijd zwijgend geluisterd
geaarzeld. Te lang wellicht, want uit verscheidene hoek
werd er bij hem op aangedrongen eindelijk zijn stilzwijgen
verbreken. Een regering die te lang de indruk geeft de jui
koers verloren te hebben, verliest onvermijdelijk het vertri
wen van de bevolking. Kohl heeft nu klare wijn geschonk
Hij herinnert de christen-democraten eraan wat er gebeuri
na het eerste grote coalitie-experiment van 1966. Het resul
was dat de christen-democraten uiteindelijk in 1969
naar buiten werden gewerkt en dat ze tot bijna 1983 moesl
wachten om terug in de regering te komen. Bijna veerti
jaar lang moesten de christen-democraten langs de zijl
blijven staan en zien hoe Willy Brandt en Helmut Schm
met de pluimen gingen lopen.
In CDU-rangen beschouwt men de grote coalitie van li
nog steeds als de grootste politieke fout die de christen-
mocraten hebben begaan. Die fout wil Kohl niet meer mak
Daarom zei hij dat hij in 1994 herkozen wil worden,
bondskanselier. Maar daarover beslist uiteraard in laatste
stantie de kiezer.
oorlog was voor de Nederland
se joden in 1985 mede aanlei
ding een ontmoeting met paus
Johannes Paulus II tijdens
diens bezoek aan Nederland
uit de weg te gaan. Postulator
Paolo Molinari erkent dat een
zaligverklaring van Pius XII
niet eenvoudig ligt. „Wij
moeten vele ingewikkelde vra
gen van historische aard on
derzoeken die met het pontifi
caat van Pius zijn verbonden.
Toch zijn wij inmiddels op het
zelfde punt als bij het zaligver
klaringsproces van Johannes
XXIII."
Molinari wil voorkomen dat er
tussen Pius XII en Johannes
XXIII een wedstrijd ontstaat
wie het eerst de finish van de
zaligverklaring bereikt. Hij
hoopt dat beide pausen tegelij
kertijd tot de eer der altaren
worden verheven.
Het proces voor de zaligverkla
ring van Paulus VI (1963-1978)
moet nog beginnen. Maar het
zal worden geopend, nu de Ita
liaanse bisschoppenconferen
tie vorige week zich unaniem
voor het aanhangig maken van
zo'n proces heeft uitgespro-
Uitgave: Westerpers bv ('maakt deel u
Kantoor redactie Apothekersdijk 34, Leiden.
Kantoor advertentie- en
abonnementenafdeling: Stationsweg 37, Leiden
Telefoon
Telefax
Postadres
Hoofdkantoor
Telefoon
Postadres:
Alle kantoren zijn op
maandag tot en met
vrijdag geopend van
08.30 tot 17.00 uur
071 -122 244.
071 - 134 941
Postbus 112300 AA Leiden.
Koopmansstraat 9. 2288 BC Rijswijk
070-3190 933
070-3906 717
Postbus 9. 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur: J Leune.
Adjunct-hoofdredacteur J. Timmers
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 808): L van Koot
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel 070 - 3190815):
A van Rijn (chef), W Bunschoten, drs R. Edens, drs Chr van der Hoff, A v
Holstein, E. Huisman, H Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij, R de Roo
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834): G. Ansems (coördinator), B Jansma, H. Piet.
Geestelijk leven (tel 070 - 3190 835): L. Kooistra, drs. P van Velthoven
Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef) en S Evenhuis
Opmaak (tel' 070 - 3190 831): Ch. Bels (chef), A.
J. Hofmeester, C. de Kier, H Nieuwmans, H. Scf
Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819): T. Kors
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van:
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied;
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie, e
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederland
België. De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn H. Leber, drs K Swiers
M van de Ven en P Vogels. De parlementaire redactie bestaat uit R in 't Hout
(chef), H. Bijleveld, D. Hofland, P. Koopman, D. van Rietschoten en K. van
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus;
- de volgende correspondenten in het buitenland: drs D J van den Bergh
(Peking), drs. H. Botje (Tunis), A. Courant (Athene), R. Hasselerharm
(Johannesburg), drs. A. Heering (Rome), B van Huët (Londen), M de Koninck
(Washington), F Lindenkamp (Sao Paulo), B Schampers (Brussel), W Voorde»
(Londen), drs R Vunderink (Moskou), W. Werkman (Jeruzalem), G van Wijlan
(Belgrado), F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel)
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertaal-
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London Vertaalster rt
M de Cocq
Nabezorging
Telefoon 071 -122 248 op ma. t/m vi
15 00 uur
n 08 30 tot 17.00 uur
t 18 00 tot 19.00 uur. op za. van 14 00
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling:
per maand 27,00
per kwartaal 79.80
per jaar 312,65
Bij betaling per acceptgirokaart:
per maand
per kwartaal
per jaar
28,20
82,80
318,65
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 141 905. Voor uitsluitend het do<
geven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 -140 680
Bankiers
ABN/AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK 663 050
