arajavo zwaar onder
luur ondanks bestand
BUITENLAND
L
Instructeurs in
Cambodja willen
zelf mijnen ruimen
VS akkoord met GOS
over naleving START
JeidaeSouAcwit
nkel volgt koers Genscher Israël krij gt regering van nationale eenheid
jjS - Duitslands nieuwe minister van buiten-
se zaken, Klaus Kinkel, heeft gisteren ver-
rd dat hij de politieke koers van zijn voorganger
j-Dietrich Genscher zal voortzetten. Kinkel,
voormalige medewerker van Genscher en tot
jren minister van justitie, deed zijn verklaring
n-ijs enkele uren nadat hij officieel tot minister
buitenlandse zaken was benoemd. Het was zijn
e buitenlandse bezoek in zijn nieuwe functie,
scher kondigde eind vorige maand geheel on
zacht aan dat hij zijn ambt na een periode van 18
zou neerleggen. De kersverse minister van bui-
Ie indse zaken noemde na een gesprek met zijn
se ambtgenoot Roland Dumas de Frans-Duitse
ïdschap de „hoeksteen" van de Duitse buiten-
politiek en zei dat daarin geen verandering
iv komen. Dumas bestempelde de relatie tussen
en Parijs tot een „belangrijke as in de Europe-
ilitiek".
1 0,
Timkl
don: t
DINSDAG 19 MEI 1992
TEL AVTV Tijdens de algemene verkie
zingen in Israël, die op 23 juni moeten
plaatsvinden, zal waarschijnlijk noch de
regerende Likoudpartij, noch de Arbei
derspartij voldoende stemmen winnen om
een haalbare regeringscoalitie te kunnen
vormen. Het ziet er nu naar uit, dat een re
gering van nationale eenheid de uitkomst
zal zijn van de inmiddels op gang geko
men Israëlische verkiezingsstrijd. Dit ver
klaarde gisteren Israël's bekendste opi
niepeiler Chanoch Smith. Hij waarschuw
de dat de aanzienlijke voorsprong die de
Israëlische Arbeiderspartij, onder leiding
van Yitschak Rabin, nu heeft op de Li
koudpartij van Yitschak Shamir, net als
bij voorgaande verkiezingscampagnes
kan teruglopen in de komende weken.
Volgens de laatste opiniepeilingen zou het
politieke blok van de Arbeiderspartij 46
procent van de stemmen bemachtigen en
het blok van de Likoudpartij 37 procent.
„Gebeurtenissen kunnen, zoals we gezien
hebben, het kiespatroon veranderen", zei
de Israëlische opiniepeiler. Zonder in de
tails te willen gaan, refereerde hij daarbij
aan de in Israël bestaande verwachting,
dat bijvoorbeeld een indrukwekkende ac
tie van het Israëlische leger of een door
braak in het vredesproces de verkiezings
kansen van de Likoudpartij aanzienlijk
kan verbeteren.
Pagina 12: Russische immigranten twij
felen aan verkiezingen
Regeringspartij Generaal Gratsjev
Ecuador verliest minister defensie
QUITO De kiezers in
Ecuador hebben gisteren
naar het zich laat aanzien
de sociaaldemocratische
regering van president Ro-
drigo Borja weggestemd.
Aan de tweede stemronde
op 5 juli nemen de rechtse
Republikeinse Eenheid
spartij en de Sociaal Chris
telijke partij deel, en twee
conservatieve kandidaten
gaan uitmaken wie Borja
zal opvolgen. De regeren
de partij Democratisch
Links behaalde volgens de
voorspellingen minder
dan 10% van de stemmen.
MOSKOU - De Russische
president Boris Jeltsin
heeft gisteren generaal Pa
vel Gratsjev per decreet
benoemd tot de nieuwe
minister van defensie.
Gratsjev volgt Jeltsin op
die fungeerde als interim
minister nadat hij in maart
de oprichting van een Rus
sisch leger had aangekon
digd. Hij wordt tevens eer
ste vice-premier.
Gratsjev was sinds 7 mei al
belast met de leiding van
de gewapende Russische
strijdkrachten.
-rtiRAJEVO Servische
tpen hebben in de af-
k ipen nacht de Bosni-
hoofdstad Sarajevo
imbardeerd, ondanks
eerder in de avond ge
en bestand.
!e|mortieren werden burger-
in in het centrum be
et, evenals de omgeving
de redactie van het dag-
Oslobodjenje, aldus Radio
ijevo. Op het door de Ser-
5 bezette vliegveld brak
id uit. Ook werd voor het
de Westbosnische stad
i-^c bestookt.
:ns een akkoord met de
ische autoriteiten moest
èderale leger vandaag en-
kazernes in Sarajevo en
c ontruimen. Het bestand
:k Sarajevo dat gisteren tus-
ïger, Servische milities en
losnische leiding moest
minste drie weken" van
:ht blijven.
Een van de drie vertegenwoor
digers van het Rode Kruis in
Sarajevo is gisteren overleden
aan verwondingen die hij had
opgelopen. De man, een 32-ja-
rige Zwitser, was met zijn twee
collega's verwond toen zij gis
teren een konvooi begeleidden
naar het ziekenhuis in Saraje
vo. De andere twee Rode
Kruis-medewerkers zijn bui
ten levensgevaar.
In Noord-Bosnië is het zich te
rugtrekkende konvooi van de
VN-vredesmacht uit Sarajevo
op weg naar Belgrado bescho
ten. Daarbij zijn drie voertui
gen beschadigd. Bij zijn terug
tocht uit Tuzla in dezelfde re
gio heeft het federale leger zijn
luchthaven opgeblazen.
Vertegenwoordigers van de
Partij voor Democratische Ac
tie en van de Kroatische De
mocratische Gemeenschap, de
belangrijkste partijen van
moslims en Kroaten in Bosnië,
zijn het eens geworden over
nauwe politieke en samenwer
king, aldus de Kroatische tele
visie. Behalve voor de strijd te
gen de „Servische agressor"
zullen zij zich inzetten voor de
soevereiniteit van Bosnië-Her-
cegovina. Een statenbond met
Kroatië sloten zij niet uit, al
dus een kort communiqué van
beide partijen.
In Kroatië werden vanmorgen
sporadische bombardementen
gemeld van Serviërs op Kroati
sche stellingen rond de stad
Sunja, zo'n 70 kilometer ten
zuidoosten van Zagreb. Bij een
artillerie-aanval op de kust
plaats Zadar vielen gisier-
avond zeker vijf doden en tien
gewonden en werd het stedelij
ke ziekenhuis getroffen. Ook
aan de Dalmatische kust ten
noorden van Dubrovnik wer
den aanvallen van Servische
milities en het federale leger
gemeld.
[restatiebevel tegen Imelda Marcos uitgevaardigd
1ILA - Tegen Imelda
:os, die op een voorlopige
e plaats is geëindigd bij de
ijnse presidentsverkiezin-
1 van 11 mei, is gisteren een
I itatiebevel uitgevaardigd
- it zij geweigerd heeft te
:hijnen voor een recht
waar zij aangeklaagd zou
wegens fraude. De we
duwe van ex-dictator Ferdi
nand Marcos had gedreigd de
meer dan 80 civiele en crimine
le zaken tegen haar met een
„persoonlijke campagne van
burgerlijke ongehoorzaam
heid" te zullen boycotten uit
woede over de fraude bij de
verkiezingen. Volgens zegslie
den kan het nog wel enige da
gen duren voordat Imelda
Marcos daadwerkelijk wordt
gearresteerd. Na een week van
tellen is nog steeds geen dui
delijke winnaar van de verkie
zingen van verleden week uit
de bus gekomen. Een kwart
van de stemmen is pas geteld.
dtserland
ia aagt snel
Hcllmaatschap
jaar ti EG aan
3e A
wa IN Zwitserland vraagt
korte termijn" het lid-
aan van de Europe-
Vol voornemen staat in een
)pst|muniqué dat de voorlich-
kkelsdienst van de regering in
mefi gisteren heeft uitgege-
gi Al in oktober vorig jaar
rderj de Zwitserse regering be
lassen toetreding tot de Ge-
ethfnschappelijke Markt tot
t lai van haar buitenlands be-
hetjte verklaren. Zij vindt dat
heropu tijd is geworden om een
allefcreet verzoek tot toetre
den!! te doen. Bij referendum
voo[°ot een meerderheid van
n rëïwitserse bevolking zondag
msejhun land kan toetreden tot
1 iel Internationale Monetaire
ookjds en de Wereldbank. De
over het EG-lid-
vogtschap van Zwitserland
genfven moeilijker te worden
tevl die met de andere EVA-
igers Oostenrijk, Zwe-
ovej en Finland. EG-ambtena-
ijzen erop dat de nèutrali-
van Zwitserland, het ge-
van het land bij de onder-
«delingen over de Europese
ll(pomische Ruimte (EER,
grootste handelsgebied ter
?ld) en de transitproble-
voor vrachtauto's van EG-
in slechte voortekenen
voor soepele onderhande-
in over het lidmaatschap
jBern.
imige EG-landen, die voor
:iding van de Gemeen-
ip van de twaalf zijn, en an-
aanvragers van het lid
zijn bang dat de
;erse aanvraag zal leiden
in vertraging in de toetre-
andere landen tot de
Frankrijk wapent zich tegen droogte
PARIJS - Frankrijk heeft gisteren maatregelén aangekondigd
om water te besparen. Minister Ségolène Royal van milieu wil
boeren verplichten hun gewassen alleen 's nachts te bevloeien
om verdamping van water tegen te gaan. Voorts komen er boetes
voor het vervuilen van rivieren met giftig afval en zullen de bur
gers worden aangespoord geen auto's te wassen, gazons te be
sproeien of kranen open te laten staan. Royal waarschuwde voor
de televisie dat dit jaar net zo'n droogte dreigt als in de vorige
drie jaren. Het westen van Frankrijk, van oudsher het natste
deel van het land, is dit jaar zwaar getroffen door de droogte. Het
departement Loire-Atlantique kreeg afgelopen winter maar tien
procent van de gebruikelijke neerslag. Qok delen van Bretagne
en Normandië, Parijs, de valleien van de Loire en de Garonne,
het midden van het land, het Massif Central-gebergte, Poitou-
Charentes en de Middellandse-Zeekust krijgen het deze zomer
hard te verduren.
Bewaking
Twee Kurdische guerrillastrijders bewaken het kantoor van de PDK (de democratische partij van Kurdis
tan) in Zhako, Irak. In Noord-lrak, waar de Kurden de macht hebben, zijn vandaag voor het eerst verkie
zingen gehouden. De verkiezingen waren twee dagen uitgesteld omdat de inkt, waarmee de kiezers wer
den bestempeld, uitwisbaar bleek te zijn.
FOTO: EPA
Thais hotel lijkt veldhospitaal
PITEIN ROB - DE ONDERWERELD VAN PROFESSOR LUPARDI
Geboeid wordt hongerstaker en 'aanstichter' van de protesten Chamlong Srimuang c
militaire politie.
(Vervolg van de voorpagina)
BANGKOK - Veel gewonden
van de nieuwe schietpartij in
de Thaise hoofdstad Bangkok
werden binnengedragen in het
Royal Hotel, dat al snel het
aanzien kreeg van een veld
hospitaal.
Een arts, Pradya Chotiya, zei
dat in het hotel meer dan 100
mensen waren behandeld, van
wie ongeveer 80 procent met
kogelwonden. Anderen waren
zo hevig geslagen dat zij drin
gend medische zorg behoef
den. Pradya zei dat in de hotel
lobby zes mensen waren over
leden. Bij de betogingen van
zondag waren acht mensen ge
dood.
Vanmorgen vroeg waren nog
duizenden mensen op de been
bij het hotel. Furieuze beto
gers staken gebouwen, waar
onder het ministerie van pu
blieke betrekkingen en het be
lastingkantoor, in brand. Mo
torrijders sloegen met lange
stokken straatverlichting stuk
en beschadigden auto's.
Bij het aanbreken van de dag
kwamen de soldaten opnieuw
in actie. Met schoten in de
lucht dreven zij de demon
stranten voor zich uit, waarbij
enkele duizenden het hotel
binnenvluchtten. Soldaten be
gonnen daarop het vier verdie
pingen tellende gebouw kamer
voor kamer te doorzoeken. Zij
trapten deuuren in en sleepten
ongeveer 2000 mensen naar
buiten. Daar werden de arres
tanten, de handen achter de
rug gebonden, op hardhandige
wijze in legervrachtwagens ge
duwd.
Een hoge politiefunctionaris
die later het hotel kwam in
specteren uitte scherpe kritiek
op het legeroptreden. „Deze
mensen weten niet hoe zij een
boodschap moeten overbren
gen. Ze weten alleen hoe ze
moeten doden".
Chamlong Srimuang, een
voormalige legergeneraal die
op 6 mei een hongerstaking
begon uit protest tegen de re
gering en daarmee de aanzet
gaf tot de opstand, is gisteren
geboeid door de politie afge
voerd. Zes andere organisato
ren van de betogingen werden
nog gezocht.
Maar dit keer verloopt de actie niet volgens Lupardi's plan
potvis doet zijn aanval weliswaar, maar de vis ontploft in de
en ongehinderd vaart het zeilschip terug. Lupardi is woedend.
nel|tisjouw stomme schuld!", blaft hij tegen Yoto, "vlug, ontketen een
Laat het hagelen en regenen. Onweer! Een orkaan! Dat schip
t la||9_niet ontkomen". Yoto, bevreesd voor de uitbarstingen van zijn
'er, holt weg om de bevelen uitte voeren, maar in zijn zenu
wachtigheid struikelt hij over een kabel. De gevolgen zijn verschrik
kelijk. Een ontploffing dreunt. Het licht slaat uit en wanneer eindelijk
de lampen weer aangloeien blijkt dat enkele der voornaamste toe
stellen zijn vernield. Er is geen sprake van, dat Lupardi het zeilschip
nu nog kan achterhalen. Hij weet niet eens meer, waar het schip zich
bevindt, want de tele-communicatie is verbroken.
Mussolini's
gatenkaas
59 jaar
door AART HEERING
ROME - Ver buiten het centrum van Rome ligt
een van de wonderlijkste delen van de stad. De nu
50 jaar oude wijk EUR moest een parel aan de
kroon worden van het fascistische regime en dat is
te zien ook. Romeinse tempels en middeleeuwse
basilieken, uitgevoerd in streng graniet en
gewapend beton, triomfzuilen, monumentale
trappen en immense pleinen, alles is een
pompeuze herinnering aan de grootse tradities
van het Italiaanse volk.
Hoog boven de wijk uit troont hetPaleis van de
Italiaanse Beschaving', een massief blok blinkend
witte travertin, waarin 216 Romeinse bogen zijn
uitgespaard. Door de zó ontstane donkere holen
staat het gebouw dat in reisgidsen wel wordt
aangeduid als het 'vierkante Colosseum', in de
volksmond bekend als 'La Grovierade Gruyère
oftewel gatenkaas. Op defagades van de
gatenkaas wordt de glorie van de natie
andermaal vorm gegeven in afbeeldingen van
noest zwoegende mensen en een stukje bondig
proza van Mussolini: 'Een volk van dichters, van
kunstenaars, van helden, van heiligen, van
denkers, van zeevaarders, van landverhuizers'.
De duce was een druk bezet man, zodat hij de
arbeiders en boeren die toen nog 90 procent van de
Italiaanse bevolking uitmaakten, in de haast
maar had vergeten.
EUR is het waarschijnlijk het grootste
overgeleverde complex van typisch fascistische
bouwkunst. De afkorting staat voor Esposizione
Universale di Roma. omdat het hele complex
oorspronkelijk was bedoeld als decor voorde
Wereldtentoonstelling, waarmee in 1942 op
'oogverblindende' wijze de 20e verjaardag van de
fascistische machtsovername gevierd had moeten
worden. De opdracht ging naar de bekendste
architect van het regime, Marcello Piacentini, die
zich voornam om in zijn ontwerp 'het
corporatieve stelsel, de Romeinse traditie en het
Italiaanse ras te eren'. Dat was in 1938, vlak
nadat Hitleren Mussolini de As Rome Berlijn
hadden gesmeed, en veel van Piacentini's
ontwerpen ademen dan ook dezelfde geest als het
beruchte Neurenbergse stadion van zijn Duitse
collega Albert Speer, dat de nazi-partijdagen
herbergde.
In 1939 iperd met het werk begonnen op
braakliggende terreinen een kilometer of tien ten
westen van de stad. Vierduizend man werd
ingezet en Mussolini sprak de historische woorden
dat Italië zeker niet aan zo'n immense
onderneming zou zijn begonnen als er een oorlog
in het verschiet lag. Een jaar later kreeg hij
ongelijk en toen in mei 1942 EUR officieel
geopend had moeten worden, waren ertussen de
tonnen zware marmerblokken nog altijd een paar
honderd bouwvakkers aan het werk, terwijl de
radio oorlogsbulletins uitzond in plaats van
feestmuziek. Pas na de oorlog zijn de lege ruimtes
tussen de marmeren paleizen volgebouwd met
woningen en kantoorgebouwen en tegen woordig
geldt EUR als een tamelijk riante buitenwijk.
Het 50-jarig jubileum van EUR is door
polemieken omgeven. Illustere architecten en
kunsthistorici wijzen EUR ook nu nog af als een
verzameling van 'monumenten vgn papier
maché' en van 'nazi-fascistische propaganda'.
Maar Paolo Portoghesi. de uitvinder van de
postmoderne architectuur, vindt datje bijna een
halve eeuw na de oorlog best wel eens positiefs
mag zeggen van de fascistische bouwkunst.
Volgens Portoghesi heeft EUR weinig van de holle
pathos die de architectuur van de nazi's
kenmerkte, maar straal t het een dromerige
atmosfeer uit die doet denken aan de schilderijen
van Giorgio De Chiricco. Zelfgevoel ik in EUR.
met zijn quasi-klassieke bouwsels en zijn lege
zuilengalerijen, meerde beklemming van de
werken van Carel Willink, vooral wanneer de
wolken langs de hemel razen en ik in een ietwat
bevindelijke staat verkeer. Maar mooi of niet
mooi, EUR is in ieder geval fascinerend en een
welkome afwisseling voorde Rome-ganger die de
heksenketel van het centrum eens wil ontvluchten.
Met lijn B van de metro ben je er zo.
WASHINGTON De Verenigde Staten hebben overeenstem
ming bereikt met de vier kernmachten van het Gemenebest van
Onafhankelijke Staten (GOS) Rusland, Wit-Rusland, Oe
kraïne en Kazachstan - over de naleving van het START-ver-
drag ter beperking van de strategische kernwapens.
Komend weekeinde wordt in Lissabon een extra protocol onder
tekend en aan het akkoord toegevoegd. De Portugese hoofdstad
is het toneel van de tweede internationale hulpconferentie voor
de voormalige Sovjetunie. Een Amerikaanse functionaris kwam
met het nieuws kort voordat de Kazachstaanse president Noer-
soeltan Nazarbajev voor een bezoek in Washington zou arrive
ren. „Wij menen dat wij een akkoord hebben met Kazachstan",
aldus de zegsman, „en wij denken tevens de problemen met de
overige twee republieken (Rusland en Wit-Rusland) te hebben
opgelost". Hij wees er op dat de Oekraïnse president Leonid
Kravtsjoek en Bush op 6 mei in Washington al overeenstemming
hadden bereikt inzake de naleving van START. Kazachstan, met
naar schatting 1080 kernkoppen op het eigen grondgebied, was
de voornaamste dwarsligger voor het extra protocol. De repu
bliek eiste veiligheidsgaranties in ruil voor ontmanteling van de
eigen kernwapens.
B ATT AM BANG - De
veertien Nederlandse mij-
neninstructeurs in Cam
bodja willen van Den
Haag toestemming krij
gen zelf mijnen en explo
sieven te ruimen en on
schadelijk te maken.
De groep Nederlandse militai
ren zit sinds vorige week zon
der werk. De cursus mijnen-
ruimen aan Cambodjaanse sol
daten is stopgezet, nadat een
generaal van het regeringsle
ger een salarisverhoging voor
de soldaten had geëist van de
huidige 70 dollar tot 1050 dol
lar per maand. Dit verklaarde
kapitein Walter Vermeulen,
die met zes collega's van de Ex
plosieven Opruimingsdienst
Dienst (EOD) van de land
macht in Battambang is gesta
tioneerd. In Siem Reap, even
eens in het noordwesten van
Cambodja, zit een team van ze
ven mijnenexperts van de ma
rine.
De huidige opdracht van de
Nederlandse mijnendeskundi-
gen in het kader van de VN-
vredesmacht in Cambodja
(UNTAC) beperkt zich strikt
tot het instrueren van Cam
bodjaanse militairen in het on
schadelijk maken van mijnen.
Zelf mogen zij niets doen met
'levende' mijnen, noch met de
grote hoeveelheden rondslin
gerende munitie en wapens.
De zeven EOD-ers in Battam
bang ergeren zich eraan dat zij
met de handen op de rug
moeten toezien hoe de inwo
ners van Cambodja gevaar lo
pen door overal verspreid lig
gende-mijnen, wapens en mu
nitie. Kapitein Vermeulen:
„Het frusteert enorm dat wij
niet zelf explosieven mogen
ruimen, vooral als je ziet hoe
veel werk er te doen is. Al was
het alleen maar aan verzame
len en opslag".
Zijn groep houdt zich dan ook
niet strikt aan de orders uit
Den Haag. Als vriendendienst
aan de Nieuwzeelandse mij-
nenploeg en zogenaamd als
„springstofproefje" zullen ze
vandaag een hoeveelheid mij
nen laten ontploffen.
Verder zijn ze door westerse
hulporganisaties benaderd
met het verzoek hun te leren
hoe je mijnen kunt herkennen
en wat te doen als je in een mij
nenveld terecht komt.
De VN onderhandelen nu met
het regeringsleger over de sa
larissen van de 'gediplomeer
de' Cambodjaanse mijnenrui-
mers, maar naar verluidt is de
salariseis, die inmiddels is ge
daald tot 500 dollar per maand,
nog te hoog.
Gisteren meldden zich bij de
Nederlandse groep militairen
in Battambang twaalf ex-cur-
sisten die het leger te hebben
verlaten. Zij zijn bereid op VN-
voorwaarden aan het werk te
gaan. Vermeulen verwacht pas
na 13 juni de cursussen te kun
nen hei-vatten met gedemobili
seerde soldaten.
