Fietsen volop
in beweging
LEVEN WELZIJN
Overijssel en Achterhoek
profiteren van arrangementen
Oostenrijkers blijven vindingrijk
bij het bedenken van attracties
CcidaeSou/uMit
WOENSDAG 13 MEI 1992 1|
Fietsen. Het is steeds meer in opmars. Niet alleen wat betreft
het houden van fietsvakanties, maar eveneens als weekeind-
activiteit. Hoeveel mensen zijn er niet die achter op hun auto
een fietsendrager monteren en met hun karretjes erop uit
trekken om overal in het land fietstochten te maken. Qua be
stemming gooit Overijssel daarbij als fietsprovincie met re
gio's als Twente en Salland hoge ogen. Net als trouwens de
Achterhoek met zijn kastelenroute. En ook Münsterland aan
de overkant van de grens is als fietsregio bijzonder in trek.
Ontwikkelingen, die lijken samen te hangen met enerzijds
het verlangen naar meer beweging en anderzijds het toene
mend aantal vutters, dat een aangename en tegelijk sportieve
tijdpassering zoekt. Een reportage.
De
wachtkamer
luistert mee
HERMAN JANSEN
Opgelucht stapt de blonde man uit de
spreekkamer van de huisarts om het goede nieuws
aan zijn vrouw te vertellen. Maar in de
wachtkamer krijgt zij niet eens de kans haar
echtgenoot als eerste geluk te wensen met het feit
dat onderzoek heeft aangetoond dat er met zijn
prostaat niets aan de hand is. Twee wildvreemde
vrouwen geven hem de vijf.
„Ja, ja, die dokter van ons die weet zijn weetje
wel, hè", zegt de ene. „Hij hield je overigens wel
lang in spa nning zeg", moppert de andere. De
blonde patiënt kijkt verbou wereerd naar zijn
eigen vrouw, die glimlachend opmerkt: „Ja schat,
ik heb ook alles al gehoord en ik zat niet eens vlak
bij de deur".
Het gebeurt, steeds vakeren op steeds meer
plaatsen. Computers met de meest persoonlijke
gegevens worden krampachtig tegen krakers
afgescheimd, maar zodra een medisch deskundige
over je praat, lijkt het hem koud te laten of
anderen dat kunnen horen. Vooral beginnende
artsen en fysiotherapeuten proppen hun praktijk
in een goedkope n ieuwbou wwoning of in een
wijkcentrum met werkcellen, waarde muren dun
zijn en de afstand tussen wacht- en spreekkamer
minimaal is. Alleen mensen die met ernstige
oorklachten komen, horen daar niet dat een ander
toch snel wat moet laten doen aan z'n aambeien,
of dat een borstcorrectie voor iemand met zo'n
gezicht weggegooid geld is.
De eerste en de laatste patiënt zijn in het voordeel.
De eerste komt weliswaar nooit te weten wat de
anderen in de wachtkamer mankeert, maar voelt
niet de verlegenheid en spanning toenemen die de
mensen na hem ei~varen. De laatste patient wordt
via de - soms zelfs open - deur of gipsen
tussenwand volledig op de hoogte gebracht van de
medische toestand van de andere wachtenden,
terwijl zijn eigen geheim ongehoord zal
wegsterven tegen de wanden van een verlaten
wachtkamer.
Het is vooral de middengroep die, luisterend naar
de vaak duidelijke stem van de medicus aan gene
zijde van de muur, zweet bij de gedachte dat hun
kwaaltje via de 'intercom van nonchalance' op
straat komt te liggen. Een 60-jarig 'galblaasje'zal
over die publiciteit niet zo inzitten, maar iemand
die doorzijn vrouw wordt geslagen of als 15-
jarige de uitslag van de zwangerschapstest komt
halen, zit niet te wachten op een witgejaste
stadsomroeper. En wie van zijn geneesheer te
horen heeft gekregen dat-ie nooit meereen echte
man zal zijn, durft na dat gesprek zelfs zijn jas
niet meer op te halen in de wachtkamer.
Bent u ziek, nieuwsgierig èn verlegen, zorg er dan
voor als laatste bij een arts met een drukke
praktijk aan de beurt te komen. Op een topdag
kan u dat wel tien jassen opleveren.
Bij de provinciale VW in Almelo
zijn ze het er allemaal over eens:
Overijssel is een fietsprovincie bij
uitnemendheid. Ook een provincie
voor een korte vakantie. Voor doe-
vakanties zoals kanoën, paardrij
den, wandelen en... fietsen. Tien
tallen kilometers fietspad zijn door
de provincie gestrooid, aangelegd
door gemeenten, provincie, recrea
tieschappen, samenwerkingsver
banden en noem maar op. „Maar
de fietsprovincies moeten elkaar
niet als concurrent gaan zien", zegt
Gerd-Jan Jacobs in Almelo. „Je
moet grensoverschrijdende fiets
routes gaan maken. Grensover
schrijdend wat provincies betreft,
maar ook wat de Nederlands-Duit
se grens aangaat".
In het Duitse Steinfurt zegt Jürgen
Steiner, directeur van de overkoe
pelende VW-organisatie 'Grünes
Band' hetzelfde. 'Zijn' 100 Schlös-
ser Route sluit aan op de Gelderse
Kastelenroute. Overigens is die
route onlangs uitgebreid met het
Tecklenburger Land, waardoor het
aantal burchten met 50 kon wor
den uitgebreid. „Ons paradepaard
je", weet Steiner. Op de Utrechtse
vakantiebeurs ontmoette hij veel
interesse voor deze 1.200 kilometer
lange rondrit.
„De mooiste kastelen van de 100
Schlösser route? Dan moet u in het
zuiden van Münsterland zijn. Al
lereerst hebt u dan het grootste
kasteel, het Versailles van Westfa-
len, slot Nordkrichen. Vervolgens
Burg Visschering (met museum)
bij Lüdinghausen en daarna kas
teel Westerwinkel bij Ascheberg-
Herbern. Al die kastelen zijn voor
het publiek toegankelijk. Boven
dien kun je ze op één dag bezoe
ken. Misschien niet per fiets, maar
zeker met de auto".
Als andere high lights noemt Stei
ner kasteel Anholt (vlak over de
Nederlands-Duitse grens bij het
Gelderse Gendringen), een eind
verderop kasteel Raesfeld en tot
slot kasteel Lembeck bij Dorsten.
Maar Steiner weet als geen ander,
dat op een aantal van 150 kastelen,
er buiten deze zes nog legio andere
mogelijkheden zijn. Een groot aan
tal historische huizen en kastelen
is echter - evenals als dat het ge
val is in Overijssel en Gelder
land - niet voor het publiek toe
gankelijk om de doodeenvoudige
reden dat ze particulier bewoond
worden.
Geen windeieren
Dat het fietsen een gebied van
Münsterland geen windeieren legt,
komt onder meer tot uitdrukking
in het aantal overnachtingen. In
enkele jaren tijd is dat gestegen
van 1,2 naar 3 miljoen. Steiner zegt
dat het fietstoerisme voor een be
langrijk deel verantwoordelijk is
voor deze stijging. Daarbij ver
wacht hij voor watetreft de nabije
toekomst veel van ie Nederlandse
markt, die hij in Utrecht voorzich
tig heeft verkend. „Nederland is in
dat opzicht nieuw voor ons", zegt
hij er op rekenend dat het wegval
len van de Europese binnengren
zen met ingang van 1993 de trek
naar Münsterland eens te meer zal
vergemakkelijken In zijn be
schouwingen neemt hij ook de
'Pattkes-fahrten' mee, waarbij ge
fietst kan worden langs oude land
wegen, die allerlei dorpjes met el
kaar verbinden en waarop relatief
weinig autoverkeer voorkomt.
In Overijssel hebben de vijf ge
meenten, die zich verenigd hebben
in de Hof "an Twente, in de roos
geschoten met een prachtige 95 ki
lometer lange fietsroute, die door
Markelo, Diepenheim, Goor, Stad
en Ambt Delden voert. De fietser
komt langs allerlei bezienswaar
digheden, variërend van watermo
lens tot musea en Saksische boer:
drijen, van kastelen tot parken en
kerken. Ruim 215 kilometer fiets
pad is er in Twente aangelegd; op
dit ogenblik wordt er aan gedacht
de verharding met behulp van ge
broken puin te vervangen door as
falt of beton. Adjunct-directeur F.
Swennenhuis van het Samenwer
kingsverband Twente (Ootmar-
sum) zegt, dat de ingroei van on
kruid te groot dreigt te worden.
„Bovendien mogen we niet achter
blijven bij regio's als Drenthe en
de Veluwe waar op dit ogenblik as
falt op de fietspaden wordt ge
legd".
Asfaltlaag
Het idee van asfaltlinten-als-fiets-
pad wordt ingegeven door het
standpunt, dat het Samenwer
kingsverband Twente chemische
onkruidbestrijding uit zijn boekje
heeft geschrapt. „Maar eigenlijk is
het niet mogelijk", aldus Swen
nenhuis. „De 50 tot 60 centimeter
brede, paadjes zijn soms nauwe
lijks meer te berijden. Vooral niet
in het voorjaar en tijdens de
herfst".
Het Samenwerkingsverband be
reidt voorstellen voor om 80 tot 100
kilometer fietspad in Twente van
een asfaltlaag te voorzien. Kosten:
ruim 1 miljoen gulden. Swennen
huis rekent er echter op dat het on
derhoud goedkoper zal uitvallen
- thans een half miljoen gulden,
waarvan de provincie Overijssel de
helft voor haar rekening neemt -
terwijl de aantasting van natuur en
landschap zijns inziens meevalt.
Het Samenwerkingsverband wil
de fietspaden in met name de
Twentse natuurgebieden asfalte
ren, omdat daar de ingroei van on
kruid en dergelijke het grootst is.
Swennenhuis: „Bovendien kun je
door de mensen via een bepaalde
route door of langs een natuurge
bied te sturen, de kwetsbare plek-
'ken beter beschermen". Hij is van
mening dat dit dè benadering is
voor het toekomstige natuur- en
landschapsbeheer: geen hek er
omheen met bordjes Verboden
Toegang, maar mensen daar naar
toe brengen, waar de natuur 'het
kan hebben' en waarbij de kwets
bare gebieden worden ontzien.
„Op die manier hoeven natuur en
recreatie elkaar niet te bijten", al
dus Swennenhuis, die ook bij
Staatsbosbeheer een wat genuan
ceerdere houding omtrent dit on
derwerp bespeurt. In dat opzicht
wil Swennenhuis meer picknick
plaatsen en andere voorzieningen
langs toeristische routes.
Salland-routes
In Salland wordt het fietspad langs
het kanaal Raalte-Deventer aange
prezen en verder de paden door al
lerlei landgoederen zoals in de
buurt van Dalfsen, Holten en Om
men. Het recreatieschap Salland
(zetelend in Schalkhaar) beheert
ook ruim 200 kilometer fietspad.
Daar komt nog het nodige bij zoals
een fietspad door het Ravijn in
Hellendoorn. Dat pad gaat van oost
naar west lopen, waardoor de erg
ste hellingen worden vermeden.
Want daardoor is deze regio (inclu
sief Münsterland) zo geschikt voor
het fietstoerisme: het ontbreken
van echte heuvels en bergen, waar
door fietsen niet alleen een affaire
wordt voor conditietrainers, maar
ook voor mensen- met wat minder
uithoudingsvermogen.
Overijssel kent tal van fietsroutes.
Bijvoorbeeld achttien ANWB-rou-
tes, welk aantal de komende jaren
wordt opgekrikt naar 33. Afgezien
van de drie Hof van Twente-routes
is er rond Diepenheim de zes Kas
telenroute (26 km. lang) uitgezet.
Een Drie Kastelentocht (17 kilome
ter lang) vindt men rond Olst. En
in de buurt van Dalfsen en Raalte
is de 45 kilometer lange route ge
markeerd. die bekend staat onder
de naam 'Fietsen langs kastelen en
Landhuizen'. Heel populair (met
zo'n 1.000 overnachtingen) is de
Saksische Boerderijentocht rond
Oldenzaal, Vasse, Tubbergen. Her-
tme en Delden. waarbij de fietser
via een zesdaags arrangement in
het stroomgebied van de Dinkel en
het Lutterzand terecht komt. Ook
het Springendal en de Bergvennen
in de gemeente Denekamp doet zij
aan. Bij al deze routes is er sprake
van speciale VW-arrangementen,
waarbij de fietser overnacht in fa
milie-hotels en op verzoek de baga
ge krijgt nagezonden.
Kortom, een all in-pakket, dat hem
per fiets door een bepaald deel van
Overijssel brengt. Het aantal boe
kingen voor deze arrangementen
is vorig jaar ten opzichte van 1990
met 40 procent gestegen. En de
maanden van dit jaar laten een
zelfde stijging zien in vergelijking
met dezelfde periode van het afge
lopen jaar. Met name inwoners uit
de randstad ontdekken Overijssel
op deze manier; het aantal buiten
landers dat de provincie op deze
manier 'doet' is niet groot, of
schoon het stijgt. Overigens 'ver
koopt' Overijssel zich wel op deze
manier aan het buitenland. Dat ge
beurt samen met de drie noordelij
ke provincies ('The top of Hol
land'), waarbij niet alleen Duits
land en Frankrijk worden bereikt,
maar ook Denemarken.
Camping geopend
vlakbij Expo '92
Op de rechteroever van de rivier
Guadalquivir, recht tegenover het
toneelstellingsterrein van Expo
'92, is de 'Camping Giralda' geo
pend. De camping wordt slechts
door de rivier van het Expo-terrein
gescheiden; de oversteek per boot
duurt 6 minuten. De camping is ge
opend tussen april en oktober, dus
zolang de Expo '92 duurt. Naast de
campingplaatsen voor tenten, ca
ravans en dergelijke staan er op
het campingterrein ook enkele
bungalows en is er ook een herberg
met kamers waarin stapelbedden
staan. Er is in de herberg geen bad
kamer, maar men kan gebruik ma-
ken van de algemene douche- en
wasruimten op de camping. De
camping beschikt over een groot
aantal voorzieningen zoals ver
huur van campingmateriaal, su
permarkt, eerste hulppost, tele
fooncabines en een kluis waarin
men zijn waardevolle spullen kan
opbergen. Voor meer informatie,
reserveringen en dergelijke kan
men zich wenden tot het postadres
van Camping Giralda: Louis Ca-
darso 14-portal 2-2°B, 41003 Sevil-
la. De camping is telefonisch te be
reiken via de telefoonnummers 09-
34 5 4530517/4530535.
Voor 267 kilometer
aan autosnelwegen
erbij in Spanje
De drie Spaanse hoofdsteden van
1992 zijn sinds kort met elkaar ver
bonden via nieuwe autosnelwegen,
die een totale lengte hebben van
267 kilometer. De belangrijkste
openstelling is wel de ruim 69 kilo
meter die nog ontbrak aan de auto
snelweg N-IV tusen Sevilla en Ma
drid.
Met de openstelling van deze weg
gedeelten kan men nu theoretisch
gesproken van Barcelona naar Se
villa rijden via Madrid in iets meer
dan acht en een half uur.
Hieronder een overzicht van de be
langrijkste weggedeelten en rond
wegen die in de maand april geo
pend zijn:
- toegangsweg naar de haven van
Avilés: 2,1 km
- weggedeelte Milagros-Aranda de
Duero: 19,9 km
- weggedeelte Cornella-Hospita-
let: 2,4 km
- weggedeelte Trinidad-Conreria:
5,2 km
- rondweg naar Olot: 4,5 km
- weggedeelte Navalcarnero-Tala-
verffde la Reina: 15 km
- weggedeelte Malpartida-Aliseda:
25,2 km
der meer onder begeleiding van
een sportarts.
Cultureel
Cultureel heeft Murau ook het no
dige te bieden in het Renaissances-
lot en het bekende Schwarzen-
berghuis. Elke zondag zijn er 's zo
mers concerten. Over cultuur ge
sproken, ook Schladming in Stier
marken heeft deze zomer voor de
liefhebbers een zeer gevarieerd
aanbod. Voor de 15e keer vindt van
12 juli tot 5 augustus de zogenoem
de cultuurzomer plaats. Niet alleen
muziek, maar ook kunstseminars
voor plastieken, tekenen en schil
deren zijn in de aanbieding. De
'Steirische Landesausstelleung' in
het op 35 kilometer van Schlad
ming liggende Trautenfels onder
het motto 'Lust und Leid' met ba
rokke kunst vormt tot 18 oktober
het hoogtepunt dit jaar.
Tot de nieuwigheidjes behoort in
1992 ook het door Schladming en
Rohrmoos bedachte 'milieu-bele-
vings-ticket'. Daarmee kan onbe
perkt gebruik worden gemaakt
van kabelbanen en lijnbussen voor
een luttel bedrag van 55 gulden
voor zes dagen; kinderen tot zes
jaar kunnen zelfs voor niets mee.
Bedoeling is onnodige aantasting
van het milieu door autogebruik
tegen te gaan. Het nabij gelegen
Dachstein-gebied organiseert dit
jaar voor het eerst het zogenoemde
Gletscher-feest op meer dan drie
duizend meter hoogte. Een prima
plek om ook 's zomers eens lekker
uit je dak te gaan.
Tamelijk onbekende vakantie-
gebieden in Waals-Brabant
Steeds meer mensen monteren een fietsdrager achterop hun auto om hun liefhebberij elders te kunnen uitoefenen
Het bekende slagveld bij Waterloo, waar een nagespeelde Napole
on in 1985 de beroemde slag van 170 jaar eerder nog eens dunne
tjes over deed
FOTO AP
Deze geheel uit hout vervaardigde zaag treft de vakantieganger aan in de
buurt van Murau. Zoals meer uit dit materiaal gefabriceerde zaken de aan
dacht trekken tijdens het nemen van de Houtroute.
FOTO PR
Oostenrijk doet er net als andere
op toerisme mikkende landen van
alles aan om zich in de gunst van
de vakantieganger te blijven ver
heugen. De creativiteit van de ma
nagers in deze 'schone industrie'
tonen daarbij een vindingrijkheid,
waar collega's in andere oorden bij
na een puntje aan kunnen zuigen.
Maar wat wil je ook in een land,
waarin de bergtoppen ver hemel
waarts wijzen en dat wemelt van
nostalgie en traditie.
Mooi voorbeeld van een zeer ge
richte, op één thema gebaseerde
nationale aanpak was het Mozart-
jaar in 1991. In het kader van de
honderdste geboortedag organi
seerde bijkans heel Oostenrijk tal
van manifestaties, die de toeristen
naar het Alpenland moesten lok
ken. Hetgeen massaal geschiedde,
waarbij menig debuterend bezoe
ker bepaald niet werd teleurge
steld. Al was het maar door bijvoor
beeld de kwaliteit van de Oosten
rijkse keuken, die de Belgische
'cuisine' naar de kroon steekt. Het
geen een prestatie op zich mag he
ten. want naar de smaak van vele
gastronomen hebben onze zuider
buren hun nog wat zuidelijker ope
rerende collega's inmiddels al lang
en breed afgetroefd.
Maar terug naar Oostenrijk, en
meer in het bijzonder Stiermar
ken. Dit bondsland (lees: provin
cie) van de Alpenrepubliek heeft
zichzelf al eerder geafficheerd als
niets minder dan het het 'Groene
Hart van Europa'. Voor dit jaar en
vooral gericht op de Nederlandse
markt is daar nog een slogan aan
toegevoegd: Stiermarken is het
Gelderland van Oostenrijk. Dat wil
zeggen bosrijk en gevarieerd qua
natuurschoon.
Hout
Het plaatsje Murau vormt daarbij
een in het oog springend plekje,
dat zich graag ziet opgestoten in de
vaart der volkeren onder het the
ma 'hout'. Om zich nadrukkelijk te
profileren heeft Murau zodoende
bijvoorbeeld een houtroute aange
duid waarlangs liefhebbers zich
met verschillende middelen van
vervoer kunnen verplaatsen. Over
150 kilometer voert die route onder
meer langs het houtmuseum en tal
van werkplaatsen, waar belang
stellenden zelf het nobele hand
werk kunnen bedrijven.
Maar Murau heeft meer in de aan
bieding. Het plaatsje, dat centraal
in een denkbeeldige driehoek ligt
gevormd door de provincies Stier
marken, Salzburgerland en Karin-
thië, kent al een prima klimaat.
Het ligt namelijk aan de zuidkant
van de hoofdkam van de Alpen en
heeft daardoor weinig neerslag.
Ook per trein, nabij gelegen sta
tions Radstadt en Unzrnarkt. is het
gebied goed te bereiken, hetgeen
openingen biedt voor vooral fiet
sers en wandelaars. Voor deze
sportieve lieden heeft Murau bij
voorbeeld dit jaar zo waar enige
primeurs.
Fietsers
kunnen
uitgebreid aan
hun trekken
komen in
Stiermarken.
Zoals deze
dames, wie op
het
richtingenbord
zelfs de weg
naar de meest
nabij gelegen
uitspanning
wordt
gewezen.
FOTO: PR
Voor de eerste keer werd een heu
se fietsweek, de Tour de Mur, ge
houden over 280 kilometer in ze
ven etappes, die ook Murau aan
deed. De pedaleurs begonnen op 1
mei op de plaats waar de rivier de
Mur ontspringt en finishten bij de
staatsgrens met Slovenië. Een an
dere tocht, de Samson-marathon
wordt op 12 juli gehouden. Een rit
over 200 kilometer, met duizend
deelnemers en een hoogteverschil
van maar liefst vijf kilometer. Ook
een première vormt dit jaar een
(bergbe)klimcursus. Na een test
vorig jaar gaat die nu officieel van
start.
Over alle activiteiten in Murau en
omgeving kijkt min of meer denk
beeldig Samson uit. Deze bijbelse
figuur kreeg in de zeventiende en
achttiende eeuw letterlijk gestalte
met z'n vijf meter hoogte en 80 ki
logram gewicht (te dragen door
een sterke man) tijdens processies.
Nu is de figuur nog slechts 'in ac
tie' te zien in Murau en Krakaudorf
en geeft acte de présence bij tal
van enenementen, zoals eerderge
noemde fietstocht.
Over fietsen sprekend is het ver
meldenswaard dat het plaatsje
Burgau in oostelijk Stiermarken
zich afficheert als Fietsersdorp.
Het gebied heeft zestig kilometer
gemarkeerde fietspaden in een af
wisselend landschap met soms
'hellingen' van 30 tot 40 procent.
Een serviceplaats bij mankemen
ten en een 'repatrierings-telefoon-
dienst' behoren tot het aanbod.
Burgau legt eer in met het organi
seren van fitness-fietsweken, on-
Er loopt een taalgrens door de provincie Brabant,
maar wie er op vakantie gaat, zal daar weinig moei
te mee hebben. Gastvrijheid wordt in heel België
geboden, aantrekkelijk zijn alle provincies, Vlaams
dan wel Waals, maar verrassend is Waal-Brabant
ook nog, omdat er tamelijk onbekende vakantiege-
bieden zijn te ontdekken.
Speciaal voor dit gebied is nu een gids samenge
steld, die opent met informatie over Brussel als
hoofdstad van Europa. Dan volgt een uiterst nutti
ge opsomming van alle toeristische diensten (met
de telefoonnummers) in dit gebied. Waals-Brabant
wordt voorgesteld aan de hand van zijn acht vallei
en; waarbij het Slagveld bij Waterloo nog altijd
de grote publiekstrekker een eigen hoofdstuk
krijgt.
Opvallend is de overzichtelijke indeling met bij
voorbeeld onder 'Gastronomie' een opsomming
van streekgerechten en onder 'Logies' worden alle
soorten van overnachting vermeld van luxueus tot
betaalbaar. Deze gids verrast door specialiteiten als
de Collegiale Sint-Gertrude in Nijvel, het Mole
naarsmuseum in Braine-Le-Chateau, of het Mu
seum van het Water in Genval, en in Limal het
unieke Levend Museum van de Waterplanten. Ze
ker aanbevelenswaardig is ook een bezoek aan Lou
vain-La-Neuve, het Waalse Leuven, dat de auto's
laat parkeren onder het stadje, waar voetgangers
zich vrij voelen in hun bewegingen.
Tussen Rebecq en Rognon rijdt door de Vogel-Val
lei een toeristisch treintje: 'Le Petit Train du Bon-
heur'. Over 'Walibi', het pretpark bij Wavre, vindt je
er ook informatie in. Nauwelijks bekend is dat er
bij Ottignies een 'Bois des Réves' ligt, een wildpark
en vogelreservaat. De achterzijde van deze prach
tig uitgevoerde gids geeft een kaartje van 'Brabant
Wallon': een deel Brussel en een deel Brabant. Het
Belgisch Verkeersbureau in Amsterdam verschaft
deze gids op aanvraag.
