uizend muzikanten op
orth Sea Jazz Festival
K
Anna Prucnal moet het zonder stem stellen
10.000
Discussie over
discipline in
militaire dienst
KUNST/RTV
mm
pantalons
van jWvoor Pianos' voor
van^i van^wuw" -
*3T sST <v<^ fgr Ktr <yfr *3T
WT^ .frT
dïederlandse beurzen voor
laamse auteurs
mm
29 3829 29)
I,} 1STERDAM Het Fonds voor de Letteren heeft voor het
rst in zijn geschiedenis werkbeurzen toegekend aan vier
lamse auteurs en vertalers. Het gaat. om de auteurs Paul Claes
Pol Hoste, de jeugdboekenschrijfster Gil van der Heyden en
'dichter Leonard Nolens. In totaal hebben negentien Vlamin-
i een werkbeurs aangevraagd. Het Fonds voor de Letteren
ift dit gisteren bekendgemaakt. Volgens de directeur van het
ids. Sylvia Dornseiffer, gaat het in principe om eenmalige
kenningen, omdat de Vlamingen bij de Belgische evenknie
Jr teten aankloppen voor een werkbeurs. Het is evenwel nog niet
ljj^e delijk wat de werkbeursregelingen voor hen zullen inhouden.
definitieve vaststelling van de hoogte van de werkbeurzen zal
:rom worden uitgesteld totdat ook de Vlaamse werkbeurstoe-
ïningen bekend zijn. Duidelijk moet nog worden hoe even-
j-je el dubbele subsidiestromen vermeden kunnen worden.
Anna Prucnal zingt chansons van on
der meer Brei, Moussorgski, Mousta-
ki, Musy, Poulenc en Weill, op teksten
van Brecht, Fassbinder, Mailland, Pa-
solini en anderen. Piano: Michel Tar-
dieu. Gehoord gisteravond in de
Leidse Schouwburg.
Achttien jaar geleden moest zij
Polen verlaten omdat de rege
ring haar spraakmakende op
treden in Sweet Movie' van
Makavejev niet kon velen.
Ze ging in Frankrijk leven,
speelde toneel van Brecht, Io-
nesco en Sobol, acteerde in
films van regisseurs als Wajda
en Fellini ('Vrouwenstad'),
deed opera's en werd chanson-
nière. Frankrijk liep warm
voor haar doorleefde zang en
Le Figaro prees haar als 'Le
grand cri'. Drie jaar geleden
keerde ze in het gezelschap
van Mitterrand terug naar haar
geboorteland en bij het staats
banket kwam ze te zitten te
genover de generaal die haar
vijftien jaar eerder had uitge
wezen. Anna Prucnal heeft
veel meegemaakt, en de stem
van Anna Prucnal heeft te veel
meegemaakt: ergens in de
laatste periode is voor Le
grand cri de crisistijd aange
broken.
Gisteravond begon ze voor een
mager gevulde Leidse
Schouwburg met het zelfge
maakte 'Ivre Vive', en het was
een schok om haar te horen
zingen: een stem die over de
hele linie in het slijm zat en net
boven het onderste octaaf al
begon vast te lopen in een op
geschroefd en machteloos ke-
lig geluid. Maar ook met een
kapotte stem valt mooi te zin
gen, iemand als Marianne
Faithfull heeft dat in een iets
ander genre in het nabije ver
leden zeer overtuigend bewe
zen. Prucnal voelde zich echter
aan haar stand verplicht om
telkens weer de hyperexpres
sie. explosies en hoge uithalen
te zoeken die voor het chanson
zo gebruikelijk zijn. Steeds
beet ze daarbij in het zand, en
af en toe ontkwam ze ook niet
aan een nogal gelikte pathe
tiek.
Op de schaarse momenten dat
ze gas terugnam en breekbaar,
zeg maar gebroken, durfde te
zingen was er muziek en geen
medelijden. In het Poolse 'Ko-
chanlowie z Kamiennej' bij
voorbeeld, en bij 'Le Nègre
Violet' dat ze eerst in gebro
ken, maar treffend Nederlands
voordroeg „lek hebb gedromd
dat ien un boordeel in San
Franciescoo een lhielhakleeu-
riege neehger...". Ook in
Weill's 'Alabama Song' („O we
must have whisky or we will
die") gedijde haar gekwetste
geluid nog wel, maar chansons
als 'Elizabeth' waren niet meer
dan onthutsende illustraties
van een stemprobleem.
De geluidsman deed zijn best,
kwam haar af en toe te hulp
met wat echo op de laatste let
tergrepen, Michel Tardieu zat
gedegen, maar niet echt geïn
spireerd piano te spelen, en
Anna Prucnal worstelde zich
door twee dozijn liedjes. Voor
die worsteling kreeg ze een
warm applaus, waarmee ze
dolblij was. „Je vous aime. lek
ou van juullie" verzekerde ze
ons en verliet het toneel.
disu
HAAG De trom-
tten kunnen weer
letteren: ook dit jaar
jgt Den Haag z'n North
a Jazz Festival. Op 10,
en 12 juli vindt voor de
'entiende maal het
leke jazzgebeuren
lats waarop heel wat we-
dsteden jaloers zijn, en
ditmaal duizend jazz-
izikanten zal herbergen
dertien podia in het
lagse Nederlands Con-
isgebouw.
ig jaar experimenteerden
organisatoren van North
Jazz Festival met een vier-
éstivaldag. Daarvan zijn ze
uggekomen. Fred Racké,
irdvoerder en voorzitter
de stichting North Sea
ïtivals: „Veel festival-gan-
•3 bleken die vief dagen toch
lang, te vermoeiend en te
leilijk te vinden met het oog
vrije dagen". Paul Acket
f zei eerder: „Een heleboel
ïnsen vonden zo'n rustige
tra North Sea-donderdag
achtig, maar er moest teveel
ld bij".
is het weer ouderwets drie
gen lang volgepakt met alles
met jazz te maken heeft,
de toppers van toen, tot en
de 'evergreens', de gehei-
Roberta Flack komt met een ei
gen band.
de publiekstrekkers, de nieu
we gezichten en de avant-gar
de. Jazz en wat er tegen aan
ligt.
Kopstukken
zangeres Roberta Flack met
een eigen band en'Sergio Men-
des en z'n Braziliaanse show
voor het allereerst, Gerry Mul
ligan, Lionel Hampton, de Ba-
sie-band. Candy Dulfer, Geor
ge Shearing en een 'tribute'
aan de overleden Miles Davis,
door de enigen die daar vol
gens de erven van de trompet
tist zelfstandig toe in staat zijn:
en Tony Williams. Daarnaast
zal de onverwoestbare Dizzie
Gillespie z'n wangen vol bla
zen om z'n 75ste verjaardag te
vieren met een 'Celebration
band' die er op papier erg mooi
uitziet: Freddie Hubbard, Red
Rodney, James Moody, Jimmy
Heath, en Slide Hampton. Een
stel pure en uitgelezen jazz
muzikanten van wie je wat
mag verwachten. Nog een paar
'highlights' voor de vuist weg
uit het scala aan artiesten: de
komst van de 80-jarige 'Godfa
ther' van de Afro-Cuban jazz,
Mario Bauza, met een orkest
van twintig man dat in het
kielzog van de hier nog niet
verschenen succes film de
'Mambp Kings' heet. Big
bands te over trouwens: naast
die van Hampton en Basie, de
big bands van Illinois Jacquet,
Louie Bellson, Cab Calloway,
McCoy Tyner, het Cubaanse
Irakere en natuurlijk die on
stuimige schare jonge Ameri
kaanse universiteits-big bands
en die van het Haagse Konink
lijk Conservatorium.. En als
het om veel rrioet gaan: wat
dacht u van achttien drum
mers uit Burundi die onder de
naam Batimbo samen met
saxofonist/fluitist Yusef Lateef
zullen optreden.
Hammondorgel terug
Gerry Mulligan komt met 'Re
birth of the cool', een van de
hoogtepunten van de jazz van
de jaren vijftig celebreren met
topmusici als Art Farmer en
Lee Konltz. Konitz zal ook te
horen zijn met het trio van Ne
derlander Rein de Graaff, Far
mer met Frans Eisen: het belo
ven stilistische hoogtepuntjes
te worden. Terug van wegge
weest is het Hammond-orgel:
de twee keien van de zestiger
jaren die toen voor diverse
jazz-hits zorgden spelen er sa
men op: Jimmy Smith en Jim
my McGriff. Uit Japan komt de
jazz-organist Toshihiko Kan-
kawa. Carlo de Wijs en Herbert
Noord komen met een 'organ
ensemble', Barbara Denner-
lein speelt er op (met die .unie
ke trombonist Ray Anderson
als gast) en ook Lester Bowie
komt met een groep rond het
orgel. North Sea Jazz afleve
ring zeventien biedt weer een
krantepagina vol namen, van
wie enkelen via recente cd's de
aandacht trokken: de Cubaan
se meesterpianist Gonzalo Ru-
balcaba, de zwarte Britse vi-
brafonist Orphy Robinson,
drummer Jack de Johnette,
zangeres Diane Reeves.
Herbie Hancock is eveneens van de partij
Voorafgaand aan de drie dagen
festival gaat het Midsummer
Jazz Gala, ditmaal in het Tuin
paviljoen. Met zanger Tony
Bennett als de grote attractie
en het stemwonder Rachelle
Ferrell die vorig jaar haar
North Sea-debuut maakte -
naast hem. De goede, oude
Skymasters verzorgen de Jazz
Dance Party. Op 9 juli. Ook op
die dag het jazz-festivalletje
voor de kinderen 'Gigs for
kids', nu in twee voorstellin
gen omdat de toeloop de laat
ste jaren steeds groter werd.
In de bezuinigingsronde van
WVC dreigt ook het North Sea
Jazz er 150.000 gulden bij in te
schieten. „Het geld zal de Ne
derlandse jazz elders beter ten
goede komen" zei de minister.
„Nee", zegt het North Sea bij
monde van Fred Racké: „De
minister vergeet de beursfunc-
tie van het North Sea voor Ne
derlands jazztalent. Ben van
der Dungen, Jarmo Hoogen-
dijk. Candy Dulfer, de Houdi-
ni's, Stochelo Rosenberg, ze
hebben de internationale bla
den en podia gehaald, mede
dankzij hun optreden in Den
Haag". Overigens hebben de
bezuinigingsplannen (voor '93)
geen effect op dit zeventiende
North Sea Jazz Festival.
Ook Grover Washington jr is te zien en te ho- Buddy Guy
FOTO'S PR ren op het North Sea Jazz Festival
Impact. Documentaire over de dienst
plicht. VARA-televisie. Nederland 2
om 23.00 uur. Vanavond.
HILVERSUM - Voor- en
tegenstanders van de
dienstplicht krijgen ruim
baan in de documentaire
die Cees Overgaauw voor
de VARA televsie-rubriek
'Impact' maakte. Cees
volgde een week lang acht
nieuwkomers van de
Lichting 92-4 in de Ber-
nhardkazerne in Amers
foort. Het levert vooral
een discussie op over dis
cipline.
Het aardige van dit werkstuk
is dat de VARA geen wijzend
vingertje gebruikt. „Die tijd is
voorbij", aldus eindredacteur
Kees Driehuis. Het is geheel
aan de kijker om na een tirade
van voor en tegens uit te ma
ken wat hij eigenlijk zelf van
de dienstplicht vindt.
De hele discussie rond de mili
taire dienst is een uiterst actu
eel onderwerp. Sommige men
sen vinden dat je die jongens
moet inzetten voor het milieu
en de gezondheidszorg bij
voorbeeld. Dat wordt als veel
nuttiger gezien. Bovendien zal
de commissie Meijer later dit
jaar minister Ter Beek het ant
woord op de vraag geven of de
dienstplicht eigenlijk nog wel
langer wenselijk of noodzake
lijk is. Documentaire-maker
Cees Overgaauw toont zich in
zijn vijftig minuten durende
werkstuk voor- noch tegen
stander van de dienstplicht.
„Ik vind wel dat er een leger
moet zijn", laat hij weten.
Overgaauw zet de verschillen
de meningen scherp tegenover
elkaar, terwijl op het terrein de
nieuwe rekruten de eerste
kneepjes van het marcheren
leren. Daarbij schildert de be
langenvereniging voor dienst
plichtigen de ANVM en WDM
zichzelf af als een uiterst over
bodig stelletje. Het enige
strijdpunt lijkt nog of soldaten
wel of" niet met hun handen in
de zakken mogen rondlopen.
Tweeluik
Als alles volgens plan verloopt
is dit werkstuk de eerste van
een tweeluik. Kees Driehuis:
„We willen de groep van acht
geportretteerden blijven vol
gen, zodat we in 1993 opnieuw
verslag kunnen doen van hun
ervaringen".
Voor Cees Overgaauw was het
de eerste kennismaking met
de kazerne. „Ik heb als 46-jari-
ge eindelijk ontdekt wat ik al
lemaal heb gemist, want ik
ben, net als de camera- en ge
luidsman, nooit in dienst ge
weest. En als ik nu terugkijk.
heeft de kaalheid van de ka
mers de meeste indruk op mij
gemaakt".
Dat de ploeg de kazerne mocht
betreden, is uniek. Cees: „Er is
nog nooit iemand geweest die
zo lang heeft mogen filmen.
We konden ook overal kijken.
Het enige dat niet onder de
loep mocht worden genomen,
was de binnenkant van een Le-
opardtank. Onze grootste han
dicap was dat we niets op
nieuw konden doen. Het
moest er dus telkens direct
goed opstaan. Je kunt moeilijk
van die jongens, die net aan
hun opleiding tot tankschutter
beginnen, en van de leiding
verwachten dat ze, alleen voor
de camera, dingen opnieuw
doen. Maar ik vond dat ze snel
gewend waren en eigenlijk
heel natuurlijk voor de camera
opereerden".
Discussie
Met een steeds heftiger wor
dende discussie over de diens
plicht, werd bij de VARA het
verlangen een programma ero
ver te maken steeds heviger.
De eerste plannen stammen
van zo'n anderhalf jaar gele
den. Cees: „Eerst wilden we
wachten tot de discussie echt
op gang kwam, tenslotte wordt
dat rapport eind dit jaar ver
wacht. Uiteindelijk hebben we
naar Defensie geschreven met
de vraag of we een lichting
mochten volgen. We kregen
een brief terug dat het kon, al
was de keuze zeer beperkt.
Daarom is het ook Amersfoort
geworden en hebben we be
hoorlijk moeten improviseren.
Ik wist bij voorbeeld van die
jongens absoluut niet wat ze
ervoor hadden gedaan. De
meesten bleken te hebben ge
werkt. Slechts een wil na zijn
diensttijd verder studeren. Ze
hadden allemaal zo iets van:
we zullen er maar het beste
van maken. Eigenlijk bestaat
ons leger uit een verzameling
vrijwilligers. Er zijn tegen
woordig zoveel manieren om
onder de dienstplicht uit te ko
men".
Groen
Zaken als motivatie-verande
ring of zich bekocht voelen, wil
Cees Overgaauw allemaal in
de tweede documentaire laten
zien. „Maar we blijven in de
kazerne, tenzij er afvallers
zijn. Dan gaan we misschien
even buiten met ze praten om
dat we natuurlijk graag willen
weten waarom".
'Lichting 92-4' is de laatste ei
gen documentaire in de serie
'Impact' van dit seizoen. Kees
Driehuis: „Maar we blijven be
staan. Volgend seizoen komen
we terug met twee maal in de
maand een documentaire,
maar dan op Nederland 3. Net
als nu zal de reeks voor de helft
uit aankopen en de andere
helft uit eigen materiaal be
staan".
