i
Thaise premier
Suchinda riskeert
volksopstand
WINNAARS
Video wint van de werkelijkheid in Los Angeles
Moslims alleen in strijd om Bosnië
Ui
paasvignettenpuz|9 9 2
BUITENLAND
agorno vecht door ondanks bestand
jidóeQoivumt
ZATERDAG 9 MEI 1992
;0E - Armeense troepen
>ben gisteren na zware ge-
;hten een groot deel veroverd
de belangrijke stad Sjoesja
lagorno-Karabach
gevechten, waarbij volgens
de partijen tientallen doden
gevallen, zijn de zwaarste dit
in de enclave waarop zowel
nenië als Azerbajdzjan aan
maakt.
t atselijke persbureaus meld-
I dat Armeniërs en Azerbajd-
jen, bewapend met tanks en
ire artillerie, straatgevechten
'e rden in Sjoesja. Volgens som-
te re berichten namen de ge
vechten bij het invallen van de
avond in hevigheid af.
Door de gevechten opnieuw te
doen oplaaien drijven beide par
tijen de spot met een officieel
staakt-het-vuren dat de presi
denten van Armenië en Azer
bajdzjan gisteren in Teheran slo
ten. De inname van Sjoesja zou
een belangrijke militaire over
winning zijn voor Armenië.
Rond Sjoesja staan installaties
waarmee Azerbajdzjan al maan
den lang raketten afschiet op
Stepanakert, de hoofdstad van
Nagorno-Karabach.
LOS ANGELES - Een week na het uitbreken
van de bloedigste rellen die Amerika sinds
lange tijd heeft gekend^ kunnen de Ameri
kaanse burgers nog steeds niet genoeg krij
gen van de beelden.
„En dan nu een nieuwe schokkende video-op
name van een aanval op een vrachtwagen
chauffeur", luidde afgelopen dinsdag de aan
kondiging op Channel 7.
Een ander station liet 'exclusieve amateur-vi
deobeelden' zien van de eerste rellen na de
uitspraak van het Rodney King proces. Een
bebloede man van Spaanse afkomst ligt op
zijn knieën omringd door zwarte aanvallers.
„Als u goed luistert, hoort u iemand zeggen:
laten we die blanke vermoorden", zegt de ver
slaggeefster. Haar collega's, met de gekwelde
blik in hun ogen die vereist is bij het brengen
van 'tragisch' nieuws, feliciteren haar met
deze primeur. „Ja, het is echt een aangrijpend
verhaal", zegt ze.
De Verenigde Staten leven de laatste tien jaar
steeds meer via de televisie. Natuurlijk gaat
Los Angeles, de hoofdstad van de nieuwe uni
versele cultuur, daarin verder dan andere
Amerikaanse steden. De afgelopen week
heeft de video-mythologie de werkelijkheid
zelfs verdrongen. Af en toe leek het erop dat
de hoofdrolspelers, van politie-agenten tot
plunderaars, rechtstreeks uit een bestaande
Hollywoodfilm kwamen.
Bijna iedereen droeg een videocamera met
zich mee. Voor de opsporing van plunderaars
gebruikt de politie van Los Angeles momen
teel video-opnamen die door de oproerkraai
ers zelf gemaakt zijn. Het is alsof Amerika
een leven zonder televisie niet de moeite
waard vindt.
De beelden van de mishandeling van Rodney
King werden door zwarten voorzien van rap-
muziek. De zwarten vinden dat Amerika niet
naar hen geluisterd heeft. Maar de Verenigde
Staten, en in het bijzonder Los Angeles, heb
ben wèl geluisterd. Zij zagen de nihilistische,
uiterst gewelddadige cultuur van de rappers
echter niet zo zeer als een protest tegen de so
ciale wantoestanden, maar meer als een
uitingsvorm van een geheel andere wereld.
Dit beeld van een 'vreemde' wereld had de
blanke jury ook in gedachten toen ze de poli
tie-agenten vrijsprak. De politie in Los Ange
les wordt door de blanke inwoners gezien als
een beschermend leger.
De stad Los Angeles zoals die nu op video is te
zien, weerspiegelt de donkere kant van de sa
menleving die meer en meer het beeld van
palmbomen, zwembaden en mooie snelwegen
aan het verdringen is.
Op slechts een paar minuten afstand van de
glamour en de glitter, van de wolkenkrabbers
en de restaurants die vijf soorten mineraalwa
ter op hun menu hebben staan, ligt 'de zone',
een plaats die we allemaal kennen van de tele
visie, waar bendes en zwaar bewapende poli
tie-agenten het straatbeeld bepalen.
George Holliday, de amateurcameraman die
de mishandeling van Rodney King op video
vastlegde, maakt intussen reclame voor een
videoband waarop hij laat zien hoe je geld
kunt verdienen aan je eigen 'home video'.
The Times
stuur
idrij
De Thaise
mier Suchinda Kra-
yoon heeft gisteren in
istekf televisietoespraak' i
;d dat hij nooit zal aftre-
ïgekjn, tenzij hij daartoe
rdt gedwongen door
parlement. Duizenden
nonstranten eisten
jjr de vijfde achtereen-
n glgende dag dat Krapa-
n gr oon plaats maakt voor
id gekozen premier,
het v ein het hele land uitgezon-
televisietoespraak zei Su-
ïda dat hij zich realiseerde
de situatie in geweld kan
hiarden. De voormalige le-
agen :hef verklaarde dat hij
Da i premier had willen zijn,
e jai ir dat hij door de coalitie-
irere ijen was benoemd na de
iezingen in maart. De coa-
t wedie achter het leger staat,
•f n ïigde gisteren opnieuw
steun aan Suchinda.
de toespraak trokken tien
duizenden demonstranten op
naar het koninklijk paleis en
het parlement, maar de politie
hield ze tegen. „Als jullie het
volk willen doden, dood mij, de
eerste persoon", zei de dissi
dentenleider Chamlong Sri-
müang aan het hoofd van de
stoet tegen de politie.
Demonstranten en oppositie
partijen hebben de koning van
Thailand, Bhumipol Adulya-
dej, gevraagd in te grijpen en
ervoor te zorgen dat Suchinda,
die vorig jaar als legerleider
een militaire staatsgreep tegen
de toenmalige gekozen rege
ring leidde, aftreedt.
De demonstratie van gisteren
was een voortzetting van die
van donderdag. De hele nacht
door werden op een veld in de
hoofdstad Bangkok toespra
ken gehouden en werd er mu
ziek gemaakt. Het leger ver
spreidde gisteren vanuit vlieg
tuigen pamfletten waarop de
demonstranten werden opge
roepen naar huis te gaan en
het oplossen van de problemen
over te laten aan regering en
parlement.
De zeer populaire Chamlong,
de leider van de pro-democra
tische partij Palang Dharma,
voert al zes dagen lang een
hongerstaking voor het aftre
den van Suchinda. De boed
dhist Chamlong is een voor
beeld voor velen en als hem
iets overkomt zou dat een
volksopstand tot gevolg kun
nen hebben. Gisteren maakte
Chamlong, die normaal ge
sproken slechts een vegetari
sche maaltijd per dag eet, een
zeer zwakke indruk. Hij heeft
gezegd te verwachten dat hij
nog maar een paar dagen te le
ven heeft.
Chamlong en de leider van een
andere oppositiepartij, Chava
lit Yongchaiyudh, wijzen de
door de regering aangekondig
de grondwetswijzigingen af.
Zij hielden de demonstranten
voor dat het aftreden van Su
chinda de enige acceptabele
oplossing was.
Liggend op zijn knieën probeert deze Thaise student bij de politie-ai
„FBI heeft bewijs
Libisch terrorisme"
PARIJS - Het Franse week
blad Le Point meldt dat de FBC
het bewijs heeft dat Libië de
hand heeft g^had in de bom
aanslag in 1989 op een Frans
verkeersvliegtuig boven de Sa
hara, waarbij alle 170 inzitten-;
den de dood vonden. Volgens-
Le Point heeft de FBI op de
plaats waar brokstukken van-
de DC-10 van UTA neerkwa
men, een slechts twee centi-;
meter groot elektronisch on
derdeel van het ontstekings
mechanisme van de bom ge
vonden. Bij naspeuringen in
de afgelopen maanden hebben
rechercheurs van de FBI de.
herkomst van het onderdeel;
getraceerd. Het onderdeel
kwam van het bedrijf Tai Youn
op Taiwan en maakte deel uit
van een partij van 350 stuks,
die werden verkocht aan het
bedrijf Grasslin in Freiburg in
Duitsland. De onderdelen wer
den doorverkocht aan een on
deraannemer die zaken doet
met verscheidene Arabische
landen, aldus Le Point. Een
functionaris van de niet bij
naam genoemde onderaanne
mer vertelde het blad dat en
kele onderdelen werden ver
kocht aan „een ambtenaar van
de regering in Tripoli". De FBI
ontdekte dat de betrokken
ambtenaar gespecialiseerd
was in luchtvaartbeveiliging
en dat het onderdeel officieel
werd aangekocht om vlieg-
veldbebakening in- en uit te
schakelen, aldus het blad.
k
beraal abortus-wetsvoorstel
nieuwe tegenslag voor Kohl
SN - De Duitse coalitie-partijen FDP en CDU hebben het
oppositiepartijen SPD en Bündnis 90 op een akkoordje
id k ooid wat betreft de hervorming van abortus. Het voorstel, dat
rdeze maand door de bondsdag besproken zal worden, is
nen er meteen aangevallen door coalitie-partij CSU, die niet be-
in k ken was bij de opstelling ervan. Het akkoord betekent een
ior we tegenslag voor bondskanselier Kohl, die de regerings-
weitie (FDP en CDU/CSU) steeds meer verdeeld ziet raken. In
liet! nieuwe wetsvoorstel wordt het vrouwen toegestaan binnen
ilf weken een abortus te ondergaan mits zij eerst een arts
l zit jen geconsulteerd over alternatieven, een voorstel dat bijna
ctïe eenkomt met de oude Oostduitse wet. Sinds de eenwording
je h Duitsland in 1990 zijn er bij onze oosterburen op het gebied
abortus twee vormen van wetgeving: een liberale in het oos-
eb ke gedeelte, waarbij abortus tot aan de twaalfde week van de
rd i ngerschap toegestaan is, en een strengere wetgeving in het
Onz lelijke gedeelte van Duitsland. Daar is abortus verboden, be-
p rn re op medische indicatie en om urgente sociale redenen.
et v
Na monsterverbond tussen Serviërs en Kroaten:
'A
,y
-L
SS-
Grote schoonmaak
Vuilnisophalers en straatvegers zijn gisteren voor zonsopgang in de
straten verschenen om tonnen afval te lijf te gaan en bussen en me
tro's vervoerden Duitsers weer naar hun werk, nadat donderdag een
compromis was bereikt in het loongeschil dat de oorzaak was van
een elf dagen durende staking van overheidspersoneel in Duitsland.
Naar verwachting zal het een paar dagen duren voordat de achter
stand bij het ophalen van vuilnis en de postverwerking is ingelopen.
De ambtenarenstaking in Duitsland mag voorbij zijn, maar dat bete
kent niet dat de arbeidsonrust in het land is verdwenen. Rond 80.000
werknemers in-de metaalsector hielden gisteren werkonderbrekin
gen om hun eis aangaande een loonsverhoging van 9,5 procent
kracht bij te zetten. Werkgevers bieden slechts 3,3 procent. Dinsdag
houdt de IG-Metall, de grootste en machtigste vakbond van Duits
land, een peiling onder zijn leden over de stakingsbereidheid. Ook in
de bouw en bij druk- en papierbedrijven is het arbeidsconflict hoog
opgelopen en gaapt er een brede kloof tussen de eis van de vakbon
den en-het aanbod van de werkgevers.
FOTO: EPA
LJUBLJANA - Zelfs de
meest gematigde en opti
mistische moslim kan er
niet meer omheen! Bos-
nië-Hercegovina is ten
dode opgeschreven. Nu de
Serviërs en Kroaten open
lijk afspraken hebben ge
maakt de buurrepubliek
Bosnië-Hercegovina te
verdelen en de VN weige
ren op korte termijn een
vredesmacht te sturen, lij
ken de moslims hun laat
ste kans op het behoud
van hun eigen republiek
te hebben verloren.
Hoewel met veertig procent
van de bevolking de grootste
etnische groep in Bosnië, wor
den hun nationale aspiraties
vermalen tussen die van de
Kroaten en de Senders. Nog
geen maand na officieel door
Europa en de VS te zijn er
kend, dreigt de moslimstaat
militair te worden opgedeeld
tussen zijn buurstaten.
Het zuidwesten wordt groten
deels door Kroatische milities
gedomineerd, vanuit het oos
ten rukken de Servische vrij
willigers op. Beide strijdgroe
pen zeggen hun nationale min
derheden in Bosnië te bescher
men. De Kroaten namen de
wapens ter hand om hun door
de Serviërs en het leger be
dreigde nationale minderheid
in Bosnië te verdedigen. De
Serviërs zeggen hun ortho
doxe natiegenoten te bescher
men tegen de Kroatische ka
tholieken en het opkomende
moslimfundamentalisme.
Waarom het daarvoor nodig is
om middeleeuwse steden als
Sarajevo en Mostar in puin te
schieten en complete moslim
gebieden in te lijven bij de-Ser
visch gedomineerde streken,
behoeft volgens hen geen uit
leg. Een ieder die dat niet be
grijpt, kent de geschiedenis en
de sentimenten van de Balkan
niet.
De enige partij die nog voor
het behoüd van Bosnië als een
onafhankelijke staat strijdt,
zijn de moslims. Weliswaar
vechten zij daar waar uitkomt
zij aan zij met de Kroaten te
gen de resten van wat ooit het
federale leger van Joegoslavië
was, maar dat is meer uit nood
dan uit liefde. „Uiteindelijk
staan we alleen", realiseerde
'een met groene baret getooide
moslimstrijder zich al kort na
de onafhankelijkheid in Sara
jevo. Deze week bleek zijn ge
lijk toen uitkwam dat Serviërs
en Kroaten afspraken hadden
gemaakt over de 'vreedzame
opdeling' van Bosnië-Hercego
vina.
Monsterverbond
Daarmee is een oude angst van
de moslim-bewoners van deze
republiek bewaarheid gewor
den. Al sinds de opkomst van
nationalisme in Servië en
Kroatië waarschuwen zij dat
de beide republieken hun on
derlinge haatgevoelens wel
eens opzij zouden kunnen
schuiven om ten koste van de
tussen hen ingeklemde mos
limrepubliek een monsterver
bond te sluiten. De Serviërs
rijgen op die manier via Bosnië
de al eerder op Kroatië vero
verde gebieden aaneen, de
Kroaten halen hun voordeel
doordat hun republiek verder
buiten schot kan blijven. Tege
lijkertijd compenseren de
Kroaten de aan Servië verloren
gebieden met terreinwinst in
Hercegovina waar veel Kroa
ten wonen. Iedereen in Joego
slavië kan tevreden zijn.
Behalve dan de moslims. Als
minst agressieve bevolkings
groep hebben zij tot het laatst
toe gepoogd de vrede te bewa
ren. Op het naieve af sloten zij
compromis op compromis om
de militante Servische min
derheid tevreden te .stellen.
Het laatste bod was zelfs het
opdelen van de de republiek in
kantons, waarbij de Serviërs
veel meer grondgebied kregen
toegewezen dan hen op grond
van de aantallen toekwam. Tot
vorige maand leek de politiek
van pappen en nathouden suc
ces te hebben. Het etnische ge
weld dat Kroatië afgelopen
winter teisterde maakte lang
pas op de plaats bij de Bosni
sche grens. Maar uiteindelijk
bleek de oorlog ook in Bosnië
onafwendbaar.
'Fundamentalisme'
Voornaamste rechtvaardiging
voor de Serviërs is dat het op
rukkende moslimfundamen
talisme moet worden gestopt.
Maar wie inderdaad iets van de
geschiedenis van de Balkan
kent, weet dat dit een doekje
voor het bloeden is. Juist de
moslims in Bosnië zijn door de
eeuwen heen nooit fanatiek
gelovig geweest. Afstammend
van een oude sekte, genaamd
de Bogomielen. lieten de inwo
ners van Bosnië zich onder de
Turken maar al te makkelijk
tot de islam bekeren. Als sla
ven met toevallig een andere
godsdienst dan hun orthodoxe
of katholieke buren zien de
moslims zichzelf meer als na
tie dan als geloofsgemeen
schap. Anderen tot de islam
bekeren lijkt hen volkomen
vreemd, eeuwenlang leefden
zij vreedzaam samen met Ser
viërs en Kroaten.
Ondanks alle waarschuwingen
lieten de moslims zich volledig
verassen door het geweld. Vrij
wel zonder wapens moeten zij
het opnemen tegen de zwaar
bewapende Servische vrijwilli
gers, die in Kroatië al gevecht
servaring hebben opgedaan en
het scenario hebben beproefd:
eerst vallen de milities een
stadje aan, vervolgens trekt
het federale leger binnen om
de posities te consolideren.
Moslimsteden als Zvornik,
Bjelina, Derventa en Foca wer
den binnen een paar dagen on
der de voet gelopen. Slechts in
Sarajevo weten de groene ba
retten de Serviërs uit het cen
trum te weren. Gevolg is dat de
oude binnenstad, waar alleen
moslims wonen, volledig
wordt platgebombardeerd.
Hetzelfde overkomt de door de
Kroaten verdedigde stad Mos
tar in Hercegovina.
De Verenigde Naties hebben
troepen in Sarajevo, maar deze
hebben strikte opdracht om
zich niet met de strijd te be
moeien. „Het mandaat van de
vredesmacht beperkt zich tot
Kroatië", verklaarde de Neder
landse commandant Vermaas
onlangs in de Bosnische
hoofdstad. Veel meer dan bin
nen blijven en schuilen voor
de rondvliegende kogels kun
nen de militairen om die reden
niet doen.
Ook de gematigde Bosnische
president Izetbegovic moet nu
inzien dat de moslims inder
daad alleen staan in hun strijd:
„Ik zal buitenlandse mogend
heden vragen om troepen te
sturen", riep hij deze week op
een persconferentie. Op de
vraag welke landen hij daarbij
op het oog had, kon de presi
dent slechts met zwakke stem
antwoorden: „Ik weèt het
niet", om vervolgens schielijk
de zaal te verlaten.
PITEIN ROB - DE ONDERWERELD VAN PROFESSOR LUPARDI
raarde, dat hij aan de pinquins en de gevangen mannen niet ge
in' e9 heeft. Want vóór alles wil hij zijn werkterrein goed beveiligen te-
indringers. In het Zuidpoolgebied kon hij daarvoor over genoeg
)els beschikken, maar hier moeten de vissen hem te hulp komen,
neemt proeven met bruinvissen in een reusachtig aquarium en
het gelukt hem ook voor deze dieren een frequentiegebied te vinden
om hen te richten. Ondertussen werkt Yoto aan een costuum voor
enkele mannen, die ook onder water zullen moeten kunnen zwem
men. De gevangenen, die geheel onder de ban van de geleerde
staan, laten.zich gewillig in deze pakjes steken. 'Ziezo', grinnikt Lu-
pardi, wanneer de eerste is aangekleed; 'dit is onze eerste menselij
ke haai..., de haaiman'.
VS moeten Iran
schadeloos stellen
DEN HAAG De Verenigde
Staten moeten Iran compense
ren voor Iraanse bezittingen
die sinds de Iraanse revolutie
in de VS worden vastgehou
den. zo luidt het oordeel van
het Iran-VS Claims Tribunaal
in Den Haag. Het gaat voorna
melijk om industriegoederen,
maar er wordt ook gesproken
over een collectie Iraanse fos
sielen, een Stradiviarius viool
en een hoeveelheid nucleaire
brandstof. De Amerikaanse re
gering moet of toestaan dat de
goederen verscheept worden
of compensatie betalen voor de
goederen die nog worden vast
gehouden.
De betreffende Iraanse bezit
tingen worden al sinds 1979
door de VS vastgehouden van
wege de gijzeling van het Ame
rikaanse ambassadepersoneel
in Teheran.
De oplossing van de Paasvignettenpuzzel 1992 luidt
"Puzzel mee met de Leidse Courant misschien wint u de
hoofdprijs en gaat u naar Euro Disney bij Parijs".
De winnaars zijn:
J. Bouwmeester Roelofarendsveen
A. van der Meer Woubrugge
Zij hebben elk een reis voor twee personen naar Euro Disney bij Parijs
t.w.v. f 790,- gewonnen.
De prijswinnaars hebben wij schriftelijk bericht verzonden.
ADVERTENTIEBEDRIJF
