fDoorstralen eipoeder, vis
n schaaldieren verboden
'Souoont
BINNENLAND
Enquête: lichte winst PvdA Meer instructie bij opvang psychiatrische patiënt
Positieve reactie van
Vluchtelingenwerk over
terugkeer Vietnamezen
Kok gelooft
niet in
verbetering
'Onze moederlijke talegaat nooit verloren
WD bindt strijd aan tegen
gebruik van vuilcontainers
wao-besluit
Geen enkele
kritiek op
leiderschap
Wöltgens
VRIJDAG 8 MEI 1992
CBS: gunstiger
ontwikkeling
van de werk
gelegenheid
Idoor
DICK HOFLAND
DEN HAAG - De werkge
legenheid ontwikkelt zich
gunstiger dan verwacht.
Volgens nieuwe cijfers
van het Centraal Bureau
voor de Statistiek (CBS)
zou één van de argumen
ten van het kabinet om de
koppeling los te laten nu
niet meer opgaan.
De verhouding tussen het aan
tal mensen dat werkt (actie
ven) en niet-werkt (inactieven)
valt veel lager uit dan het per
centage van 86 waar de rege
ring van is uitgegaan. Woord
voerders van CDA en PvdA
zeggen echter dat het te vroeg
is om nu al besluiten terug te
draaien.
Volgens het CBS zal het natio
naal inkomen ruim tien mil
jard gulden hoger uitvallen
dan aanvankelijk becijferd. De
werkgelegenheid zal naar ver
wachting ruim 100.000 ar
beidsjaren hoger uitkomen.
Door de herziening van de ge
gevens daalt het aandeel van
de collectieve lasten in het na
tionaal inkomen van 53,4 tot
52,4 procent. De staatsschuld
vermindert met 0,1 procent,
waardoor het kabinet, als het
wil, zo'n 500 miljoen gulden
extra te besteden heeft. Het
CBS noemt de bijstellingen
van zo'n 2 procent overigens
bescheiden; bij de vorige her
ziening, tien jaar geleden, was
dat nog bijna 6 procent.
CDA-woord voerder Terpstra:
„Het is prettig dat het financie
ringstekort iets daalt, maar het
zou zeer onverstandig zijn om
dat geld meteen te gaan uitge
ven, bijvoorbeeld om de sala
risverhoging in de zorgsector
mee te betalen. Zijn PvdA-col-
lega Melkert is ook terughou
dend. „Het kabinet mag zich
niet rijk rekenen met deze
nieuwe cijfers. Dat zou zeer on
verstandig zijn".
dei
)EN HAAG - De onverhoed-
keuze van de PvdA-leidmg
de Tweede Kamer op 1 mei
,m stelling te nemen tegen be-
iriezing van de uitkering van
11e bestaande wao'ers tot vijf-
besli ig jaar lijkt voor de PvdA, al-
Uem thans bij de kiezers, vruchten
frac 5f te werpen.
)e PvdA staat in de jongste en-
uéte van bureau Inter-View
tx eliswaar nog op een drama-
jsch verlies ten opzichte van
SeZi je huidige 49 zetels, maar
dig [hint met 17,6 procent van de
te d temmen drie zetels op in ver
te vi elijking met de enquête van
r(^, ien week ervoor, naar uitein-
lelijk 27 zetels. Het onderzoek
is gehouden tot en met maan
dag 4 mei, de dag waarop de
onenigheid tussen de PvdA-
bewindslieden. met staatsse
cretaris Ter Veld van sociale
zaken en werkgelegenheid in
het bijzonder, en de fractietop
onder aanvoering van fractie
leider Wöltgens en diens
plaatsvervanger Leijnse over
de wao-opstelling naar buiten
kwam. Het CDA zakt blijkens
de peiling weer terug na het
herstel dat de christen-demo
craten vorige week ten deel
viel in de commotie over de in
komensontwikkeling voor
1993.
WOLFHEZE Een instelling
moet de huisgenoten en familie
van een psychiatrische patiënt
die met verlof gaat of wordt ont
slagen de nodige instructie voor
de opvang geven. In de praktijk
schort het daar vaak aan, zodat
degenen die de (ex-)patiënt
moeten opvangen in het luchtle
dige belanden.
Door het ontbreken van begeleiding
kan de kans op heropname toenemen.
Drie organisaties van en voor familiele
den van psychiatrische patiënten (La
byrint, de Interkerkelijke Stichting In
Perspektief en Ypsilon) stellen dit in de
richtlijnen die ze hebben opgesteld
voor een zorgvuldige communicatie
tussen hulpverleners en familieleden.
De richtlijnen zijn vandaag in Wolfheze
aangeboden aan de voorzitter van de
Nationale Raad voor de Volksgezond
heid, prof. J. van Londen. Ze zijn inmid
dels ook voorgelegd aan de koepelorga
nisaties in de geestelijke gezondheids
zorg.
De laatste jaren is het accent vooral ge
legd op het verbeteren van de rechtspo
sitie van de patiënt zelf. De contacten
tussen hulpverleners en familie lopen
soms stroef. Er zijn volgens de drie or
ganisaties treurige voorbeelden van
misverstanden en onnodige botheid,
vaak door onvoldoende inzicht in de
problemen van de familie.
Familieleden en huisgenoten van psy
chiatrische patiënten zitten meestal in
een doolhof van onzekerheid en emo
ties. Ze kunnen zich vaak met meer
concentreren op een eigen leven en ze
krijgen nauwelijks steun of informatie,
aldus de organisaties.
Geen tovermiddel
De richtlijnen geven globale zorgvul-
digheidsregels. De organisaties zien ze
niet als een tovermiddel, maar hopen
wel dat ze ertoe leiden dat „schrijnende
voorbeelden van onverschilligheid en
achteloosheid zullen afnemen" en dat
de instellingen een „familieledenbe-
leid" gaan voeren.
De aanbevelingen hebben betrekking
op informatie aan en het toegankelijk
maken van de hulpverlening voor de fa
milie en op de communicatie en samen
werking tussen instellingen en familie
leden van psychiatrische patiënten. Zo
stellen de organisaties voor om zowel
uit de kring van familieleden als uit het
behandelend team een contactpersoon
aan te wijzen. Verder noemen ze het
zeer ongewenst het opnemen van de pa
tiënt en/of het geven van informatie en
steun aan familieleden afhankelijk te
stellen van hun bereidheid om aan een
bepaalde behandeling (bij voorbeeld
gezinstherapie) mee te werken.
lechtvaardig
eduwen en leden van de Vrouwenbond FNV demonstreren op het Binnenhof. Ze wensen niet in de kou te worden gezet door de nieuwe
abestaandenwet en pleitten gisteren voor een rechtvaardige wettelijke regeling. Binnenkort behandelt de Tweede Kamer het wetsvoorstel.
FOTO: MILAN KONVALINKA
UTRECHT - Vluchtelin
genwerk kan zich vinden
in de voorstellen van
staatssecretaris Kosto, nu
de Vietnamese regering
het kabinet schriftelijk
heeft gegarandeerd dat de
Vietnamezen niet worden
vervolgd voor hun 'repu-
bliekvlucht'.
De organisatie voor vluchtelin
gen heeft bovendien op grond
van overleg met het ministerie
van justitie en de Internationa
le Organisatie voor Migratie
(IOM) de indruk dat het terug
keerprogramma voor de Viet
namezen er heel goed uit ziet,
aldus Vluchtelingenwerk. Het
plan van de IOM voorziet on
der meer in hulp bij huisves
ting, scholing en het zoeken
van werk in Vietnam. Voorts
houden vertegenwoordigers
van het IOM gedurende negen
maanden toezicht op alle indi
viduele gevallen, die naar Viet
nam zijn teruggekeerd. De in
terkerkelijke vluchtelingenor
ganisatie Inlia zet vraagtekens
bij de garantie van de Vietna
mese regering. „Waarom be
perken ze die garantie alleen
tot de 'republiekvlucht'? Wij
willen dat de Vietnamese rege
ring de asielzoekers ook op an
dere terreinen de garantie
biedt dat ze niet vervolgd wor
den", aldus Inlia-directeur J.
van Tilborg, die dit punt bij de
Tweede Kamer wil aankaar
ten.
Wee doden in
chtelijk drama
FRECHT' De politie heeft
steren in een woning in
Irecht het stoffelijk over-
hot gevonden van een 34-ja-
[e vrouw. Zij bleek in de
lapkamer met meerdere
essteken om het leven te zijn
iy, ïbracht. In de bij de woning
ihorende kelderbox werd
lama het stoffelijk overschot
in haar 42-jarige echtgenoot
ingetroffen. Onderzoek heeft
re ilgens de Utrechtse politie
tgewezen dat de man ver-
oedelijk begin deze week
Srst zijn vrouw om het leven
eeft gebracht en daarna de
rnd aan zichzelf heeft gesla-
!n. Oorzaak van het drama
'doin irmden relatieproblemen. De
jiand nlitie was gewaarschuwd om
it de man sinds maandag niet
al- eokeer op zijn werk was versche-
DEN HAAG De citaten
vlogen over tafel of het
niks was. Nederlandse en
Vlaamse schrijvers wer
den aangehaald als waren
ze dagelijkse kost voor ka
merleden. Zelden zal een
debat zo'n hoog cultureel
gehalte hebben gehad als
gisteren, toen het ging om
de Nederlandse taal; een
kostbaar bezit of een weg
werpartikel als Europa
straks echt één is?
Maar goed beschouwd was het
een bijeenkomst van niks,
want iedereen was het er wel
over eens, dat het Nederlands
niet moet worden ingeruild
voor een andere taal, Engels
bijvoorbeeld. Zoals een essay
ist eens schreef: 'hoe je het ook
wendt of keert, in een vreemde
taal blijven we - meer of min
der vaardig - een pianist met
houten vingers'.
Ook staatssecretaris De
Graaff-Nauta van binnenland
se zaken vond dat. Maar daar
om is het in haar ogen nog niet
nodig in de grondwet vast te
leggen dat het Nederlands de
officiële taal van bestuur,
rechtspraak en onderwijs is.
Zij ziet er meer in dit in een
wettelijke regeling op te ne
men. Met andere woorden: Ne
derlands is en blijft de hoofd
taal. Van die regel kan in bij
zondere gevallen wel eens wor
den afgeweken. De Kamer
voelt daar ook wel iets voor, al
hadden CDA en GPV toch
graag gezien dat het grondwet
telijk werd geregeld, zoals in
sommige ons omringende lan
den. Maar een motie waarin
dat werd voorgesteld, kreeg
niet genoeg steun.
Literatuur
Het was bijna ontroerend te
horen hoe sommige sprekers
zich voor de gelegenheid had
den verdiept in de literatuur
om elkaar te overtreffen in be
lezenheid. CDA'er Mateman
maakte er zelfs een hele show
van, waarin het aantal literato
ren niet meer was bij te hou
den. Hij concludeerde ook dat
hij eigenlijk de meest Neder
landse naam heeft van alle ka
merleden, op de voet gevolgd
door zijn partijgenoot Koetje.
GPV'er Van Middelkoop, de
initiator van het debat, noem
de de Nederlandse taal de ge
reedschapskist, het wapen bij
uitstek van zichzelf en zijn col
lega's. „Wat is een parlementa
riër zonder taal: een bekla
genswaardige figuur", zei hij.
Alle verhalen kwamen er op
neer, dat Nederlands geen der
de- of vierderangs taal mag
worden, omdat het daarvoor te
kostbaar is. Een erfgoed dat we
nooit mogen afstaan. Sommi
ge deskundigen hebben al ge
zegd dat het straks niet meer
zal zijn dan een streektaal,
naast één gemeenschappelij
ke, Europese taal. Dat beeld
was alle kamerleden een gru
wel.
WD'er Wiebenga herinnerde
aan recente publicaties in de
Italiaanse pers, waarin werd
gemeld dat Nederland zijn taal
wilde afschaffen. Dat verhaal
was voor een belangrijk deel
gebaseerd op uitlatingen van
onderwijsminister Ritzen, dat
Engels maar de officiële voer
taal moest worden op universi
teiten en hogescholen. Wie
benga eindigde met een citaat
van Vondel, deze dag uiterst
populair. 'Neemt hij voor in
Nederduits, zijn moederlijke
tale, te zingen.„Deze spraak
wordt tegenwoordig in 's Gra-
venhage, de Raadkamer der
Heren Staten, en het Hof van
hunnen Stedehouder, en 't
Amsterdam, de machtigste
koopstad ter wereld, allervol
maaktst gesproken...'. Wieben
ga: „Moge dat nog lang zo blij
ven".
ASPER EN HOBBES
IK KUIJ6 PAT STO/M/MÊ
uaar nirreogp.
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG - Net als het
CDA wilde ook vice-pre
mier Kok het nieuwe
standpunt van de PvdA
niet onaanvaardbaar ver
klaren. Maar ook hij acht
het bijna uitgesloten dat
het voorstel van de PvdA-
fractie een verbetering zal
worden, gezien het feit dat
de financiële doelstelling
ongewijzigd blijft.
De PvdA weigerde gisteren
steun te verlenen aan een mo
tie van WD, D66 en Groen
Links, zoals woordvoerder
Frans Leijnse reeds begin deze
week had aangekondigd. Die
motie behelsde hetzelfde als
de PvdA-fractie wil (het ont
zien van alle huidige wao'ers),
maar de regeringsfractie zal
haar definitieve standpunt pas
bekend maken als het echte
wetsvoorstel in stemming,
komt. Dat gebeurt vermoede
lijk in het najaar.
Volgens WD-woordvoerder
Linschoten is de PvdA „geen
knip voor de neus meer waard
nu zij niet voor de motie stemt
en haar mooie praatjes niet
omzet in daden en stemge
drag". Maar volgens Leijnse
was de WD er alleen op uit
een conflict te veroorzaken'
tussen enerzijds de PvdA-be-.
windslieden Kok en staatsse^
cretaris Ter Veld (sociale za
ken) en anderzijds de PvdA-
fractie. „Het kan u niet schelen
wat de betekenis van de motie
is", brieste Leijnse. Hij wees
erop dat de WD de wao voor
nieuwe gevallen zo goed als wil
afschaffen. De motie van Lin
schoten was in zijn ogen dus>
niets anders dan een „politiek
spelletje".
PIT IS iMKKtUJKt
PÉWK ob écht PAT!
OÉ A10ÉPÉI? M£ DEN HAAG - Er moet volgens de WD snel een onderzoek ko-
UlBK 15 PIEK V0Ö£ men naar het gebruik van containers voor de inzameling van or
ganisch afval (groente, fruit en tuinafval). Steeds meer gemeen
ten schakelen over op containers, waarin geen luchtroosters zit
ten. In deze bakken kunnen giftige bacteriën ontstaan, die zeer
schadelijk zijn voor de gezondheid van mens en dier, aldus de
WD-kamerleden Kamp en Te Veldhuis. De Kamerleden willen
van het kabinet weten hoeveel van deze containers in Nederland
worden gebruikt en hoeveel er de komende tijd nog bij komen.
De WD'ers vinden het vreemd dat aan de risico's van het ge
bruik van deze afvalcontainers tot dusver nog geen aandacht is
besteed. Volgens Kamp en Te Veldhuis doen zich vooral 's zo
mers in de afvalbakken zogeheten anaerobe microbiologische
processen voor wegens de hoge temperaturen. Het risico wordt
nog vergroot, doordat de containers soms pas na vier weken wor
den opgehaald.
DEN HAAG Geen enke
le PvdA'er heeft gisteren
in de fractievergadering
van de sociaal-democra
ten de positie van voorzit
ter Wöltgens ter discussie
gesteld.
Dit verbaasde Wöltgens nogal,
omdat een onbekend aantal le
den in een ochtendblad ano
niem had gezegd dat hij vol
strekt had gefaald en dus on
geschikt was geworden voor
het leiderschap van de fractie.
Die uitspraken veroorzaakten
bij andere PvdA'ërs weer grote
verontwaardiging. Zij eisten in
de vergadering dat de „anonie
me lafbekken" zich bekend
zouden maken en zouden her
halen wat zij 's ochtends in de
krant gezegd hadden. Zoals
gezegd meldde zich niemand.
De fractievoorlichter leidde
daaruit af dat er kennelijk ook
niet veel kritiek was. „In onze
fractie is men namelijk niet ge
wend zijn mond te houden".
PvdA-leider Kok verklaarde
gisteren na afloop van het ka
merdebat over het nieuwe
standpunt van de PvdA over
de wao dat hij alleen kritiek
heeft op de procedure die Wölt
gens en diens plaatsvervanger
Leijnse gevolgd hebben. Zij
maakten op 1 mei de nieuwe
koers bekend zonder daar de
eigen ministers van op de
hoogte te stellen. Maar de in
houd van het nieuwe fracties
tandpunt respecteert Kok, ook
al is hij het er (nu nog) niet
mee eens. Hij vindt niet dat
Wöltgens grote schade heeft
opgelopen. „Dit is een soort
slijtage waar geen fractievoor
zitter aan ontkomt die in de-
hitte van de dag moet werken.
Dit is geen deuk van blijvende
betekenis".
fvolet
yin.ol
cht
JTRECHT - Eipoeder,
s en andere schaaldie-
:n dan garnalen mogen
i 1 augustus niet meer
rorden doorstraald.
die datum treedt het Wa-
^nwetbesluit Doorstraalde
'aren in werking, dat een op-
imming geeft van produkten
ie, om ze te conserveren, wel
:e oorstraald mogen worden,
it regelt ook de etikettering
an doorstraalde produkten.
it nu toe werd gewerkt met
_>n systeem van individuele
e^edkeuringen van de minis-
'an WVC voor het doorstra-
van voedsel. De nieuwe
verkoepelende regeling zorgt
uniformiteit. Ze
eldt zowel voor produkten
aor de Nederlandse markt als
nor produkten die voor de ex-
zijn bestemd. Kern van
et besluit is een lijst van groe-
produkten die mogen wor-
en doorstraald: kruiden en
specerijen, gedroogde groen
ten en (peul-) vruchten, garna
len, kikkerdelen, pluimvee
vlees, graanvlokken, arabische
gom en diepgevroren maaltij
den voor patiënten die ze op
medisch voorschrift nodig
hebben.
Pluimveevlees staat op de lijst
omdat het doorstralen in be
paalde gevallen bijvoor
beeld voor specifieke zwakke
bevolkingsgroepen of bij ver
dere verwerking - het risico
van voedselinfectie kan ver
minderen.
Vergeleken met de oude situa
tie is de opsomming beperkt.
De lijst is ook beperkter dan
die in andere landen waar
doorstraling is toegestaan, zo
als het Verenigd Koninkrijk,
België of Frankrijk.
WVC heeft in navolging van
een advies van de Gezond
heidsraad alleen gekozen voor
produkten waarvan doorrstra-
ling een duidelijk voordeel
voor de volksgezondheid kan
opleveren. Dat is onder meer
het geval bij garnalen en bij
kruiden en specerijen. Pro
dukten die om andere redenen
doorstraald zouden kunnen
worden, bijvoorbeeld om kie
ming te voorkomen, staan niet
op de lijst.
Het Warenwetbesluit Etikette
ring bepaalt op het ogenblik al
dat het op het etiket moet wor
den vermeld als produkten ge
heel doorstraald zijn. Dat gaat
nu ook gelden voor produkten
met doorstraalde ingrediën
ten, zoals doorstraalde garna
len in een salade of doorstraal
de gedroogde groenten in dro
ge soepen Nederland loopt
met het nieuwe besluit vooruit
op een EG-regeling.
Het doorstralen van voedsel is
een manier om de bacteriologi
sche veiligheid ervan te verho
gen. De Wereldgezondheidsor
ganisatie (WHO) beschouwt
deze methode als volkomen
veilig voor de consument. Het
wetenschappelijk comité van
de EG onderschrijft dit stand
punt, evenals de Gezondheids
raad in Nederland. Wél kun
nen, net als bij andere conser
veringsmethoden, vitaminen
worden afgebroken.
Het besluit verbiedt uitdruk
kelijk het zogenoemde „oplap
pen" van ondeugdelijke
grondstoffen. De keurings
diensten zullen dan ook toe
zicht gaan houden op de mi-
crobiële kwaliteit van de pro
dukten die doorstraald wor
den. De Consumentenbond is
blij met de nieuwe voorschrif
ten. M. Schuttelaar, de coördi
nator voeding en milieu van de
bond, verwacht overigens niet
dat de consumenten warm zul
len gaan lopen voor doostraal-
de voedingswaren. Nu deze be
handeling duidelijk op de ver
pakking moet worden aange
geven, zullen ze nauwelijks
gangbaar worden, is zijn prog
nose. Overigens is de Consu
mentenbond er nog steeds niet
helemaal van overtuigd dat
doorstraling onschadelijk is.
Batavia
Met een kraan zijn
gisteren op de
Bataviawerf in
Lelystad de
fokkesteng, de
fokkebramsteng
en de vlaggesteng
op de fokkemast
van de
reconstructie van
de Oostindië-
vaarder Batavia
gezet. Ongeveer
twintig mensen
hielpen mee om
de operatie goed
te laten verlopen.
De fokkemast
heeft het hoogste
punt bereikt en is
nu in totaal 44
meter hoog.
FOTO: ANP
