Margriet de Moor moet de AKO-prijs krijgen
Felle aanklacht tegen Columbus
BOEKEN/PLATEN
19
Swingende Neville Brothers
kklaeSouocmt
VRIJDAG 8 MEI 1992
zes genomineerde boeken voor
[AKO-prijs 1992:
ico Dros: 'Noorderburen'. Uitgave
an Oorschot. Prijs: 27,50. Eric de
uyper: 'Grand Hotel Solitude - tafe-
ilen uit de adolescentiejaren'. Uitga-
Sun. Prijs 29,50. Nelleke Noor-
ïfvliet: 'Het oog van de engel'. Uit-
ave Meulenhoff. Prijs 34,50. Mar
let de Moor: 'Eerst grijs dan wit dan
auw' Prijs 34,90. Jacq Vogelaar:
dood als meisje van acht'. Uitga
ve Bezige Bij. Prijs 34,50. Joost
«german: 'Vals licht'. Prijs 34,90.
Is dan volgende week dins-
igavond tijdens een plechtig
istijn de enveloppe van He
KO-jury 1992 wordt geopend,
er hoogstwaarschijnlijk de
aam uitkomen, die door velen
ordt verwacht. Maar er is
joit zekerheid in het kans-
iel dat zelfs een jury speelt
onder leiding staat van zo'n
irtrouwenwekkend heer, de
recteur van de Nederlandse
ank, Wim Duisenberg.
je aanneemt dat de stenen
illen. zoals dit jaar in dat ge-
;hap zou moeten gebeu
rt, zal Margriet de Moor voor
ar prachtige roman 'Eerst
ijs dan wit dan blauw' gefê-
erd worden met deze jaar-
kse prijs,
de bekendmaking van de
uiteindelijke nominaties
;k het programma NOS-Laat
heel precies te weten dat
»riet de Moor de winnares
u worden. Men ging immers
et de camera bij haar op be
ek en niet bij Ene de Kuyper
Joost Zwagerman, niet bij
cq Vogelaar en evenmin bij
twee schrijvers van histori-
he romans in dit gezelschap
genomineerden: Nico
ost en Nelleke Noordervliet.
e zich in een beschouwing
gesprek uitspreekt voor een
de genomineerden, komt
orgaans heel overtuigd bij
irgriet de Moor uit. Dat is op-
Jend.
valt meer op als je de zes
eken naast elkaar legt. Er
n twee historische romans
er is een verhaal over een
nsterdamse student en zijn
latie met een hoertje. Eric de
>er vertelt over zijn
iljaren in Antwerpen;
Vogelaar heeft in 'De
dood als meisje van acht' een
heel merkwaardige „pastora
le" geschreven en ook in het
boek van Margriet de Moor is
er alle aandacht voor de „topo
grafie" van het verhaal. Alle
romans hebben veel te vertel
len over een dorp of stad, over
de bijzonderheden van de
plaats van handeling. In een
van de boeken maak je een au
torit in een onweersbui door
Berlijn, waarbij je van straat
tot straat te horen krijgt, waar
je bent. In een ander boek wan
del je met de hoofdpersoon
mee langs de Antwerpse leien
en straten. Je leest alle details
over de dijken, de duinen en
het wad van het noordelijke
topje van Texel. Elders wandel
en fiets je met de hoofdper
soon mee door de Amsterdam
se Pijp en door andere wijken
van die stad. De keuze van de
AKO-jury zit dit jaar vol cou
leur locale!
Historische romans
In de roman van Nico Drost.
'Noorderburen' ligt dat voor de
hand. Het gaat hier om een
aristocraat uit het begin van de
vorige eeuw. Hij wordt vanwe
ge een door hem geschreven
pamflet naar een uiterst primi
tief gehucht in het kopje van
het eiland Texel verbannen,
waar hij een paar jaar verblijft.
Hij maakt zich er nuttig als on
derwijzer, ontwerpt plannen
voor de inpoldering van een
groot stuk wad, die later ook
uitgevoerd zou worden. Hij is
een soort Robinson Crusoë, al
is hij daar niet moederziel al
leen. Maar de kinkels die in
Noorderburen leven, zijn na
tuurlijk zijn soort niet.
Er komt een verandering door
zijn liefde voor een van de
vrouwen uit het gehucht. Voor
haar bouwt de man zelfs een
windharp. Hij wint de sympa
thie van de vrouwen van het
dorp, door voor hen een soort
medebeslissingsrecht af te
dwingen; later verzoenen hun
mannen zich ook met hem.
Het verhaal eindigt met een
barre tocht door de ijzige win
ter, op zoek naar een dokter,
omdat het slecht gaat met de
bevalling van de geliefde. Dra
matische taferelen, die meer
lijken te zijn ingegeven door
wat er in historische romans
zoal plaatsvindt dan door wer
kelijke verbeelding.
Ook 'Het oog van de engel' van
Nelleke Noordervliet, heeft dit
nadeel. Nu gaat het om de tij
den van de Franse Revolutie.
Een woelige tijd, vol gepeupel
ip kroegen en stegen, op stra
ten en pleinen. Rauwe solda
ten en boeren, lichtekooien,
parende, hongerende, zich be
drinkende of van ellende kre-
perende, stinkende mensen.
Elisabeth is de predikster van
vrijheid, gelijkheid en broe
derschap. Ze heeft een uitpui
lend (en dus magisch) oog, ze
treedt als een wraakengel op
tijdens seances voor edelen en
burgers in Haarlem en elders.
tEen fel historiestuk, bijna een
spektakelfilm, beeldend be
schreven, maar meer in de
sfeer van onderhoudende lec
tuur dan van literaire durf en
inventiviteit.
Pastorale
Jacq Vogelaar heeft in 'De
dood als meisje van acht' iets
gedaan met de pastorale ro
man. Het gaat over een terug
keer van een vrouw naar haar
jeugd en de raadsels daar. In
haar geboortedorp herhalen
zich geschiedenissen, die te
maken hebben met vreemde
lingenhaat, oorlog, angst, my
thevorming. Het is een erg „li
terair" boek, waarin de zins
bouw, constructie, lokatie, ka
rakterisering, sfeer en vooral
ook de omzichtigheid waar
mee de verteller zijn onder
werp benadert, belangrijker
zijn dan het verhaal, de thema
tiek en de spanning. Steeds
weer zijn er, in lange formule
ringen, met veel toegevende
en aarzelende bijzinnen, vra
gen. Een zorgvuldige roman,
maar wel een boek waarin de
vorm overduidelijk de inhoud
op de tweede plaats zet.
In het boek van Joost Zwager-
rpan 'Vals licht', dat in het ju
ryrapport over de zes genomi
neerden opvallend gunstig
wordt aangekondigd, is de lite
raire vorm duidelijk geheel on
dergeschikt aan de inhoud.
Het verhaal over een student
in Amsterdam, die terecht
komt in de wereld van de pros
titutie en later ook nog van al
TACOANEMA
les te weten komt over versla
ving aan drugs, is een prettig
leesbaar, vakkundig geschre
ven, maar nogal modisch ver
haal. De karakters zijn feitelijk
zo plat als een dubbeltje, alleen
hun symboolwaarde recht
vaardigt hen: de raadselachti
ge hoer en het leven in een on
werkelijke wereld dat zij leidt
en de student, die al in zijn
geboortestadje tijdens zijn
schooljaren, gefascineerd
werd door betaalde liefde. We
komen te weten waar we in
Alkmaar de dames kunnen
vinden en waar overal in Am
sterdam. De grote, gepassio
neerde liefde loopt slecht af.
Antwerpen
In het vijfde boek, van Erik de
Kuyper. over jeugdjaren van
de schrijver in Antwerpen,
gaat in het laatste deel net te
veel fout om het tot een waar
dige kandidaat te maken. Het
zat er in een lang deel van het
verhaal toch echt wel in. Als
jonge middelbare scholier
komt de hoofdpersoon, een hij
van wie je de naam niet komt
te weten, met moeder en oude
re broer in Antwerpen te wo
nen. Ze zijn verhuisd uit Brus
sel. Op een Jezuïten-college,
waarvan je alle details, ook waf
betreft de lokatie in de stad, te
weten komt, bouwt hij - een
haat/liefde-verhouding op met
de stad, vrienden, gezin, zich
zelf vooral. Het is een prachtig
geschreven verhaal over een
zaamheid, die natuurlijk in
hoge mate te maken heeft met
de homo-erotische gevoelens,
die deze jongen begint te krij
gen. Dat proces is gekoppeld
aan de relatie met de stad: uit
eindelijk voelt hij zich door
Antwerpen afgewezen.
De literaire constructie is heel
knap en inspirerend voor de le
zer. Op allerlei manieren wordt
duidelijk gemaakt dat het hier
gaat om een autobiografisch
verslag, heel subtiel vaak.
maar tegelijk heeft het boek
een veel bredere betekenis.
Dat dit verhaal door de AKO-
jury genomineerd is, komt
wellicht ook door jurylid Maar
ten 't Hart. die toch veel van
zijn eigen jeugd- en vertaal
problematiek moet herken
nen, ook al gaat het nu niet om
streng-protestantse ouderlin
gen en ook al zijn we niet in het
Westland.
Waar 'Grand Hotel Solitude'
feitelijk echt tekort schiet, is
het laatste deel., waar nogal
rancuneus en zonder echte
wijsheid of afstand gram ge
haald wordt op die verschrik
kelijke paters Jezuïten, die de
jongeman zijn feitelijke eind-
examencijfers niet willen toe
kennen, door dictatoriaal ge-
foezel. Daar verliest dit boeien
de, prijzenswaardige boek veel
van zijn kracht.
Meeslepend
Wat heeft Margriet de Moor,
als je de vergelijking moet ma
ken met de andere genomi
neerden zeker, een prachtig,
indringend en meeslepend
boek geschreven! „Eerst grijs
dan wit dan blauw" is een ro
man over de onbegrijpelijk
heid van het leven, over de
wanhoop van mensen over
hun plek in het bestaan, en
over de totale onmacht om je te
oriënteren, als je echt de vra
gen over je leven gaat stellen.
Het is in deze reeks van zes ge
nomineerde boeken in elk op
zicht de roman die de andere
vijf heel ver achter zich laat.
Deze roman gaat om het le
vensverhaal van vooral vijf
mensen. Twee echtparen uit
Noordwijk. Erik en Nellie, de
oogchirurg en zijn vrouw, heb
ben een autistische zoon van
negentien; Robert en Magda
zijn hun vrienden, even oud en
kinderloos. Magda is de cen
trale figuur in het drama, dat
op bijzonder bekwame manier
verteld wordt in vier aangrij
pende episodes.
De twee mannen, indertijd
schoolvrienden, zijn in het eer
ste en tweede deel van het
boek de hoofdfiguur. In deel I
ontdekt Erik op een maandag
ochtend, als hij naar zijn ope
ratiekamer in het ziekenhuis
rijdt, dat er iets ongewoons aan
de hand is in het huis van zijn
vriend. Hij loopt er binnen en
er blijkt een bloedig drama te
hebben plaatsgevonden: Ro
bert heeft zijn vrouw ver
moord.
In kort bestek is niet uit te leg
gen hoe de verhalen van deze
mensen, vooral van Robert en
Magda, in de episoden van
deze roman ontrafeld worden.
Het derde deel, besteed aan
Magda, wordt verteld over
haar verdwijning, die zo'n
twee jaar heeft geduurd en die
vooral de aanleiding is tot het
dodelijk geweld door haar
man. Zij is met haar moeder na
de arrestatie van haar joodse
vader, uit Tsjechoslowakije
naar Canada gevlucht. Daar
kwam ze Robert, de Noord-
wijkse man tegen. Om voor
haarzelf onduidelijke redenen
is ze met hem eerst in Frank
rijk gaan wonen, later kwamen
ze in het ouderlijk huis van
haar man in Noordwijk te
recht. Op zeker moment ver
dwijnt ze daar, twee jaar lang
en is opeens gewoon weer
thuis. Op zoek naar haar le
venswortels.
Vierluik
Het boek zit op een ongeloof
lijk knappe manier in elkaar.
Het is een vierluik, waarin de
gegevens - bijvoorbeeld over
de levensgeschiedenissen van
de personen heel prachtig
worden opgetekend. Allerlei
wisselingen van vertellers, van
decors, tyden, emoties, zijn zo
helder, zo knap van montage,
dat dit meeslepende boek over
de dood en het leven een ere
prijs verdient. Het laatste deel,
waarin de gedachtenwereld
van de autistische zoon van
een van de twee echtparen
wordt verhaald, geeft blijk van
een meesterschap en een wer
kelijke greep op stijl, verhaal,
inhoud en vorm. 'Eerst grijs
dan wit dan blauw' van Mar
griet de Moor is een warm en
wijs boek, een relaas dat de le
zer niet loslaat, een roman van
betekenis. Daar kan deze
AKO-jury natuurlijk van zijn
leven niet omheen.
rtolomé de Las Casas: 'De ver-
esting van de West-Indische lan-
vertaald en ingeleid door Mi-
Nieuwstad. Uitgave Sun.
ƒ24,50.
IJ.
VERSTAPPEN
ionderd jaar geleden ont-
te Christopher Columbus
irika. Naast een Expo in
illa dienen ook veel boe-
itgaven, bijvoorbeeld van
scheepsjournaal van de
te ontdekker, ter opluiste-
gvan dat ingrijpende histo-
;he gebeuren.
het allemaal zo mooi wat
helden uit Spanje en Portu-
daar tot stand brachten?
(geschiedenis heeft een heel
lere wending genomen in
12, dat is duidelijk. Een
aanse priester, Bartolomé
Las Casas, heeft verslag ge-
van de andere, minder
rieuze en zeker niet roem1
aspecten van de ontdek-
van Amerika. Zijn indnn-
ide verslag onder de titel
verwoesting van de West-
lische landen' is door uitge-
ij SUN in de boekhandel
racht. Michel J. van Nieuw-
dt verzorgde deze uitgave
vertaalde het document,
relaas van deze De Las Ca-
beslaat iets meer dan hon-
d pagina's van dit boekje,
ar het is van een grote hef-
leid. In de proloog richt
e Fray Bartolomé zich tot
prins van Spanje", Don
lips, die de taak van zijn va-
Karei V. uitoefent,
monnik is in deze inleiding
-Ct al boos en hij geeft on-
bloemd uiting aan zijn ge-
oktheid: „Wanneer Uwe
ogheid dit resumé zal heb-
i ingezien en de wanstaltig-
d zal hebben begrepen van
onrecht dat deze onschul-
mensen wordt aange-
n, die worden vernietigd en
itpkken gehakt zonder an-
oorzaak of terechte reden
de begerigheid en de eer-
ht van hen die deze wanda-
an - dan1 zal Uwe
3gheid ook wel zo goed wil-
zijn om Zijne Majesteit (d.i.
el V), met doeltreffende
ïekbeden ervan te overtui-
dat hij met een „neen" die-
en moet weigeren die voor
gelijke schadelijke en af-
Uwelijke ondernemingen
'temming vragen". Zo .is de
klacht van De Las Casas
vlammend protest tegen
schofterigheid van vroege
oniale politiek in het nieu-
andAmerika. Een Multatu-
veel opzichten.
wereld: „Indië werd ontdekt in
1492. Het jaar daarna reeds be
gonnen Spaansè christenen
zich er te vestigen, zodat nu al
sedert 49 jaar een grote menig
te Spanjaarden zich daar op
houdt". De ontdekkingen zijn
nog niet achter de rug, telkens
ontdekt men er nieuw land bij.
Er leeft een heel mensenge
slacht, waar de kronikeur over
opmerkt: „Al deze ontelbare
mensen van. allerlei soort
schiep God simpel, argeloos en
ongecompliceerd". Deze India
nen bejegenden de christenen
„als kwamen ze uit de hemel",
zo meldt De Las Casas. Hij
voegt er een bedroevende en
beschamende zin aan toe: „Ze
bleven dat doen totdat zijzelf
of hun buren bij herhaling
mishandeld, beroofd, gemar
teld en onderdrukt waren en er
op alle mogelijke manieren ge
weld tegen hen gebruikt was".
Daarna gaat De Las Casas in op
allerlei gebieden van de nieu
we wereld en de zaken die de
ontdekkers en de opvolgers
van Columbus daar aanricht
ten. Het begint met Hispanio-
la. Daar begon „de grote ver
woesting", de ellende en de
uitroeiing van dit ongelukkige
volk". De Spanjaarden pleeg
den volop gewelddaden, ver
krachtten en onderdrukten.
De Indianen gingen op de
vlucht, de bergen in, ze ver
stopten hun vrouwen en kin
deren. Als ze naar de wapens
grijpen, is dat zinloos.
Godverlaten
Verderop komt De Las Casas
te spreken over „een godverla
ten gouverneur; een afschuwe
lijk tiran, zonder wijsheid, zon-
.der menselijk gevoel, een in-
'elbare mensen
iuteur noemt zijn beschrij-
een „zeer kort relaas",
ir het liegt er werkelijk niet
Hij schrijft vijftig jaar na
>ntdekking van de nieüwe
Christopher Columbus vertrekt vanuit Spanje voor de reis die later
naar Amerika bleek te voeren.
FOTO:SP
strument der goddelijke
toorn". Een man die hele lan
den uitmoordde, die geheel
nieuwe kwellingen en wreed
heden uitvond om de Indianen
ertoe te brengen goud te ont
dekken en dat aan de Span
jaard af te geven. „Eén van zijn
officieren, die van hem bevel
gekregen had de mensen te be
roven en uit te roeien, bracht
op één enkele tocht veertigdui
zend.mensen om het leven".
De Las Casas krijgt de naam
van deze schurk niet over zijn
lippen. Hij walgt van dit soort
daden van zijn landgenoten.
Als hij het over Venezuela
heeft komt hij opnieuw
woorden tekort, maar dat is
steeds het geval in zijn relaas.
Hoe harteloos waren de Span
jaarden in dat land? De kroni
keur wil er dit over kwijt: „Se
dert het tijdstip dat zij het land
betraden, stuurden zij, tot op
de dag van vandaag, zestien
jaar lang dus, schepen vol Indi
anen naar Santa Marta, Hispa-
niola, Jamaica en San Juan,
om hen daar als slaaf te verko
pen: bij elkaar een aantal van
meer dan een miljoen India
nen. En nu, in het jaar 1542, is
daaraan nog altijd geen einde
gekomen".
De gruwelijke getuigenissen
van De Las Casas houden niet
op. In Peru sluiten de Span
jaarden een grote menigte In
dianen op in drie huizen die ze
daarna in brand steken „zon-,
der dat zij de Spanjaarden ook
maar niets hadden misdaan".
Als een geestelijke een jonge
tje uit het vuur trekt, wordt het
kind hem uit de handen ge
rukt door een andere Span
jaard, die het weer in het vuur
gooit. Die man sterft dezelfde
dag nog, en de omstanders me
nen dat men hem niet begra
ven moet.
Onthutst
De gruwelen zijn volop te vin
den in dit relaas. Telkens is de
geschiedschrijver woedend en
onthutst over de feiten van
deze kolonisatie en moordpar
tij. Zijn verslag is angstaanja
gend: het beschrijft immers de
gruwelijke moordpartij van
een Europese koloniale macht
op een cultuur van hoge ont
wikkeling. Angstaanjagend
dat een christelijke, ontwik
kelde en gevorderde samenle
ving dit op zijn geweten heeft.
Beschamend ook. Het boekje
van Bartolomé de Las Casas
laat de tegenkant van de fees
telijkheden rond de Colum-
bus-herdenking zien. Deze
man uit Sevilla. nu de plek van
de grootste herdenking van
1492, zou door alle feestvier
ders gelezen moeten worden.
Om het fijne te weten te ko
men van de „schaamteloze en
onredelijke begeerte", waar
deze kroniek uit 1542 gewag
van maakt.
De Neville Brothers onderstrepen hun vrijheidsstrijd muzikaal met een aanstekelijk funky geluid.
FOTO: PR
Idoor
GERT MEIJER
De Neville Brothers vormen
met z'n vieren de verpersoon
lijking van de smeltkroes, die
hun woonplaats New Orleans
is. De stad is van oudsher het
snijpunt van de lijnen, die de
diverse culturen met elkaar
verbinden. In de muziek van
de Neville Brothers horen we
jazz, rhythm 'n blues, latin en
soul. Vooral soul. Anders kun
je je ziel en zaligheid niet
blootleggen.
De broers Neville doen dat
ook weer uitgebreid op 'Fa
mily Groove', het zevende al
bum van het kwartet. Het is
zonder meer het meest swin
gende album van de heren.
Was er op vorige elpees altijd
nog uitgebreid ruimte voor
een sprankelend soort inge
togenheid, op 'Family Groo
ve' wordt de vrijheidsstrijd
van de Neville Brothers mu
zikaal onderstreept met een
aanstekelijk funky geluid.
Dat begint al op de enige co
ver, een zuigende versie van
Steve Miller's 'Flv Like An
Eagle', waarvoor Miller zelf
graag overkwam om het re
frein mee te zingen. Het
nummer maakt de weg vrij
voor subtiele, melodieuze
funk in spannende tracks als
Line On Fire' en 'Day To Day
Thing'. Natuurlijk krijgt de
meest gewaardeerde zanger
van de vier, Aaron Neville,
weer de nodige ruimte om
met zijn adembenemende
falsetto liefdesliedjes van een
extra dimensie te voorzien, al
zijn z'n drie solo-bijdragen
minder sensueel dan voor
heen. Ze lijken gewoon geïn
tegreerd in de nieuwe aanpak
van de Nevilles, die wellicht
tot doel heeft om een nog gro
ter publiek aan te boren. Zo
lang de band daarbij -zoals
hier- haar beginselen hand
haaft en geen artistieke uit
verkoop houdt, lijkt me daar
niets op tegen.
XTC
XTC is afgeleid van het En
gelse woord ecstacy, een
woord dat inmidddels een
dubbele betekenis heeft ge
kregen dankzij de gelijkna
mige drug. De Engelse band
van die naam lijkt er alles aan
te doen om te voorkomen dat
iemand op het idee komt
XTC te associëren met de
drug. Op haar tiende album
'Nonsuch' klinkt het trio, hier
aangevuld met Fairport Con-
vention-drummer Dave Mat-
tacks, bij tijd en wijle zo
slaapverwekkend, dat zelfs
een pepmiddel geen wonde
ren meer kan verrichten.
'Nonsuch' is' de poging van
XTC om liedjes te schrijven.
Liedjes met een memorabel
refrein en een kop en een
staart. Een heel enkele keer
lukt dat inderdaad ('Omni
bus', 'The Wave' of 'Books
Are Burning' waarin einde
lijk de gitaar tot leven komt),
maar meestal vervalt zanger
Andy Partridge in Paul
McCartney-achtige kinder
deuntjes of een Beach Boys-
achtige harmony. Alles lijkt
in het werk gesteld om op de
hitparade te scoren, zodat
van de eigenzinnigheid die
de band in z'n gouden jaren
omringde, weinig meer over
Mr. Big
Het Amerikaanse Mr. Big
komt eind deze maand voor
een eenmalig concert in ons
land naar de Groningse Eve
nementenhal. Gelokt door de
akoestische klanken van het
vriendelijke 'To Be With You'
staat de zaal daar straks vol
met prille tienermeisjes en
eerzame huismoeders, die
vervolgens met windkracht
tien worden weggeblazen
omdat Mr. Big een hardrock
band blijkt te zijn. Het Extre
me-effect kortom, al heeft die
band instrumentaal en com
positorisch heel wat meer in
z'n mars dan Mr. Big. dat op
het inmiddels al weer een
jaar oude, twëede album
'Lean Into It' vooral leunt op
de capaciteiten van bassist
Billy Sheehan en gitarist
Paul Gilbert. In het voorpro
gramma van Mr. Big staan
the Stage Dolls uit Zweden,
een trio dat zo te horen Abba
te zoet vond en Roxette te
zacht. Dan kom je uit bij de
even voorspelbare als hitge
voelige mainstream-rock op
de tweede cd 'Stripped'. Weer
zo'n band, die van twee walle
tjes wil eten.
Mannelijk vlees
centraal in
verhalenbundel
Willem Melchior
Willem Melchior: 'De roeping van het
vlees'. Uitgave Contact. Prijs 24,90.
Paul Rodenko: 'Literaire essays',
'Verzamelde essays en kritieken'
deel drie. Uitgave Meulenhoff. Prijs
45,00.
De mannelijke hoofdpersonen
in 'De roeping van het vlees',
de verhalenbundel van debu
tant Willem Melchior, zijn ge
obsedeerd door hun eigen li
chaam. Ze bewonderen en
koesteren het, maar tegelijker
tijd roept het verlangens op
naar onderwerping, vernede
ring, marteling en dood. Neem
bijvoorbeeld de volgende uit
spraak van Jonas, de hoofdper-,
soon in het titelverhaal, die
heeft besloten dat hij moet
worden vermoord: „En een
lustmoord moet het alleen zijn
dat... dat de moordenaar ge
niet, zal ik maar zeggen. Van
mijn verbijstering, en van de
aanblik van het mes in mijn
vlees, begrijpt u? Daar draait
het mij om". Met zijn verhalen
bundel lijkt Melchior een ei
gen beeldtaal te hebben ge
vormd, die' wordt versterkt
door een persoonlijke stijl. Hij
kan .schrijven, maar het is te
hopen dat hij bij een volgend
literair werk wat meer variatie
aanbrengt in de keuze van zijn
onderwerpen.
Paul Rodenko
Iemand die een onmisbare rol
heeft gespeeld binnen de na
oorlogse literatuur is Paul Ro
denko. Met zijn baanbrekende
bloemlezing 'Nieuwe griffels,
schone leien' lanceerde hij in
1954 een nieuwe visie op de
Nederlandse poëzie, waarin
vooral de internationale ver
banden een grote rol speelden.
Maar behalve als samensteller
van deze bloemlezing was ook
ook altijd actief als schrijver
van stimulerende en prikke
lende beschouwingen. On
langs verscheen het derde deel
van zijn 'Verzamelde essays en
kritieken', waarin zijn ver
spreide literaire essays zijn bij
eengebracht. Ook uit dit deel
blijkt hoezeer Rodenko bezig
was om de Nederlandse poëzie
te plaatsen binnen een inter
nationale context. Werk van
bijvoorbeeld Eluard, Pound en
Breton wordt door hem in ver
band gebracht met werk van
zijn Nederlandse tijdgenoten.
De essays verschenen eerder
in verschillende week- en
maandbladen, in de periode
1945-1975.
