Wiersinga bepleit schrappen
van theologische begrippen
„Wrekende God wil onrecht herstellen"
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
Libische minister bespreekt Lockerbie-affaire met Vaticaan
Dominee promoveert op wraak van God
COMMENTAAR K
Ceidóe (Boma/nt
CeidócGouamit
MAANDAG 4 MEI 1992 Igj
Na zeventig jaar weer
missionaris in Mongolië
VATICAANSTAD - Na 70 jaar zendt de
Rooms-Katholieke Kerk weer een missionaris
haar Mongolië, zo heeft het Vaticaan meege
deeld. Binnenkort zal de Filipijnse pater Ven-
Ceslao Padilla, lid van de van oorsprong Belgi
sche congregatie van de missionarissen van
Scheut, arriveren in het land waar de commu
nisten zeventig jaar lang de macht hebben uit
geoefend. Padilla gaat de missiepost Urga/U-
lafcnbaatar leiden. Eind vorige maand kondig
den Mongolië en het Vaticaan aan diplomatie
ke betrekkingen met elkaar aan te knopen.
Padilla staat samen met twee ordegenoten
voor een moeilijke taak. Onder de ruim twee
miljoen overwegend buddhistische Mongolen
zijn volgens kerkelijke cijfers nauwelijks
rooms-katholieken te vinden.
De slaap is voedsel
voor wie niets te eten
heeft.
Vernielingen in
Heilige Grafkerk
JERUZALEM - Een Engelsspre
kende toerist heeft zaterdag ver
nielingen aangericht in de Heilige
Grafkerk in Jeruzalem. „Red de
kinderen van de wereld, bid niet
in kerken" riep de „excentrieke"
man tijdens zijn actie, aldus de po
litie. De man rende door de kerk -
gebouwd op de plek waar volgens
de overlevering Christus' graf
heeft gestaan -, vernielde lampen
en een glazen kast met daarin een
beeld van Maria en probeerde een
groot houten kruis van de muur te
halen. Hij is naar een ziekenhuis
gestuurd voor psychiatrisch on
derzoek.
Sin opent aanval op presidentskandidaat Ramos
MANILA - De invloedrijke Filipijnse
kardinaal Jaime Sin heeft gisteren de
aanval geopend op presidentskandi
daat Fidel Ramos. Tijdens een bijeen
komst voor vreedzame verkiezingen
noemde hij Ramos, die door president
Corazon Aquino wordt gezien als haar
opvolger, een „goddeloos" mens.
Net als twee andere presidentskandida
ten, Imelda Marcos en Eduardo Coju-
angco, heeft Ramos te nauwe banden
onderhouden met de voormalige Fili
pijnse dictator Ferdinand Marcos, aldus
Sin. De kardinaal speelde een beslis
sende rol tijdens de volksopstand die in
1986 een einde maakte aan het bewind
van Marcos.
De drie kandidaten zijn „goddeloze
mensen, ondanks hun uiterlijke mede
lijden, ondanks hun publieke filantro
pie", aldus Sin, die Ramos, Marcos en
Cojuangco overigens niet bij name
noemde. „Hoe kunnen wij toestaan dat
ons land wordt geleid door mensen die
niet bereid zijn voor God en het Fili
pijnse volk de waarheid te vertellen
over hun verleden en over hun huidige
bezigheden?"
De resultaten van een pas gehouden on
derzoek door een radiostation in Manila
zouden Sin gerust kunnen stellen.
Enigszins opgewonden meldde de zen
der dat de voormalige rechter Miriam
Santiago op kop gaat in de race om het
presidentschap. Aan de verkiezingen
op 11 mei doen zeven kandidaten mee.
Stasi-contacten
Stolpe
kerkelijk
j, gedekt"
POTSDAM Premier
Manfred Stolpe van Bran
denburg heeft gisteren
acht kerkelijke functiona
rissen genoemd die van
zijn contacten met de Sta
si op de hoogte waren toen
hij de hoogste functiona
ris ('Oberkonsistorialrat')
van de Evangelische Kerk
in Oost-Duitsland was.
Net als Stolpe zelf hebben deze
mensen erop vertrouwd dat
hun contacten met de Stasi
door hun kerkelijke opdracht
„gedekt" waren. Stolpe noem
de onder anderen (oud-bis-
schop) Ingo Bracklein, Rolf-
Diether Günther, Hans-Martin
Harder, Siegfried Plath, Rein-
hardt Richter en Martin Zie-
gler.
Gezamenlijk hadden deze
mensen de hoop dat zij iets
konden veranderen. Het leven
in de DDR was voor hen „niet
het eind van de weg Gods". Zij
hebben geprobeerd mensen te
helpen, de vrijheid van de ker
ken te garanderen en de con
tacten met de kerken in West-
Duitsland te onderhouden. Sa
men met Stolpe hadden zij
niet het idee dat zij iets
yerkeerd aan het doen waren.
Éerdër deze week noemde
Oud-voorzitter Werner Kru-
s'che van de Bond van Evange
lische Kerken de verwijten dat
Stolpe opdrachten van de Stasi
had uitgevoerd „absurd".
„Stolpe was een man van de
kerk en niet van de Stasi", al
dus Krusche, die de discussie
oyer het verleden van de huidi
ge premier vergeleek met „het
opjagen van wild".
DEN HAAG - De kerken
moeten theologische be
grippen als de almachtige
en drieënige God, erfzon
de en de maagdelijke ge
boorte en lichamelijke op
standing van Christus
snel uit de roulatie ne
men. Dat is radicaal en
pijnlijk, maar wel noodza
kelijk, vindt de gerefor
meerde theoloog dr. H.
Wiersinga.
„Ik constateer 'dode' taal in
vertrouwde formuleringen en
geliefde zinswendingen, en
stel een operatieve ingreep
voor: het schadelijke weefsel
weghalen uit een levend orga
nisme". schrijft Wiersinga in
zijn boek 'Geloven bij daglicht,
verlies en toekomst van een
Herman Wiersinga FOTO: SP
traditie' (Ten Have).
Wiersinga (65) zorgde in de ja
ren zeventig voor opschudding
in de Gereformeerde Kerken
in Nederland door aan de tradi
tionele opvattingen over de
verzoening te tornen. Hij werd
steevast in één adem genoemd
met dr. H.M. Kuitert (67), die
onlangs de bestseller 'Het al
gemeen betwijfeld christelijk
geloof schreef, waarin even
eens wordt afgerekend met tal
van oude zekerheden.
De kerkelijk-theologische be
grippen moeten uit „de liturgi
sche en catechetische roula
tie" worden genomen, vindt
Wiersinga. Het is „ongewenst
en schadelijk" ze nog langer te
gebruiken. „Ik stel voor de be
treffende teksten in een mu
seum te plaatsen, als kunst
werken die blijvend respect
verdienen, of ze op te slaan in
een bibliotheek, als bronnen
die men te allen tijde kan raad
plegen."
Zo wil Wiersinga God als de Al
machtige laten vallen: „Willen
wij geloof in God behouden,
dan moeten we royaal erken
nen dat zijn macht beperkt is,
beperkt door mensenmacht en
natuurgeweld." Ook de drieën-
heid - eerder een kerkelijk dan
een bijbels begrip - moet eraan
geloven: deze „constructie"
veroorzaakt onnodige obsta
kels voor het christelijk geloof
en onoplosbare problemen
voor de theologie.
Het zou „een zegen" zijn als
ook de erfzonde („een prenata
le misvorming, een echt geërfd
mankement") voorgoed uit het
theologische vocabulaire ver
dwijnt. Theologen moeten niet
hun best doen deze term - die
eeuwenlang als „een bron van
wantrouwen en verwarring"
heeft gewerkt - een andere in
vulling te geven. Ze moeten
hem gewoon helemaal schrap
pen.
Het verhaal over Jezus' maag
delijke geboorte noemt Wier-
VATICAANSTAD - De Libi
sche minister van buitenland
se zaken Ibrahim Mohamed
Beshari heeft zaterdag in het
Vaticaan naar eigen zeggen
„concrete en contructieve ge
sprekken" gevoerd over de
Lockerbie-affaire. Hij sprak
een klein uur met zijn Vati
caanse 'collega' Jean-Louis
Tauran. „Tauran herhaalde
het belang van vrede als het
hoogste goed, de noodzaak dat
de internationale wetten ge
respecteerd worden en dat een
oplossing van het conflict met
vreedzame middelen wordt be
reikt", zei Vaticaan-woord-
voerder Joaquin Navarro Vails
na afloop van het onderhoud,
dat op Libisch verzoek plaats
had.
Het Vaticaan sprak vorige
maand tegen dat het, als neu
trale staat, onderdak zou verle
nen aan de twee Libiërs die be
schuldigd worden van de aan
slag op een Amerikaans vlieg
tuig boven het Schotse Locker
bie, waarbij in 1988 270 men
sen om het leven kwamen. De
Arabische Liga had dit gesug
gereerd.
Bij zijn aankomst in Rome zei
Beshari: „Ik denk dat het in
het belang is van allen - de
Amerikanen en de Engelsen,
maar ook de Libiërs, de Euro
peanen en Arabieren - om een
vreedzame oplossing voor de
crisis te vinden." De rooms-ka-
tholieke aartsbisschop van Tri
poli zei vorige maand dat hij
daaraan een bijdrage zou leve-
De Verenigde Naties kondig
den op 15 april sancties af te
gen Libië, omdat het weigert
de twee beschuldigde Libiërs
uit te leveren. Beshari herhaal
de een uitnoding van de Libi
sche leider Gaddafi om waar
nemers naar Libië te sturen,
die. met eigen ogen kunnen
ziefi „dat het land geen terro
risten opleidt".
APELDOORN - „Het
klinkt eng hè". Een brede
glimlach verschijnt op het
toch al vriendelijke ge
zicht van dominee
H.G.L. Peels. Het onder
werp van zijn proefschrift
roept wel vaker reacties
van weerzin op. 'De wraak
van God' stoot mensen af,
het klinkt huiveringwek
kend. Niet voor niets gin
gen theologen tijdenlang
met een wijde boog om dit
onderwerp heen.
Eind vorige week stond de
wrekende God dan toch cen
traal in de christelijk gerefor
meerde Barnabaskerk in Apel
doorn waar de in jacquet gesto
ken Peels zijn proefschrift ver
dedigde. De kersverse 'doctor'
is de eerste promovendus in de
geschiedenis van de Theologi
sche Universiteit in Apel
doorn. De instelling telt amper
honderd studenten theologie.
Bijna allemaal zijn ze afkom
stig uit de christelijk gerefor
meerde kerken, een hechte ge
meenschap die in Nederland
75.000 leden telt. Daarnaast
studeren ook nog Nederlands
gereformeerden aan de Theo
logische Universiteit. Zij beho
ren tot een nog kleiner kerkge
nootschap. Zij zijn een van de
talloze afsplitsingen in gere
formeerde kring.
Hbewel de Apeldoornse uni
versiteit al sind 1978 het pro-
motierecht heeft, is Peels pas
de eerste die daarvan gebruik
maakt. Het potentieel van
christelijk gereformeerde
theologen is niet zo groot, bo
vendien promoveerden drie
kerkgenoten in de afgelopen
jaren in Kampen en Utrecht.
Maar, vertelt Peels, in juni al is
d^ tweede promotie in Apel
doorn te verwachten en vier
anderen zijn ook al in een ver
gevorderd stadium.
Zoetermeer
Na zijn studie aan de Theologi
sche Universiteit heeft de nu
35-jarige Peels eerst als domi
nee in Zoetermeer gewerkt.
„Ik heb met hart en ziel in de
woestijn van een moderne stad
een gemeente van Jezus Chris
tus opgebouwd. Samen met
mijn vrouw, die moet ik zeker
voor de mensen, maar hij laat de duisternis niet
FOTO: CHRIS STEIN
noemen, we waren volkomen
één. Het was schitterend werk
om rechtstreeks God te mogen
dienen."
Bijna zes jaar geleden kwam
Peels naar Apeldoorn, om aan
de universiteit les te geven in
oud-testamentische vakken.
'De machtige wijze' waarop in
het eerste gedeelte van de bij
bel over God wordt gesproken,
trekt Peels bijzonder aan,
evenals het Hebreeuws, de
'prachtige taal' waarin de
meeste bijbelboeken van het
Oude Testament zijn geschre
ven.
Veel mensen struikelen in die
eerste bijbelboeken over de
passages waarin God oorlogen
laat beginnen en steden ver
woest. Psalmteksten als 'het is
uw wraak die leven doet' zijn
moeilijk te verenigen met het
beeld van een 'God der liefde'.
„Wraak is voor ons iets illegi
tiems, het is immoreel. Je
denkt aan de Corsicaanse ven
detta of de Griekse wraakgo
dinnen. De bijbel is hierom
vaak verworpen".
Tijdens zijn onderzoek bestu
deerde Peels de zestig tekstge
deelten waarin het Hebreeuw
se woord voor wraak voor
komt. Uit zijn analyse bleek
dat het woord een andere la
ding heeft dan die wij er aan
geven. „Het gaat telkens om
herstel van recht, dat staat
haaks op ons begrip voor
wraak. God wil het goede voor
de mensen, maar hij laat de
duisternis niet triomferen".
De 'dag des wrake' in het Oude
Testament moeten we volgens
Peels niet zien als een soort
bijltjesdag waarop wraak geno
men wordt op alle verraders.
Beter is de vergelijking met D-
day, de dag waarop de geal
lieerden in Normandië land
den. „De bevrijders gingen de
demonie van de nazi's afstraf
fen. De val van Ninevé en Ba-
bel kun je vergelijken met de
val van Berlijn in 1945".
Vergelding
Peels omschrijft de 'wraak van
God' in zijn proefschrift als 'de
straffende vergelding'. „God is
een koning. Juist omdat hij
-liefheeft, torent hij over zon
daars. Want wat zou een ko
ning zijn die onrecht maar laat
verworden. Dat God ook kan
straffen staat haaks op onze
moderne godsbeelden. Wij
hebben liever een suikerzoete
god, een goede grootvader die
ons over onze religieuze bol
aait. Straf en toorn zijn geëli
mineerd, maar daarmee zet je
God buiten de werkelijkheid.
Hij is niet iemand waarvan de
tanden zijn uitgetrokken".
Peels hoopt dat door zijn stu
die gelovigen beter om kun
nen gaan met het begrip
'wraak' in de bijbel. „Ik heb
mensen meegemaakt die in de
problemen kwamen met deze
passages. Natuurlijk is dit een
wetenschappelijk werk, maar
ik heb ook gedacht aan de
kerk. Ik wil de mensen helpen
de bijbel beter te leren ver
staan. Want naast theoloog ben
ik ook predikant, ik ben tege
lijk wetenschapper en pastor".
In de rechterflank van de gere
formeerde kerken is 'de wraak
van God' eerder onderwerp
van een preek dan in de gema
tigde hoek. Toch denkt Peels
dat ook in zijn kerk deze tek
sten meestal blijven liggen.
„Ik hoop niet dat er verkeerd
over is gepreekt. Zodra men
sen angst en schrik is aange
jaagd, is dat zo. Spreekt men
echter over God die in zijn lief
de mensen opzoekt, maar zich
vertoornt over hen die zijn lief
de vertrappen, dan is er goed
over gepreekt".
Zelf staat Peels bijna elke zon
dag op de kansel van een van
de christelijk gereformeerde
kerken. Ook hij heeft het niet
vaak over wraak gehad tijdens
zijn preken. „Dat is niet iets
wat je even op een lome zon
dagmiddag doet. Grote
woorden moetje bewaren voor
grote momenten, je kunt er
snel mee morsen".
Voorrecht
Peels blijft, ook nu zijn promo
tie is afgerond, werken aan de
universiteit in Apeldoorn.
Waarschijnlijk volgt hij dit na
jaar zijn promotor prof. dr.
B.J. Oosterhoff op als hoogle
raar oud-testamentische vak
ken. De synode neemt daar
over in het najaar een beslis
sing.
„Het is een voorrecht om in
deze kleine gemeenschap te
kunnen werken", vindt Peels.
„Het zijn uiterst gemotiveerde
mensen. Ik heb ook gods
dienstles gegeven op een mid
delbare school, daar sta je af en
toe voor de wilde beesten. Hier
zie je nou niet direct een vlieg
tuigje door de collegezaal
gaan."
De verwachting is dat Peels in
de komende jaren nog heel wal
predikanten zal opleiden.
Want anders dan veel andere
richtingen hebben de christe
lijk gereformeerde kerken
nauwelijks te maken met leeg
loop. „De synodaal gerefor
meerde ker, zeg maar de gewo
ne, heeft de afgelopen jaren
meer mensen verloren dan wij
in totaal hebben. Maar ook wij
zitten niet immuun op een ei
landje. Bij ons zijn ook mensen
vertrokken".
Maar in het algemeen vormen
de christelijk gereformeerden
toch een hechte, trouwe ge
meenschap. Volgens Peels is
de kerkelijke betrokkenheid
groot. Niet alleen gaan de
meesten zondags twee keer
naar de kerk, ook doorde
weeks zijn er allerlei activitei
ten in de drie christelijke gere
formeerde kerken in Apel
doorn. Bijbelgroepen, vrou
wenkringen en ziekenbezoek
zorgen voor een sterke onder
linge band.
Toch zou Peels nog sommige
dingen anders willen in zijn
kerk. Hij doelt daarmee vooral
op de polariserende tendenzen
die aanwezig zijn. Geheel over
eenkomstig de gereformeerde
traditie, waarin tal van scheu
ringen voorkomen, kennen
ook de christelijk gereformeer
den zo hun tegenstellingen.
„Een deel van onze kerk hecht
bijvoorbeeld aan de oude berij
ming van psalmen en een kle
ding en levensstijl zoals het al
tijd geweest is. Daarnaast is er
een vooruitstrevend deel. Bei
de groepen gaan niet altijd op
een goede, christelijke wijze
met elkaar om".
Over de plaats van hemzelf in
deze kwestie wil hij geen uit
spraak doen. Wel geeft hij een
indicatie. „Ik ga niet bij voor
keur in het zwart lopen en wil
mij ook geen taal of gedrag
aanmeten dat beter past in de
negentiende eeuw dan in deze
tijd. Sommigen zullen mij
vooruitstrevend vinden, ande
ren behoudend." Peels trekt
zich niet zoveel van het hem
opgeplakte etiketje aan. „Ik
sta in mijn kerken zoals ik ben:
christelijk gereformeerd in
hart en nieren. Ik hou van mijn
singa strijdig met „onze rede
lijkheid en verbeeldings
kracht." Datzelfde geldt voor
de lichamelijke opstanding.
„De opstanding van Jezus is
enkel als metafoor denkbaar
en voorstelbaar. Het is poëti
sche taal die ons uitdaagt onze
fantasie royaal te gebruiken."
De gereformeerde synode
toonde zich in de jaren zeven
tig ernstig ontstemd over Wier-
singa's dissertatie 'De verzoe
ning in de theologische dis-
kussie'. De theoloog ontkent
„dat Christus in onze plaats
het gericht van God heeft ge
dragen", aldus de synode, die
echter geen tuchtmaatregelen
nam. Wiersinga, tot aan zijn
vut in 1989 studentenpastor in
Leiden, heeft deze periode als
pijnlijk ervaren, maar vond
het positief dat hij „prikkels
kreeg tot nadere bezinning".
In
De scherven lijmen
Meer nog dan de materiële schade aangericht in Los An|?^
les en elders in de VS weegt de morele schade door. De nii |q
we wonden in de rassenstrijd tussen blank en zwart, mi en
ook tussen zwart en geel zullen moeilijk te helen zijn. l>uv
reaanse winkeliers die in een paar uur heel hun bezit in vlajhe
men zagen opgaan of die tot hun verbijstering zagen hoe l#m
zwarte buren zich met armenvol winkelwaren naar hi
spoedden, verklaarden voor de televisiecamera's dat ze zi j
niet konden voorstellen nog langer onder dergelijke mens^g
te kunnen wonen.
Het geweld, dat in een razend snel tempo van Los Angefenc
naar New York golfde, zal het karakter van de verkiezingggi
campagne veranderen. Tot nog toe ging het vooral over rs.
slabakkende economie, de enorme staatsschuld, de socisee1
achteruitgang van vooral de middenklasse. Door de gebei
tenissen van Los Angeles is opnieuw een basiskaraktertif"
van de Amerikaanse maatschappij brutaal naar de oppa^
vlakte gerukt: het racisme en de verhoudingen tussen de v 1
schillende rassen en volken in de Verenigde Staten. En da^
bij hoeft men niet uitsluitend het traditionele beeld van
blank-zwarte tegenstellingen voor ogen te hebben. De jorl
ste decennia zijn de verhoudingen heel wat gecompliceerdj
geworden door de toevloed van immigranten uit Azië en li
tijns-Amerika. De recente opflakkeringen van animositeit t?
gen Japanners naar aanleiding van de neergang van c
Amerikaanse auto-industrie spreken voor zich. In Los
geles werden winkels van vrij recent aangekomen KoreaanM
immigranten in brand gestoken. De zwarte wrevel, alsmeqOt
die van verpauperde blanken, richt zich even zeer tegen dee
stroom Latino's die bereid blijken te zijn tegen hongerlon^er
te werken. po
bfl
HOE gaan de kandidaten voor het presidentschap deze liari
terst delicate materie behandelen in hun campagne? Als prje
sident heeft George Bush het voorlopig nog het gemakkelijke:
ste. Hij heeft de macht en hij heeft dan ook een machtwoote
gesproken. Hij stuurde om te beginnen federale troepen na
Los Angeles, om duidelijk te laten zien dat hij als president
laatste instantie instaat voor rust en orde in heel het land.
VOLGENS president Bush hebben de uitspattingen in L
Angeles niets te maken met de burgerrechten. Hij kan ni
toegeven dat de zwarten nog steeds gediscrimineerd worde
want officieel bestaat er geen enkele discriminatie op groi
van ras. Bush zei dat de uitbarsting van geweld uitsluitei
het gevolg was van straatvandalen en misdadigers.
BuSH verdedigt met andere woorden impliciet het recht
systeem van de Verenigde Staten, ondanks de schandalij
uitspraak in de zaak van de vier blanke politieagenten c
met hun knuppels bleven inslaan op een liggende zwarte. H
beloofde een herziening van de zaak van de politiemannt
om te zien in hoeverre zij de federale wetten op de burge
rechten hebben overtreden.
TEGENOVER de duidelijke standpunten van Bush staat i
aarzelende houding van de Democratische presidentskam
daat. Bill Clinton liet zich niet verleiden tot enige duidelijk
uitspraak: niet voor of tegen de zwarten en de gewelduitba
stingen, niet voor of tegen de blanke jury en hun 'niet-schi
dig'. Clinton beperkte zich tot de gemeenplaats dat de wa
oorzaken aan het licht moeten worden gebracht.
Na de wettelijke gelijkberechtiging van de zwarten in de
tijdens de jaren zestig, koesterde officieel Amerika zich r
de zekerheid dat nu alles was geregeld en dat het nu aan
zwarten zelfwas om de kansen te grijpen om sociale, politi
ke of economische promotie te maken. Die zekerheid ligt n
aan scherven.
Uitgave: Westerpers bv (maakt deel uit v.
Kantoor redactie: Apothekersdijk 34, Leiden.
Kantoor advertentie- en
abonnementenafdeling: Stationsweg 37, Leiden.
071 - 122 244.
071 -134 941
Postbus 112300 AA Leiden.
Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk
070-3190 933
070-3906 717.
Postbus 9, 2501 CA Den Haag
Telefoon:
Telefax:
Postadres:
Hoofdkantoor:
Telefoon'
Telefax:
Postadres:
Alle kantoren zijn op
maandag tot en met
vrijdag geopend van
08 30 tot 17.00 uur
Directeur/hoofdredacteur: J. Leune.
Adjunct-hoofdredacteur J. Timmers.
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 808): L van Koot.
Leiden en omgeving (tel. 071 - 144 046/047/48/49) G - J Onvlee (chef-redacteur),
F Buurman, K. van Kesteren, R. Kleijn, drs. R. Koldenhof. M Kroft. T Pieters e~
M. Roso.
Binnen- en buitenland, financien en economie (tel. 070 - 3190815)
A. van Rijn (chef). W. Bunschoten, drs R Edens, drs Chr van der Hoff. A. van
Holstein, E. Huisman, H. Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij, R de Roo
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834): G Ansems (coordinator), B. Jansma, H Piet.
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835)' L. Kooistra, drs. P van Velthoven.
Foto (tel. 070 - 3190 838) M. Konvalinka (chef) en S. Evenhuis.
Opmaak (tel: 070 - 3190 831): Ch. Bels (chef), A.
J Hofmeester, C. de Kier, H Nieuwmans, H. Sch
Redactie-secretaresse (tel 070 - 3190 819): T. Kors
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van:
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied;
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie, een re
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederland en
België. De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn H. Leber, drs. K. Swiers.
M. van de Ven en P. Vogels De parlementaire redactie bestaat uit R in 't Hout
(chef), H Bijleveld, D Hofland. P Koopman, D van Rietschoten en K. van Wees.
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus,
- de volgende correspondenten in het buitenland: drs D. J van den Bergh
drs. H Botje (Tunis). A. Courant (Athene), R Hasselerharm
drs. A Heering (Rome), B. van Huët (Londen). M de Koninck
Lindenkamp (Sao Paulo), B. Schampers (Brussel). W. Voordouw
R. Vundermk (Moskou), W. Werkman (Jeruzalem). G. van Wijland
lo), F Wijnands (Bonn), J Wijnen (Brussel)
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertaal-
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London Vertaalster i
M de Cocq.
n 08.30 tot 17.00 u
Nabezorging
Telefoon: 071 -122 248 op ma t/m vr. var
15 00 uur.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling:
per maand j
per kwartaal j
per jaar
Bij betaling per acceptgirokaart:
per maand
per kwartaal j
per jaar
27,00
79,80
312,65
28,20
82,80
318,65
Het abonnementsgeld dient v
e worden voldaan
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 -141 905 Voor uitsluitend het door-
Ïeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702
elefax voor uitsluitend advertenties 071 -140 680
Bankiers
ABN/AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK 663 050
