Ook in april nog geen kentering groenteprijzen
Het oude tuindersdorp Loosduinen (3)
IN EIU OM DE KflS
LAND- EN TUINBOUW KERKDIENSTEN
Smaakmaker op Floriade
Nieuw biologisch middel tegen witte vlieg
CcicbcGouoaiit
VRIJDAG 1 MEI 1992 J
I door
LIA IN T VELD
De Nederlandse tuinbouw laat
zich op de Floriade in Zoeter-
meer zes maanden lang van de
beste kant zien. Toegegeven:
het is er op dit moment nog
een beetje kaal omdat de lente
nog in volle hevigheid moet
uitbarsten en er nog volop
groei en bloei in gang moet ko
men, maar er zijn toch al heel
wat bloembollen die volop
bloeien, al het is natuurlijk
geen Keukenhof. Dat is een
specifieke bollentuin, terwijl
de Floriade de volle breedte
van de tuinbouw laat zien. Zes
maanden lang dus en met be
hulp van vele inzenders. On
der die inzendingen bevindt
zich die van de fa. W.F.Leenen
Zn uit Sassenheim. Dit toon
aangevende narcissenverede-
lingsbedrijf uit de Bollen
streek neemt niet alleen deel
door zich uiterst bekwaam te
presenteren tijdens de eerste
binnententoonstelling, maar
heeft nog meer pijlen op de
boog. Onder de naam Eureka
wordt namelijk in samenwer
king met Gebr. Veul uit Anna
Paulowna (tulpen en lelies) en
Gebr. Lommers uit Noordwij-
kerhout (vaste planten), ge
showd, waarbij Leenen de nar
cissen, ixia's en amarillisachti-
gen voor z'n rekening neemt.
Grootste blikvanger van de in
zending vormt een meters
hoog, uit staal opgetrokken
kunstwerk van de Warmondse
beeldende kunstenaar Fons
Versluys-Moeder en Kind ge
naamd-, dat de wortels, bol en
het opkomend kruid van een
narcis uitbeelt. Aan firmant
Jaap Leenen de vraag waarom
het bedrijf kosten nog moeite
spaart om zich op deze pu
bliekstentoonstelling zo na
drukkelijk te presenteren.
„Het gaat de laatste jaren niet
zo goed met de narcissen en er
moeten nieuwe ideeën komen
om de narcis onder de aan
dacht van dê consument te
brengen. De narcissentelers
hebben de afgelopen jaren
enorm geïnvesteerd in pro-
duktvernieuwing en het mo
ment is nu aangebroken om te
laten zien wat de consument
allemaal zou kunnen doen met
narcissen. Ideeën aanreiken
dus en dan denken we met
name aan de combinatie tus
sen bolllen en vaste planten.
Dat doen we door een combi-
natietuin van 500 vierkante
meter in te richten die drie sei
zoenen lang, namelijk lente,
zomer en herfst, een spektacu-
laire indruk moet maken".
Het prijsniveau voor Neder
landse verse groenten is in het
eerste kwartaal van dit jaar
laag geweest. Ook de betrekke
lijk grote export kon de prijzen
niet opstuwen. De concurren
tie van het buitenland was
hiervoor te groot. Ook in de
eerste weken van april is geen
kentering opgetreden en ble
ven de prijzen voor de meeste
groenten aan de lage kant.
Het eerste kwartaal van 1992 is
zodoende voor de Nederlandse
tuinbouw teleurstellend verlo
pen. Vooral de verse groenten
brachten, in vergelijking met
voorgaande jaren, lage prijzen
op. Het vers fruit (appelen en
peren) was, als gevolg van de
schaarste in West-Europa, in
de eerste drie maanden van dit
jaar wel hoog geprijsd.
Op veilingniveau werd dit jaar
tot en met eind maart voor 320
miljoen gulden aan groenten
geteeld onder glas omgezet, te
gen nog 410 miljoen gulden in
dezelfde periode van 1991. Dit
betekende een daling van 90
miljoen gulden, oftewel 22 pro
cent. Ook in 1990 was de omzet
in het eerste kwartaal met 342
mijoen nog groter. De kleine
omzet in het eerste kwartaal
van dit jaar was deels een ge
volg van een daling van de
aanvoer met tien procent. Op
vallend was dat de betrekke
lijk grote export van groenten
onder glas (een teruggang van
'maar' drie procent) de prijzen
niet omhoog kon trekken. De
Nederlandse groenten onder
vonden echter op de buiten
landse martken veel concur
rentie van met name de pro-
dukten uit Spanje, Marokko
en de Canarische Eilanden,
terwijl ook de Engelse en Fran
se telers steeds vroeger en met
steeds grotere hoeveelheden
met groenten op de eigen
markt komen.
Vollegrond
Ook voor de groenten van de
vollegrond (witlof, prei, kool
en peen) werden lage prijzen
geboden. Dat resulteerde in
een totale veilingomzet van
140 miljoen gulden tegen 168
miljoen in dezelfde periode
van vorig jaar. Wel werd een
omzetstijging van elf procent
geboekt in vergelijking met
het eerste kwartaal van 1990.
Door het lage prijsniveau kon
den veel vollegrondsgroenten
worden geëxporteerd, vooral
naar Duitsland.
Het feit dat ongeveer een jaar
geleden een flinke nachtvorst
de appeloogst in West-Europa
ongeveer halveerde, zorgt nog
steeds voor hoge prijzen. Op de
fruitveilingen in Nederland
kwam de totale omzet in het
eerste kwartaal uit op 144 mil
joen gulden, hetgeen een stij
ging is van 20 miljoen. Als ge
volg van schaarste in Europa
loopt de Nederlandse export
van fruit goed. Champignons
en uien gingen voor betrekk-
lijk lage prijzen van de hand.
(De auteur is werkzaam bij het
Produktschap voor Groenten
en Fruit).
I GRAFIEK: MARKTINFO PGF
Vijfde mei juist
wel een vrije dag
Voor de 23.000 werknemers in
dienst van bloembollentelers,
boomkwekers en loonwerkers
wordt 5 mei een vrije dag, mits
de werkzaamheden dat toela
ten. Dat heeft het Landbouw
schap in Den Haag besloten.
Tot nu moesten de werkne
mers in deze sectoren op Be
vrijdingsdag gewoon werken.
Met ingang van dit jaar veran
dert dat. Als de bedrijfsom
standigheden het vereisen,
kan de werkgever het perso
neel echter wel verplichten op
5 mei te werken. De werkne
mers hebben in dat geval recht
op een andere vrije dag, bin
nen vier weken na 5 mei. Een
vorig bericht van het Land
bouwschap was onjuist.
Als eerste in Nederland heeft mindere mate door de schim- schimmel Verticillium lecanii
Koppert BV uit Berkel en Ro
denrijs (ZH) een schimmelpre
paraat als gewasbescher
mingsmiddel uitgebracht. Het
middel Mycotal is het eerste
schimmelpreparaat dat is toe
gelaten als bestrijdingsmiddel.
De toelatingsprocedure voor
dit milieuvriendelijke middel
heeft meer dan drie jaar in be
slag genomen. Mycotal kan
worden gebruikt tegen witte
vlieg in komkommer en to
maat.
Trips
Californische trips, eveneens
een zeer belangrijke plaag in
de komkommerteelt wordt in
mei aangetast.
Deze zogenaamde nevenwer
king op trips betekent wel dat
andere biologische bestrijders,
zoals roofmijt en roofwants,
een eenvoudiger taak hebben.
Het middel past dus uitste
kend in het Meerjaren Plan
Gewasbescherming (MJP-G)
omdat het kan leiden tot een
verdere reductie van het ge
bruik van chemische gewasbe
schermingsmiddelen in de
kom kommerteelt
Werking
De werking van Mycotal be
rust op de biologische activi
teit van de sporen van de
in het middel: na menging met
water en verspuiting in de kas
kiemen de sporen op het in-
sekt.
De schimmeldraad die uit de
spore groeit, dringt via de huid
het insekt binnen. Eenmaal
binnengedrongen vermeer
dert de schimmel zich binnen
het insekt, waardoor dit enige
dagen later wordt gedood.
Omdat het hier een biologisch
proces betreft, wordt de wer
king van de schimmel ook dui
delijk beïnvloed door de om
standigheden: hoe vochtiger
het in de kas is, hoe beter de
schimmel werkt.
De gebruikte schimmel komt
van nature ook in Nederland
is alleen
irkzaa
gen witte vlieg en trips,
ten, nuttige insekten en j
dieren zoals de menè w<n
absoluut niet aangetast,
Geen subsidie j
Omdat de schimmel n|'
bruik afsterft vindt ookJC
verdere verspreiding, bifc
beeld via de bodem, pt
Mycotal is door Koppert L
eigen beheer ontwikkeld,
der enige vorm van subr
Het wordt geproduceerd l'
hoofdvestiging van het bt
in Berkel en Rodenrijs,
middel is met ingang
maart 1992 verkrijgbaar r
Nederlandse markt.
Een van de te saneren gebieden was Waldeck, een tuinbouwgebied
dat hier nog in volle bloei is.
FOTO: L.N. KRUL
De gemeente Den Haag, die in
het begin van de jaren zestig
-tot sanering van bepaalde ge
bieden in Loosduinen wilde
overgaan, liet het oog vallen op
de tien hectare braakliggende
grond in de Kerketuinen (veel
al door volkstuinders bezet).
Een aantal tuinders wilde men
naar dit gebied overbrengen.
Op advies van bodemdeskun
digen, die kennelijk de achter
grond van het gebied niet ken
den, werd de grond met dregli-
nes een meter diep omge
werkt. Het gevolg hiervan was
dat het stadsvuil uit de jaren
dertig (waarin veel koolas) nu
bovenop kwam te liggen. Als
ambtenaar bij de rijkstuin-
bouwvoorlichtingsdienst en la
ter adviseur van de uitkoop
commissie heb ik de werk
zaamheden, die inmiddels al
tot de helft gevorderd waren,
stil laten leggen en geadvi
seerd, als er toch gespit moest
worden, de grond tot grotere
diepte om te werken zodat er
ongetwijfeld geschikt duin
zand, tijdens de wordingsge
schiedenis van het gebied
overspoeld met klei en veen-
vorming, onder zou zitten.
Na trekken van een próefput
bleek dit inderdaad het geval
te zijn. Het mocht echter niet
baten, want men had nu een
maal het geld hiervoor uitge
trokken, zei men, en het werk
werd voortgezet. Zoals te ver
wachten viel, wilde geen enke
le tuinder hierop een nieuw be
drijf beginnen. Paniek alom.
Men heeft zelfs nog overwogen
er 30 cm zand op te brengen.
Daarna vernam de hoofdamb
tenaar van de gemeente Den
Haag ir. Schrader - die ver
der het hele object en later de
uitkoop en overplaatsing van
de tuinbouw zou gaan begelei
den de eerder geopperde
mogelijkheid van diepspitten.
Bevolen werd hierna direct
een onderzoek in te stellen.
Met grote voortvarendheid, ei
gen aan een man die in de oor
log Engelandvaarders met
bootjes via Hoek van Holland
naar Engeland begeleidde en
zelf aan het eind van de oorlog
bovén Drente uit een vliegtuig
werd .gedropt, werden de za
ken door ir. Schrader aange
pakt. Na onderzoek van de bo-
demdeskundige dienst uit Lis-
se stonden de draglines van de
Koninklijke Nederlandse Hei
demaatschappij weer in het ge
bied en werd het eens zo deso
late tuinbouwgebied Kerketui
nen herschapen in een prach
tig voor iedere tuinder aan
vaardbaar nieuw tuinbouw
centrum.
Bepaalde nog in teelt zijnde
bedrijven werden gesaneerd
(men kon na diepspitten door
de veel betere kwaliteit van de
grond met de helft van de op
pervlakte toe) en na het diep
spitten met nieuw materiaal-
kassen) weer opgebouwd.
Door het wegvallen van de boe-
zemsloten konden er boven
dien meer bedrijven worden
ingeplaatst.
Door deze onverwachte ont
wikkeling werd de mogelijk
heid geschapen naar meer ob
jecten tot grondverbetering uit
te zien. Deze werd gevoncji
de eveneens voor de tuinfc
ongeschikte Madepoldeit
proefboringen bleek 90 IVi
schikt voer tuinbouw.
zandtuinen in het vooruito
konden worden gesteld,,
stond er van tuinders
geen enkel bezwaar meer
bestaande bedrijven te i
uitkopen en/of over te ij
sen. November 1969 werd
het diepspitten begonnei
1970 werden de eerste ba
ven gebouwd. In 1974 ki
het hele project, tuinbouj
recreatiegebied, gereed.
(De auteur is gepension
ambtenaar bij de Rijksl
bouw Voorlichting, advt
commisie van vertrouii
mannen).
R.K. VIERINGEN
LEIDEN - O.L. VR. HEMELVAART/ST.
JOZEF. za. 19.u., zo. 11 u. Hoogmis.
H. LEONARDUS: za. 19 u. Euch. vie
ring, zo 10 30 u. Euch.viering.
H MIDDELARES, za 19 u Euch. vie
ring; zo. 9.30 u. Hoogmis. (Elke eerste
zondag van de maand: euch.viering
11 00, de overige zondagen om 9.30
Lof
H ANTONIUS VAN PADUA za. 19 u
zo 10 00 u.
H PETRUS: za. 19 u. Euch.viering: zo.
10 u. Euch.viering.
OL VR ONB ONTV.: za. 19 u. zo.
10.30 u Hoogmis. 12.15 uur.
OUD KATHOLIEKE KERK" zo 10 u Eu
charistieviering
Elk weekend zondag 10 uur, behalve
2e weekend in de maand, dan zaterdag
19.00 uur en zondag geen dienst.
AARLANDERVEEN - HEILIGE PE
TRUS EN PAULUS- za 19 u., zo 10.30
u. Hoogmis
TITUS BRANDSMAKAPEL. zo. 9 u.
Hoogmis. 12u.
ALPHEN AAN DEN RIJN - H. PIUS: za.
19u zo. 9en 10.30u.
H. BONIFATIUS: za. 19 u.; zo. 9.45 u„
11.30 u.
DE HEILIGE GEEST KERK (De Bron):
za. 19 u., zo. 9.30 u. en 11 u. (Vanaf 5-7
t/m 9-8 zondag één viering om 9.30
BOSKOOP - ST. JAN DE DOPER za.
17 30 u. (de Stek), 19 u. (Kerk); zo.
10.30 uur (Kerk). Zomertijd zo. 10 uur
(25 maart).
HAZERSWOUDE - H.H ENGELBE
WAARDERS: za. 19 u.; zo 10.00 u.,
11 30 u. (Vanaf 11 -7 t/m 23-8 za. 19 u.
en zo. 10.00 uur).
HAZERSWOUDE RIJNDIJK - BER-
NARDUSKERK: zo. 9.00 uur, Parochie
koor; HET ANKER: za. 19 u. Volkszang;
zo. 10.30 u., Jeugdkoor.
HILLEGOM - ST JOZEFPAROCHIE:
za. 19 u. Ned. liederen; zo. 10.00 u.
H. MARTINUS: za. 19.00 uur; zo. 10
uur.
HOOGMADE - O.L. VR, GEBOORTE:
za. 19 u ;zo. 9.15 u.
KATWIJK AAN DEN RIJN - H, JOHAN
NES DE DOPER: za. 19 u. Eucharistie
viering; zo. 09.30 u Eucharistieviering
met parochieel koor.
LAURENTIUS GEMEENSCHAP (Chr.
Tuinbouwschool): zo. 11.00 u. Hoog-
BUITENKAAG - JOHANNES EVAN
GELIST za 19 u.; zo. 10 00 u LANGE-
RAAR - H.H. ADRIANUS: za 19u..zo.
9.30 en 11.30 u. (Zomertijd 9.30 uur).
LEIDERDORP - DE MENSWORDING:
za. 19 u. Eucharistieviering; zo. 10 u. en
11.30 u. Eucharistieviering.
LEIMUIDEN - ST JAN DE DOPER: za.
19u ;zo. 1000u. Hoogmis.
LISSE - ST AGATHA: za. 19 u Euch
viering; zo. 10 u Hoogmis (kinderne-
vendienst); 11 30 u. H Mis.
DEP POELPOLDER: za. 19 u. Euch.
viering, zo. 10.30 u. Euch. viering.
MARIAKERK. za. 19 u H Mis; zo. 9 u.
Stille Mis, 10 15 u. Hoogmis
H.H. ENGELBEWAARDERS (Beek
brug): za. 19u.;zo. 10.00 u.
NIEUWKOOP - O.L. VR. HEMEL
VAART, za 19u.;zo.9u., 10.45 u.
NIEUWVEEN - H. NICOLAAS: za 19
u-.zo. 9u., 11 u.
nieuw vennep - maria onb.
ontv. za 19u.;zo 10u.
NOORDEN - ST. MARTINUS. za. 19 u.
Avondmis; zo. 9 u., 10.30 u. Gezongen
Mis.
NOORDWIJK BINNEN - ST. JEROEN
za. 19 u. H Mis; zo. 9.30 u. Hoogmis,
11.00 Eucharistieviering
NOORDWIJK AAN ZEE - MARIA TER
ZEE:za. 19 u. Euch viering; zo. 10.30 u.
Euch.viering
NOORDWIJKERHOUT - ST VICTOR:
za 19u.;zo. 9 30 u. Hoogmis, 11 u.
ST. JOZEF za. 19u.,zo.9u„ 10.30u
OEGSTGEEST - ST. WILLIBRORD:
za. 19 u.; zo. 09.00 H. Mis en 10 30 u
Hoogmis
OUDE ADE - ST. BAVOKERK in Rijp-
wetering. za 19 u in Oude Ade; zo. 9 u
in Oude Ade. Hoogmis; 10 30 u. H Mis
in Rijpwetering
OUDE WETERING - JAC. DE MEER
DERE: za 19 00 uur. zo. 10.30 uur.
ROELOFSARENDSVEEN ST. PETRUS
BANDEN za 19 uur, zo 9 30 u. Hoog
mis. MARIA PRESENTATIE za. 19 u.;
zo 11 00 u. Hoogmis
RIJPWETERING - O.L. VR GEBOOR
TE: Avondmis in Oude Ade, zo. 9 uur.
Hoogmis in Oude Ade; 10.30 u H. Mis
in Rijpwetering.
SASSENHEIM - ST PANCRATIUS:
za 19 u zo. 9.30 Hoogmis en 11 u.
STOMPWIJK - H LAURENTIUS za.
19 30 u. Eucharistieviering (geen zo
mertijd), zo 10 30 u. H. Mis.
VOORHOUT. ST. BARTHOLOMEUS-
KERK za. 19u., zo 9.30en 11 u.
VOORSCHOTEN - H LAURENTIUS:
za. 19 u zo 11.00 u. (zomertijd). Win
tertijd. za. 19 u. en zo 11 30 u.
H. MOEDER GODS: 19 u zo. 10 u. (Zo
mertijd 9.30 uur)
WARMOND - ST MATTHIASKERK:
za. 19u.,zo.9.00 en10 30u.
WASSENAAR - ST. WILLIBRORD: za.
19 u; zo. 9.30 en 11 u
DE GOEDE HERDER: za. 17 u., zo.
10.q0u
ST. JOZEF: za 19 u„ zo 9.30en11u.
WOUBRUGGE - GOEDE HERDER
zo. 10.30 u.
ZEVENHOVEN - HEILIGE JOHAN
NES GEBOORTE: za. 19 u. H. Mis; zo. 9
u Hoogmis, 10.45 u. Stille Mis.
ZOETERWOUDE-RIJNDIJK MEER
BURGPAROCHIE: za. 19 u. Misviering;
zo. 10.30 u.
ZOETERWOUDE - ST JAN'S ONT
HOOFDING: za. 19.30 uur. Zo. 9.30 u.
(Om de zaterdag in één van de kerken).
CHR. DIENAARKERK: za. 19.00. zo. 10
SAMENKOMSTEN
LEIDEN - Herv Gemeenten: Hoog
landse Kerk: 10.00 u. ds. F D Rooze
mmv de Leidse Cantorij; 11.45 u. Oec.
studentendienst
Marekerk: 10.00 u. kand. J. G. Kemper
man; 17 00 u. ds P J. Stam, Katwijk.
Maranathakerk: 10.00 u. ds J Nauta.
De Regenboog: 9.30 u. en 11.15 u. pas
toor Th. AM Scholtes.
Bethlehemkerk: 10.00 u. ds. A. Dron-
kers.
Bevrijdingskerk: 10.00 u. ds. J. R Wol-
thaus, Z'woude
Vredeskerk 10.00 u. ds H E. Schou
ten.
Haagse Schouwkerk: 9.30 u. Ds H J.
Dekker-Keiler
Eglise Wallone: 10.30 u. pasteur D.
Ribs
Acad Ziekenhuis: 10 00 u. pater C. A.
M. van Haasteren en Ds. M A. Schaap-
de Vries. Voorschoten
Diaconessenhuis: 10.30 u. ds. H. B. van
'tHof
Scheppingskerk Leiderdorp (kapel
zaal) dienst voor doven: 10.00u. Dhr J
L. van Kempen.
LEIDEN - Gereformeerde en andere
Kerkgenootschappen Vredeskerk:
10 00 u. ds. H. E Schouten
Bethlehemkerk: 10.00 u. ds. A. Dron-
kers.
Hooglandse Kerk" 10.00 u. ds. F D.
Rooze mmv de Leidse Cantorij; 11.45
u. Oec studentendienst.
Oude Vesterkerk- geen opgave.
Maranathakerk: 10.00 u. ds J. Nauta.
Bevrijdingskerk: 10.00 u. ds. J. R. Wol-
thaus.
Groenhoven; 10.00 u. ds. H. Hortensi-
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 17.00 u. ds. G.
C. den Hertog.
Ger. Kerk Vrijgem.: 10.00 en 17.00 u
ds. J. F de Haan.
Doopsgez./Rem. Kerk 10.00 u. Ds. C.
M. Vos-Wiegand.
Bapt. Gem 10.00 u. samenkomst
Evang. Luth. Kerk: 10.15 u. Ds. H. J.
Hemstede.
Nieuw Apost Kerk: 9 30 en 17.00 u
Evang. Gemeenschap: 9 00 en 10.30 u.
ev. W. Smit.
Leger des Heils: 10.00 en 17.00 u. Sa
menkomsten
Zevende-Dag-Adventisten- zaterdag
10.00 u. Bijbelstudie 11.00 u. Predika-
Evangelie Centrum de Bethlehemkerk
10.OOu.evang J P H Zijlstra.
Zendingsgroep „Jeruel": 17.00 u. Sa
menkomst.
Pinkstergem. Oude Vest- 10.00 u. dhr
J. Eikerbout.
AARLANDERVEEN - Hen/. Gem.: 9.30
u. ds J. M D v.d. Berg; 19.00 u. ds M.
B Heyting, Oude Wetering.
Geref. Kerk: 9.30 u. ds. D W. Gesink,
N'hout; 18.30 u drs. K. Santing, Al
phen.
Chr. Geref. kerk: 09.30 en 16.00 u. ds.
J. C. Maris.
TER AAR - Hen/. Gem.: 09.30 u. ds. J.
K. Vlasblom; 18.30 u. ds. T. H. v.d. Hoe
ven, R'woude
Geref. Kerk' 09.30 u. ds. J. van 't Hof,
Boskoop; 18.30 u. ds. W. Stolk, Aals-
ABBENES - Herv. Gem.: 09.30 u. ds.
G. Rang, Nw. Vennep.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv. Ge
meenten Opstandingskerk; 9.30 u. ds.
H. Ommering; 18.30 u. Drs. P. Baane,
SOW dienst.
Adventskerk: 9.30 u. ds P. C. 't Hooft;
18.30 u. ds. A. Jonkman.
Kruiskerk: 9.30 u. ds. A. Jonkman/Kan
didaat Diers.
Kerk en Zanen: 9.30 u. dr. J. P. van
Santen, Zutphen.
Geref. Kerken
Maranathakerk: 9.30 en 18.00 u. drs. P.
Wilschut.
Salvatorikerk" 9.30 u. drs. K. Santing.
Bapt. Gem.: 10.00 u. en 18 00 u Ds. H
G. Koekkoek.
Leger des Heils: 10.00 en 19.00 u Sa
menkomsten, behalve laatste zondag
v.d. maand, dan 10.00 en 15.30 u.
Volle Evang. Gem.: 10.00u. dhr. W. van
Putten.
ALPHEN NOORD - Herv./Geref dien
sten Goede Herder- 10.00 u. ds. R. H.
Nieuwenhuis, 18.30 u. Mevr. A. Rijken-
v.d. Berg - vicaris
De Bron: 09.00 u. Ds J. Huizebosch;
10.30 u. Ds. F. Moll; 18 30 u. geen
Ashramcollege: 10.00u. ds. G Mulder
Driehoorne: 19.00u. Ds. F. Moll
Herv. Gem. Sionskerk: 09.30 u. Ds. G.
v.d. Bos, Ede; 18.30 u ds. R. de Reu-
Oudhoornseweg: 10 00 u. Ds. J.
Tromp, Leiden.
BENTHUIZEN - SOW. Gem. „De
Hoeksteen'' 10.00 u dr. C. Klapwijk,
Den Haag.
BODEGRAVEN - Herv. Gemeente
Dorpskerk 9 30 u. Ds C. v.d. Scheur;
18.30u.Ds. H. C v. Itterson.
Salvatorkerk: 9.30 u. ds. J. Seton; 18.30
u. Kand. P. C Zorge.
Bethlehemkerk: 9.30 u. ds. J Wieman;
18.30u. ds. H.Zethof.
Geref. Kerk: 9.30 u. ds. D. H Elderman,
18.30 u ds. T. Zoutman
BOSKOOP - Herv. Gemeente -
Dorpskerk: 09.30 u. kand. W. G. v.d.
Top, Ede, 18.30u ds. A. Kool, Utrecht.
De Stek (Herv./Geref.): 09.30 u. ds. G
J.Terlaak, Alphen.
Geref. Kerk: 09.30 u. ds. J. A. van Hooij-
donk; 17.00 u. Ds. R. J. Hanenburg,
Voorburg.
Chr Geret. Kerk: 09.30 en 17.00 u. ds.
M. J. Oosting.
HAZERSWOUDE - Herv. Gem.: 09.30
u. ds. C. G. Geluk, Baarn, 18.30 u. Ds
B A. Dubbeldam, Zwammerdam.
Geref. Kerk 09.30 u ds. P. Huisman;
17.00 u. ds P Koster, Maasdijk.
HOOGMADE - Herv Gem 10 00 u
ds P J Mackaay. Leiden.
DE KAAG - Herv Gem 10.00 u. ds C.
Koldewijn.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv. Ge
meente Dorpskerk: 10.00 u. ds Z de
Graaf, H.D.; 18.00 u. kand. J. C. van
Trigt, Houten
Ontmoetingskerk: 10 00 u ds. E. M.
Pannekoek. Oegstgeest; 18.30 u. ds. Z.
de Graaf.
De Rank 10 00 u. Ds A. J Lamping.
R'dam.
Geref Open Hofkerk: 9 30 u. Mw. de
Peuter, Voorhout; 17 u. Ds Padmos.
Valkenburg.
KATWIJK AAN ZEE - Herv Gemeente
Oude Kerk: geen; Herv Kerk. Centrum:
9.30 u Ds A Christ.
Nieuwe Kerk: 10 00 u ds. C. v.d Berg;
16.30 u ds. J. M D v.d. Berg; 18.30 u.
Ichtuskerk: 10.00 u. ds. W. J. Gorissen;
18 00u.ds.C.vd. Berg
Pnielkerk 09.30 u. ds. J. R. Volk; 18.00
u. ds. A. Christ.
Maranathakerk 10.00 u ds. C. B.
Schuurman; 18.00 u. ds. J. Vroeginde-
weij.
Kapel Overduin 14.15 u. dhr. E. J.
Bergman.
Geref Kerk
Open Hof: zie Katwijk aan den Rijn.
Triumphator: 9.30 u ds. G. F. Heene
man; 17.00 u geen dienst.
Vredeskerk: 9.30 u. Ds. J. van Bree-
voort; 17.00 u. Ds. G F. Heeneman.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.: 10.00 u. ds. A. L Lapré; 19.00 u.
Dr. H. Bade, Alphen
Geref. Kerk: 10.00 u. en 19.00 u. geen
opgave.
LEIDERDORP - Herv./Geref. diensten
Dorpskerk: 10.00 u. Ds Tj. Doesburg;
18.30 u. Ds. G. Stegeman.
Scheppingskerk: 10.00 u. ds. G. Stege-
LEIMUIDEN - Herv. Gem.: 09.30 u.
mevr. Ds M. W. de Mik.
Geref. Kerk- 09.30 u. ds. C. L Timmers,
A'veen; 19-:00 u. ds. R. Fernhout, Al-
LISSE - Herv. Gemeente Dorpskerk:
10.00 u. ds B. C. de Gelder; 19.00 u.
ds T. A. Eijsenga, Dordrecht.
Pauluskerk: 10.00 u ds. S. Kooistra,
Apeldoorn.
Geref. Kerk: 10.00 u dr. J. M. Vlijm,
Voorschoten H.A 19.00 u. Ds. B. Terp
stra. HA.
Chr Ger. Kerk: 10.00 en 16.30 u. kand.
J. Huisman.
Geref Gem 10.00 en 16 00 u. ds. J. J
Tanis.
Ned. Geref. Kerk. 10.00 en 19.00 u. ds.
A W. Vos, H A.
NIEUWKOOP - Herv Gem.: 09.30 u.
ds. H Rijken, Welsum; 18.30 u. ds H
Ommering, Jeugddienst
Geref. Kerk: 09.30 u. ds W. v.d. Weg-
Rullmann.
NIEUWVEEN - Herv. Gem. 09.30 u.
ds D Rodenburg, Heukelum; 18.30 u.
ds. L F. de Graaff
NIEUW VENNEP - Herv. Gem.. 09.30
u. ds. H. van Niel, Rjjnsburg, 19.00 u.
ds P J. Schram, Abcoude.
Geref. Kerk: 09 30 u. ds J. W. Roden
berg, Abbenes; 19.00 u. ds. G. Rang.
Chr. Geref. Kerk' 09.30 en 16.30 u. ds.
G. van Roekei.
NOORDWIJK - Herv. Gemeente
Grote Kerk: 10.00 u. ds. W. v.d. Lee;
17 00 u. ds J. den Hoed, Sliedrecht;
19 OOu.ds. R. S. Elgema
Kerk aan Zee: 10.00 u. ds. G. J. Ruiten
berg; Buurtkerk: 19 00 u. ds. B. C. de
Gelder, Lisse.
De Rank: 10.00 u. ds. C. v.d. Bergh.
Geref. Kerk
Hoofdstraat (Buurtkerk): 10.00 u. ds. R.
S. Elgersma; 19.00 u. ds B C de Gel
der, Lisse.
Vinkenlaan- 10.00 u. ds. B. J. Roosjen;
Hen/, kerk, Voorstr19.00 u. ds. R. S
Elgersma.
Stichtingskerk: 11 00 u. ds. E E. Slof-
stra
Sole Mio; 9.00 u. ds. R. S. Elgersma.
Evang Ontm.centrum „De Ark'' 10.00
u en 19.00 u. Samenkomst
NOORDWIJKERHOUT - Herv. Gem
10 00 u. ds. J. Rinzema, Gezinsdienst
OEGSTGEEST - Herv./Geref dien
sten Endegeest: 10.00 u PaterG. Lans
bergen
Mauritskerk: 10.00 u. Ds H. R. Plomp,
H.A
Groene Kerk: 10 00 u. ds G. J-Bryin,
S.O W.-dienst. 19.00 u ds R. E Da
Costa, Songs of Praise
Pauluskerk 10.00u ds R E. Da Costa
Gemeentecentrum 10.30 u ds. F
Knoppers, Den Haag
Acad. Ziekenhuis: 10.00 u pater C. van
Haasteren en ds. M. Schaap-de Vries..
Genootschap der Vrienden (Quakers)
Alleen 1 e zondag v.d. maand dienst om
10.30 u.
Ned. Geref Kerk: 08 45 u ds D J A.
Brink; 16.00 u. W Janse
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv. Gem.: 09.30 u.*Ds. M. B Heijting.
Geref. Kerk: 09.30 u. ds N. Wijngaar
den, Nw. Vennep H.A.; 19.00 u. Ds. K
E. Bras, Sassenheim.
Remonstrantse Gem. 10.00 u. Dr E. P.
Meyering.
RIJNSATERWOUDE - Herv. Gem.
09.30 u. ds. T. H v.d. Hoeven; 19.00 u.
ds. J. K Vlasblom.
RIJNSBURG - Herv Gemeenten Gro
te Kerk: 09.30 u. dhr. J. P. Karstens, Lei
den, 17.00 u dhr. E. J. Bergman.
Bethelkerk: 09.30 u. ds. D Verboom,
klinderdienst Vac.
Geref. Kerken
Petrakerk: 09.30 u. ds. Ribberink, 17.00
u. ds. Cziria.
Immanuelkerk: 09.00 en 10.30 u. ds
Cziria; 17.00 u. ds. Plomp, Oegstgeest
Maranathakerk: 09.30 u. ds v.d. Horst,
Katwijk; 17 00 u. ds. Ribberink (jeugd).
Chr. Geref Kerk: 09 30 u. ds. H. de
Boer, Zeewolde
SASSENHEIM - Herv. Gem 09.00 en
10.30 u. ds. G. Th. Vollebregt - bevesti
gingambtsdragers; 19.00 u.
Geref. Kerk: 09.30 u ds. K. E Bras,
19.00 u. ds R. W. Biewinga in Herv
Kerk
Chr. Geref. Kerk: 10 00 en 19 00 u. ds.
M Hogenbirk.
Ned. Prot Bond Sassenheim/Lisse:
10.00 u. Mevr. Ds A. J Luikinga, Haar
lem.
VALKENBURG - Herv Gem 10.00 u.
dr. C. Vermeulen; 18.30 u ds. E Bou-
man. Den Haag.
Geref. Kerk 09.30 u. drs. I. A Padmos,
18.30 u. drs, J. van Breevoort, Katwijk
VOORHOUT - Herv./Geref. Kerk
10.00 u ds. C J de Jong.
VOORSCHOTEN - Herv Gem 10.00
u. ds. J. Schaap; 19.00 u. ds J.
Schaap
Geref Kerk 't Kruispunt 10 00 u. ds. B
Ledegang; 19 00 u. ds J Schaap in
Herv. kerk.
„Ontmoeting'' (Herv./Geref 10.00 u
ds. E. de Boer-Hessel
WARMOND - Herv Gem.: 10.00 u J.
M de Klerk.
WASSENAAR - Herv Gemeente
Dorpskerk. 10.00 u. S.O W.-dienst, Ds.
A. M A. Hellendoorn in Dorpskerk;
16.30u Ds H. Visser, Katwijk
Kievietkerk, Samen-op-weg diensten:
10.00 u. ds. J. Visser.
Messiaskerk: 10.00 u S.O.W.-dienst in
de Dorpskerk
Dorpscentrum: 09.30 u. ds C. N. van
Dis.
Geref. Kerk
Zijllaankerk: 10 00 u. ds. C. v.d. Woude,
Drie-Kerken-dienst in Dorpskerk; 19 00
u. ds. v.d. Woude.
Kievietkerk, Samen-op-weg diensten:
10.00U. ds. J. Visser.
Ned. Prot. Bond: 10.30 u. dr P. B. Dirk-
sen, Leiden.
WOUBRUGGE - Herv. Gem.: 09.30 u.
ds R. de Reuver, Boskoop; 18 30 u
kand. D. van Duivenbode, Katwijk.
Geref Kerk: 09.30 u. ds. A. H. v. Oude-
nallen; 18 30 u. ds. G den Heeten,
Hoofddorp
Ned. Prot Bond: 10.30 u Mw. Ds.
Driessen, Leiden-Oegstgeest
ZEVENHOVEN - Herv. Gem 09 30 u
kand. J. W v.d. Kamp, Beverwijk.
Geref. Kerk' 09.30 u. ds. A. J. G Dron-
kert, 19.00 u. drs.T. C. Wielsma.
ZWAMMERDAM - Herv. Gem 9.30 u.
ds B. A Dubbeldam; 18.30 u. ds. J. R
Alblas.tl woude.
Geref Kerk. 9.30 u ds. J. Delhaas-
Hooge Burch, Zw.dam; 18.30 u drs. H
P. de Goede, Waarder.
DIENSTVERLENING
ARTSEN - Leiden: Groep 1 Tan.
Janssen, Zwijnenburg. Meyer, Van
Leeuwen, Verhage. Maris, Groeneveld
en De Ruiter, Van Schie, Baars en Van
der Meer: za. dr. Van Schie, tel" 177100
en zo dr Alkema, tel: 06-
527.482.86/bgg- 122222 Groep 2:
Bergmeyer, Nering Bogel, Van Gent,
Taytelbaum, Pufkus, Van Luyk, Klaas-
sen, Rus, Kruis en De Lange: za. dr.
Rus, tel: 132500 en zo. dr. Van Luyk, tel-
122522 Groep 3: Boels, Lely, W. de
Bruijne, J. de Bruijne, Huibers, Jurgens,
Delver, Fogelberg en v.d. Muysen-
bergh: za dr Boels, tel: 230441 en zo.
dr. Huibers, tel: 125820 Groep 4: Bé-
nit, Horn, Lahr, Lodder, Nieuwenhuis,
Van Rijn, Van Wingerden, J. Zaaijer en
R. Zaaijer, De Kanter: za drs. Zaaijer-
/Zaaijer, tel: 316008 en zo. dr. Benit, tel:
720404 Groep 5' De Lorm, Wiersma,
Crul, Kooyman, De Jong, Prince, Rein-
ders, D. Hammerstein en A. Hammer-
stein: za. dr. De Lorm, tel: 124961 en
zo. dr. Prince, tel: 761754 Oegst
geest: za. en zo. dr. Hugenholtz, tel:
155666 Leiderdorp: za. dr. Van 't
Woud, tel: 410070 en zo. dr. Lands
meer, tel. 413913 Voorschoten, za
dr Koopman, tel: 616352 en zo dr.
Meiman, tel: 612128 Warmond -
Voorhout: za en zo. Huisartsenpraktijk
Oosthout, tel: 02522-30697 Noord-
wijk: za. 't Wantveld, tel' 19300 en zo. 't
Vinkeveld, tel 20277 Katwijk - Rijns
burg - Valkenburg: Groep 1: Dijk,
Henneman, Ten Hove, Lodder, Meeu-
wisse. Pool, Schonenberg: za en zo.
dr Dijk, tel: 76752 Groep 2: Bergman,
H Van Duyn, L. Van Duyn, Hueting,
Moolenburgh, Timmers: za en zo. dr.
Moolenburgh, tel: 13222 Groep 3:
Van'Delft, Priester, Rietbroek, Verhage.
Van der Water. za. en zo. dr. Priester,
tel 21024 Kaag - Abbenes- Nieuw
Vennep: tel 02526-72850 Sassen
heim: za en zo. dr. Muller, tel: 13344
Alkemade - Hoogmade: Praktijken
Saeys, Van Mierlo, Beekhuis, Broc-
k/Roelen: za. en zo. dr. Saeys, tel:
01713-12329 Alkemade - Leimuiden
- Rijnsaterwoude: Praktijken Glans
beek, Lardenoije en Van Blooijs: za en
2.0. dr Van Blooijs. tel: 01721-
7976/alarm 7968 Alphen: groep 1
za. dr Van der Steen, tel: 72738 en zo.
dr Boss, tel: 72472 groep 2: za. en
zo. dr Hoogendoorn, tel: 22425
groep 3 za dr De Jong, tel: 22833 en
zo. drs. Nobel/Van der Velden, tel:
38635 groep 4: za. en zo dr. Over-
beek, tel 72858/76058 Hazerswou-
de-Koudekerk: za en zo dr Harkes-
Onderwater, tel 01728-8790 Bent
huizen - Boskoop: za. en zo. dr. Har
derwijk, tel: 01727-17540; Bevrijdings
dag: dr. Leeuwenburgh, tel: 10727-
15700 Langeraar - Nieuwveen -Ter
Aar - Woubrugge: za. en dr. praktijk
Lanegraar, tel: 01722-2139 Nieuw
koop - Noorden - Zevenhoven: za. en
zo dr. Waelen, tel: 01723-9532 Hille-
gom: eigen huisarts bellen.
HOMEOPATHISCHE ARTSEN LEI
DEN - Waarneemregeling voor D
Koster, C. Juffermans en I Cowan De
dienstdoende arts is te bereiken via de
dokterstelefoon, tel 071-122222
TANDARTSEN - Leiden - Leiderdorp
- Oegstgeest - Warmond: za en zo.
Van Hof, tel: 141838 Zoetervyoude:
dr Freeke, tel 410950/414547 Alke
made - Leimuiden: eigen tandarts bel
len voor 12.00 uur Leidschendam:
Voor spoedgevallen tel: 3974491
Bollenstreek: za en zo. dr Schim-
berg, tel: 02520-15498 Katwijk* za
en zo dr De Vries, tel: 24524
APOTHEKEN - Leiden - Leiderdorp -
Oegstgeest - Voorschoten: za. en zo-
apotheek Luifelbaan, Vijf Meiplein 3-5.
2321 BN Leiden, tel: 315048; Apotheek
Beker, Lijtweg 4 Oegstgeest, tel:
174161 Alkemade: Apotheek Alke
made 01713-19100 (Noordwijk) -
Katwijk - Rijnsburg: za en zo. Katwijk-
se Apotheek. Princestraat 3 Katwijk, tel:
12755 LeidschendamA/oorburg:
Huygens Apotheek, Herenstraat 56
Voorbrug, tel: 386 04.02 Noordwij-
kerhout: Spoedrecepten tel: 73511
Sassenheim: 02522-10169
WIJKVERPLEGING - Leiden -
Noordwijkerhout - De Zilk - Voorhout:
tel- 071-122222. Bollenstreek: Wijk
verpleging gezondheidscentrum, tel:
02522-14147. Hillegom: Opgave via
het antwoordapparaat, tel 02520-
16217 Leidschendam: Kruiswerk
Vlietstreek, tel: 3455300 Oegstgeest:
kruisvereniging, tel: 071-177444.
DIERENARTSEN - Leiden: groep 1
Van der Wouw, Koster, Vestjens za.,
zo. dr. Van der Wouw, tel: 764058
groep 2: Muurling, Helder, Roest: za
en zo dr Helder, tel: 220513 Leid
schendam: eigen dierenarts bellen.
Bollenstreek: eigen dierenarts bellen
Katwijk: Spreekuur van 11.00 - 12.00
uur bij dr. Snel.
APOTHEKEN - De avond- en nacht
diensten van de apotheken in de regio
Leiden worden waargenomen door de
apotheken die ook weekenddienst heb-
STICHTING KRUISWERK LEIDEN -
Centraal kantoor: Schuttersveld 1Voor
informatie: tel.: 071-120144 tussen
08.30-17 00 uur. Uitleencentrale ver-
pleegartikelen: Burggravenlaan 250,
telefoon 071-121894 Geopend: dage
lijks 13.30-17.00 uur, donderdag 13.30-
19.00 uur
ONGEVALLENDIENST ZIEKENHUI
ZEN LEIDEN Ongevallendienst elke
dag Academisch Ziekenhuis behalve
van dinsdag 13.00 u. tot woensdag
13.00 u. (Diaconessenhuis poliklinie
ken tel 155543, afdeling S.C.U. tel
175639) en van vrijdag 13 00 u tot za
terdag 13.00u. (Elisabeth-ziekenhuis).
De Geneeskundige Dienst Leiden is
verhuisd van de Roodenburgerstraat in
Leiden naar de Cronesteinkade 18a in
Leiden
VERENIGING BESCHERMING ONGE
BOREN KIND - Hulpverlening bij on
gewenste zwangerschap voor moeder
en kind. Bel tel 071-896309; 071-
897762; 033-620244 (dit laatste num
mer is dag en nacht bereikbaar).
BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN - Di
aconessenhuis: Bezoekuur dagelijks
van 14.30 tot 15 15 uur en van 19 00 tot
19.45 uur. Kinderafdeling dagelijks van
10.30 tot 19.00. Niet meer dan twee be
zoekers per patiënt. Op de afdeling
special care kan men terecht van 10.30
tot 11.00 uur en van 19.00 tot 19.30 uur.
Voordat de laatste twee afdelingen be
zocht kunnen worden dient eerst te
worden overlegd met de dienstdoende
verpleegkundige.® Sint Elizabeth-zie-
kenhuis: Volwassenen dagelijks van
14.00-14 45 u en van 18.30-19.30 u.;
klasse-afdelingen ook 11.15-12.00 u.
Kraamafdeling: Naast de normale be
zoektijden alleen voor „kraamvad
van 19.30-21.00 u. Gynaecologie
loskunde/urologie van 14.00-14.4
van 18.30-19 30 uur. Kinderafd
dag Ouders zijn de gehele dag
kom. Eén van beiden kan, indiern
wil, bij zijn of haar kind blijven sl^
Voor broertjes, zusjes en andere
zoekers, is de bezoektijd van 15.1
tot 19 00 u. CCU (hartbewaking) i
van 14.00-14.30 u. en van 19 00-1
u Intensieve verpleging. dag.~
14.00-14 45 u en van 19.00-19 T
Sport-Medisch Adviescentrum: Sm
uur ma 19.30-20.30 u. in het St.
beth-ziekenhuis. Endegeest:
vr. 13 00-14 30 u zo. 11.00-12.00 II
14.00-15.00 u eerste klasse de gf
Ie dag. Jelgersmakliniek: JongT
team: za en zo 14 00-17 00 u Q
me: werkdagen 16 45-17.45 u.; z
en feestdag. 10.00-11.30 en 1
16.30 u. Team A, C en D dag. tot
u met uitzondering van behandelt
en etenstijden Academisch Zie
huis: Voor alle patiénten (behalve
deren) zijn de bezoekuren als volgt
gelijks 14 15-15.00 u. en 18.30-19.
Avondbezoekuur afdeling verloski
18.00-19.00 u De Praematuren
ling: voor ouders en familie is na f
leg met patiënten doorlopend be I
mogelijk. Bezoek aan ernstige p:
ten: wanneer aan ernstige patit i
doorlopend bezoek wordt toeges
kan de hoofdverpleegkundige hiei I
speciale kaarten verstrekken Kind
niek: zalen voor peuters, kleuter
grote kinderen 15.15-17 00, bab]?
en boxenafdeling: volgens afs[ j
met het verpleegkundig hoofd. Bet
tijden kinderafdelingen: voor oi
van opgenomen kinderen na ov
met verpleegkundig hoofd. Voor a
re bezoekers van kinderen: Keel-, 11
en oorheelkunde en neurologie. 1
15 00 en 18.30-19.30. Oogheèlki
en heelkunde: 14.15-15.00 en 11
19.00. Rijnoordziekenhuis: D
lijks 14.30-15 15 u. en 18.30-19:
Extra bezoek hartbewaking: 1
11.30 u. Vaders, broertjes en zusje
de gehele dag welkom, in overlee
het hoofd van de afdeling. Kinder
ling 14.30-15.30 u. In overleg mi
verpleging zijn hier ook andere bei
tijden mogelijk. De ouders zijn de g
Ie dag welkom (in overleg met
hoofd van de afdeling)
CENTRALE REGISTRATIE KINI
OPVANG (Koornbrugsteeg 2, 231
Leiden, tel 254810.) Informatie ove
aanmelden voor kinderopvang in^
den..Geopend: ma t/m vr dag 9-12.
ANTI-DISCRIMINATIE CENTRl
MELDPUNT LEIDEN Ketelbi
steeg 10. Ma. t/m vr. telefonisch b
baar van 10.00 tot 16 00 via j
120903. Spreekuur ma. 13.00-15 Cf
do. 18 80-20 30
LEIDSE RECHTSWINKEL -
Adviesbureau, Ketelboeterssteec.
tel. 130775; afdeling belastingen
leen op afspraak, klachtenbureai]
en do. 18.30-20.30, afdeling v
lingenrecht ma. 13-15 en do 1{&
20.30, afdeling vrouw vr 10-12.
SOS Telefonische Hulpdienst Lej(
e.o. - Voor een gesprek van n
mens. Vertrouwelijk. Dag 6
reikbaar. Telefoonnummer achtertj
telefoongids (071-125202).
BUREAU VOOR RECHTSHULP --B
rengracht 50, Leiden tel. 1231
01720-72611 Alphen aan den [i
Spreekuren volgens afspraak.
DIERENHULP- EN AMBUü
DIENST Hulpverlening i
Leiderdorp, Oegstgeest, Rijnsite
Valkenburg, Voorschoten, Warrt
en Zoeterwoude. Tel. 071 -174141G
GEZINSVERZORGING - Stichtin V
zinsverzorging Leiden. Aanvragen 2
voor bejaarden en langdurige z 1
en gezinsverzorging, Rembrandts?
17, tel. 149441 (ma. t/m vr. 9.00-
u en 13.00-14.00 u.)
