Inentenvoor wat, hoort wat
J
I
Steeds meer mannen willen hun 'zwemband' kwijt
ZeidUxz Qowuvnt
LEVEN WELZIJN
21
Niets nieuws
Medische hulpmiddelen
WOENSDAG 29 APRIL 1992
Idoor
JAN PAALMAN, arts
Er is een ongeschreven medische
wet die zegt dat als medicijnen
werken ze óók minder gunstige
bijwerkingen vertonen. Vaccins,
entstoffen zijn medicijnen. Dus
voor de bescherming tegen difte
rie, kinkhoest, tetanus en polio
(DKTP), en bof, mazelen en rode
hond (BMR) moet je een prijs(je)
betalen. Welke die bijwerkingen
zijn weet men wel zo ongeveer,
maar hoe vaak ze precies voorko
men was tot voor kort eigenlijk
niet goed bekend. Twee Neder
landse artsen zochten dat onlangs
uit en publiceerden daarover in
een buitenlandse medische krant.
In Nederland krijgen kinderen in
hun eerste levensjaar vier keer een
DKTP-prik tegen difterie, kink
hoest. tetanus en polio (de beroem
de DKTP-prik). daarna op hun
vierde en negende levensjaar een
prik DTP (dus zonder het kink-
hoestvaccin). Sinds 1987 worden ze
ook nog ingeënt tegen bof. maze
len en rode hond (de BMR-prik) als
ze één, en later nog eens als ze ne
gen jaar oud zijn.
Het principe van zo'n inenting is
eigenlijk heel eenvoudig. Met zo'n
prik krijg je een ziektekiem bin
nen die ofwel dood, ofwel door che
mische truken zo handtam is ge
maakt dat het niet meer in staat is
om je ziek te maken. Het afweerap-
paraat van het lichaam krijgt nu
als het ware de kans om zich op die
ziektekiem in te schieten en gaat
alvast antistoffen aanmaken. Krijg
je nu later onverhoopt toch nog be
zoek van een 'wilde' ziektekiem
dan wordt die opgewacht door een
staand leger van antistoffen. Bac
terie of virus wordt meteen het li
chaam uitgemept en de ziekte gaat
niet door. Je ben dan, zoals dat
heet, immuun.
Welke prijs?
Tegen welke prijs? 'Uw kind kan
wat koorts krijgen, het kan wat last
krijgen van de plek waar geënt
wordt' aldus het briefje van de en
tadministratie. Maar hoeveel
koorts en hoeveel pijn precies? En
hoe vaak komt dat voor?
De artsen Nellie Verschoor en An-
net Wildschut die allebei op een
consultatiebureau werken gin
gen in samenwerking met de vak
groep kindergeneeskunde van de
Vrije Universiteit van Amsterdam
na hoeveel last kinderen nu echt
hebben van een DKTP-prik. Dat
viel niet helemaal mee. Van de 540
onderzochte kinderen had bijna ie
dereen een 'lichte reactie' op de
inenting vertoond: 68 procent
kreeg koorts (38 graden of hoger),
bij 66 procent was de plek van
inenting rood. dik of pijnlijk ge
worden. overmatig langdurig hui
len kwam vaak voor en 80 procent
van de kinderen was nadien slape
rig, hangerig of wilde niet eten.
Hoe heviger de reactie hoe groter
de herhalingskans bij een volgen
de prik. Het goede bericht is dat
deze verschijnselen «vrijwel altijd
binnen twee dagen verdwijnen.
„We kunnen de ouders nu beter
voorbereiden op wat ze kunnen
verwachten", aldus de twee dok
ters in de NRC van 2 april, „Als ze
van te voren gewaarschuwd zijn
dat hun kind hoge koorts kan krij
gen, maar dat die maar een dag
duurt en dat het kind er echt niets
van over houdt, dan is het ook niet
zo vreselijk."
'Major reactions', ofwel ernstige re
acties op de prik, troffen ze niet
aan. Die komen, zij het zelden, wel
voor. Vooral het kinkhoestvaecin,
de K van DKTP. is daarvoor ver
antwoordelijk.
Stuipen
Dit vaccin is niet echt een medisch
paradepaardje. Het beschermt niet
tegen de ziekte zelf maar wel tegen
de zeer ernstige complicaties van
kinkhoest. Bovendien kan het
kinkhoestvaecin in een heel enkel
geval een plotseling en dramatisch
ogend flauwvallen van het kind
veroorzaken en heel, heel soms
treden er stuipen op. Hoewel die
kinderen daar nooit aan overlijden
(sterfte aan vaccinatie is nooit vast
gesteld) is dit een reden om bij een
volgende keer in elk geval de K uit
de DKTP te halen.
In Engeland waren berichten over
die complicaties de reden dat ou
ders in de jaren zeventig steeds va
ker weigerden om hun kind tegen
kinkhoest in te laten enten. Dat
land betaalde prompt leergeld. In
1975 overspoelde een kinkhoeste-
pidemie het land en sleepte tien
tallen kinderen naar het graf: de
kwaal bleek echt veel erger te zijn
dan het middel. Wij hebben de
hoogste vaccinatiegraad ter we
reld, 95 procent van de kinderen is
ingeënt en dat is de trots van me
disch Nedbrland.
Bizar
Maar ook in dit land bestaan prin
cipiële bezwaren tegen inenting,
sommige gereformeerden zijn te
gen om redenen van geloof en nog
al wat 'alternatieven' vinden inen
ting onnatuurlijk. Voor beide groe
pen heeft dat nogal bizarre conse
quenties. De mensen die vanwege
hun geloof inenting afwijzen leven
doorgaans in besloten gemeen
schappen. Omdat de hoge vaccina
tiegraad ziektekiemen verhindert
om vrijelijk onder de mensen te
circuleren is de kans dat zo'n kiem
zo'n gemeenschap binnendringt
tamelijk klein. Maar als dat vroeg
of laat gebeurt dan kan het zich als
een strovuurtje onder de niet in-
geënte mensen verspreiden en is
een epidemie een feit. De bekende
Vaccineren
Een spotprent
uit de 18de
eeuw
ILLUSTRATIE:
PERS UNIE
Inenten tegen
de mazelen,
bof en rode
hond:voor de
kinderen niet
altijd een
pretje.
FOTO ANP
polio- epidemie van 1978 woedde
dan ook uitsluitend in dergelijke
besloten gemeenschappen.
Voor mensen die om alternatieve
redenen vaccinatie afwijzen ligt de
situatie geheel anders. Die leven
meestal verspreid tussen de Ne
derlanders die wel zijn ingeënt. De
kans om tegen pakweg het poliovi
rus te lopen is, zoals we hebben ge
zien. vanwege de hoge vaccinatie
graad erg klein.
Stel nou dat iemand uit die groep
toch polio oploopt. De kans dat hij
het overdraagt op iemand anders is
dan miniem, want iedereen om
hem heen is ingeënt. In feite staat
om deze alternatieven een haag
van ingeënte medeburgers die
voor hen het virus op een afstand
houdt. Men noemt dit 'kudde-im
muniteit': zolang je maar mee-
draaft in de kudde van de ingeën-
ten ben je als niet ingeënte tame
lijk veilig. Je zou dus het je dus
kunnen permitteren om je kinde
ren niet in te laten inenten.
Kortzichtig
Maar om twee redenen is dat kort
zichtig. Als iedereen dat zou doen
dan verdwijnt de beschermende
kudde en kan - zoals dat in 1975
in Engeland met kinkhoest ge
beurde - de ziektekiem explosief
circuleren en is een epidemie een
feit. Dan zijn we terug naar af. Te
rug naar de tijd dat een kinderziek
te onbelemmerd kinderen doodde
of voor het leven tot de rolstoel ver
oordeelde. Bovendien reden
twee - valt de bescherming weg
als je de ingeënte kudde verlaat
om verre reizen te maken (en wie
maakt er tegenwoordig geen verre
reizen).
Juf, is God ook in een
computer?
Basisschool-kind.
door JOKE FORCEVILLÈ
Het lijkt er wel eens een beetje op dat we nauwelijks
meer onomwonden mogen praten overtaken die
ons gelovig hart raken. De mens van nu zou geloven
niet meer nodig hebben Maar er is niets nieuws
onder de zon heeft Prediker al geleerd. Jonge
kinderen, constateren we ook nu nog. vragen naar
het hoe en waarom; naar de betekenis ran allerlei.
Ook in onze eeuw maken ze hun ontdekkingsreis
door hun kleine wereld als was dat het heelal
Zoveel nieuws doet het op en zoveel wil het weten.
Een kind krijgt eigenlijk bij zijn geboorte de gave
van de verwondering mee. En als wij. volwassenen,
dat broze geschenk met kapoldrukken. kan het er
heel gelukkig mee worden. Zijn wij ons daarvan
genoeg bewust? Het heeft me goed gedaan dat in het
maartnummer van Jeugd m School en Wereld
vakblad voor het basisonderwijs én de opleiding, op
zo'n overtuigende wijze aandacht is besteed aan het
kinderlijk vragen ix>l verbazing en verwondering
naar de bedoeling van wat om hen heen te zien en te
ervaren is. Dat is in grote-mensen-taal: de vraag
naar zin. Laten wij daar astublieft eerbiedig mee
omgaan Theo van Rijzewijk. redacteur van
genoemd blad. beschrijft onder de titel: ..Juf. is God
ook in een computerhoe kinderen op zoek zijn.
Hij stelt dat niemand gelovig wordt geboren. Dat is
niet in tegenspraak met wat hierboven als
kinderlijke ontdekkingsreis is geschetst. Van
Rijzewijk: ..Kinderen worden gelovig niet alleen als
hun milieu dat is. maar vooral zoals het milieu dat
is. Twee zaken geeft hij aan: het milieu moet een
gelovig klimaat bieden én juist de kwali teit van die
atmosfeer is bepalend ervoor of en hoe het kind zijn
gelovig zijn zal ontwikkelen. School kan daar
wezenlijk aan bijdragenmaar thuis ligt het
fundament. Het gaat daar niet om allerlei te wéten.
Maar moeilijke vragen die je in verlegenheid
kunnen brengen, moeten niet worden ontweken.
Dan voelt een kind zich niet serieus genomen
Ouders en leerkrachten moeten ook niet iets wat ze
zelf niet geloven vertellen. Katechese is bovendien
nooit: pasklare antwoorden bieden
Het opmerkelijke van bedoeld artikel vind ik. dat
zo duidelijk wordt, hoezeer jonge kinderen op hun
beurt kunnen bijdragen aan de geloofsi'erdieping
van hun ouders. Als deze laatsten zich trachten in te
leven in de denk- en gevoelswereld van hun kind.
als ze vooral het gesprek niet ontlopen, ook zichzelf
vragen durven stellen, hangt er die sfeer thuis,
waarover het zoéven ging. Wie weet welke
suggesties (dat is nog wat anders dan antwoorden')
boven komen. Zou niet de mooiste geloofsopvoeding
die zijn. toaarin het samen-op-zoek gaan
functioneertWie weet hoe Gods Geest aanwezig
komt. ..daar waar twee of meer in Mijn Naam
vergaderd zijn"... Opmerkelijk is het wellicht, hoe
sporen van God worden ontdekt. Hoe onvermoede
gedachten opwellen. Antwoord op bovengestelde
vraagMisschien wel dat trefzekere dat Van
Rijzewijk voorstelt: ..Mooi hé. dat God endoor
gezorgd heeft dat mensen zo'n computer kunnen
maken".
door
GERRIT JAN VAN OCHTEN, apotheker
Behalve geneesmiddelen worden in apotheken
medische hulpmiddelen verstrekt. Dit kunnen
verzorgingsartikelen zijn, maar ook middelen om een
medicijn toe te dienen. Tevens bestaan
mogelijkheden om aandoeningen zoals suikerziekte,
een stoma en incontinentie te verlichten.
Veel medische hulpmiddelen zijn ontwikkeld doordat
we meer inzicht hebben gekregen in het verloop van
ziekten en hun oorzaak. De technische ontwikkeling
is daarbij van groot belang geweest. Aan de hand van
een aantal voorbeelden wordt hier toegelicht wat
apotheken zoals in de aanbieding hebben.
Bij incontinentie is sprake van ongewild urineverlies
en in sommige gevallen kan ook de faeces niet
worden vastgehouden. Na en in overleg met de
huisarts kunnen apotheken zogenoemde inleggers
verstrekken. Dit zijn
verbanden die de urine op
een doeltreffende manier
absorberen. Er zijn vele
soorten en maten, vandaar
dat eerst een proefpakket
wordt meegegeven.
Een stoma is een
kunstmatige uitgang van
bijvoorbeeld de darm. Dit
kan betekenen dat de
ontlasting of urine via zo'n
Stoma in een zakje moet
worden opgevangen. Er zijn
veel opvangsystemen met
bevestiging in de handel.
Belangrijk is dat deze
systemen lekvrij en
reukdicht zijn.
Huidirritaties kunnen
worden voorkomen met
huidbeschermende
artikelen. Zelfs zwemmen
kan in veel gevallen weer
tot de mogelijkheden
behoren.
Diabetes mellitus of
suikerziekte is een ziekte
waarbij het lichaam van een
patiënt geen insuline meer
of in beperkte mate maakt.
Veel suikerpatiënten
moeten dus zichzelf
insuline door middel van
injecties toedienen. De hulpmiddelen die hiervoor in
de handel zijn, zijn technisch gezien steeds prettiger
voor de patiënt. Denk daarbij aan de spuiten en
naalden, de nieuwe insulinepennen. Tegenwoorig is
het goed mogelijk om zelf glucose te bepalen met
behulp van bloedsuikerstrips, glucosemeters en een
vingerprikker. Zo kan de bloedsuiker nauwkeuriger
worden ingesteld en dit kan gewoon thuis gebeuren.
Behalve de bekende wondverzorgingsprodukten als
pleisters en betadine-jodium bestaan geavanceerde
produkten met veel toepassingen. Voorbeelden:
steriele gaasjes, chirurgische wondpleisters, speciale
folies (waterdicht) en ontsmettingsmiddelen. Het is
moeilijk om een keuze te maken uit de vele
produkten. Laat u door de arts of
apotheekmedewerkers adviseren.
Tegenwoordig staan sportblessurens en de
voorkoming daarvan sterk in de belangstelling. Op
dat gebied bestaan veel hulpmiddelen Een simpel
voorbeeld: speciale pleisters ter voorkoming van
blaren bij wandelen of rekbandages ter voorkoming
van spierblessures. In de apotheek zijn daarover
folders en informatie te verkrijgen.
Een van de medische hulpmid
delen in de sport draagt de
speler met nummer 4 op zijn rug:
een rekbandage ter bescher
mingvan zijn knie
FOTO MILAN KONVALINKA
Idoor
AAP VAN HOLSTEIN
Het aantal mannen dat
zich te dik vindt en daar
daadwerkelijk iets aan
wil doen, neemt in Ne
derland gestaag toe. Dat
merkt vooral de 'afval-
club' bij uitstek, de
Weight Watchers, die
met een-inmiddels ne
genentwintigjarige er
varing wel geacht mag
worden daar kijk op te
hebben.
„Het merendeel van de
mensen die onze cursussen
bezoeken bestaat nog altijd
uit vrouwen, maar het is
toch opvallend dat steeds
meer mannen de stap over
onze (lage) drempel wagen".
Aan het woord mevrouw
Corrie van Tol, cursusleid
ster in Utrecht en Culem-
borg voor deze wereld wijd
vertakte organisatie die met
de bekende bijeenkomsten
in tal van plaatsen in het
land al heel wat mensen blij
vend van hun overgewicht
heeft afgeholpen.
„Wagen lijkt me inderdaad
het juiste woord, want men
sen die voor het eerst naar
Weight Watchers komen,
vertonen meestal toch nog
wel een nogal aarzelende
houding. Ze vrezen een
beetje op te vallen en onze
taak is het dan ze zo snel
mogelijk op hun gemak te
stellen", verduidelijkt Cor
rie van Tol, die net als de tal
rijke andere in ons land
werkzame cursusleidsters
indertijd zelf ook als deel
neemster aan de cursus is
begonnen. „Meestal raden
we hen dan meteen aan
eerst maar eens gewoon
zo'n cursusavond mee te
maken en te zien wat er ge
beurt"
Aangepast
En eigenlijk is dat niet veel
anders - zij het nu meer
aan de tijd aangepast - dan
in 1961 voor het eerst ge
beurde. Toen stelde de op
richtster van de Weight Wat
chers, Jean Nidetch (dezer
dagen nog in Nederland bij
de doop van een tulp. die
naar de organisatie is ge
noemd) in New York een
dieet samen waarmee ze
meende te kunnen leven.
Ze woog niet minder dan 97
kilo, had kledingmaat 48 en
raakte ontmoedigd door ja
ren van grillig lijnen. Een
bezoek aan een dieetkliniek
had wel wat geholpen, want
ze viel negen kilo af. Maar
hoe moest ze het volhou
den? Pas door met vriendin
nen over haar 'koekjespro
bleem' te praten slaagde ze
erin, elkaar steunend en
deelgenoot makend, haar
gewicht op peil te houden.
Met een dieet, dat in feite de
basis vormt van het eerste
van vele Weight-Watcher-
sprogramma's, wist zij zo'n
drieëndertig kilo kwijt te ra
ken. Ze meende er levens
lang haar gewichtspro
bleem mee te hebben over
wonnen.
„Ik wilde mijn succes met
veel meer anderen delen",
licht ze tijdens haar bezoek
in Noordwijk toe. „Het was
mijn wens om mensen om
me heen, die ook vochten
tegen extra kilo's te motive
ren". Dat liep uit op kleine
bijeenkomsten voor vrien
den in haar bescheiden wo
ning in de New Yorkse wijk
Queens. Het praten over de
beproevingen bij het hou
den van een streng dieet en
het steunen van elkaar
daarbij is eigenlijk nog
steeds het geheim van de
Weight Watchersbijeen-
komsten, zoals ze ook nu
nog worden gehouden. Al is
er wel de manier waarop
wordt gelijnd drastisch ver
anderd.
Weegschaal
Negenentwintigduizend bij
eenkomsten worden er per
week over de hele wereld
verspreid bezocht door ruim
een miljoen cursisten. Ze
stappen allemaal aan het
begin van de cursusavond
op de weegschaal om te zien
hoe de vlag erbij staat. Hun
gewicht wordt genoteerd.
„De volgende keer kijken
we of en hoeveel het dan wel
heeft geholpen", vertelt
Corrie van Tol, die beves
tigt, dat de cursisten uit alle
lagen van de bevolking ko
men. „De mannen, waar ik
het al over had, hebben het
vaak over de vetlaag, die
rondom hun buik is ont
staan. Die willen ze kwijt.
Ze noemen het geksche
rend wel hun 'zwemband'.
Maar intussen hebben ze er
behoorlijk last van, want die
vetlaag zit tal van belangrij
ke organen behoorlijk in de
weg".
Het plezierige van het nieu
we. vorig jaar 'geïntrodu
ceerde 'A la carte-program-
ma' is overigens wel, dat de
cursisten tegenwoordig
kunnen kiezen op welke
manier ze willen afslanken.
Mevrouw Denise Philips,
general manager voor Bel
gië noemt de redenen op
waarom men zich bij Weight
Watchers meldt, vaak nadat
andere middelen hebben
gefaald. „Ze willen afslan
ken, zitten niet lekker in
hun vel en willen daar via
gewichtsverlies iets aan
doen. Ook het slanke mode
beeld speelt daarbij vaak
een rol. maar evengoed zijn
er ook gezondheidsredenen.
Weight Watchers is niet zel
den hun laatste hoop".
Met de cursisten gaan de
leidsters dan na welke
slechte eet- en leefgewoon
ten de oorzaak van hun
overgewicht zijn. Ze besef
fen dan al gauw dat ze zelf
verantwoordelijk zijn voor
hun gewichtsverlies en zoe
ken naar wegen die hen hel
pen af te slanken en daarna
hun streefgewicht te behou
den.
Inspanningen
„Iedere leidster", aldus De
nise, „weet. omdat ze zelf
immers ook ooit als cursist
begonnen, wat het is om dik
Sommigen noemen hun
buikje een 'zwemband
FOTO SP
te zijn. Zij begrijpen dan
ook het beste hoeveel in
spanningen het kost om ge
woonten. die men soms al
tientallen jaren heeft, te ver
anderen".
Overigens is er ook aan op
vattingen over wat goed
voor je is om al of niet te
eten, in die negenentwintig
jaar het nodige veranderd
Zoals bijvoorbeeld over het
ei, dat nu bij velen direct as
sociaties oproept met een te
hoog cholesterolgehalte.
Maar een ei zal echter vol
gens Weight Watchers altijd
wat voedingswaarde betreft
een ei blijven. Dank zij een
eigen research-team past
Weitht Watchers elke twee
jaar zijn programma-pakket
aan, waarbij rekening wordt
gehouden met de voor die
tijd geldende normen, eisen
en verwachtingen. Daaruit
is dan ook het 'A la carte-
programma' voortgekomen.
Een programma voor man
nen, vrouwen en kinderen,
voor elke levensstijl. Uit uit
gebreide voedingslij sten
kunnen de cursisten hun
keuzen maken voor de
maaltijden en de zeker zo
belangrijke tussendoortjes.
Alle gangbare voedingsmid
delen zijn in het programma
terug te vinden, zodat de
cursisten altijd kunnen ge
nieten van normale smake
lijke gerechten. Aan de cur
sist de keuze of zij met de
minste hoeveelheden willen
volstaan of de maximaal
toegestane hoeveelheden
willen gebruiken. Zodat
men normaal, sneller of
razendsnel afvalt.
Inlichtingen
Wie alles over deze pro
gramma's en over het af
slanken in groepsverband
wil weten, kan zich wenden
tot Weight Watchers. Van
Gijnstraat 17, 2288 GB Rijs
wijk.
De cursisten in Den Haag
en omgeving hebben overi
gens nog een mooie kans
gemist om een avondje zelf
van de oprichtster van
Weight Watchers Jean Ni
detch onderricht in het
'eten en toch dunner wor
den' te krijgen. Ze gaf er op
het laatste moment de voor
keur aan zo'n cursus in Bel
gië te geven. Zeker met het
oog op de patatten.
