Wie is er bang voor Thijsje Colargol?
II
mal
Ie
Ccidae Sou/tont
ZATERDAG 25 APRIL 1992 PAGINA 3
Thijs 'Heertje Colargol' Wöltgens, voorzitter van de PvdA-fractie met naast hem vice-voorzitter Frans Leijnse.
I FOTO: MIL4N KOM AL1NKA
Idoor
RIK IN T HOUT
DEN HAAG Nog niet zo heel
lang geleden bracht de VPRO-
televisie de kinderserie 'Beertje
Colargol' op het scherm. De
hoofdrol daarin werd gespeeld
door een schattig speelgoedbees
tje dat ontwapenend trots was op
z'n eigen kunnen: „Ik ben Beer
tje Colargol, beertje dat kan zin
gen..."
In politiek Den Haag loopt tegenwoor
dig ook zo'n diertje rond. Dat is Thijs
Wöltgens, de 47-jarige fractieleider van
de Partij van de Arbeid. Met uitzonde
ring van een heel korte periode, waarin
hij pleitte voor een harde aanpak van
mensen die niet willen werken, heeft
Thijs waarschijnlijk nog nooit iemand
kwaad gemaakt.
Iedereen vindt hem even aardig en ver
tederend. En omdat hij ook nog een
wat donzige baard heeft en een heerlijk
Limburgs accent en vertederend trots is
op zijn economische rekenkunstjes. was
het slechts een kwestie van tijd dat hij
de bijnaam Beertje Colargol kreeg op
geplakt.
Maar een fractieleider van een rege
ringspartij treedt niet alleen op voor
kinderen. Hij moet ook volwassenen
weten te overtuigen. Dan heeft zo'n bij
naam ook grote nadelen. Een voor
beeld. Afgelopen /aterdag betuigde
Thijs steun aan minister Jo Ritzen en
staatssecretaris Jacques Wallage van
onderwijs en wetenschappen. Beiden
hadden met aftreden gedreigd als er.
zoals minister Kok van financiën eiste,
weer voor vele honderden miljoenen op
hun begroting bezuinigd zou worden.
Wöltgens. wiens naam in Limburg
wordt uitgesproken als 'Wultjens
bleek het helemaal eens met de opvat
ting van Ritzen en Wallage dat er juist
extra geld voor onderwijs moest wor
den vrijgemaakt. Dit om de salarisach-
terstanden \an de docenten, die een ge
vaar zouden vormen voor de kwaliteit
van het onderwijs, te kunnen gaan weg
werken Als Wöltgens moest kiezen
tussen belastingverlaging of betere on-
derwijsinkomens. dan koos hij zonder
meer voor het laatste, verklaarde hij in
VARA's Achter het Nieuws.
Val kabinet
Heel belangrijk nieuws, zou men den
ken. Want als Ritzen en Wallage inder
daad zouden aftreden en de PvdA-frac
tie vervolgens hun kant koos. zou het
kabinet ten val komen. Een ministers
ploeg kan immers niet aanblijven als
een van beide coalitiepartners het ver
trouwen in haar opzegt. Maar wat
meldden de kranten na het Paasweek
einde? „Kok relativeert ontslagdreiging
van onderwijsbewindslieden"
De steunbetuiging van Wöltgens werd
alleen terloops vermeld, als iets dat er
eigenlijk niet toe deed. De Volkskrant
bleek zich tenminste nog te realiseren
dat dit toch zeer wonderlijk was. Dit
dagblad voegde er dan ook aan toe dat
volgens zijn eigen bronnen de PvdA-
fractieleider de rebellerende bewinds
lieden van onderwijs slechts voorwaar
delijke steun had toegezegd.
„Wöltgens wil niet garanderen dat hij
Ritzen en Wallage tot het einde toe
blijft steunen. Wöltgens steunt slechts
de inzet van zijn partijgenoten in het
proces van loven en bieden van het ka
binet". aldus het lijfblad van tenminste
zo'n zeshonderdduizend PvdA-stem-
mers.
Maar hoe dan ook, bijna geen mens op
het Binnenhof geloofde dat Wöltgens
zijn tanden zou laten zien. Beertje Co
largol doet zoiets niet... Dus had de
fractieleider net zo goed z'n mond kun
nen houden. Als de kranten al geen
waarde hechten aan zijn uitspraken,
dan zullen premier Ruud Lubbers en
vice-premier Wim Kok dat ook niet
doen. laat staan CDA-fractievoorzitter
Elco Brinkman die toch al de indruk
wekt dat hij oppositie voert tegen de
PvdA in plaats van met deze partij sa
menwerkt.
Gevolg: ook onderwijs moest weer een
flinke veer laten en de sociaal-demo
craten verloren de zoveelste slag op het
Binnenhof. Mistroostig konden zij weer
naar de opiniepeilingen gaan zitten sta
ren die nu al zo'n drie maanden lang
het ontmoedigende aantal van nog
geen dertig Kamerzetels laten zien.
Laag profiel
Het zal dan ook weinig verssondering
wekken dat velen in de PvdA-fractie
zich ernstige zorgen maken over het
low profile' van Thijs Wöltgens. Maar
harde bewijzen daarvoor kn de krant
aanvoeren, is een andere zaak. Zo gauw
als Kamerleden eevraacd wordt of zii
kritiek hebben op hun fractieleider,
klappen zij dicht als oesters. Te gevaar
lijk. vinden ze kennelijk. Tenzij ze de
garantie krijgen dat hun naam niet ge
noemd wordt.
„Thijs straalt helaas te weinig daad
kracht uit, hij mist de swing die een
fractieleider moet hebbenzegt zo'n
anonymus. Maar waarom doet men
daar dan niets aan? „Tja, iedereen
vindt Thijs zo aardig dat niemand harde
kritiek durft te spuien. Niemand durft
hem een keer ongezouten de waarheid
te zeggen. Hooguit krijgt Thijs in be
dekte termen weleens te horen dat-ie
feller had moéten opereren. Dat geeft
hij dan wel toe, maar daar blijft het dan
bij. Er verandert in wezen niets".
Ook in de gewesten en afdelingen
wordt helaas alweer anoniem
genuanceerd gedacht over Thijs Wölt
gens. Waar de fractieleider voor een
spreekbeurt verschijnt, wordt hij zeer
gewaardeerd en bewonderd. Ten eerste
omdat hij op prettige toon en door
spekt met relativerende humor een ge-
uegen politiek verhaal kan houden en
ten tweede omdat hij een man is die
zonder enige kapsones met mensen
praat en een pilsje drinkt.
Aan de andere kant hebben de actieve
partijleden en met name de bonzen van
het middenkader ook hun bedenkingen
tegen de fractieleider, „Die neiging tot
relativeren is soms wel leuk, maar Thijs
draaft er te vaak in door. Het lijkt wel
of hij geen enkel probleem als pro
bleem ervaart", zegt een gepokte en ge
mazelde 'apparatsjik', zoals de geweste
lijk bestuurders in de PvdA wel ge
noemd worden.
Hij zou dolgraag zien dat Thijs 'ns één
keertje Hink kwaad wordt als het CDA
de PvdA weer een kunstje flikt. „Wat
had ik graag gezien dat hij tijdens het
debat over de positie van minister Jan
Pronk die CDA'er De Hoop Scheffer
de oren had gewassen, toen die zo te
gen Pronk tekeer ging. Waarom liet
Thijs dat debat over Rob van Gijzel".
Piet de visser
Heel pikant dit soort uitspraken, maar
het zou natuurlijk nog veel leuker zijn
als ook iemand iets 'for the record' zou
w ijlen zeggen. Daarom maar eens naar
Piet de Visser gestapt, die uit onvrede
met de wao-besluiten vorig jaar zijn ze
tel in de Tweede Kamer opgaf.
Gelukkig vindt de bonkige Rotterdam
mer het nog altijd niet nodig een blad
voor de mond te nemen. Integendeel.
Thijs Wöltgens kan volgens hem heel
goed een klein schopje onder het stuit
been gebruiken. Het was ook De Visser
niet ontgaan dat de PvdA-fractieleider
zich de afgelopen twee jaar uiterst wei
nig heeft geroerd in de media.
„Daarom was ik afgelopen weekeinde
ook zo verrast door zijn uitspraken. Dat
hij Ritzen steunde enzo. Ik wist niet wat
ik hoorde! Want laten we wel wezen:
wanneer komt Thijs nou in actie? Al
leen bij hoge nood. Dat is volgens mij
ook één van de oorzaken van de ellende
waarin de PvdA verkeert: er gaat zo
weinig van Thijs uit! En het griezelige is
dat ik de indruk heb dat hij bewust zo'n
laag profiel houdt. Want hij kan het
wel! In de Tweede Kamer heeft hij toch
een aantal keren heel goed gedebat
teerd. Vooral als andere mensen zich
opwinden kan hij ze met een paar rusti
ge woorden op de bodem krijgen. Dat is
echt magistraal!"
De Visser, die Wöltgens een kleine tien
jaar van nabij heeft meegemaakt,
noemt diens 'relativerende humor' zijn
grootste kracht. „Helaas", zo voegt hij
er onmiddellijk aan toe, „is hij ook een
beetje lui. Ook in de tijd dat hij nog
geen fractievoorzitter was, was hij daar
v ermaard om. Als Thijs al eens een no
titie schreef, dan telde die meestal niet
meer dan twee regels. Thijs heeft er
weer eens met de pet naar gegooid,
werd er dan gezegd".
Luiheid wordt toch in Den Haag niet
per se als slechte eigenschap gezien?
Prominente politici als Van Agt en
Wiegel beriepen zich er altijd op dat ze
graag bijtijds voor de piepers bij moe
der de vrouw thuis wilden zijn. Van Agt
had een regelrechte afkeer van ambte
lijke nota's
„Inderdaad", beaamt De Visser, „een
politicus mag best een beetje lui zijn.
Als hij zijn vrije tijd maar gebruikt om
zich wat te verdiepen in andere aardige
zaken. Den Uyl bijvoorbeeld, las zich
kleurenblind. Als er weer eens een aar
dig boek was uitgekomen duurde het
nooit lang of hij begon erover. Maar ik
heb Thijs in die tien jaar dat ik hem heb
meegemaakt daar nog nooit op kunnen
betrappen. Echt waar: ik heb geen
flauw idee waar hij zijn vrije tijd voor
gebruikt".
De Visser ontkent dat zijn oordeel over
Wöltgens gekleurd wordt door rancu
neuze gevoelens. „Ik denk het niet",
zegt hij na enig nadenken. „Natuurlijk
hebben onze conflicten littekens nage
laten. Tot mijn stomme verbazing bleek
die gemoedelijke vriendelijke man toch
opeens een kerel met bijna dictatoriale
trekjes. Maar we hebben het bijgepraat
en ik ben niet haatdragend. Ik geloof
nog steeds in zijn capaciteiten. Alleen
zou het leuk zijn als Thijs er ook iets
mee deed".
Aangeschoten
Na deze bijdrage van iemand die niet
bepaald een vriend van Wöltgens ge
noemd kan worden, is het niet meer
dan fair een PvdA'er aan het woord te
laten die Thijs wel een warm hart toe
draagt. We hebben het over het Friese
Tweede-Kamerlid Joop van den Berg,
die door de week met Wöltgens in Den
Haag een appartement, een overblijfa-
dres deelt.
Ja, ook Van den Berg wil wel for the
record' praten. Graag zelfs. Want hij
denkt wel begrepen te hebben waarom
Wöltgens momenteel door de media op
de korrel wordt genomen. „De PvdA is
nu een aangeschoten vogel en alles wat
aan dat beeld bijdraagt wordt gretig
door de kranten opgepakt. Het is alle
maal een beetje voorspelbaar. Vooral
daarom denk ik dat Thijs er niet erg van
onder de indruk zal zijn".
„En Thijs weet zelf natuurlijk waarom
hij zo weinig op de voorgrond treedt.
Hij kiest daar bewust voor. om alle aan
dacht op Wim Kok gericht te houden.
Ja, er is in de partij en de fractie natuur
lijk altijd een onderstroming geweest
die vindt dal Thijs zich meer moet laten
zien. Een marginaal groepje, naar mijn
mening, dat Thijs heus niet van strate
gie zal doen veranderen. Ik denk ook
dat dit de goede strategie is. Thijs func
tioneert als onderhandelaar tussen
fractie en kabinet".
„Thijs zit ook niet de fractievergaderin
gen voor. Dat doen Frans Leijnse en
Jeltje van Nieuwenhoven. Thijs neemt
meestal als laatste het woord. Hij
schetst op de achterkant van een siga-
rendoosje de financiële situatie. Dat
kan hij als geen ander: ingewikkelde za
ken samenvatten. Maar Wim Kok is de
gene die de ideeën moet uitdragen. Ja.
in dat opzicht hebben we als PvdA wel
een probleem. Dat uitdragen moet be
ter gebeuren. De afdeling PR en voor
lichting krijgt dan ook versterking en
verbetering. Het beleid moet meer cen
traal worden vastgesteld. Vandaar ook
dat idee van Felix voor een stuur
groep".
Centraal comité
Felix is de nieuwbakken PvdA-voorzit-
ter Felix Rottenberg. Deze heeft voor
gesteld een stuurgroep op te richten,
die de activiteiten van de diverse PvdA-
instanties zou moeten gaan coördine
ren. Volgens sommigen probeert Rot
tenberg daarmee vooral Wöltgens, die
in zijn idee compleet zou falen, onder
curatele te stellen. Vandaar de bijnaam
'centraal comité' naar analogie van het
hoogste orgaan van de voormalige com
munistische partij in de al eveneens
voormalige Sovjetunie.
Joop van den Berg gelooft daar niets
van. „Dat comité is alleen bedoeld o
Wim Kok beter te profileren, niet o
Wöltgens te begeleiden. De kiezer v
zich niet identificeren met vier of v
mensen aan de top maar met één pe
soon, namelijk Wim Kok. Dat vim
Thijs ook. Hij wil zelf niet naar vort
komen. Hij zou het soms wel willt
voor zichzelf en hij zou het ook w
kunnen, maar hij doet het niet, omdf
hij resulaten wil zien".
Ook Piet de Visser denkt niet dat Wol
gens moeite zal hebben met het nieu\<
'centraal comité'. Integendeel. „Tod
vorig jaar het wao-conflict speelil
heen Thijs in de fractie geroepen dj
het eindelijke eens afgelopen mod
zijn met het gesodemieter, dat de Pvd
zich geen dissidenten zoals ik meer kq
veroorloven. Tóen al heeft hij de va
ming van een comité aangekondia
een comité dat met deloyale figurd
moest kunnen afrekenen. Ik kan nj
nog goed herinneren dat er vanuit
fractie werd geroepen: dat wordt dj
een soort bloedraad".
Half ei
Joop van den Berg haalt de schoude
op bij dit soort uitspraken. Net
Wöltgens gaat het hem niet zozeer c
wat de PvdA zegt maar om wat zij k
bereiken voor 'haar' mensen. „Wij he
ben vele jaren buiten de regering ge;
ten. Toen kregen we de lege dop.
willen we het halve ei".
I lij vporspelt dat het daarom voorloi
niet spectaculair zal toegaan in het I
binet. „Stroperig noemen journalist
dat. Je kunt het ook degelijk noeme
Als er eenmaal orde op zaken is geste
zal Wim Kok daarmee met opgehev
hoofd naar de kiezers kunnen".
„Ja, als het kabinet struikelt, faalt c
strategie. Dat weten wij natuurlijk oc
Maar we gaan ervan uit dat het kabin
niet zal struikelen. PvdA noch CC
heeft daar belang bij. Wie helder
denkt weet dat er geen alternatiev
zijn voor deze coalitie. Ook niet vc
het CDA. Die heeft ook geen belang
een kabinet met VVD en D66. Z<
coalitie zou hun meer problemen op
veren dan de coalitie met de PvdA".
„Het gaat helemaal niet zo slecht t
sen PvdA en CDA. Dat lijkt maar
omdat het CDA een fractieleider he
die zich meent te moeten profiler!
Brinkman moet immers het vaam
overnemen van Lubbers. Geluk
heeft Thijs Wöltgens dit soort zorg
niet".
(met medewerking van Dick van R
schoten, Hildebrand Bijleveld en Pi
Koopman
