Broeder Martin: „Christelijke
waarden zijn hier niet in tel"
Islam bindt moslims aan zeer strenge leefregels
i
EeidaeSouoatit
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
Ootmarsum weigert
Haagse dominee
Tv-predikant Robertson
multimiljonair
'Kwak" denkers
COMMENTAAR
PvdA opnieuw door boch
£eicl6e(2ouïa/nt
ZATERDAG 25 APRIL 1992 1
OOTMARSUM - De homofiele Haagse predikant
Roel de Meij Mecima (34) komt niet naar Ootmar-
-.um ondanks zijn benoeming in februari door de
hervormde kerkeraad. Veel gemeenteleden blijken
zoveel moeite met zijn seksuele geaardheid te heb
ben. dat er voor de nieuwe pastor een onwerkbare
situatie wordt gevreesd. Uit solidariteit met de
reeds benoemde dominee stapte de kerkeraad van
de hervormde gemeente van Ootmarsum gister
avond. Volgens de afgetreden ouderling Peter
Baanstra was er geen sprake van een meerderheid
tegen de benoeming van Mecima. Maar een hand
tekeningactie tegen zijn komsyt deed volgens
Baanstra de deur dicht. De hervormde gemeente
van Ootmarsum gaat nu op zoek naar een andere
predikant maar komt door het conflict wel met een
forse schadepost te zitten. Overeengekomen is dat
ze een financiële regeling zal treffen.
De raadselen van
God zijn
bevredigender dan de
oplossingen der
mensen.
G.K. Chesterton
WASHINGTON - De Amerikaanse televi
siepredikant Pat Robertson en zijn zoon Tim
worden binnenkort waarschijnlijk multimil
jonair. Ze gaan voor het eerst aandelen in
hun 'Family Channel' verkopen. Om te be
ginnen willen vader en zoon 6,7 miljoen aan
delen op de markt brengen voor waarschijn
lijk 15 dollar per stuk.
In tegenstelling tot Robertson's christelijke
programma's, waarvoor hij met inkomsten
uit giften zenddtijd van commerciële zen
ders koopt, is het 'Familiekanaal' winstge
vend. Het is de op vijf na grootste kabelsta
tion in de Verenigde Staten en het wordt ie
dere avond door naar schatting 350.000 huis
houdens bekeken. De inkomsten uit recla
me van het kanaal bedragen jaarlijks zo'n
100 miljoen dollar.
Aartsbisschop Zaïre hoofd nationale conferentie
KINSHASA - Aartsbisschop
Monsengwo Pasinya van Zai
re. die bekend werd als tegen
stander van president Mobutu
Sese Seko, is benoemd tot
voorzitter van de nationale
conferentie voor invoering van
democratie in de voormalige
Belgische kolonie. Als een van
zijn eerst besluiten als voorzit
ter maakte Monsengwo deze
week kort na zijn benoeming
bekend dat een onderzoek zal
worden ingesteld naar moge
lijk laakbaar gedrag van Mo
butu. Er waren geruchten dat
Mobutu afgevaardigden op de
conferentie dik geld bood in
ruil voor een stem tegen de bis
schop.
De conferentie heeft tot taak
afspraken te maken over de
mocratisering. Behalve de op
positie zijn ook aanhangers
van Mobutu op de conferentie
aanwezig.
In andere Afrikaanse landen
hebben dergelijke nationale
conferenties geleid tot het ver
trek van politiek leiders. Vol
gens geruchten verkeert Mo
butu echter in een sterke posi
tie. omdat hij de Zairese gel-
domloop volledig in handen
zou hebben en in feite optreedt
als centrale bank. Al het nieu
we geld zou na aankomst uit
Duitsland, waar het wordt ge
drukt. linea recta in een heli
kopter worden overgebracht
naar Mobutu's boot op de Zaï-
re-rivier.
door MARINUS V D BERG
„Krijg je kanker van negatieve gedachten, van
gekanker..Krijg je kanker door een negatieve
omgeving?" „Zijn posit leve gedachten een
medicijn tegen kanker„Is het waardat mensen
hun eigen ziekte scheppen''" „Maken mensen
zichzelf ziek, zonder dat te beseffen''" Er is de
laatste jaren een nieuwe stroom van denken over
ziek-worden, de zin van ziek-zijn en genezen, op
gang gekomen. Deze stroom van denken is een
reactie op een eenzijdigheid m het medisch
denken dat de mens teveel ziet als een machine.
Een denken dat te weinig aandacht heeft voorde
invloeden van het psychische, het sociale en het
geestelijke. Niemand zal nog ontkennen dat er een
invloed kan bestaan tussen bijvoorbeeld
ziek worden en woon-en leefmilieu. Er zijn
ziekmakende relaties. Er zijn lichamelijke
klachten, zoals hoofdpijn nekpijn en andere die
voortkomen uit innerlijke spanning, uiteen
levenscrisis. Er is ook een zeker gevaar om dit al te
snel tezeggen en daarom zullen veel artsen „voor
de zekerheid" aanbevelen om toch een foto te laten
maken. Het technische oog waarmee in het
ziekenhuis foto's gemaakt kunnen worden, de
scanner eventueel, kan veel maar met alles zien.
Er is soms een ander oog nodig. Er is de laatste
jaren ook een groeiend besef dat een zogenaamde
„therapeutisch" klimaat nan belang is. Als erop
n verpleegafdeling spanningen zijn. patiënten
bits worden toegesproken, patiënten zich tn de
greep van de macht voelen.je zult de verpleging
maar tegen je hebben", dan bevordert dat zeker
hetwelzijn niet. Heeft het ook invloed op het
herstel? We hebben het gevoel van wel. Zo worden
mensen die zien-zijn, zoals kanker,
aangemoedigd om zich niet afhankelijk maar
zelfstandig op testellen, om hun emoties te uiten
en met in te slikken, om goed en open contact te
houden met de mensen om hen heen en om de
zingevingsvraag met uit de weg te gaan Emseen
verband tussen zingevingen levenslust Het is
waardevol om te zien dat je altijd meer bent dan
je ziekte. Je hebt deze ziekte maar je bent en blijft
deze mens. In een artikel voor het academisch
ziekenhuis in Leiden heeft professor Rene
Diekstra onlangs „het gebrek aan aandacht"
gekritiseerd. .Aandacht is zelfs meetbaar en heeft
meetbare invloed". Van al deze zaken ben ik zelf
ook overtuigd. Maar die overtuiging houdt me
tegelijk met de beide benen op de grond. Niemand
kan nog zeggen op welke wijze dit alles precies
een invloed heeft op een mens die ziek is.
Misschien kunnen we dat ook wel nooit, omdat
iedere mens zo uniek en zo verschillend is. Er is
heel wat tezeggen over de waarde van bevestigd
worden, over het ontvangen van liefde en warmte,
overeen meer verantwoorde levensstijl, maar er is
ook realiteitszin nodig. Je kiest met je eigen
omstandigheden. Je komt en leeft in een wereld
d ie gebroken is, waar soms alles tegen zit. De een
kan heel wat meergeld uitgeven aan zogenaamde
„alternatieve" therapieen, die zelf betaald moeten
worden dan een ander. Mijn grootste probleem is
dat er gesuggereerd wordt dat er tegenwoordig
„voor alles"een genezing is en dat het bijna eigen
schuld is. als je ziek wordt, als je met geneest. Het
ivordt met zo vierkant gezegd, als ik het nu stel.
maar de suggestie is er. Het is met zo duidelijk
welke invloed de mens zelf hierop heeft. Ik vraag
me af of sommig denken toch niet een soort
kwakzalversdenken is: goed voor wie er in gelooft
en meegeholpen is, maar bedenkelijk voor hen
voor wie het anders is.
Het hagelwitte tropenha-
bijt hebben ze lang gele
den afgelegd en hun mis-
siedrang is niet meer wat
ie geweest is, maar in In
donesië zijn er nog een
paar zusters, broeders en
paters. Veertig jaar gele
den waren zij de pioniers
ven het Nederlandse ont
wikkelingswerk die bij de
kinderen in de kampongs
Gods werk met de paple
pel naar binnen goten. In
middels zijn onze missio
narissen oude mannen die
de hoop op bekering van
140 miljoen Indonesische
islamieten hebben opge
geven, maar nog altijd vol
overtuiging sociale recht
vaardigheid prediken in
een land waar onze chris
telijke waarden ver te zoe
ken zijn.
Indonesië: de islamitische cultuur laat zich moeilijk rijmen met het christendom
I FOTO SP
Idoor
MICHIEL WILLEMS
LENTENG AGUNG - Een
paar keer per week houdt broe
der Martin wat hij noemt tan
dartsspreekuur in de kam
pong. De hulpbehoevenden
worden een voor een binnen
gelaten en de broeder luistert
naar hun problemen. De mees
ten willen alleen maar eten of
wat geld, een bejaarde man
vraagt een WC. een jonge
vrouw met kinderen wil een
echtscheiding. Broeder Martin
ritselt en regelt, spreekt be
moedigende woorden en aan
het eind van de dag als hij zijn
boxer Bobo uitlaat, dankt hij
de Heer die zijn werk weer ge
zegend heeft.
Het houden van 'tandarts-
spreekuur' is voor broeder
Martin slechts een bijbaantje.
Hij is in Lenteng Agung vooral
het hoofd van de grafische
school, directeur van de druk
kerij. baas van het kinderinter
naat. medewerker van het ge
zondheidscentrum. het wees
huis en enkele opleidingscen
tra en beheerder van de plaat
selijke koeienstal. „Missiona
ris is voor mij een veel te groot
woord", zegt broeder Martin.
In juli 1967 stuurde de provin
ciaal van de congregatie Onze
Lieve Vrouw van Lourdes, be
ter bekend als de Broeders van
Dongen, de jonge Martin Dol
naar Indonesië om een grafi
sche school op te zetten. Hij
had ooit, voordat hij to.t het
klooster werd geroepen, een
grafische opleiding gehad, en
die zou nu goed van pas ko
men.
Lenteng Agung lag toen nog
ver buiten de hoofdstad Jakar
ta en stond bekend als het
voormalige Nieuw Amster
dam, waar ooit een handvol rij
ke Nederlanders plantages
hadden met de plaatselijke be
volking als personeel en arbei
der. De Broeders van Dongen
waren in 1926 al in de regio Ja
karta neergestreken en had
den na de oorlog in Lenteng
een weeshuis opgezet voor de
vele zwerfkinderen. Om die
een grotere kans op een rede
lijke toekomst te geven, werd
broeder Martin naar Indonesië
gestuurd.
In de kampong, een bonte ver
zameling huisjes en hutjes in
een prachtig landschap, is
'broeder Martin' een begrip.
Een adres zegt deze mensen
niets en zelfs de naam 'Martin
Dol', 'de Hollander!' klinkt ze
niet bekend in de oren. Het to
verwoord blijkt 'broeder' te
zijn. .Ah. broeder Martin. Had
tenland gratis op de kop heeft
getikt. De moderne missiewer
ker is het bedelen nog niet ver
leerd.
'Desa Putera' (druk en papier),
zoals de grafische afdeling van
de Broeder van Dongen heet,
staat nu bekend als een van de
beste drukkerijen van Indone
sië. „Maar de grafische indus
trie in Indonesië stelt natuur
lijk niet zo veel voor".
Martin beschouwt zijn missie
werk als speciaal werk. „Als de
jongelui hier een goede oplei
ding krijgen, hebben ze een
grote kans op een goede baan.
een huisje en misschien nog
wat van die materialistische
genoegens als een motor of
auto".
Ook al is Desa Putera een ka
tholieke instelling, de meeste
leerlingen en medewerkers
zijn islamiet. „Denk nou niet
Tandartsspreekuur en modern
missiewerk in kampong Lenteng Agung
dat meteen gezegd".
„Ja. ik hoor er hier echt hele
maal bij", lacht broeder Mar
tin, verlegen met zijn naams
bekendheid. „Het weeshuis",
vertelt hij, „heeft nu een ande
re functie. We vangen tegen
woordig kinderen op van ge
scheiden ouders. We hebben
ook een gezondheidscentrum
opgezet en een school voor au
tomonteurs. Het is hier enorm
gegroeid. Mijn baas zegt wel
eens: 'Martin, is het zo niet ge
noeg?'. En dan zeg ik altijd:
'Nee hoor, dit is nodig." Zijn
grote trots is de grafische
school met de drukkerij die de
broeder heeft opgezet met ma
chines die hij overal in het bui
dat ik die wil bekeren, want
daar begin ik niet aan. Ik vind
het wel belangrijk om wat
christelijke waarden over te
dragen, maar dat is hier ver
schrikkelijk moeilijk. Het is
een prachtig volk, maar veel
van onze normen en waarden
zijn niet aan hun besteed".
De broeder vertelt dat hij tot
zijn grote verdriet zelfs twee
van zijn meest belovende jon
ge Indonesische broeders uit
de orde heeft zien stappen.
Martin: „Ook hier hebben ze
kennelijk geen zin meer in het
kloosterleven. Behalve een
paar Indonesische novicen zit
ten hier alleen nog hele oude
Nederlandse broeders. Ik ge-
Idoor
ANDRÉ H0RLINGS
Anders dan het christendom
kon de islam zich nooit ontwik
kelen tot een pnve-godsdienst
met een persoonlijk geweten
en een persoonlijke ethiek De
islam is eerder een complete
levenswijze met voorschriften
over kleding, economie, han
delsethiek. belastingtarieven,
recht en bestraffing, maten en
gewichten,- politiek, oorlog en
vrede, huwelijk en erfrecht,
gezin en huiselijk leven, de
zorg voor dieren en vee. seksu
ele betrekkingen binnen het
huwelijk, opvoeding, eetge
woonten, koken, sociaal ge
drag. vormen van begroeting
en de regels van gastvrijheid."
Onbekend maakt onbemind;
die simpele stelling is zeker
van toepassing op de islamiti
sche vreemdelingen in West-
Europa. Hun groeiend aantal
heeft een duidelijkelijke in
vloed op het leven in de achter
standswijken waarin ze leven.
Veel oorspronkelijke bewo
ners zien daardoor de enkele
zekerheden die ze nog bezitten
rechtstreeks bedreigd. En dat
vertaalt zich in vreemdelinge-
nangst. die gemakkelijk uit
kan monden in rechtstreekse
haat
In het boek 'Islam - De achter
gronden van een wereldreligie'
maken de Britse schrijvers
Chris Horrie en Peter Chippin-
dale veel duidelijk over de reli
gie die volgens hen rond het
jaar 2000 rond een miljard aan
hangers zal hebben. Het boek.
beschrijft het ontstaan van de
islam en de geschiedenis tot
1991, de belangrijkste geloofs
artikelen, de gebruiken, de on
derlinge verschillen en de sek
ten. Bovendien geeft het veel
informatie over de islamiti
sche wereld. Het is een uitvoe
rig en overzichtelijk naslag
werk. dat ongetwijfeld zijn nut
zal bewijzen bij iedereen die
met de islam in aanraking
komt
Veel meer dan de Bijbel voor
de christenen vormt bij de
moslims de Koran de leidraad
voor het leven. Zij
bevat 114 openbaringen die de
profeet Mohammed (Muham
mad) ontving van de aartsen
gel Jibreèl, in de Bijbel bekend
als Gabriël .Alle moslims zijn
verplicht elk woord van de Qu-
'ran te aanvaarden als het let
terlijke woord van Allah", ver
klaren de schrijvers. „Het is in
middels bijna zeker het meest
gelezen en uit het hoofd ge-
leerde boek ter wereld." Mos
lims die de hele Koran uit het
hoofd kennen krijgen de ereti
tel al-hafiz.
In de Koran zijn belangrijke
onderdelen van zowel het
Oude als het Nieuwe Testa
ment terug te vinden, die bei
de worden aanvaard als het au
thentieke woord van Allah, al
zjjn er volgens de Koran zowel
onschuldige als duivels geïn
spireerde 'dwalingen' in te
rechtgekomen. Duidel'jk
wordt aangegeven waarom jo
den en christenen het volgens
de moslims bij het verkeerde
eind hebben.
Zo bewijst Abraham in de Bij
bel zijn gehoorzaamheid aan
God door zijn bereidheid zijn
jongste zoon Izaak te offeren;
beide godsdiensten zijn het er
over eens dat de twaalf zonen
van Izaak vervolgens de stam
men van de oorspronkelijke
joodse natie hebben gesticht.
Maar volgens de Koran had
Ibrahim slechts één zoon toen
Allah hem om het offer vroeg.
Ismail (Ismaël). en was Ishaq
de beloning voor zijn gehoor
zaamheid. „Isma'il stichtte la
ter de Arabische natie en daar
uit blijkt dat Allah de Arabie
ren uitkoos als een speciaal ge
zegend volk."
Marjam
Jezus (Isa ibn Marjam) is één
van de belangrijkste islamiti
sche profeten. Ook volgens de
Koran werd hij geboren uit een
maagd, maar Allah toont zich
vertoornd over de christelijke
opvatting dat hij zijn zoon zou
zijn: 'Bijna zou de hemel ervan
barsten, de aarde opensplijten
en het gebergte ineenstorten,
dat zij aan de Erbarmer een
kind toekennen'. Volgens de
islam was Jezus de joodse Mes
sias. die gezonden werd „om
hen terug te leiden naar het
ware pad van Ibrahim en hun
plaats te doen innemen temid
den van de rechtschapen Ara
bische naties". Ook de kruisi
ging wordt vermeld, maar vol
gens de Koran is Jezus niet ge
storven. zodat van 'wederop
standing' geen sprake kan
zijn. Vooral verwarrend voor
de moslims blijkt de 'drieëen-
heid' - Vader, Zoon en Heilige
Geest - die voor hen het chris
tendom tot een polytheïstische
religie maakt.
Moslim worden is eenvoudig:
het is slechts nodig om in alle
oprechtheid het hoofdleerstuk
van de islam te aanvaarden:
'Er is geen god dan Allah; Mu
hammad is de gezant van Al
lah'. Maar daarmee worden wel
vier moeilijk na te volgen ver
plichtingen opgelegd, bekend
als de ibadah. die soms ver
taald wordt als 'heilige slaver
nij': vijfmaal per dag bidden,
belasting betalen ten behoeve
van de armen, de hele maand
Ramadan vasten en een pel
grimstocht naar Mekka ma
ken. Het ontduiken van de
plichten is onmogelijk, want
Allah ziet alles.
Toch kunnen de wetten niet
overal worden nageleefd. Het
islamitisch jaar telt slechts 364
dagen, .waardoor het ten op
zichte van andere kalenders
verschuift en de religieuze ver
plichtingen in wisselende sei
zoenen moeten worden nage
leefd. Tijdens de vastenmaand
Ramadan mogen moslims
niets eten tussen zonsopgang
en zonsondergang. Wanneer
de Ramadan tijdeps de lange
dagen van de zomer valt, wordt
het vasten op hogere breedte
graden een bijna onmenselijke
opgave. Een, islamitische ge
meenschap binnen de poolcir
kel zou niet kunnen bestaan
zonder de wetten te breken.
Strafrecht
Belangrijk is de uitleg die
wordt gegeven over het islami
tische strafrecht, dat is geba
seerd op de oudtestamentische
doctrine 'oog om oog. tand om
tand', die Allah aan Musa (Mo-
zes) openbaarde. Het is hard
en streng en gaat uit van ver
gelding namens de gemeen
schap als geheel. Straf draagt
niet bij tot verlossing in de
ogen van Allah en van reclas
sering is geen sprake. Op
moord staat onthoofding, op
diefstal amputatie van de rech
terhand, op overspel steniging
en op dronkenschap geseling.
Met de invoering van de shari-
'ah maakte Mohammed een
einde aan oneindig voortdu
rende bloedwraak, maar in de
praktijk was veel sprake van
willekeur.
In de meeste islamitische lan
den geldt intussen een straf
recht op Europese grondslag.
De herinvoering van de hadd-
straffen in landen als Iran en
Pakistan „heeft uiteraard
meer te maken met de eigen
tijdse politiek dan met een
strikte interpretatie van de
Qu'ran."
Terecht wordt de legende over
de 'duivelsverzen' niet gene
geerd - de gevangen engel Sa
tan zou Mohammed sommige
verzen uit de Koran op de tong
hebben gelegd, waarmee de lo
gische onderbouwing van de
hele islam instort. Doorvertel
len van de verzen kan bestraft
worden met executie. Het was
een uitstekende gelegenheid
geweest om de opschudding
rond Rushdie te verklaren,
maar de affaire blijft onver
meld; slechts in het historisch
overzicht wordt zijn doodvon
nis aangestipt.
Het boek sluit af met een over
zicht van de islamitische lan
den, waarbij wordt aangege
ven wanneer de islam er zijn
intrede deed, hoeveel procent
van de bevolking moslim is,
welke sekten overheersen,
welk rechtssysteem geldt en
hoe groot de invloed is op de
politiek.
Chris Horrie en Peter Chip-
pindale, 'Islam - De achter
gronden van een wereldreli
gie', uitgeverij Kosmos, 293
pagina's, prijs 29,90.
De uitkeringsgerechtigden gaan er volgend jaar in k
kracht op achteruit, terwijl tegelijkertijd de mensen me
hogere inkomens hun koopkracht zullen zien toenemen,
daar de opzienbarende uitkomst van het kabinetsberaad i
de begroting voor 1993. Hoewel vice-premier Kok forr
nog een slag om de arm hield - de definitieve besluiten1
den pas van de zomer genomen - kon ook hij niet verdo
len dat de PvdA opnieuw door de bocht is gegaan. Hij erl
de „niet te kunnen en willen garanderen dat de koopkr
van de minima op peil zal blijven".
Waarmee de partijgenoten van Kok die de afgelopen ji
hadden uitgesproken dat de koppeling onbetaalbaar wa:
worden, alsnog gelijk hebben gekregen. Daarbij dient vo
Hans Kombrink genoemd te worden, de voormalige fii
cieel specialist van de PvdA-fractie. Hij zal het nieuws
gemengde gevoelens gehoord hebben, want het was juist
realiteitszin die hem een plaats in het kabinet kostte. 1
Kok wilde er in 1989 tijdens de formatie van 'Lubbers III'
absoluut niet aan dat de uitkeringsgerechtigden ook me
PvdA in de regering erop achteruit zouden gaan.
Maar nu Kok ruim twee jaar minister van financiël
moet ook hij erkennen dat men niet tegelijk kan blazei
het meel in de mond houden. Als men de staatsschuld
verminderen zonder de belastingen te (mogen) verhoger
er niets anders op dan de mensen die voor hun inkomen
de overheid afhankelijk zijn, te duperen. Dat betekent
ook slecht nieuws voor de ambtenaren en de werkner
van gesubsidieerde instellingen. Zij kunnen nu wel verg<
dat hun salarissen evenveel zullen toenemen als de ir
mens van de werknemers in het particuliere bedrijfslever
HOEWEL Kok en de andere sociaal-democratische mi
ters geprezen moeten worden om hun moed, is zulks nat
lijk niet leuk voor al die honderdduizenden"die in '89 o]
PvdA stemden omdat deze partij had beloofd dat zij hen
vrijwaren van het soort beleid van de kabinetten-Lubb(
en I. Daarmee is tevens duidelijk waarom de PvdA na sle
twee jaar regeren de helft van haar kiezers kwijt is en
trend almaar aanhoudt. Mensen houden er niet van bedro
te worden.
loof dat ik zo'n beetje de jong
ste ben".
Naar het project' in Lenteng
Agung komen dagelijks 1300
kinderen om een opleiding te
volgen. Een paar honderd blij
ven de hele week in het inter
naat. Tot 1988 kreeg Martin
Dol ontwikkelingsgeld uit Ne
derland, nu vormt de drukke
rij de belangrijkste bron van
inkomsten. Alle Nederlandse
bedrijven in Jakarta zijn klant
van Des Putera. „Natuurlijk
zal ik nu wat drukorders ver
liezen omdat de ontwikke
lingssamenwerking is ge
stopt". Een tragische ontwik
keling, vindt de broeder.
Ook al is de armoe op de kam
pong op het eerste gezicht ner
gens te vinden, broeder Martin
weet beter. „Ik moet beken
nen", zegt hij, „dat mijn hond
Bobo vaak meer te eten krijgt
dan sommige mensen hier".
Over vijf jaar. misschien over
tien, zal broeder Martin zijn
hele ontwikkelingsprojekt
overdragen aan de Indonesiërs
en trekt hij zich terug. „Daar
om mag het projekt niet om
vangrijk worden, want dan
wordt het te moeilijk voor ze",
zegt hij. Volgens Martin zijn
Indonesiërs nu eenmaal slech
te managers.
Als hij door de drukkerij loopt,
waar tientallen jongens in keu
rige oranje overalls („toeval")
bezig zijn met het vouwen van
enveloppen voor de KLM en
het binden van islamitische
boeken („niet gek voor een ka
tholieke drukkerij, hè"), ver
telt hij dat hij binnenkort In
donesiër wordt en zich deson
danks geen landverrader
voelt. „Anders mag ik hier niet
blijven en ik wil niet terug
naar de Nederlandse opper
vlakkigheid".
Mededeling lezers en adverteerders
openingstijden vestigingen r
Donderdag 30 april a s (Koninginnedag), zijn de kantoren vi
Haagsche Courant, dagblad Het Binnenhof, Goudsche Couraif
Leidse Courant en Delftsche-, Westlandsche Courant de gehet
dag gesloten fc
Rijswijk. Koopmansstraat 9
Den Haag. Spuistraat 71/hoek Spui
Delft. Verwersdijk 6-8
's-Gravenzande. Sand Ambachtstraat 47 I
Zoetermeer, Pilatusweg 15
Gouda. Markt 26
Leiden. Stationsweg 37
Ook het bespreekbureau van de Haagsche Courant dat gj
vestigd is in het kantoor aan het Spui. zal de gehele dfc
gesloten zijn fc
losse verkoop
In de losse verkoop is de krant alleen verkrijgbaar bij die verkooL
punten, die op 30 april geopend zijn
bezorgipg en nabezorging
De krant wordt deze dag voor 18 00 uur bezorgd
Wanneer u onverhoopt de krant niet mocht hebben ontvangt
dan kurjt u hiervoor op het gebruikelijke tijdsup in de avondurr
kontakt opnemen.
Directie Sijthoff Pers
Uitgave Westerpers bv (maakt deel uit van Sijthoff Pers bv).
Kantoor redactie Apothekersdijk 34, Leiden
Kantoor advertentie- en
abonnementenafdeling Stationsweg 37, Leiden
071 - 122 244
071 - 134 941
Postbus 112300 AA Leiden
Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk
070 - 3190 933
070 - 3906 717
Postbus 9, 2501 CA Den Haat>
Telefoon
Telefax
Postadres
Hoofdkantoor
Telefoon
Telefax
Postadres
Alle kantoren zijn op
maandag tot en met
vrijdag geopend van
08 30 tot. 17.00 uur
Directeur/hoofdredacteur J Leune
Adjunct-hoofdredacteur J Timmers
Secretariaat directie/hoofdredactie" (tel 070 - 3190 808) L van Koot
Leiden en omaeving (tel. 071 - 144 046/047/48/49) G - J Onvlee (chef-redacte
F Buurman, K van Kesteren, R. Kleijn, drs R Koldenhof, M Kroft. T Pieters er
M Roso.
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel 070 - 3190815)
A van Rijn (chef), W Bunschoten, drs R Edens, drs Chr van der Hoff, A van
Holstein. E Huisman, H Jansen, drs J van Leeuwen - Voorbij. R de Roo
Sport (tel 070 - 3190 826) F Werkman (chef). P Alleblas. D Dijkhuizen,
R Langeveld. drs. H.-F. Ruijl
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834) G. Ansems (coördinator), B. Jansma, H. Piet
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835) L Kooistra, drs. P van Velthoven.
Foto (tel 070 - 3190 838) M Konvalinka (chef) en S Evenhuis
Opmaak (tel 070 - 3190 831Ch Bels (chef), A de Bruijn. W Diekstra. L Hen
J Hofmeester. C de Kier. H Nieuwmans. H Schneider
Redactie-secretaresse (tel 070 - 3190 819) T Kors
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied,
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie, eer
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederlém
Belgie De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn H Leber, drs K Swie
M van de Ven en P Vogels De parlementaire redactie bestaat uit R in 't Hoi
(chef). H Bijleveld, D Hofland, P Koopman, D van Rietschoten en K. van W
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus;
- de volgende correspondenten in het buitenland drs D J van den Bergh
(Peking), drs H Botje (Tunis). A Courant (Athene), R Hasselerharm
(Johannesburg), drs A Heerinq (Rome) B van Huet (Londen), M de Konind
(Washington). F Lmdenkamp (Sao Paulo), B Schampers (Brussel). W VoorcM
(Londen), drs R Vundennk (Moskou), W Werkman (Jeruzalem), G van WijIj
(Belgrado), F Wijnands (Bonn), J Wijnen (Brussel)
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertaal
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London Vertaalster
M deCocq
Abonnee-service
Telefoon 071 - 313 677 op ma. t/m v
van 08 30 tot 17 00 uur
Nabezorging
Telefoon 071 -122 248 op ma t/m vr van 18 00 tot 19 00 uur, op z.
15.00 uur
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling
per maand
per kwartaal
per jaar
n 14 0(
Bij betaling per acceptgirokaart
fier maand
per kwartaal
per jaar
27,00
79.80
31265
28.20
82,80
318.65
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan
Bankiers
ABN/AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK 663 050
