loedig Jreekeinde i Bosnië Bestuursleden beheers stichting stappen op „Expo '92 is net een nieuwe wereld" Gaddafi naar Egypte om te praten over Lockerbie euwe Afghaanse president Najibullah treedt aan a [toe (Sowont BUITENLAND zine Rusland duurder r m i '3 i <U-'1 -M+ nferentie leiders Afrika over invoering democratie Kurden doden Turkse burgers Ik ben nooit soldaat geweest PITEIN ROB - HET GEHEIM VAN DE VLIEGENDE HOLLANDER Olie vervuilt kust Mozambique DINSDAG 21 APRIL 1992 N OU - De benzineprij- Rusland zijn gisteren iprocent verhoogd. Vol- et persbureau Itar-Tass in de bedoeling dat de voor brandstoffen later geheel vrij worden ge- Na de prijsverhoging Z -n liter normale benzine ebel. tekent voor de doorsnee een weekloon voor ille tank. Autobezitters n al tot de gegoede klas usland; de laagstbetaal- v innen zich de aanschaf nauto niet veroorloven. TRIPOLI - De Libische leider Moammar Gaddafi heeft vandaag een ont moeting gehad met de Egyptische president Hosni Mubarak om de problemen met het Wes ten over de bomaanslag op Pan Am-vlucht 103 te bespreken, zo hebben Egyptische functionaris sen bekend gemaakt. Het was de eerste reis van Gad dafi zijn sinds instelling van de VN-boycot op 15 april. Door het besluit van Syrië om gisteren geen vliegtuig naar Tripoli te sturen hield het luchtvaartem bargo voor de zesde dag stónd. De sancties van de Verenigde Naties omvatten een wapen en luchtvaartembargo en uit wijzing van Libische diploma ten. Doel van de sancties is om Libië ertoe te bewegen twee mannen uit te leveren die ver dacht worden van de bomaan slag op Pan Am-vlucht 103 in 1988 boven het Schotse Loc kerbie. De Egyptische woordvoerder die Gaddafi's bezoek bekend maakte, verklaarde niet hoe deze naar het Egyptische mili taire vliegveld Sidi el-Barrani, waar het gesprek zal plaatsvin den, zou komen. Om bij het vliegveld aan te ko men zou Gaddafi naar de Libi sche kustplaats Tobruk kun nen vliegen om daar met een auto over de grens te gaan en vervolgens verder vliegen naar Sidi el-Barrani. Dat is toege staan omdat reizen over land van- en naar Libië buiten de VN-sancties valt. De aangekondigde vlucht van een Syrisch toestel zou de eer ste overtreding van het luch- tembargo geweest zijn, maar Damascus besloot de vlucht af te gelasten omdat geen toe stemming werd verkregen door het luchtruim van Egyp te, Griekenland en Tunesië te vliegen. De meeste Arabische landen zwijgen over het naleven van de sancties. Alleen Irak, dat zelf te maken heeft met veel zwaardere VN-sancties. heeft gezegd zich er niet bij neer te leggen. Staatsmedia in Syrië en Tunesië hebben gisteren de VN-resoluties veroordeeld en steun voor Gaddafi uitgespro ken. Libië heeft gisteren westerse journalisten gevraagd het land zo spoedig mogelijk te verla ten. Arabische verslaggevers van westerse nieuwsorganisa ties mogen blijven, maar mo gen geen berichten meer door geven. Ook is Libië voortge gaan met het uitwijzen van di plomaten. Libië oefent strakke controle uit op journalisten in Tripoli. Fotografen en cameraploegen krijgen buiten hun hotel altijd begeleiders mee en moeten voor bijna alle onderwerpen die zij willen opnemen schrif telijk toestemming vragen, die niet altijd wordt verleend. -RADO In de Joe- Ijische republiek ë-Hercegovina zijn en bij gevechten Kroaten en mos- nerzijds en Serviërs t federale leger an- ds minstens 24 men- e edood en hebben 29 j( en verwondingen Dpen. 'I :he milities en het fede- ger begonnen vanmor- ?e "n zware artilleriebe- .xïngen op Sarajevo, de tad van de republiek. ide centrum werd ge- 'K', het terrein van de televi- ,een politiebureau in de ovi Grad. aldus veilig- autoriteiten. is veiligheids-autoritei- Sarajevo wonnnen de :he milities de laatste met steun van het Joe- ische leger steeds meer 0 i. Mico Stanisic. de mi- l^jvan binnenlandse zaken Bosnië-Hercegovina, e zondag dat Servische len al zeventig procent t grondgebied van de re- k beheersen. en de Europese Ge- ichap overwegen de di- tieke banden met de ntï Serviërs gedomineerde ilavische regering te ver- Servië wordt verant- slijk gehouden voor het as he geweld in Bosnië. De -°> eeft Servië een ultima- fd, esteld en gedreigd met o meer het stakeh van de ibesprekingen als het iffensief tegen Bosnië- govina niet staakt. De Slavische regering wees io itijgingen van de hand. irzittervandeEG-minis- terraad, J. Pinheiro, zei zater dagavond dat Servië uitzetting riskeert uit de Conferentie voor Veiligheid en Samenwer king in Europa (CVSE) en eco nomische sancties als er niet vóór 29 april een eind komt aan de gevechten. Ook de Kroaten en de moslims zijn op geroepen zich aan het op 12 april gesloten bestand te hou den. Verwarring Volgens de VN zaaien de mili ties in Bosnië-Hercegovina verwarring door camouflage pakken te dragen die lijken op die van de VN-vredestroepen. De 'Nationale raad voor de ver dediging' in Bosnië-Hercego vina heeft gisteren het buiten land opgeroepen om met spoed medicijnen en voedsel te sturen. De president van Bosnië-Hercegovina, de mos lim Alija Izetbegovic, beschul digde zondag het federale le ger ervan hele dorpen met de grond gelijk te hebben ge maakt, steden te hebben ver woest en te hebben geplun derd. Het door Servië en Montene gro nagestreefde „Nieuwe Joe goslavië" zal op 27 april wor den opgericht. De tekst van de grondwet voor de 'Bondsrepu bliek Joegoslavië' moet over een week worden goedge keurd en vervolgens direct af gekondigd. Ook moeten nieu we parlementsverkiezingen worden uitgeschreven. De autoriteiten schatten het aantal mensen dat sinds het begin van het uitbreken van de vijandelijkheden, zes weken geleden, is gevlucht op 240.000. Ongeveer 200 mensen zijn tot nu toe bij de gevechten om het leven gekomen. 1 .1 W J w- i .,1 -<lr/ Ballonnen, met de eronder de nationale vlag van de deelnemende landen aan de Expo'92, gingen bij de opening van de tentoonstelling in Sevilladeluchtin. a FOTO:EPA SEVILLA Beierende kerkklokken, knallend vuurwerk en ballonnen luiden gisteren in Sevilla de opening in van de grootste wereldtentoon stelling die ooit is gehou den: Expo '92. Na 16 jaar voorbereiding was voor Spanje eindelijk de grote dag aangebroken. „Welkom in het Spanje van 1992, op de 500e verjaardag van zijn een heid. een Spanje dat toekomst heeft en met hoop is vervuld, dat in zichzelf en in de waar den vrijheid, solidariteit en ge zamenlijke inspanning ge looft", zei premier Felipe Gon zalez in een toespraak. De offi ciële opening werd verricht door koning Juan Carlos, die in 1969 door Francisco Franco als staatshoofd werd aangewezen en een jaar na de dood van de dictator in 1975 werd beëdigd. In 1976 maakte het toen kers verse staatshoofd de wens be kend dat Spanje ter gelegen heid van de 500e verjaardag van de ontdekking van de Nieuwe Wereld, Amerika, een wereldtentoonstelling zou houden. De Wereldtentoonstelling wil haar bezoekers bekendmaken met de rijkdom en variëteit aan culturen die de mensheid tot stand heeft gebracht, en met diens vermogen tot ver nieuwing en het gedachten- goed van tolerantie, respect voor pluralisme en internatio nale solidariteit", zei de ko ning. „Ik ben veel meer onder de in druk dan ik verwachtte, het is net een nieuwe wereld", zei de Nederlandse bankemployé Jack Zwaan, die kaartjes had bemachtigd in een loterij. Op het Expo-terrein van 215 hectare, dat paviljoens her bergt van 110 landen, 23 inter nationale organisaties, 17 Spaanse regio's en zo'n 30 be drijven, legden 20.000 mensen de laatste hand aan de voorbe reidingen. Vandaag opende Expo '92 de deuren voor het publiek. Om de miljoenen be zoekers aan te voeren die ver wacht worden, is 18,5 miljard gulden geïnvesteerd in de in frastructuur. Tussen Sevilla en de hoofdstad Madrid is een speciale treinverbinding tot stand gebracht, waarop met hoge snelheid kan worden ge reden. %INGTON - Rege- en oppositieleiders 'H B Afrikaanse landen, 4. onder Zuid-Afrika, n volgende maand in gal bijeenkomen om reken over de vreed- introductie van de jcratie in Afrika. Sj m-Afrikaanse Conferen ce er Democratie is bedoeld kijken hoe het staat met (wikkeling van de demo- in Afrika en om te hel pen bij het invoeren van meer open politieke systemen, zo verklaarde de Senegalese mi nister van staat Abdoulaye Wade. Vertegenwoordigers van Ame rikaanse partijen en van bui tenlandse politieke bewegin gen en vertegenwoordigers van groepen die zich inzetten voor democratie in Afrika zul len de conferentie bijwonen, die tussen 25 en 29 mei in Da kar zal plaatsvinden. Wade zei dat van de ongeveer 40 landen die in Afrika worste len met de invoering van een democratisch systeem, alleen Benin, Kaapverdië, Sao Tome en Principe en Zambia echt zijn veranderd en nieuwe staatshoofden hebben geko zen. In Senegal, Gabon en Ca- meroun is het systeeiji veran derd, maar zijn de leiders blij ven zitten. „Het zal een hele opgave worden om geweld te vermijden bij de invoering van de democratie", zo zei de mi nister. die lange tijd tot de op positie behoorde. In Mali, Togo, Congo, Zaire, Tchad en Somalië is het daarbij al tot ge welddadigheden gekomen. Tijdens de conferentie zal sa men met Afrikaanse partijen gewerkt worden aan de oprich ting van een bemiddelingsor gaan dat zou kunnen bijdra gen aan het vermijden van spanningen en geweld, aldus Wade. Daarnaast zou een inter nationale waarnemerscommis sie gevormd moeten worden die kan helpen bij de invoering van nieuwe grondwetten en bij het organiseren van verkiezin gen. ISTANBUL - Opstandige Kurden hebben gisteren acht burgers gedood en acht ver wond in het zuidoosten van Turkije, waar veel Kurden wo nen. Naar veiligheidsfunctio narissen meldden hebben guerrillastrijders van de Kur- dische Arbeiderspartij (PKK) aanslagen uitgevoerd op twee auto's in de buurt van de stad Midyat in de provincie Mardin. Opstandelingen van de PKK dwongen twee minibusjes die van het dorp Calpinar op weg waren naar de regionale hoofd stad Diyarbakir te stoppen. De inzittenden moesten uitstap pen terwijl de PKK-mensen hun geweer op hen richtten. Zij bevalen hen in de rij te gaan staan. Toen ze dit weiger den. openden de opstandelin gen het vuur. In het weekeinde zijn tien mensen bij geweld om het leven gekomen nadat Turkse militairen vrijdag in het zuidoosten van het land 35 opstandelingen van de PKK hadden gedood en in Istanbul 11 activisten van de groep Dev Sol (Revolutionair Links). t door FRANS WIJNANDS Woedend sprong een lid van de socialistische oppositie oyyihoog uit zijii Bondsdagzetel. „Ik ben het zat om hier altijd 7naarja en ameii te 77ioeten zeggen", riep hij tegen de bondska7iselier achter het spreekgestoelte. Adenauer keek de interpellant onbewogen aan en zei. ..Dat amen kunt Uook weglaten". In de oude raadhuizen van Keulen. Bon7i en Bad Honnef hangen dezer dagen honderde7i foto's van Konrad Ade7iauer, de eerste ka7iselier va7i het si 7ids de oorlog democratische Duitsla7id. In Keulen werd hij gebore77 en was hij burgemeester. In Bonn gaf hij in drie achtereenvolgende kabinetten tussen 1949 en 1963 'leidingaan de politieke richtingen desociaal- 77iaatschappelijke-econo7nische opbouw vaii zij7i /and. In Bad Homief, vlak bij Königswi7iter. heeft hij het grootste deel van zijn leven gewoond. Hoog tegen de helli/igen van RhöndoTf. vlak 07iderde Drachenfels. Speciaal deze drie gemeenten eren Koinad Adenauer ter gelegenheid van zijn 25e sterfdag. 19 april 1967. Hoewel, of juist misschien wel omdat Ko7irad Ade7iauerzo lang zo nadrukkelijk op het politieke toneel aanwezig is geweest, waren de meningen over hem tijdens zijn leven sterk verdeeld geen massale tegenstand, evenmin een unanieme verering. Eerder een sterke afstandelijkheid over en weer. We zijn hooguit met een man of tien als we achter de jonge gids de tientallen trappen beklimmen die via bloemrijke terrassen tot aan het huis van Adenauer voeren. Alle luiken staan open, de ramen zijn pas gewassen. Het huis is nog compleet gemeubileerd, de schitterende tuin fr-aai onderhouden, de stokrozen vakkundig gesnoeid. Alsof de familie even boodschappen is gaan doen. zo'n bewoonde indruk maken huis en omgeving. De kinderen van Adenauer hebben het huis met alles erop, eraan en erin, na de dood van hun vader overgedrageii aan de staat, die sindsdien plichtsgevoelig voor het onderhoud zorgt. Alleen de muziekkainer en de woonkamer zijn toegankelijk voor bezoekers. Er wordt geglimlacht om de door Adenauer zelf uitgevonden geplooide stoffen bespa7ining van de muren; sfeerverhogend, vond de kanselier. Aan de muur een echte Van Dijck. De woonkamer kijkt uit over het Rijndal, maar op de sofa's en stoelen hebben maar weinig politici gezeteii, want Adenauer hield werk en gezin strikt gescheiden. We wandelen om het huis heen. TuinteTrassen vol bloemen, planten, struiken, tuiiibeeldjes. Om een hoekje gluren wezijii werkkamer binnen. Op het bureau een kruisbeeld, gemaakt van drie spijkers, afkomstig van de mines van de platgebombardeerde kathedraal vaii Coventry. „Ik ben er trots op nooit van mijn leven soldaat te zijn geweest", heeft Adenauer eens gezegd; voor een Duitser op zijn minst een opmerkelijke uitspraak... Beleefd om beurten, met enige schrooin toch, kijken we in zijn slaapkamer. Met de haiideii boven de ogen, de neuzen tegen het vensterglas gedmkt om beter te kunnen zien. Meubilai ruit een aridere generatie. In een hoek het grote bed waariri de kanselier op 19 april 1967 stierf. Rhöndorf is geen pelgrimsoord, al komen er jaarlijks een kleine 150.000 bezoekers naar de permanente expositie in het Konrad Adenauer- haus en de kostbare snuisterijenverzameli7ig in zijn privé-woning kijken; prachtige kunstvoorwerpen, maar ook geschilderde niemandalletjes van Eisenhower en Churchill. Iii het uit glas en hout opgetrokken werkpaviljoentje in de tuin ligt een wandelstok. Een knap stukje houtsnijkuTist uit de Kaukasus. Een geschenk van de toenmalige Sovjet-ambassadeur in Bonii. Maar de stok bleef ongebmikt. Adenauer wilde niet dat gezegd zou worden dat hij op een Rus moest leunen... UL De afgetreden aan se president Naji- - h is het afgelopen weekeinde opge- door Abdul Rahim f. De zondag aange- president was een vier vice-presiden- ider de communist illah, maar behoor- nooit tot de com- ische partij. ënigde Naties bevestig- laandag dat Najibullah g steeds in een VN-kan- toor in Kabul schuilhoudt. De speciale afgezant van de VN voor Afghanistan. Benon Se van. onderhandelt nog steeds over een vrijgeleide. De fundamentalistische Af ghaanse guerrillabeweging Hezb-i-Islami onder leiding van G. Hekmatyar gaf gisteren de regering in Kabul tot 27 april de tijd zich over te geven. .Als er in Kabul dan nog geen regering is van de mujahedeen (islamitische heilige strijders), gebeurt er met het communis tische regime hetzelfde als met de Sovjets," zei een woord voerder van de beweging in Pakistan. Belegering Rebellen van de gematigde Ja- miat-i-Islami hebben zich in een ring om de hoofdstad op gesteld om een aanval van de strijders van Hekmatyar te voorkomen. Sevan zei gisteren in Kabul dat er bijna overeen stemming was bereikt over een overgangsregering. Hek matyar' ziet echter niets in een gezamenlijke regeringsraad: de etnische minderheden zou den deze te veel overheersen. Ahmed Shah Masood, de mili taire leider van de Jamiat-i-Is- lami, zei zaterdag dat het vre desplan van de Verenigde Na ties voor Afghanistan een dood spoor is. „De situatie is nu ver anderd. Volgens mij is de noodzaak om een neutrale re gering te vormen, verdwenen. Het is beter als er een regering van de mujahedeen aan de macht komt". Masood geniet de steun van de meeste rebellenleider. Hij on derhandelt met de belegerde regering over het aangaan van een coalitie. Een aantal guer rillabewegingen heeft gezegd niet te zullen deelnemen aan een coalitie, waarin geen Pat hanen zitting hebben. Deze be volkingsgroep. waartoe ook Hekmatyar behoort, heeft Af ghanistan bijna driehonderd jaar lang heeft overheerst en waartoe ook Hekmatyar be hoort. Aan de zuidelijke rand van Kabul, waar de troepen van Hekmatyar naar zijn opge rukt. werden zondagavond ten minste drie Scud-raketten af gevuurd. Een tiental pantser voertuigen. jeeps en trucks verliet maandag de hoofdstad richting Jalalabad, waar fun damentalistische rebellen klaar staan om aan te vallen - Rob en Taaie Toon vertellen Mathisen in het kort wat de hand is. „Die vrouwen en kinderen bevinden zich blijk- in nood", zegt Rob, „en wij kunnen met ons schip de kust tèreiken. En ik vrees, helaas, dat we met de vliegboot ook 9 hulp kunnen bieden....". Maar dan heeft Mathisen een ssing. „Daar had ik op gerekend, jongens", roept hij uit; laarom hebben we maar een helicopter meegenomen!". Dót is een goed idee. Vlug wordt de helicopter te water gelaten en Rob gaat met de piloot aan boord. Ze zullen eerst een verken ningsvlucht uitvoeren om precies te weten te komen hoe het eiland er uitziet en ze zullen proberen wat voedsel uit te werpen. Boven het eiland hangen echter dichte nevels, die het uitzicht be lemmeren. Wel maaien de grote wieken van de helicopter de ne vels een beetje weg maar aanvankelijk zien ze nog weinig. MAPUTO - Uit de tanker 'Ka- tina P', die met 66.000 ton olie voor de kust van Mozambique aan de grond is gelopen, is on geveer 3.8 miljoen liter olie in zee gelopen. Volgens de minis ter van buitenlandse zaken Pascoal Mocumbi van Mozam bique, is er al olie op het strand aangespoeld. Ook zou olie zijn gedreven naar de Baai van Ma puto. De olie vormt een ernsti ge bedreiging voor het leven in zee en de visindustrie. Red dingsfunctionarissen melden dat de 'Katina P' donderdag nacht bij hoge zee op een zand bank was gelopen en ten noor den van de Mogambiquaanse hoofdstad Maputo was vastge raakt. Slachtoffers werden niet gemeld en alle 20 opvarenden waren van boord gehaald. MAASTRICHT - De re cente veroordeling in Maastricht van een gewe zen ambtenaar van de pro vincie Limburg, de 50-jari- ge P D. uit Eijsden en van de 47-jarige ex-wethouder van Echt G.C. voor het aannemen van smeergel den van het wegenbouw bedrijf Baars uit Klimmen (gemeente Voerendaal) heeft een nasleep gekre gen. Drie leden van het bestuur van de beheers stichting waarin het bouwbedrijf is onderge bracht, zijn opgestapt. Bij het dossier van deze straf zaak, die geleid heeft tot drie maanden onvoorwaardelijke gevangenisstraf voor D. en twee maanden voor C.. is na melijk een reeks verklaringen gevoegd van directeur J. Baars van het wegenbouwbedrijf die hij tegenover ambtenaren van de Fiscale Inlichtingen- en Op sporingsdienst (FIOD) heeft afgelegd. De wegenbouwer beweert al ja renlang gelden aan lokale be stuurders en aan ambtenaren te hebben gegeven in ruil voor het verwerven van overheid sopdrachten. Met deze smeer gelden zouden miljoenen gul dens gemoeid zijn. Namen van bestuurders aan wie hij geldelijke beloningen heeft betaald, heeft Baars on der geen beding aan de FIOD willen noemen. Wel heeft hij verteld dat de vroegere CDA- gedeputeerde in Limburg, drs. W. Buck, het vroegere CDA- Tweede-Kamerlid H. Noten boom en één van de concerndi recteuren van DSM dr. ir. J. Geerards van hem al geruime tijd „adviesgeld" krijgen „om dat het personen zijn die een bedrijf als hel zijne absoluut nodig heeft". De suggestie als zouden ook zij smeergelden van Baars heb ben aangenomen is voor Buck, Noteboom en Geerards aanlei ding geworden om daartegen in een gisteravond uitgegeven gemeenschappelijke verkla ring fel stelling te nemen. Zij zijn uit het bestuur van de be heersstichting gestapt. Het drietal zegt sinds 1987 be stuurslid te zijn van de Stich ting Baarsbeheer en daarvoor jaarlijks 12.500 gulden te heb ben geïncasseerd. De taak van deze stichting is om te zorgen voor de familiebelangen en om de continuïteit van de onder neming te verzekeren door het beheer van alle aandelen. Een gebruikelijke manier van doen bij familie-ondernemingen, al dus de verklaring. Met het wegenbouwbedrijf Baars beweren Buck, Noten boom en Geerards totaal geen bemoeienis te hebben gehad. Zij ontkennen nadrukkelijk als verwervers van opdrachten te zijn opgetreden zoals uit de verklaring van Baars af te lei den zou zijn. „Dat is volledig in strijd met de waarheid". Ver der verklaren zij dat er nooit sprake is geweest van enige belangenverstrengeling. Buck zegde in 1974, toen hij gedeputeerde van Limburg werd, meteen het een jaar te voren aanvaarde lidmaatschap van de Stichting Pensioen fonds Baars op. Pas nadat hij niet meer gedeputeerde was, werd Buck in 1987 lid van het Stichtingsbestuur Baars Be heer. Geerards wenst te benadruk ken dat bij het verwerven van projecten van DSM deze on derneming uitsluitend let op prijs en kwaliteit. Noteboom ontkent ten stelligste met enig CDA-raadslid of bestuurder in Venlo over welk aannemings project dan ook te hebben ge sproken. De drie zeggen nooit geweten te hebben dat het wegenbouw bedrijf Baars zich schuldig heeft gemaakt aan ongeoor loofde praktijken bij het wer ven van opdrachten. Zij zijn daarop ook nooit door de ac countant van het bedrijf geat tendeerd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 7