Israël viert vrolijk paasfeest
Tsjechische priesters laken ultimatum Vaticaan
Malawi zet bisschop het land uit
Kerkendag weert thema homoseksualiteit
unicef Él
rt' CeuiaeSoma/nt
QeidóaQowuvnt
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
'Opheffing van het verplichte
celibaatsverplichting denkbaar'
Weer ruzie in
Anglicaanse
Kerk over
verrijzenis
Pasen en
Pesach: drukte
in Jeruzalem
COMMENTAAR
Geen tweede alliantie
dinsdag 21 april 1992
STUTTGART - Opheffing van het verplichte priesterceli
baat is volgens de voorzitter van de Duitse bisschoppencon
ferentie. mgr. Karl Lehmann, in principe denkbaar. De bis
schop van Mainz verwees naar de verschillende manieren
waarop deze zaak in andere delen van de wereldkerk wordt
beoordeeld. Lehmann sprak zondag in het radioprogramma
Wortwechsel Van Südwest3 te Stuttgart.
Paus Johannes Paulus II onderstreepte begin deze maand de
waarde van het verplichte celibaat voor de priesters inwde
Rooms-Katholieke Kerk. In het document over de priester
vorming ('Priesters geef ik u') achtte hij het van essentieel
belang de keuze die de westerse kerk eeuwen geleden voor
het priestercelibaat had gemaakt. ..ondanks alle tegenwer
pingen en moeilijkheden" te handhaven.
Zn de comiptste
staten vindt men de
meeste wetten.
LUSAKA Malawi heeft dit
weekeinde een rooms-katho-
lieke bisschop het land uitge
zet. De politie drong op Goede
Vrijdag de kerk binnen waar
bisschop John V. Roche van
Mzuzu de dienst leidde. De uit
Ierland afkomstige bisschop
kreeg het bevel binnen 24 uur
het land te verlaten. Volgens
het Vaticaan is hij naar Zambia
vertrokken.
Roche behoorde tot de onder
tekenaars van het herderlijk
schrijven waarin de bisschop
pen van Malawi begin maart
scherpe kritiek uitten op het
bewind van president Kamuzu
Banda. Sinds Malawi in 1964
van Engeland de onafhanke
lijkheid kreeg, regeert Banda
het land met ijzeren hand.
Als reactie ophet herderlijk
schrijven werden alle acht bis
schoppen voor verhoor meege
nomen. exemplaren van de
brief in beslag genomen en
werd de drukkerij door onbe
kenden in brand gestoken.
Verder werden de rk radiouit
zendingen verboden. Een ver
zoek om op Goede Vrijdag een
eucharistieviering te kunnen
uitzenden, werd afgewezen
omdat een van de bisschoppen
de mis zou celebreren.
Na bemiddeling van het Vati
caan accepteerde Banda begin
deze maand een memorandum
waarin de bisschoppen ver
klaarden dat de kerk het evan
gelie verkondigt en zich bin
nen het kader van de rk sociale
leer inzet voor vrede, harmo
nie en gerechtigheid. Banda
liet daarop weten dat de kerk
vrij was te verkondigen wat ze
wilde, zo lang ze maar buiten
de politiek bleef. De uitzetting
van dè bisschop volgde een
dag nadat Banda het parle
ment had ontbonden en voor
mei of juni verkiezingen had
aangekondigd.
Idoor
WILLY WERKMAN
TEL AVTV Los van de
traditionele vredesgroet
'shalom', roepen de Israë
li's elkaar deze week ook
de woorden 'chag same-
ach'. vrolijk feest. toe. Vro
lijk feest, want gedurende
deze hele mooie lente
week viert het joodse volk
het Pesach-feest. Net als
Pasen een lentefeest na
tuurlijk, maar ook het
feest, waarbij de exodus
van de joden uit Egypte
wordt herdacht.
Tijdens die lange woestijn-
tocht door de Sinaï. onder lei
ding van Mozes, die - zoals we
weten - onderweg ook nog de
berg beklom en daar de Stenen
Tafelen in ontvangst mocht
nemen - was er. zo zegt de jood
se overlevering, geen tijd om
het brood te laten rijzen en
daarom eten joden ieder jaar
met Pesach acht dagen lang
ongerezen brood, ofwel mat
zes. En dat is niet een kwestie
Van eigen keuze, want het da
gelijks brood is deze week ge
woon niet verkrijgbaar!
Wie zich - vanuit geloofs- ofwel
traditie-overwegingen - hele
maal aan de joodse spijswet
ten, de kasjroet wil houden,
gaat trouwens nog veel verder.
Alles wat met de vijf soorten
koren te maken heeft - en hun
afleidingen daarvan - heet in
de Pesachdagen 'chametz'. en
is dus niet kosjer. En dat is
heel wat, want het gaat niet al
leen om meelprodukten. ook
om bijvoorbeeld alles wat alco
hol bevat. Zoals zeep en cos
metische produkten. Of bier
en whiskey, die gist bevatten.
Om helemaal zeker te zijn, dat
je als goede jood de Pesach-
kasjroet niet overtreedt, zo
zeggen de regels, moet je dus
letten op de speciale Pesach-
kasjroetstempels. die op zo on
geveer alle produkten staan,
die je in deze dagen in de su
permarkt koopt. Zelfs op de
tandpasta en de bus schuur
poeder!
Woedend
Vorige week maakten we in de
supermarkt de volgende scène
mee: een dame van middelba
re leeftijd wilde een paar fles
sen van die wereldbekende
bruine prikkeldrank kopen.
Zich netjes houdend aan de
Pesach-voorschriften, zocht ze
het stempel van het opperrab
binaat. dat haar het tot zich ne
men van die drank toestaat. Ze
zette haar leesbril op, onder
zocht de fles van top tot teen
en vond weliswaar het stem
pel. waaruit blijkt dat de schui
mende lekkernij kosjer is.
maar niet het speciale Pesach-
kasjroet stempel. „Hoe durven
jullie zoiets te verkopen?",
riep de vrouw de verkoper ver
ontwaardigd toe. En kwaad
wees ze de. nog wel met kor
ting aangeboden flessen af. De
verkoper, ontdaan, keek haar
na en merkte op: „Tja, ze heeft
gelijk."
Niet makkelijk, deze week. om
inkopen te doen. Want wie wel
de traditionele matzes eet,
maar 's avonds ook zin heeft in
wat lekkere zoutjes bij de wijn,
vindt de supermarktvakken
dreigend bedekt met met witte
lakens. En wie toch de gotspe
opbrengt om vanachter dat la
ken toch chametz-produkten
te pakken, wordt met een blik
van 'hoe durft u mevrouw' na
drukkelijk gevraagd de verbo
den vrucht terug te leggen.
De kosjer en chametz-discus-
sies zijn vooral in de voorberei
dende weken voor Pesach aan
de orde van de dag. Wat moet
je bijvoorbeeld met de cha
metz-produkten, die je nor
maal in je voorraadkast hebt?
Weg ermee, is de opdracht.
Maar wie het niet kan opbren
gen, al die produkten zomaar
in de vuilnisbak te gooien,
krijgt van de heren rabbijnen
een praktische oplossing aan
geboden. Kijk, je stopt alle
chametz-produkten in een
kast, die je vervolgens goed af
sluit. Dan stuur je je man naar
de rabbijn en die vertelt hem
over je situatie. De rabbijn
maakt dan een lijst van verbo
den produkten. en verkoopt
symbolisch alle chametz aan
een niet-jood. Na Pesach wordt
alles natuurlijk weer voor de
zelfde prijs teruggekocht. Op
deze wijze gaat zelfs nationaal
gezien alle chametz van de
staat Israël gedurende de acht
Pesach-dagen in niet-joodse
handen over, wanneer de mi
nister van Financiën plechtig
ondertekent en de symboli
sche betaling in ontvangst
neemt.
Lange rijen
Acht dagen geen brood eten is
de belangrijkste traditie voor
het Pesach-vierende joodse
volk. Maar omdat feest vieren
met matzes de trek in een lek
ker vers broodje zelfs tot een
obsessie kan maken, kun je
deze week in de Arabische
woonwijken lange rijen Israë
li's vinden voor de islamitische
broodbakkers wier pita's nu
nog veel lekkerder lijken te
zijn dan anders!. Hypocriet?
Tsja...
Datzelfde kun je natuurlijk
ook zeggen over die Pesach-
kosjere 'broodjes", die je tegen
woordig krijgen kunt, om
maar niet te spreken over Pe-
sach-kosjere 'gist', waarmee je
je Pesach-taart toch Pesach-
kosjer kunt laten... rijzen!.
Ging het in principe niet om
dat niet gerezen brood, waar
mee je de historische uittocht
uit Egypte herdenkt.?
Kennelijk hebben de Israëli's
daar toch geen moeite mee.
Want voor velen is het joodse
geloof een afhankelijkheid ge
worden van de rabbinale stem
pel. En als zelfs het Pesach-
gist en de Pesach-broodjes het
Pesach-kosjere rabbinale
stempel dragen, dan kunnen
we allemaal Pesach vieren zo
als het hoort en er nog lekker
bij eten ook. „Chag sameach"
dus, vanuit Israël.
LONDEN - Een BBC-tv-
programma over de verrij
zenis van Christus heeft
weer tot een felle discus
sie in de Anglicaanse
Kerk geleid over dit cen
trale punt van het christe
lijke geloof. In het pro
gramma zeiden enkele
geestelijken dat zè niet in
de lichamelijke opstan
ding van Christus geloof
den.
Bisschop John Baker van Sa
lisbury zei dat priesters die
niet in de lichamelijke verrij
zenis geloven de kerk moeten
verlaten. The Times schreef
gisteren dat de Anglicaanse
Kerk haar innerlijke samen
hang dreigt te verliezen. De
kerk moet de moed hebben
theologische afwijkingen in ei
gen gelederen aan te pakken.
Minister John Gummer van
landbouw, die zich graag met
kerkelijke zaken mag bemoei
en, beschuldigde de BBC er
van een platform voor ketterij
te zijn door op Paaszondag een
dergelijk programma uit te
zenden. „Waarom worden we
elk jaar met Pasen geconfron
teerd met opvattingen van per
sonen die denken het beter te
weten dan 2.000 jaar Christen
dom." zo vroeg hij zich af.
In 1984 ontkende de pas be
noemde bisschop van Dur
ham. David Jenkins, de licha
melijke opstanding van Chris
tus. Ook zonder daarvan een
bewijs te hebben kan de mens
geloven dat Christus leeft, al
dus bisschop Jenkins. De Ang
licaanse synode besloot geen
tuchtmaatregelen tegen hem
te nemen.
Het hoofd van de Anglicaanse
Kerk, aartsbisschop George
Carey van Canterbury, zei in
zijn Paaspreek dat de verrijze
nis van Christus niet een bij
zaak maar het hart van het
christelijk geloof is. Enkele
uren later zouden enige pries
ters hun afwijkende opvattin
gen via de BBC wereldkundig
maken.
Niet alleen in
Jeruzalem maar
overal elders in de
wereld vierden de
joden hun
paasfeest zoals
hier in Leipzig
waar leden van de
joodse
gemeenschap
lezen uit de Thora.
FOTO: EPA
AMSTERDAM - Het thema
homoseksualiteit wordt op
nieuw geweerd op de Kerken
dag. Dit meldt Vroom Vro
lijk., het tijdschrift over homo
seksualiteit en geloof. Net als
op de eerste oecumenische
Kerkendag in 1989 ontbreekt
ook op de tweede Kerkendag.
19 september in Amersfoort,
het thema homoseksualiteit.
In een eerdere versie van het
programma was er nog een on
derdeel aan gewijd. De naam
hiervan was 'De Akseptatie
Voorbij', naar de titel van een
rapport dat 'vanuit' en niet 'na
mens' de Raad van Kerken
over dit onderwerp is gepubli
ceerd. In de definitieve versie
van het programma voor 19
september is het thema homo
seksualiteit geheel en al ver
dwenen, samen met andere
omstreden thema's als sek
sueel geweld. „Zo worden kool
en geit gespaard, wellicht uit
angst voor bisschoppelijke
boosheid." zo schrijft Vroom
Vrolijk. Desalniettemin zal het
LKP (Landelijk Koördinatie
Punt groepen kerk en homo
seksualiteit) ook dit jaar weer
met een kraam aanwezig zijn.
Samen met de homo-pastores,
de homo-dominees. Verkeerd
Verbonden. Vroom Vrolijk
en het CH JC doet het LKP mee
aan 'een twaalf meter lange
roze stand. „Het wordt vast
weer gezellig op de Kerken
dag." Eind vorig jaar klaagden
enkele progressieve organisa
ties (Basisbeweging en het
Landelijk Missionair Collec
tief) dat de basis nauwelijks bij
de voorbereiding van de Ker
kendag werd betrokken. Ver
der betreurden zij in een brief
aan de Raad van Kerken dat de
Acht Mei Beweging buiten
spel werd gehouden. De Raad
moet minder de samenwer
king aan de top van de kerken
laten spreken en meer de sa
menwerking aan de basis se
rieus nemen, aldus de brief.
Begin februari sloten de Acht
Mei Beweging en de Raad van
Kerken een compromis. De
AMB zal op de Kerkendag. die
onder auspiciën van de Raad
wordt gehouden, geen thema's
aan dc orde stellen die tot con
flicten tussen de Beweging en
de bisschoppen kunnen lei
den. „De Raad heeft te maken
met zijn lidkerken en wil zich
niet in interne zaken van die
kerken mengen," aldus coördi
nator Jan Gruyters. „De dis
cussie tussen de bisschoppen
en de AMB wordt als een inter
ne aangelegenheid gezien en
zal dus geen thema op de Ker
kendag worden".
JERUZALEM Het samen
vallen van het christelijke en
het joodse Paasfeest heeft dit
weekeinde tot grote drukte in
de straten van Jeruzalem ge
leid. De godsdienstige festivi
teiten, kerkdiensten en tradi
tionele ceremonieën werden
beter bezocht dan in jaren het
geval was.
Terwijl vorig jaar, kort na het
einde van de Golfoorlog,
slechts weinig pelgrims naar
Israël kwamen, was er ditmaal
al op Goede Vrijdag tijdens de
processie over de Via Dolorosa
geen doorkomen meer aan.
Naar schatting 40.000 christe
nen uit het buitenland bevon
den zich dit weekeinde in Is
raël.
Er deden zich geen ongere
geldheden voor. Wel heeft de
politie 180 kerkdiensten en bij
eenkomsten bewaakt.
Bij de Grafkerk was het op
Paaszondag zo druk dat de
kosters hun handen vol had
den om de verschillende pro
cessies uit elkaar te houden.
Voor sommige bezoekers was
dit te veel. „Men kan niets vol
gen. De ene groep bidt, terwijl
de andere zingt," klaagde een
Benedictijn uit Duitsland.
„Het zou beter zijn als ze één
gemeenschappelijke liturgie
zouden volgen."
Op paaszondag trokken bo
vendien nog 100.000 joodse
pelgrims door de oude stad
naar de Klaagmuur. Hoewel de
orthodoxe kerken pas volgend
weekeinde Pasen vieren, wa
ren er nu reeds vele oosterse
christenen in Jeruzalem. In
het zwart geklede boeren en
boerinnen uit Cyprus en Grie
kenland. en verder Etiopische,
Koptische, Armeense en ande
re orthodoxe christenen kwa
men er Palmzondag vieren.
Tot de bekendste pelgrims be
hoorde dit jaar kardinaal Jo
seph Ratzinger. Ter viering
van zijn 65e verjaardag eerd'er
deze maand had het hoofd van
de congregatie voor de geloofs
leer van de Rooms-Katholieke
Kerk besloten een pelgrimage
naar Israël te ondernemen.
Hoewel het Vaticaan met na
druk stelde dat het hier om een
„strikt particuliere zaak" ging,
wees de Israëlische pers erop
dat dit „het hoogste rooms-ka-
tholieke bezoek sinds de reis
van paus Paulus VI in 1964"
betrof. Het Joods Wereldcon
gres liet bij monde van secreta
ris Israel Singer weten concre
te resultaten van Ratzingers
aanwezigheid in Israël te ver
wachten.
In zijn traditionele Paasbood-
schap heeft de paus gisteren
opgeroepen tot vrede in de we
reld en in het bijzonder in Joe
goslavië en de Kaukasus.
Tegenover een menigte van
circa 100.000 mensen op het
Sint Pieterplein stelde de Paus
de retorische vraag: „Moet
men niet het drama herden
ken dat de mensen in Bosnië-
Hercegovina en Nagorno-Ka-
rabach meemaken?"
Na de paasmis sprak de Paus
eveneens de zegen „Urbi et
Orbi" uit. de zegen voor kerk
en wereld. „Zalig Pasen - De
vrede van de verrezene zij met
u", riep de Paus in 56 verschil
lende talen waaronder in het
Nederlands. Ook bedankte hij
in die taal voor de bloemen die
hij uit Nederland had gekre
gen.
door
PETER GREEN
PRAAG - Zaterdag om mid
dernacht. aan de vooravond
van de heiligste dag van de
christelijke kalender, liep
bisschop Fridolin Zahradnik
het gevaar door de paus uit
het priesterambt te worden
ontzet toen hij in een afge
dankte kerk op het Boheem
se platteland de mis opdroeg.
Op zondag reed hij in zijn
krakkemikkige Skodaatje
door zijn uitgestrekte parochie
om de boerengemeente die het
geloof onder de jarenlange
communistische vervolging al
tijd trouw gebleven was de eu
charistie uit te reiken. Een uit
klapbare schragentafel waarop
ooit behang met behangsel-
plak werd bestreken deed. be
dekt met een schoon wit laken,
dienst als altaar.
Zahradnik is bedroefd en ver
bijsterd dat de kerk die hq zo
trouw heeft gediend nu dreigt
hem zijn priesterschap te ont
nemen. Hij is een „onder
grondse" Tsjechoslowaakse
priester, een van de 300 pries
ters die zijn gewijd sinds de
communisten in 1948 de demo
cratische regering van
Tsjechoslowakije omver wier
pen.
In die tijd kneep de rooms-ka-
tholieke kerk, die bevreesd
was voor een golf van Stalinis
tische onderdrukking, een
oogje dicht voor dergelijke on
orthodoxe methoden om een
ondergronds netwerk op te zet
ten om de godsdienst levend te
houden. In een poging om ver
denkingen van de geheime po
litie af te wenden waren som
migen van de kandidaten zelfs
getrouwd.
Tegenwoordig zijn klandestie-
ne geestelijken als Zahradnik
het Vaticaan echter een doom
in het oog en hebben zij bevel
gekregen hun pristerambt
neer te leggen. Palmzondag
was de deadline van de paus.
maar slechts weinig onder
grondse priesters hebben zich
gewonnen gegeven.
Als man die voor zijn geloof ge
vangen heeft gezeten, ziet
Zahradnik niet in waarom hij
zijn roeping nu op zou moeten
geven. „Ik zal het geloof blij
ven verkondigen omdat er een
tekort aan priesters is waar ik
woon. Ik was een hardwerken
de bisschop, zonder uiterlijk
vertoon", zegt hij.
Zahradnik bekritiseert de gro
te auto's en gouden sieraden
van de officiële bisschoppen,
wier kerk nu de grote rijkdom
men die door de communisten
waren geconfisqueerd terug
krijgt. Hij herinnert zich de zes
jaar goed die hij in de gevange
nis doorbracht voor „economi
sche misdaden" als de restau
ratie van kerkdaken. „Voor de
mis gebruikten we binnenge
smokkelde wijn en oud
brood".
Bedreiging
Het Vaticaan blijft onbewogen.
Het ziet de ondergrondse kerk
als een ondermijning van zijn
gezag en een bedreiging voor
de duizenden geestelijken die
collaboreerden met het com
munistische regime. De paus
wil dat alle getrouwde pries
ters met onmiddelijke ingang
hun pastorale werk neerleg
gen. De anderen moeten eerst
de benodigde examens afleg
gen.
Een missie onder aanvoering
van kardinaal Josef Ratzinger,
hoofd van de Congregatie van
het Geloof riep tijdens een re
cent bezoek aan Tsjechoslowa
kije op tot actie tegen de eigen
zinnige geestelijken. Ratzin
gers missie werd een misluk
king en de kerk is nu met
stomheid geslagen.
.Als ze ondanks de bevelen
van de bisschoppen na Paas
zondag de mis blijven opdra
gen kan er een schisma ont
staan binnen de kerk", aldus
Dominik Duka. een voormali
ge ondergrondse priester die
nu voor de officiële kerk
werkt.
In navolging van de tactieken
van de communistische parti
zanen in de oorlog, opereerden
de ondergrondse priesters in
kleine, onafhankelijke cellen.
Alleen een bisschop kende de
priesters die hij wijdde en
maar weinig priesters kenden
elkaar. Ondanks dergelijke
voorzorgsmaatregelen vorm
den iedere mis en biecht een
risico.
„Je kunt niet alles verborgen
houden en na een tijdje ken
nen steeds meer mensen je.
We wisten dat arrestatie onver
mijdelijk was", zegt Zahras-
nik. die vlakbij de Poolse grens
woont in het stadje Rychnov.
Na de jarenlange vervolging
vinden de ondergrondse pries
ters dat ze armzalig worden be
handeld door de Paus.
Zahradnik zegt dat hij zijn bis
schopsambt zal neerleggen
maar dat hij geen enkele reden
ziet waarom zijn priesterschap
hem zou moeten worden ont
nomen. De ondergrondse
priester Milan Beric verwoord
de de gevoelens van veel van
zijn lotgenoten toen hij zei: „Ik
voelde me geroepen en er was
een grote behoefte. En die be
hoefte is er nog steeds".
1 The Sunday Times. Londen
OMDAT zowel Cyprus als Griekenland hun luchtruim g(
ten houden, heeft Syrië voorlopig moeten afzien van
voornemen toch luchtverbindingen in stand te.houden
Libië. De plannen om het luchtembargo tegen Tripoli te
duiken, blijven echter bestaan in Damascus en ook am
Arabische regeringen maken er geen geheim van dat zij:
niet zullen storen aan de sancties van de VN-Veiligheidsr
Het Arabische front waarop de Amerikaanse president E
zo had gerekend, blijkt in deze kwestie helemaal niet te
staan.
De sancties tegen Libië komen voor de Arabische we
erg ongelegen. Op het fundamentalistische regime van gi
raai Bashir in Soedan na, heeft kolonel Gadaffi geen ei
vrienden onder de. Arabische regeringen. De meeste
hem liefst zo vlug mogelijk verdwijnen omdat zij toch a
ten minste indirect schade ondervinden van zijn wispell
ge buitenlandse avonturen. Tussen die wens en actief n
werken om de val van Gadaffi te bespoedigen, ligt echter
een hele afstand. Voor de hele Arabische wereld is duidt
dat Büsh het hoofd van Gadaffi wil, en hem eens en voo
tijd wil uitschakelen als spanningsbron in het Midden-I
ten. De Arabische (en islamitische) visie is dat na Sadi
ook Gadaffi duidelijk moet worden gemaakt dat er in de n
we wereldorde geen plaats voor hem is. Daarom voelen z
momenteel niets voor mee te werken aan een coalitie te
hem.
BuSH' harde opstelling tegen Gadaffi zou uiteindelijk
eens zwaar in zijn nadeel kunnen uitdraaien. Hij heef
hard aangedrongen op de uitlevering van de twee Libiërs
worden verdacht van de aanslag op de PanAm-Boeing in-1
kerbie, dat hij nu niet meer terug kan krabbelen. Dat zou
bijzonder zwaar gezichtsverlies zijn. Maar anderzijds dr
hij zijn zo zorgvuldige opgebouwde Arabische coalitie h
maal te verliezen. Bush kon die alliantie tegen Saddam s
den op voorwaarde dat ook van Israël toegevingen zou
worden afgedwongen met het oog op een algemene vrede
geling in het Midden-Oosten. Dat was ook de voorwa»
waaronder de Arabische landen deelnamen aan de vre
conferentie.
Het vastlopen van de conferentie, en vooral de onb
zaamheid van de Israëlische premier Sjamir, lijkt Bush
echter te zullen opbreken. Van alle Arabische eisen is er
de systematische obstructiepolitiek van Shamir nog geer
kele verwezenlijkt. Bush wordt daarvoor ten minste indi
verantwoordelijk geacht. Hij heeft dan wel 10 miljard d(
bankkredieten aan Israël opgeschort, maar in de Arabis
hoofdsteden weegt dat niet zo zwaar als de dreigende taal
hij nu gebruikt tegen Gadaffi.
De afgelopen weken waren er al meer aanwijzingen da
Arabische alliantie van Bush uiteen aan het vallen is. Vo
de Syrische president Assad neemt steeds verder afstand
Washington omdat hij kennelijk niets meer verwacht
Bush. Het is veelbetekenend dat hij toenadering heeft
zocht tot zijn gezworen rivaal Saddam om enkele grens|
ten te heropenen. Op die ontwikkelingen heeft Bush gëen
kele greep, en die bevestigen hoe veel vertrouwen hij v
heeft verloren onder de Arabische leiders. Een succesrijk
leid in het Midden-Oosten kan echter niet zonder nauwt
menwerking met de. Arabische leiders. Amper een jaai
zijn triomf in de Golfoorlog, lijkt Bush verder dan ooit
van het doel dat hij zich had gesteld.
Kinderen Rekenen op Ons. Wij Rekenen op U.
Bel voor meer informatie of fold
070 - 333 93 00
Uitgave: Westerpers bv (maakt deel uit van Sijthoff Pers bv).
Kantoor redactie: Apothekersdijk 34, Leiden
Kantoor advertentie- en
abonnementenafdeling Stationsweg 37, Leiden
-122 244
071 -134 941
Postbus 112300 AA Leiden
Koopmansstraat 9. 2288 BC Rijswijk.
070 - 3190 933
070-3906 717
Postbus 9, 2501 CA Den Haag
Telefoon
Telefax
Postadres
Hoofdkantoor:
Telefoon
Telefax
Postadres
Alle kantoren zijn op
maandag tot en met
vrijdag geopend van
08.30 tot 17.00 uur
Directeur/hoofdredacteur: J. Leune
Adjunct-hoofdredacteur J Timmers
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel 070 - 3190 808): L van Koot.
Leiden en omgeving (tel. 071 - 144 046/047/48/49): G - J Onvlee (chef-redacteui
F. Buurman, K. van Kesteren. R. Kleijn, drs. R Koldenhof, M. Kroft, T Pieters en
M. Roso.
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel: 070 - 3190 815)
A. van Rijn (chef). W Bunschoten, drs. C van Haersma Buma. A van Holstein.
E Huisman, H Jansen, drs J van Leeuwen - Voorbij, R de Roo, drs K. Veraart
Sport (tel 070 - 3190 826): F. Werkman (chef). P Alleblas. D Dijkhuizen.
R Langeveld. drs. H.-F Ruijl.
Kunst/rtv (tel 070 - 3190 834) G Ansems (coördinator), B. Jansma, H Piët.
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L. Kooistra, drs. P van Velthoven
Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef) en S. Evenhuis.
Opmaak (tel: 070-3190 831): Ch. Bels (chef), A. de Bruijn, W. Diekstra, L. Henn)
J Hofmeester, C. de Kier, H. Nieuwmans, H. Schneider
Redactie-secretaresse (t
.070-3190 819) T Kors
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied;
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie. een i
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederland i
Belgie De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn H. Leber, drs K Swiers
M van de Ven en P Vogels. De parlementaire redactie bestaat uit R in 't Hout
(chef), H Bijleveld, D. Hofland, P Koopman, D van Rietschoten en K. van Wee
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus:
- de volgende correspondenten in het buitenland drs D J. van den Bergh
(Peking), drs H Botje (Tunis), A. Courant (Athene). R Hasselerharm
(Johannesburg), drs A Heering (Rome). B van Huét (Londen), M de Koninck
(Washington), F. Lindenkamp (Sao Paulo). B Schampers (Brussel). W Voordoi
(Londen), drs R Vunderink (Moskou), W. Werkman (Jeruzalem), G van Wijlan
(Belgrado). F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel).
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertaal-1
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London Vertaalster di
M deCocq.
Abonnee-service
Telefoon: 071 - 313 677 op ma. t/m vr. van 0
.30 tot 17.00 uur
Nabezorglng
Telefoon 071 -122 248 op ma. t/m vr van 18 00 tot 19.00 uur, op za van 14 001
15 00 uur
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling
per maand 27,00
per kwartaal 79,80
per jaar 312,65
Bij betaling per acceptgirokaart:
per maand 28,20
per kwartaal 82,80
per jaar 318,65
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel 071 - 141 905.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 -140 680
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702 1
Bankiers
ABN/AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK 663 050
J
