Eigen tuintje verkopen
aan miljoenenpubliek'
Per monorail 'de wereld rond'
rwmsi
4
2
JÊÊK- r
Floriade
draad'
oor Ecodrome
iidóeSouomit
recteursduo Van Driem en Bosman klaar voor de start
f'
Vil'wïw AU--' A^L/j
VRIJDAG 10 APRIL 1992
n^ANiTA de Jager
lijna tien jaar aanpoten, letter
en figuurlijk, is de afronding van
fereld Wonder Tuin een feit.
loriade-directeuren Hans van
m en Dick Bosman kunnen na
rij slapeloze nachten in de afgelo-
)e maanden eindelijk verkondigen
'hun' Floriade klaar is voor de
je miljoenen bezoekers die in het
ip bouwpark bij Zoetermeer wor-
eerwacht.
Ie er alle zorgelijke jaren van voor-
iding wordt een punt gezet.
erste zorg van commercieel di-
?ur Van Driem en zijn techni-
collega Bosman is vanaf mor-
dat alle Floriade-gangers zich de
ende maanden op het terrein
jaken. De directeuren moeten
en over het reilen en zeilen in de
eld Wonder Tuin.
rootsteklus de aanleg van het
gi - lijkt geklaard. Al is tech-
ih directeur Bosman realistisch
teg om, zeker in het begin, de no-
r. 'kinderziekten' te verwachten.
kijken eerst een paar weken hoe
ülemaal uitpakt. Voor eventuele
s lemen die daarbij om de hoek
en kijken, moeten we vanzelf-
/o kend in overleg een oplossing
- inken", benadrukt Bosman,
ill i alles draait gaan we ons vervol-
in s buigen over het draaiboek voor
s afbreken van de Floriade en het
it :open van alle spullen die we de
lopen zeven jaar hebben aange-
it. Dat moet goed worden aange-
want als iedereen na half okto-
ilijktijdig met groot materieel
k komt inrazen, is de chaos
natuurlijk niet te overzien.
Daarom gaan we binnenkort al in de
weer met èen planning, zodat bij
voorbeeld de gebieden die na de Flo
riade worden bebouwd ook het
snelst worden vrijgemaakt", legt
Bosman uit.
Als Dick Bosman zijn taak van de af
gelopen jaren verwoordt, noemt hij
zichzelf 'verantwoordelijk voor alles
wat boven en onder de grond is aan
gelegd'. Maar ook bij het binnenha
len van de Floriade heeft Bosman
een vinger in de pap gehad. In die
tijd ruim tien jaar geleden
werkte hij bij de groen-afdeling van
de gemeente Den Haag.
„Ik herinner me het nog goed. De be
slissing viel in november 1984. We
hadden afgesproken dat we ons ver
driet zouden verdrinken als Zoeter
meer en Den Haag de Floriade niet
mochten organiseren. Gelukkig was
dat niet nodig en konden we uitbun
dig feestvieren", verhaalt Bosman.
Enkele maanden later ging hij met
een kleine club mensen onder wie
ontwerper Michiel den Ruijter
aan de slag in een kantoortje boven
de Volendammer Vishandel in het
Zoetermeerse stadshart. In 1986
plantte minister G. Braks de aller
eerste boom op het toen nog kale ter
rein langs de A12.
Bosman herinnert zich nog als de
dag van gisteren waar het zo'n zeven
jaar geleden allemaal om draaide.
„Onze eerste zorg was het creëren
van luwte op het terrein. Voor dat
doel werden vele rijen populieren
neergezet.
In het begin zaten we zelfs zodanig
om grote bomen te springen, dat we
een oproep aan alle gemeenten in
wisselwerking tussen mens an
ieu staat centraal in het Natio-
Milieupaviljoen Ecodrome.
inzending van het ministerie
VROM en diverse bedrijven
rkeert de entree naar het thema-
ied milieu. Het Ecodrome-be-
k krijgt te maken met de huidige
ieuproblemen die veelal in het
leden zijn veroorzaakt.
mensen worden in het paviljoen
ook geconfronteerd met het feit
de oplossingen van morgen nu
eten worden ingezet. Eén actie
arvoor elk individu een bijdrage
en moet leveren. Het Ecodrome
dt de bezoeker een presentatie,
I irin water een belangrijke rol
elt. Dit onderwerp loopt als 'blau-
draad' door het Ecodrome, omdat
ter een cruciale rol speelt bij de
vuiling en zuivering van bodem
lucht.
de door architect Wim van Rijn
worpen drie-hoekige expositie-
imte geven tien thema's de rol van
milieu in onze samenleving aan.
dagelijkse omgeving, voeding,
1- en tuinbouw, drinkwater, na-
klimaat en ruimte, milieu en
keling, wetenschap en tech
nic, energie en verkeer en ver-
In de cinema wordt doorlopend
bijna tien minuten durende dia-
vertoond over de betekenis van
ir voor natuur, mens en milieu.
ADVERTENTIE
Bockhandel Verwijs
"linilciiliol"
Ook gevestigd op het Ganzeroe!plein op het Florisdeterrein.
Boeken over bomen, planten, tuinen en toerisme.
Nederland hebben gestuurd".
Het overleg met Zoetermeer was in
het prille begin heilig. „Wij moesten
in de planning en het ontwerp reke
ning houden met de plannen van de
gemeente. Om kapitaalvernietiging
te voorkomen, zijn de waterpartijen
bij voorbeeld daar gegraven waar de
gemeente ze in de toekomst ook
heeft gepland. Datzelfde geldt voor
de boomsingels in het park. Het
komt erop neer dat de duurzame ele
menten op blijvende plekken zijn in
gedeeld en op de locaties voor bij
voorbeeld het wijkpark en regionaal
groen de bouwwerken die sowieso
worden opgeruimd", verduidelijkt
Bosman.
De meeste gebouwen die op de Flori
ade verrezen, zijn pas de afgelopen
maanden gebouwd. „Ja, die pavil
joens en hallen zijn een verhaal
apart. Vroeg bouwen lang voordat
de Floriade open gaat - betekent
namelijk dat de inzenders met enor
me renteverliezen te maken krijgen.
Vandaar dat het realiseren van de
meeste onderkomens zo lang moge
lijk is uitgesteld".
Gevolg hiervan is dat ook de meest
kolossale bouwwerken de laatste
maanden als paddestoelen uit de
grond zijn geschoten. Bouwactivitei
ten die door een strakke planning in
goede banen zijn geleid. „Natuurlijk
lukt het niet altijd om alles op tijd en
zonder problemen te regelen. Maar
ach, ook planningen zijn er om bijge
steld te worden", merkt Bosman re
lativerend op.
De technisch directeur heeft zich
overigens al neergelegd bij het gege
ven dat tot aan de officiële opening
morgen om 11.00 uur met man
en macht wordt gewerkt aan de af
ronding van de Floriade. Bosman
noemt het hele festijn niet voor niets
een gecontroleerde heksenketel.
Deze betiteling is overigens ook al
eens uit de mond van zijn commer
ciële collega Van Driem opgetekend.
Ook toen in de positieve zin van het
woord.
Van Driem en Bosman fungeren al
jaren als twee spinnen in het web
van de Floriade. In een team van
zelfstandig werkende lieden heeft
dit duo op belangrijke momenten
knopen moeten doorhakken. Dick
Bosman is in verhouding de
oudgediende van de twee. Hans van
Driem kwam namelijk pas in 1988 in
dienst van de Stichting Floriade.
„Het ontwerp van de tuinen was af
en ook de paden lagen er al. In het
begin heb ik me gebogen over de
vraag 'Wat doen we en wat willen we
eigenlijk met de Floriade?' Ik kon
dus gaan werken aan het marketing
concept oftewel de vertaalslag van
wat het publiek wil en wat de Floria
de wil zijn", legt Van Driem uit.
Terwijl Bosman zich vermaakte met
de beslommeringen rond alle te bou
wen voorzieningen gaf Van Driem
het project 'handen en voeten', zoals
hij zelf zegt. „Ik probeerde uit te
dokteren hoe we de Floriade aan het
publiek en het bedrijfsleven konden
verkopen". De commerciële man
formuleerde de stelling 'dat de Ne
derlandse tuinbouw het imago en de
afzetbevordering van de sector door
middel van de Floriade wil stimule
ren'.
„Een tentoonstelling van de produk-
ten alleen is dan niet ideaal", zo be
dacht Van Driem. „Want aan passief
toekijkende partijen hebben we
niets". Een direct gevolg van deze
gedachte was het idee voor een han
delscentrum, een ruimte waarin
vakgenoten elkaar kunnen ontmoe
ten en waar ook daadwerkelijk kan
worden gehandeld.
Met 'het park onder de arm' is com
mercieel directeur Van Driem ver
volgens de hort op gegaan, op zoek
naar bedrijven en andere geldschie
ters. Bij het zo goed mogelijk verko
pen van de Floriade hoorde ook een
audiovisuele presentatie, vond men
in Floriade-kringen.
„Ik herinner me dat ik in 1989, sa
men met pr-man Van Nes, naar een
videobedrijf ben gegaan. De jongen
die ons daar te woord stond, heeft
naar aanleiding van dat gesprek een
beeld proberen te schetsen van hoe
de Floriade er uit moest komen te
zien. Vervolgens is hij al die plaatjes
overal ter wereld gaan fotograferen.
En ik kan je verzekeren, de eerste
keer dat ik de film zag schrok ik me
wezenloos", bekent Van Driem.
„Dat is veel te mooi, dacht ik met
een. Dat kunnen we nooit waarma
ken".
Tot op de dag van vandaag houdt dit
risico Van Driem nog bezig. Maar hij
kan er gelukkig om lachen. „Ga
maar na, het is soms zo erg dat ik in
m'n dromen een Floriade zie met en
kel en alleen vijf tulpen. En tot over
maat van ramp zijn ze nog verwelkt
ook. Terwijl ik alle blaadjes stuk
voor stuk naar de grond zie dwarre
len, komen achter mij de bussen aan.
Afgeladen met mensen die vol ver
wachting 'onze' Wereld Wonder
Tuin komen bezoeken".
Direct gevolg van de spectaculaire
Foto Van Leeuwen
Het directeursduo Hans van Driem en Dick Bosman maakt zich
najaren voorbereiding op voor zes maanden Floriade.
en veelbelovende av-vertoning was
dat het ministerie van VROM zich
afvroeg wie eigenlijk het milieupa
viljoen op de Floriade zou gaan
vormgeven en inrichten. „Voor ons
was dat paviljoen toen niet meer dan
een idee. Het ministerie sprong daar
echter enthousiast op in". Mede
door deze ontwikkeling kwam het
haasje-over-effect op gang. De inzen
ding van de één had vaak weer een
ander tot gevolg, want bedrijven, in
stellingen en ministeries wilden niet
voor elkaar onder doen. Bovendien
werkten alle partijen opgejut door
elkaar - langzamerhand naar een
hoger niveau. „Zo bleek na een tijdje
dat enkele paviljoenhouders onze
sponsorformule hadden overgeno
men om de financiering rond te krij
gen. Het mooie is dat het allemaal
nooit zo is bedacht, het is simpelweg
zo gegroeid".
Het resultaat van dit alles is de We
reld Wonder Tuin, die gisteren offi
cieel is geopend door koningin Bea
trix. Het Floriade-personeel moet
'het eigen tuintje' de komende zes
maanden gaan verkopen aan het pu
bliek.
En dat valt nog niet mee, want in de
afgelopen jaren van zwoegen zijn de
vaste medewerkers de Floriade als
iets 'eigens' gaan beschouwen. Om
hier toch wat aan te sleutelen, heb
ben alle personeelsleden vorige
week een hospitality-training ge
volgd.
Ook na de opening moet dagelijks
veel werk worden verricht.
„Op topdagen verwachten we zo'n
30.000 mensen. Dat is het gebeuren
van een klein dorp. Denk alleen
maar eens aan al het vuil waarmee
het terrein dagelijks wordt over
spoeld. Daar heeft de ophaaldienst
de handen vol aan, want alles wordt
ook nog eens gescheiden ingeza
meld. Zelfs het blik", meldt Bosman.
Hiermee wil hij illustreren dat de
tijd van uitrusten nog niet is aange
broken.
Tijd om te piekeren over een baantje
na de Floriade heeft het gros van de
medewerkers dus niet. Toch moet
het personeel inclusief het direc
teursduo binnenkort wel gaan na
denken over eventuele sollicitaties,
want na 11 oktober wacht de werk
loosheid.
„Ik denk wel dat de mensen zich
daarvan bewust zijn, maar ander
zijds leven we hier toch een beetje in
een roes. Het zal me dan ook niets
verwonderen als sommigen na 11
oktober in een diep gat vallen. Ge
woon omdat er ineens heel veel werk
van ze afvalt", besluit Van Driem.
Foto Joop van Reeken Studio
Ecodrome voelen bezoekers zich hoofdrolspelers in
i eigen milieu verhaal.
Het kenniscentrum is geopend voor
bezoekers die meer informatie wil
len over dat wat ze hebben gezien.
Het Ecodrome kan per uur maxi
maal 1000 bezoekers verwerken.
Het publiek wordt via een vaste rou
te door het paviljoen geloodst om zo
de multimediale presentatie te bele
ven. Met de nadruk op beleven, want
architect Van Ryn heeft het bouw
werk zodanig ontworpen dat de
mensen zich daadwerkelijk hoofd
rolspelers voelen in hun eigen mi-
lieuverhaal. Om deze reden wordt
het publiek in het paviljoen afwisse
lend geconfronteerd met binnen en
buiten, licht en donker, warm en
koud en hoog en laag.
Het milieu staat niet alleen als expo
sitie-onderwerp centraal. Ook bij de
bouw van het paviljoen is op allerlei
manieren rekening gehouden met de
hoogste milieunormen. Zo steunt
het bouwwerk op ecopalen, waarin
het schaarse grind gedeeltelijk is
vervangen door betonpuin.
Tropisch hardhout komt in het on
derkomen niet voor. De vloerdelen
in de expositieruimten, de cinema en
het auditorium zijn van Europees
naaldhout uit produktiebossen. Het
gebruik van onder meer kunsstof en
staal is verder tot een minimum be
perkt en de oorspronkelijke materia
len kunnen eventueel zodanig wor
den gedemonteerd dat het voor her
gebruik of recycling geschikt wordt.
Foto Van Leeuwen
Tot en met 11 oktober is de Floriade
dagelijks geopend. Volwassenen
voor 20 gulden het park in. 65-plus-
sers en kinderen van 4 tot en met 11
jaar betalen respectievelijk 17,50 en
12,50 gulden. Families van maxi
maal twee volwassenen en vier kin
deren kunnen voor 60 gulden een
speciale familiekaart kopen. Ook
voor groepen van minimaal twintig
personen gelden speciale tarieven.
Bezoekers hoeven de zeventig hecta
re van de Floriade niet helemaal te
voet te doorkruisen. Bij de ingang
hebben ze de keuze tussen de tram
of een monorail van de HTM. Voor
beide vervoermiddelen kost een
kaartje een gulden.
De Haagse stadsvervoerder rijdt
rond met twee historische motorwa
gens met bijwagen uit 1930 en bo
vendien met een monorailtreintje
van zes wagentjes. De tram rijdt
langs de noordrand naar de andere
kant. De monorail rijdt midden over
het terrein naar de uitkijktoren.
Daar kan de bezoeker met een gon
del, ook van de HTM, langzaam
draaiend rond de uitkijktoren naar
boven. Boven aangekomen blijft de
gondel enige minuten staan voor het
uitzicht over de Floriade. De gondel-
tocht kost 5 gulden.
Het Floriade-terrein ligt tegenover
de treinstations Zoetermeer en Drie
manspolder. Wie de voorkeur geeft
aan de bus, kan ook de Floriade Ex
press van Westnederland nemen.
Rotterdam, Delft, Rijswijk, Den
Haag Zuidwest, Leiden en Alphen
aan den Rijn liggen op deze busrou
te. Met een combikaart (bus- en toe
gangskaart) is de bus in feite gratis.
Hoewel de organisatie hoopt dat veel
bezoekers met het openbaar vervoer
zullen reizen, zijn rond het terrein
ook grote parkeerplaatsen aange
legd, voor 4.500 auto's en 300 bus
sen. Automobilisten komen de be
wegwijzering richting Floriade van
zelf tegen als zij via de A12 (tussen
Den Haag en Utrecht) naar Zoeter
meer komen rijden. Ter hoogte van
de groeistad wijzen de borden de weg
naar de parkeerruimtes:
Vanaf vandaag zijn de poorten dage
lijks om 9.30 uur open voor het pu
bliek. Van april tot en met augustus
sluit de Floriade 's avonds om 19
uur. In de september en oktober
wordt de sluitingstijd vervroegd
naar 18 uur.
De Wereld Wonder Tuin is verdeeld
in zeven themagebieden die een ver
rassende kijk geven op onze levende
planeet. Het publiek kan in een
kleurrijk decor van bloemen, bomen
en planten drie seizoenen lang (len
te, zomer en herfst) genieten van
fraaie tuinen, exposities, boeiende
paviljoens en evenementen op het
gebied van theater, dans en muziek.
Landenfestivals en straatartiesten
maken elke dag tot een feest. Ook de
beeldende kunst en de architectuur
zijn rijk vertegenwoordigd op de Flo
riade.
Meer wetenswaardigheden over de
Wereld Wonder Tuin zijn te beluis
teren op de Floriade Infolijn, tele
foon 06-9200.
i.
Foto Van Leeuwen
De NS is aanwezig met een omgebouwd treinstel. Op de
achtergrond de Kolossos.
