LO-top dreigt
;reep te verliezen
Iers referendum
over abortus
Erkenning lijkt leiders van
Bosnië-Hercegovina te overvallen
^ru trekt een jaar uit voor hervormingen
Sourant
BUITENLAND
J-team mag Iraakse
abriek ontmantelen
Nieuw voorstel
Libië naar VN
Winnie Mandela wil
scheiding niet bevestigen
I
Niet
zo gek
KAPITEIN ROB - HET GEHEIM VAN DE VLIEGENDE HOLLANDER
Amerikaanse kiezer snakt
naar nieuwe gezichten
;üL&tdóC
WOENSDAG 8 APRIL 1992
_NAMA Het VN-team dat gisteren in Irak
iTaangekomen heeft van Baghdad toestem-
g gekregen de nucleaire fabriek Al-Atheer
laar te maken. De fabriek geldt als één van
t plaatsen waar wordt gewerkt aan een Iraak-
I atoombom. De algehele ontmanteling van
}tonderzoekscomplex Al-Atheer ten zuidwes-
n van Baghdad zal het begin zijn van een se-
p ingrepen die het Irak onmogelijk moeten
iken een atoombom te produceren. In Al-At-
er bevinden zich onder andere ondergrond-
kelders voor het testen van nucleaire appa-
tuur. Hoofd van het uit 26 personen bestaan-
VN-team dat acht dagen blijft, zei dat het
e gebouwen en nog een aantal andere com-
_>xen geheel wil vernietigen zodat herbouw
rijwel onmogelijk wordt.
CAIRO De Arabische Liga stuurt
een nieuw Libisch voorstel naar de
Verenigde Naties waarin Tripoli een
oplossing aandraagt voor de Locker-
bie-affaire. Dat heeft de secretaris-ge
neraal van de Liga, Esmat Abdel-Ma-
guid, vanochtend verklaard zonder
op de inhoud van het laatste Libische
aanbod in te willen gaan. De Veilig
heidsraad besloot vorige week sacties
af te kondigen tegen Libië als het niet
voor 15 april twee Libiërs uitlevert die
worden verdacht van het plegen van
de aanslag op een Pan-Am-jumbo bo
ven het Schotse Lockerbie. Bij die
aanslag in december 1988 kwamen
270 mensen om het leven.
DUBLIN - De regering van Ierland heeft gisteren
bekendgemaakt dat zij binnenkort een referendum
uitschrijft over het recht van vrouwen naar het bui
tenland te gaan voor een abortus.
Op dit moment is abortus in Ierland strict verboden.
Abortus werd een veelbesproken onderwerp toen een
rechter in februari een veertienjarig meisje dat door
verkrachting zwanger was geraakt, verbood naar En
geland te gaan voor een abortus.
Dat verbod werd ongedaan gemaakt door het Hoog
gerechtshof.
In 1983 werd na een referendum een amendement
aan de grondwet toegevoegd waarin abortus uitslui
tend wordt toegestaan als daarmee het leven van de
zwangere vrouw kan worden gered.
JOHANNESBURG - Winnie Mandela heeft gisteren
in Zuid-Afrika de pers gevraagd niet langer te specu
leren over een mogelijke scheiding tussen haar en
haar man, de leider van het Afrikaans Nationaal Con
gres (ANC). In een verklaring die werd voorgelezen
door haar advocaat Ismail Ayob, zei Winnie Mandela
echter niet dat de geruchten over een scheiding on
juist zijn. Wel ontkende zij bij monde van Ayob iede
re betrokkenheid bij de moord in 1989 op de arts Abu
Baker Asvat. Naar aanleiding van die beschuldiging
heeft een broer van de vermoorde arts gevraagd om
heropening van het onderzoek. ANC-leider Nelson
Mandela weigerde gisteren op een persconferentie
elk commentaar over een mogelijke echtscheiding.
Ayob beperkte zich tot het tegenspreken van berich
ten dat het echtpaar Mandela reeds gescheiden leeft:
„Ze wonen nog steeds in hetzelfde huis".
door
1 ROGIER SLOP
1UZALEM Er waart
:n spook door de PLO:
:nost-op-z'n-Palestijns.
it is een opzienbarende
ik binnen een club, die
zoveel organisaties
(et een guerrilla-verle-
veelal krampachtig
indruk probeert te we
it dat de neuzen alle-
laal één kant op wijzen,
steen werd in de vijver ge
lid door de krant Al Fajr
[et Ochtendgloren), een in
•Jeruzalem verschijnende
it die zich meestal schaart
iter Yasser Arafats Fatah-
ïging. Ongenadig krijgt
PLO-establishment ervan
ngs in een door de krant ge-
ïbliceerd rapport over de
xe levensstijl en regelrechte
irruptie in de top. Die leeft in
in behaaglijke ballingschap
rvvijl hun volk verkommert
de bezette gebieden en de
!r rabische vluchtelingenkam-
LO-diplomaten in Europese
nden leven in de duurste wij-
en, het jaarlijks veranderen
in het meubilair is meer ge-
oonte dan uitzondering. Eer-
e-klas-tickets, vijf-sterren-
otels en dure whisky worden
iet meer dan normaal gevon-
en. In Arabische landen hou-
fn PLO-toplieden er vaak
leerdere luxueuze onderko-
nens op na, officeël 'om de
ans op aanslagen te vermin-
iren'. Dure kostscholen en
liversiteiten voor de kinde
gaan op de declaratiefor-
iulieren, echtgenotes ver-
ijnen voor forse bedragen
de loonlijst. In een bepaald
wordt zelfs gesproken
een PLO-diplomaat, die di:
en recepties afdweilt met
duurste callgirls.
delstaf
ïat hakt erin bij een organ isa-
i, die bijna aan de bedelstaf is
kt door het ongelukkige
ïsluit om zich achter Saddam
[ussayn op te stellen - een
tap waardoor Saoudi-Arabië
n de Golfstaten de grote geld-
Itroom drastisch afknepen. Zó
ïcht is de de PLO bij kas, dat
organisatie de afgelopen
fjd driftig moest bezuinigen
p de toch al schamele uitke-
ïgen aan de nabestaanden
a 'martelaren' van de intifa-
dat binnen afzienbare tijd wel
te doen als er geen verande
ring komt. Yasser Arafat, zelf
een toonbeeld van soberheid,
heeft inmiddels een grondig
onderzoek aangekondigd.
Want hij onderkent de publica
tie terecht als een symptoom
van de grootste crisis in het
toch altijd bewogen bestaan
van de PLO. De onvrede wordt
steeds groter bij veel groepen,
die overigens vaak onderling
ook weer lijnrecht tegenover
elkaar staan. Maar wat ze ge
meen hebben is dat ze zich
steeds minder aantrekken van
de PLO en van Yasser Arafat
persoonlijk. En dat is een gek
ke ervaring voor een club, die
decennia lang onwrikbaar en
automatisch 'de enige wettige
vertegenwoordiger van het
Palestijnse volk' werd ge
noemd.
Verdeeldheid
De PLO heeft vooral te maken
met drie middelpuntvliedende
krachten: de - onderling ver
deelde - bevolking van de be
zette gebieden, de fundamen
talisten en de pragmatische
jongeren net ónder de PLO-
top. Dat is dus langzamerhand
iedereen, dus ga er maar aan
staan.
Met de intifadah is het zelfbe
wustzijn in de bezette gebie
den aanzienlijk vergroot. De
Palestijnen namen met de op
stand hun eigen lot in handen
in plaats van vage dromen na
te jagen van leiders die de ge
volgen van de bezetting niet
aan den lijve ondervonden.
Dat is nog versterkt door het -
met horten en stoten voortge-
sleurde -vredesproces. In Ma
drid zagen Palestijnen uit de
Westbank plotseling hun lei
ders als Faisal Hoesseini en
Hanan Asjrwai voor het inter
nationale voetlicht treden, ter
wijl 'Mister Palestine' Arafat in
Tunis in de marge werd ge
drukt. Deze leiders spelen in
op het gevoel dat je de Israë-
heeft Al Fajr nog niet Yasser Arafat
loemd. Maar de krant dreigt
liërs moet kennen om zaken
met ze te doen. Steeds sterker
wordt dat gevoel, dat je een
soort 'Westbank-nationalisme'
zou kunnen noemen. In de be
zette gebieden groeit de afkeer
van de ballingen, niet alleen
van de leiders, maar ook van
de sjofele vluchtelingen uit de
kampen in Arabische buurlan
den. Die laatsten „moeten hun
eigen boontjes maar doppen,
wij gaan de kolen niet voor ze
uit het vuur halen. Er is bij ons
gewoon geen ruimte voor ze",
hoor je steeds vaker in de rela
tief welvarende Westoever.
Isolement
De opkomst van deze plaatse
lijke leiders heeft het diploma
tieke isolement van Arafat
doen toenemen. De Amerika
nen, die nog steeds de motor
van de onderhandelingen zijn,
hebben steeds minder zin om
aan Arafat toe te geven als ze
ook zaken kunnen doen met
mensen als Hussayni. Wel zul-
•len ze dan meer druk moeten
gaan uitoefenen, want bij uit
blijven van tastbare resultaten
zal het groeiende fundamenta
lisme een grote bedreiging
voor de gematigde plaatselijke
leiders worden.
Dat is het al voor de PLO: het
fundamentalistische Harnas,
dat niets moet hebben van de
wereldse PLO, dringt van haar
machtsbasis Gaza steeds ver
der door op de Westoever, waar
Arafat en de zijnen kort gele
den nog een grote aanhang
hadden.
En dan zijn er nog de jongeren
binnen het PLO-apparaat, die
Arafat verwijten dat hij teveel
de dingen naar zijn hand zet
en in het verleden blijft leven.
Zij vinden het onverteerbaar
dat zij nog steeds niet de plaats
hébben ingenomen van Ara
fats vermoorde vertrouwelin
gen Aboe Iyad en Aboe Djihad.
Deze goed-opgeleide 'PLO-
yuppies' verwerpen de roman
tische dromen van de ouderen
over de gewapende strijd en
menen dat intensieve diplo
matie dat de enige manier is
om de verliezen te compense
ren en de oude hoofdrol weer
op te eisen. Zij zetten steeds
meer vraagtekens bij de sleu
telrol van Yasser Arafat zelf,
een ongekend verschijnsel.
Maar het moet juist hén bang
te moede zijn geworden toen
Arafat er vorige week als de
kippen bij was om 'namens het
Palestijnse volk' opnieuw soli
dair te zijn met een omstreden
leider - na Saddam Hussayn
sloot Yasser Arafat nu Moema-
mar Gadaffï in de armen.
Een gezin zoekt bescherming in een schuilkelder tijdens een luchtaanval in Mostar, ten zuiden van Sara
jevo.
FOTO: AP
door
GERT VAN WIJLAND
SARAJEVO En toen
Bosnië dan eindelijk er
kend werd als zelfstandi
ge republiek, leek het de
leiders van de republiek
toch nog te overvallen.
Geen enkele politicus durfde
het gezien het voortdurende
etnische geweld aan om van
een 'historische dag' te spre
ken, Elke substantiële reactie
ging in politieke chaos ten on
der.
Gisteren kwam het parlement
van de republiek weliswaar bij
een, maar omdat er geen quo
rum was, bleef elk debat over
hoe het nu verder moet uit. De
volksvertegenwoordigers kon
den niet eens in hun normale
vergaderruimte terecht, omdat
deze nog bezet was door vre
desactivisten die het gebouw
zondag innamen. Zij vormden
daar een Comité van Nationale
Redding en een eigen 'burger-
parlement'.
De merkwaardige situatie
deed zich voor dat de nieuwe
staat Bosnië-Hercegovina bij
zijn geboorte over twee parle
menten beschikte, zonder dat
de bevolking zich ook maar
iets aan de beide instituten ge
legen liet liggen. Het nieuwe
vredesparlement ging al na
een dag in chaos ten onder, het
oude, legale parlement is te
verdeeld om nog enig gezag te
hebben.
President Izetbekovic, die
eind vorig jaar namens de
moslimbevolking gevraagd
had om Bosnië tot de interna
tionale gemeenschap toe te la
ten, reageerde slechts indirect
op het inwilligen van zijn ver
zoek: „Het Joegoslavische le
ger moet ophouden met het
aanvallen van burgers van de
soevereine en erkende repu
bliek Bosnië-Hercegovina",
liet hij de legerleiding in Bel
grado dreigend weten. De
waarschuwing volgde op acties
van de luchtmacht, die 's och
tends een aantal dorpjes in
West-Hercegovina bombar
deerde. Daarbij kwamen ten
minste vijf mensen om het le
ven.
Geheel tegen hun gewoonte in
traden ook de Serviërs niet
met een vlammende veroorde
ling van de Europese politiek
naar buiten. Voorman Karad-
jic, normaal altijd bereid tot
een uitspraak, hulde zich in
een permanent stilzwijgen.
Sinds zijn partij gisteren met
geweld uit zijn hoofdkwartier
in het centraal gelegen Holi
day Inn-hotel werd gezet, heeft
hij niets meer van zich laten
horen. Het hotel werd door vre-
desdemonstranten en (mos-
lim)politie bestormd nadat de
Serviërs vanuit het gebouw
het vuur hadden geopend op
de vredesactivisten.
Het enige wat de Serviërs de
den, was nog maar eens hun
onafhankelijkheid uitroepen.
Twee van hun belangrijkste
vertegenwoordigers stapten
uit het presidium, dat op pa
pier nog steeds het hoogste
staatsorgaan is.
Zij verzetten zich met geweld
tegen de onafhankelijkheid en
zoeken aansluiting bij het
nieuwe- Joegoslavië dat zich
rond hun moederland moet
vormen. De Serviërs maken
een derde deel uit van de be
volking in Bosnië, maar clai
men ruim zestig procent van
de republiek. De afscheiding
van de Serviërs maakt de kans
op verdere escalatie van het
geweld in Bosnië alleen maar
groter.
In de hoofdstad Sarajevo zijn
de Serviërs min of meer uit de
directe omgeving van het rege
ringscentrum verdreven, maar
er Waren nog wel sluipschut
ters actief. Tegen de avond
brak er half en half paniek uit
onder de aanwezigen, toen het
gerucht ging dat de Serviërs
eeh aanval op het gebouw zou
den uitvoeren.
Gewapende burgers, politie
mensen en militiemannen met
rode baretten namen in en
rond het gebouw posities in.
„We hebben bevestigde infor
matie dat de Serviërs het giste
ren verloren terrein willen her
overen", aldus een agent. Een
paar uur later klonken op
nieuw de zware machinegewe
ren.
door MARC DE KONINCK
WASHINGTON - Het schijnt nogal ernstig
gesteld te zijn de laatste tijd met het imago van
Amerika in Nederland, zo begrijp ik uit
telefonische contacten hier vanuit Washington
met mijn geboortegrond. „Wat een raar land,
waar jij zit", roept een vriendin me over de
oceaan toe. „Jij vindt het toch ook wel belachelijk
wat daarbij jou in Amerika gebeurtvraagt een
andere landgenoot me op dreigende toon. Hun
verontwaardiging geldt ditmaal de wijze waarop
Democratisch presidentskandidaat Bill Clinton
gedwongen wordt te antwoorden op vragen over
de meer intieme aspecten van zijn leven. „Wat
maakt het nou uit of hij ooit vreemd is gegaan, als
zelfs zijn vrouw er geen punt van maakt? En nou
weer die ophef overof-ie ooit een stickie heeft
gerookt. Wat een onzin!"zo luidt ongeveerde
mening vanuit Nederland.
Tja. Ik moet me er misschien voor schamen, maar
ik wil toch bekennen dat ik persoonlijk het soort
Amerikaanse politieke cultuur waarin
bovengenoemde incidenten plegen te domineren,
wel aardig vind. En ik moet ook even kwijt dat er
in Nederland nogal eens snel en op basis van
misverstanden geoordeeld wordt over andere
culturen.
Zo'n misverstand is dat de meeste Amerikanen er
grote morele bezwaren tegen hebben dat ze een
president zouden kunnen krijgen die wel eens
seksueel ontrouw is geweest en/of een trekje van
een verboden verdovend middel heeft genomen.
Dat is niet zo. Wat Amerikanen vooral willen, is
weten of hun eventuele president eerlijk is, een
persoonlijkheid is, een leider is. Amerikaanse
journalisten noemen de vragen naar min of meer
private aangelegenheden 'karakter-examens'. En
dat zijn het ook. En nog wel hele goeie examens
ook. En ik vind het helemaal n iet zo gek dat de
pers het karakter wil onderzoeken van iemand die
vindt dat hij of zij van alle 250 miljoen
Amerikanen de meest geschikte is om de kolossale
problemen van het land op te lossen en de
aangewezene moet zijn om opperbevelhebber van
's werelds machtigste leger inclusief
atoomarsenaal te zijn.
Neem die vraag aan Clinton of hij ooit illegale
drugs heeft gebruikt. Die vraag was de afgelopen
weken al herhaaldelijk gesteld en steeds
antwoordde de presidentskandidaat: 'Ik heb wat
dit betreft nooit de Amerikaanse wet overtreden
Kijk, dat is nou zo'n antwoord dat niet recht door
zee is en dat uitsluitend daarom hartstikke
interessant is. Clinton had 'ja' kunnen zeggen en
'nee' kunnen zeggen en 'dat gaat je niks aan
kunnen zeggen. Maar hij had blijkbaar niet de
moed om de waarheid te spreken, niet de moed om
te liegen en niet de moed om te zeggen wat de
meeste Nederlanders en mogelijk ook de meeste
Amerikanen vinden dat-ie had moeten zeggen,
namelijk dat dat ons niks aangaat.
Toen kwam een pa ar dagen geleden, op een nog
pertinentere vraag of hij wilde verklaren nimmer
drugs te hebben gebruikt, Clintons volgende
antwoord: 'Toen ik in Engeland studeerde, heb ik
een keer of twee met marihuana
geëxperimenteerd en ik hield er niet van en ik heb
niet geïnhaleerd en ik heb het nooit meer
geprobeerd'. Wie dit geen buitengewoon boeiend
antwoord vindt, die kan ik niet meer volgen. Oké,
zegt Bill, ik heb het wel gedaan, maar ik heb het
niet in Amerika gedaan en ik heb dus niet gelogen
toen ik zei dat ik de Amerikaanse wet niet heb
overtreden en ik heb het eigenlijk bijna nooit
gedaan en ik heb het niet ingeademd en ik heb het
dus eigenlijk ook niet echt gedaan. Dit is, zoals
een collega-columnist in de Washington Post deze
week terecht opmerkte, het antwoord van een
betrapt kind. Een leider onwaardig. Wie tot zo'n
antwoord in staat is, zou de bijnaam 'Slick
gladde) Willie' wel eens aan zichzelf te wijten
kunnen hebben.
Het kan nog best zijn dat Bill Clinton vooral zijn
verdere karakter-examens zakt en toch de
nominatie krijgt. Bij voorbeeld omdat veel kiezers
dank zij die examens zo helder door die gladde
Willie heen kunnen kijken dat ze zijn hart zien en
er niet veel kwaads in ontwaren. Zelf mag ik,
onder ons gezwegen. Bill Clinton ook wel. Of ik,
als ik Amerikaan was, op hem zou stemmen, ik
weet het niet. Maar in elk geval had ik als kiezer
geweten hoe BiU Clinton in elkaar zit. Dank zij
die 'belachelijke' intieme vragen, die ik toch zo
gek nog niet vind.
[-IMA De Peruaanse re
eling heeft gisteren een
jitzonderingstoestand
poor een periode van 12
lot 18 maanden afgekon
digd. Die periode zal in
bet teken staan van „een-
beid en nationale weder
opbouw".
hebben de nieuwe Peru-
I
aanse premier Oscar de la
Puente en diens minister van
buitenlandse zaken, Augusto
Blacker, bekendgemaakt op
een persconferentie in de
hoofdstad Lima.
Blacker beklemtoonde voorts
dat president Alberto Fujimori
van plan is zijn ambtstermijn,
die loopt tot 28 juli 1995, ge
woon uit te dienen
De twee bewindslieden legden
uit dat de eerste fase van het
herstellingsplan voor Peru be
staat uit constitutionele her
vormingen. Deze fase zal niet
langer dan zes maanden du
ren, aldus De la Puente en
Blacker. Deze hervormingen
worden voorafgegaan door een
referendum waarna verkiezin
gen worden gehouden voor het
samenstellen van een nieuw
Congres (parlement).
Blacker sprak tegen dat Peru
zich momenteel in een situatie
van dictatuur bevindt. „Wij
hebben nu te maken met een
uitzonderlijke situatie die
slechts tijdelijk van aard zal
zijn en zeker geen jaren zal du
ren. Bepaalde politieke krach
ten hebben geprobeerd een
campagne in gang te zetten om
het beleid van president Fuji
mori schipbreuk te laten lij
den".
QN1115 - Mathisen en Vander Decken strompelen naar hun hut,
"laar daar staat Vreugdenhil op hen te wachten. In gebroken En-
fiels verzoekt hij hun naar de hut van de schipper te komen. Ang-
Wig volgen zij hem, Van der Decken ontvangt beide mannen en
jjerteit hun in het kort de geschiedenis van de „Vliegende Hollan-
k,Drie eeuwen geleden is de vloek over mij en mijn schip uitge
sproken", zegt hij; „doch gij, Vander Decken, die één van mijn
hazaten zijt, kunt mij helpen. Ik zal u laten oppikken door een
Pfljacht, aan boord waarvan zich een nakomeling van Jan Ro-
bertsz, mijn stuurman bevindt, een zekere kapitein Rob. Begeeft
u samen met hem naar het eiland, waar ik de Hugenoten heb
achtergelaten en brengt hun deze brief. De bewoners van het
eiland bevinden zich in groot gevaar. Gij kunt, door hen te hel
pen, er toe medewerken, dat de vloek van mij wordt afgewen
teld". Enkele dagen later werden de Amerikanen in een sloep ge
zet en spoedig zien zij de „Vliegende Hollander" aan de horizon
verdwijnen. - Dat is het laatste beeld, dat op het projectiescherm
van het historisch oog verschijnt.
Na afloop van zijn 'overwinningsrede' in New York neemt Bill Clinton
opgelucht de gelukwensen van aanhangers in ontvangst.
FOTO: AP
(Vervolg van de voorpagina)
NEW YORK Ondanks zijn
nieuwe overwinningen is Bill
Clinton vooral uit de gewichti
ge voorverkiezing in New York
als een zwaar beschadigd
'frontrunner' tevoorschijn ge
komen. De opkomst in die
staat (waarin de stad New York
het zwaartepunt vormt) was
een historisch laagterecord:
nauwelijks 25 procent van de
stemgerechtigden deed de
moeite van een gang naar de
stembus.
Eens temeer toonden zoge
naamde exit-enquêtes bij de
stemlokalen aan hoe ontevre
den de Amerikaanse burgers
zijn met alle nu om het presi
dentschap dingende kandida
ten.
Die frustratie doet zich ook
voor onder Republikeinse kie
zers ten aanzien van herkies
baar president Bush en diens
partijgenoot Pat Buchanan.
Tussen zestig en zeventig pro
cent van de stembusgangers
zegt liever andere kandidaten
als keuzemogelijkheid te heb
ben.
Niet minder dan de helft van
de New Yorkers die op Bill
Clinton hebben gestemd zou
liever zien dat zich alsnog an
dere Witte-Huisgegadigden
zouden melden dan het drietal
dat nu voorhanden is.
Het geringe enthousiasme
voor Clinton lijkt, als hij inder
daad de Democratische nomi
natie verovert, vooral George
Bush in de kaart te spelen.
Maar omdat ook Bush niet erg
geliefd meer is en de bevol
king blijkbaar snakt naar nieu
we gezichten, zou de poging
van de populaire Texaansc
miljardair Ross Perot om zich
als partijloze 'derde' kandidaat
in alle vijftig deelstaten te la
ten registreren voor de presi
dentsverkiezing in november,
een hoge vlucht kunnen ne
men. Komt het tot een drie
mans-race, dan kan Bush veel
minder op winst rekenen dan
wanneer hij alleen Clinton te
genover zich zou krijgen.
Jerry Brown, die 'het hele cor
rupte politieke establishment'
uit Washington zegt te willen
verdrijven, maar die geen uit
gewerkt eigen programma
heeft, blijkt met name in New
York te zijn gestruikeld over
zijn keuze van de zwarte leider
Jesse Jackson als kandidaat
vice-president. Zo'n dertig pro
cent van het Democratische
electoraat in New York is joods
en bij hen ligt Jackson zeer
slecht vanwege diens anti-
joodse opmerkingen in het
verleden en diens contacten
met de PLO en met de anti-se-
mitische Amerikaanse zwarte
moslimleider Farakhan.
II
