Plan Beckett-festival
in een uurtje gemaakt
Eerlijk zweet bij
John Mellencamp
£eidóc Qowuvnt
KUNSTRTV
Collectief van veertien realistische kunstschilders
D'Ancona leest tekst Beckett
I
Weekblad Story moet
ton schadevergoeding
betalen aan De Nijs
Opwindeni
Italiaans
kwartet
6,5 miljoen
opbrengst
bij veiling
porselein
WOENSDAG 8 APRIL 1992
Meer aandacht
leesbevordering
RIJSWIJK Minister D'Ancona
(cultuur) wil meer aandacht
voor de leesbevordering. De
activiteiten op dit gebied van
de bibliotheken, de letteren en
de media moeten, aldus de be
windsvrouw, worden gebun
deld. Zo ontstaat er een budget
van ongeveer zes miljoen gul
den voor de leesbevordering.
Tot nog toe hadden alleen de
bibliotheken een specifiek
budget voor de leesbevorde
ring van 1,3 miljoen gulden.
Dat staat in de notitie Open
baar Bibliotheekwerk.
Leden van het
Enschedees
Kunstenaars
Collectief
maakten
gisteren in de
open lucht een
stadsgezicht
van Enschede.
FOTO ANP
ENSCHEDE - Veertien
kunstschilders uit heel
Nederland hebben giste
ren in de open lucht een
stadsgezicht van Ensche
de geschilderd.
Het ruim zes vierkante meter
grote kunstwerk wordt aan de
gemeente Enschede aangebo
den. Met deze spectaculaire ac
tie treedt het Enschedees
Kunstenaars Collectief voor
het eerst naar buiten.
Tot het Enschedees Kunste
naars Collectief behoren uit
sluitend Nederlandse kunste
naars die realistisch schilde
ren op hoog niveau. Ze maken
schilderijen die voor iedereen
zonder uitleg begrijpelijk zijn.
Hun werk is te vinden in vele
huiskamers. De leden van het
collectief ontmoéten elkaar en
kele keren per jaar in Ensche
de of elders in Nederland om te
praten. Ook trekken ze naar
buiten om bij voorbeeld door
het maken van schetsen voor
bereidingen te treffen voor
schilderijen.
De initiatiefnemers van En
schedees Kunstenaars Collec
tief ,de kunstschilder Gé Nij-
huis en de journalist W. Rijke-
boer, verwachten dat de
kunstenaars door de activitei
ten van het collectief inspiratie
opdoen. Bovendien kan men
van elkaar leren, wat de kwali
teit van de realistische schil
derkunst in Nederland ten
goede komt. Het collectief zal
zich regelmatig presenteren
op tentoonstellingen. De eer
ste expositie is volgend jaar in
het Kunsthuis van het Oosten
in Enschede.
Bij de samenstelling van het
Enschedees Kunstenaars
lectief wordt selectief te ui
gegaan en een lidmaatscha
niet zomaar ten verwen
Kwaliteit is het criterium,
is volgens Gé Nijhuis bijz
der zoveel kunstschilders
zo'n hoog niveau in een col
tief bijeen te krijgen: „Kun
naars zijn nu eenmaal sterk
dividueel ingesteld en wil
het liefst ongestoord hun
uitoefenen. Maar het blijkt
ze ook wel eens behoefte h
ben aan verzetje en op zijn 1
het nuttige met het aange
me willen combineren".
Idqor
GE ANSEMS
DEN HAAG - De Ko
ninklijk Schouwburg in
Den Haag is het 'hoofd-
theater' van het Beckett-
festival. In dit fraai opge
knapte gebouw is ook de
organisatie gevestigd, ka
rnen met festival-direc
teur Ton van de Lang-
kruis dolen we door de
binnenruimten op zoek
naar een plek voor een ge
sprek.
Er komen beelden boven van
de voorstelling 'Omtrent de
Vloedlijn', de bijdrage van De
Appel aan het festijn, in de re
gie van Carol Linssen. In Lins-
sens voorstelling speelt ruimte
een belangrijke rol. Geen vro
lijke voorstelling stellen we
vast. Toch wil Ton van de
Langkruis juist de lichtvoetig
heid, dc humor van Beckett
benadrukken. Maar de festi
val-organisatie mag zich nu
eenmaal niet mengen in het ar
tistieke beleid van de Haagse
kunstinstellingen, die op ei
gen kosten een bijdrage leve
ren aan het festijn. „We heb
ben natuurlijk overal ons ver
haal gehouden. Maar elke re
gisseur, elke artistiek leider
heeft de vrijheid om zelf te be
palen wat hij doet". Ton is af
komstig van het Landelijk On
dersteuningsinstituut Kunst
zinnige Vorming, het LOKV,
na afloop van het festival kan
hij terugkeren. Hij hield zich
bij het LOKV onder meer bezig
met het naar Nederland halen
van buitenlandse theatergroe
pen. Zo liet hij een paar jaar
geleden het Britse gezelschap
'The Young Vic' overkomen
met de Beckett-voorstelling
'Wachten op Godot'Het Britse
optreden bracht hem tot in
keer. „Ook ik had een vooroor
deel Ik kende het werk van
Beckett wel. Ik had al veel
voorstellingen gezien. Maar in
de Nederlandse traditie waren
die meestal somber, ontoegan
kelijk. Die voorstelling van
The Young Vic was voor mij
een eye-opener. Ze speelden
Beckett zo vanzelfsprekend
licht. In Nederland wekte dat
verbazing".
Laurel en Hardy
Ruud Hisgen (o.a. lid van het
festivalbestuur), die Ton des
tijds hielp met het tournee van
The Young Vic door ons land,
deelde die verwondering niet.
Ton: „Hij vond het heel ge
woon. In Engeland, Ierland en
Amerika wordt Beckett mak
kelijker, lichter gespeeld, wist
hij. 'Wachten op Godot' is daar
veel meer een komedie dan
een tragedie. Hij had gelijk. De
tekst van het stuk is echt een
speeltekst. Als je hem uit
spreekt, merk je dat het een
hele makkelijke dialoog is. Het
is eigenlijk Laurel en Hardy op
het toneel. Beckett was ook
een groot liefhebber van dit
duo. Als jongen heeft hij al hun
films gezien. Je merkt dat hij
ook dingen van hen heeft over
genomen, zoals die bolhoeden
en dat eindeloos „bye, bye"
zeggen. Daarmee heeft Bec
kett ook de toon van het stuk
aangegeven. Maar hij geeft wel
veel meer diepte aan de situa
tie dan bij Laurel en Hardy het
geval was. En het is de kunst
om die diepgang te vinden
zonder tegelijkertijd zwaar
moedig te worden. Dat kunnen
de Amerikanen, Engelsen en
Ieren van nature. Die herken
nen die Ierse humor van Bec
kett, dat zit in hun vezels.
Maar in Nederland schijnt dat
heel moeilijk te zijn. Daarom is
de Beckett-traditie hier zwaar
en somber".
Komisch
De belangrijkste bijdrage van
het Nationale Toneel aan het
festival is eveneens een versie
van 'Wachten op Godot'door
de Belgische regisseur Franz
Marijnen op toneel gezet.
„Het is geen somber stuk over
de zinloosheid van het leven",
roept de festivalkrant, „maar
over de ondraaglijke lichtheid
van het menselijk bestaan". Of
het blad gelijk heeft, zal van
avond moeten blijken tijdens
de première in de Koninklijke
Schouwburg.
„De voorstelling die wij uit
Amerika hebben gehaald 'Wai
ting for Godot' van het gezel
schap Seven Stages is in elk
geval vrolijk", verzekert Ton.
„En dat geldt ook voor 'Happy
Days' door de Engelse actrice
Claudio Boulton. En de voor
stelling Sucking Stones door
Paul Clark - hij woont welis
waar in Néderland maar is toch
Engelstalig - is juist heel ko
misch. Trouwens 'Eerste Lief
de' gespeeld door Romijn Co-
nen, is ook een stuk om te la
chen. Ook de voorstelling van
Het Gebeuren, heeft een hele
lichte toets".
Toneelschuur-affaire
Het Beckett Festival heeft
niets te maken met de dood
van Beckett in december 1989.
„Absoluut niet", zegt Ton.
„Maanden voor zijn overlijden,
in de zomer van dat jaar liepen
Ruud Hisgen en ik al met het
idee rond: we moeten eens iets
aan Bèckett gaan doen. Het is
tijd dat het werk van die man
in ons land extra aandacht
krijgt. Want het was wel duide
lijk dat zijn werk langzamer
hand was afgerond. Maar we
hebben absoluut geen reke
ning gehouden met een moge
lijk overlijden. We waren zelfs
van plan om Beckett persoon
lijk bij het festival te betrek
ken. Door de Toneelschuur-af
faire was Beckett lange tijd
DEN HAAG - Minister Hedy d'Ancona (cultuur) heeft vanmid
dag in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag het Samuel Bec
kett Festival officieel geopend met het voordragen van een tekst
van de in 1989 overleden Iers-Franse schrijver. Aan de voora
vond van de openingsplechtigheid spraken we met drs. Ton van
de Langkruis, directeur van het Beckett-festival. Het Haagse fes
tival, een zeer afwisselend landschap met ongeveer dertig bin
nen- en buitenlandse theaterprodukties (zeventig voorstellin
gen) en andere kunstuitingen (dans, muziek, beeldende kunst,
filmen video) duurt tot en met 18 april.
niet in ons land gespeeld. In
1988 wilde een groep vrouwen
van de theaterwerkplaats De
Toneelschuur in Haarlem
'Wachten op Godot' spelen.
Beckett vond dat niet goed.
Het was in zijn ogen een stuk
dat door mannen moest wor
den gespeeld. Dus stapte hij
naar de rechter om de voorstel
ling te verbieden. Hij had ver
wacht dat deze hem in het ge
lijk zou stellen. In Frankrijk,
waar hij woonde, is het immers
heel gewoon dat een schrijver
die het niet eens is met de wij
ze waarop zijn stuk wordt uit
gevoerd, een beroep kan doen
op de 'droit moral', het morele
recht. Hij had er echter geen
rekening mee gehouden dat
dit door Nederlandse rechters
niet wordt erkend. De rechter
hier zei: Het belang van die
groep vrouwen is groter dan
het belang van meneer Bec
kett".
In de ban
De Iers/Franse auteur was zo
teleurgesteld dat hij Neder
land in de ban deed. Niemand
in de Lage Landen kreeg meer
toestemming zijn stukken op
het repertoire te nemen. In no
vember 1989 werd de ban op
geheven. Ton: „Waarom, we
ten we niet. Het kan toeval
zijn, maar een maand tevoren
hadden wij ons plan ter infor
matie naar Beckett gestuurd.
Mogelijk heeft dit invloed ge
had".
De geboorte van het festival
plan in de zomer van 1989 ver
liep zeer voorspoedig. Binnen
een uur was het ter wereld.
Ton: „In een vlaag van helder
heid hebben we het uitgetikt,
compleet met begroting". De
twee vaders gingen vervolgens
met het geesteskind de boer
op. Zij polsten burgers uit de
toneelwereld, mensen met ver
stand van publiciteit, van geld
en de gemeente Den Haag.
Ton: „Aanvankelijk kregen we
als antwoord: Een leuk plan.
Maar er zal wel geen hond op
komen. Beckett is veel te
moeilijk, veel te zwaar. We
hebben het plan toch maar cir
culeren. Omdat we geen zak
met geld hadden om voorstel
lingen uit te kopen, vonden we
dat deze uit Den Haag moesten
Ton van de Langkruis: „Wij willen vooral de lichtvoetigheid, de humor van Beckett benadrukken"
FOTO: STEPHEN EVENHUIS
komen. De stad heeft veel kwa
liteit op dit gebied. Toen Bec
kett overleed, ging het opeens
veel makkelijker. Mogelijk zag
men nu een aanleiding voor
het festival. Onzin natuurlijk,
maar goed. Het Nationale To
neel en De Appel wilden mee
doen, Jiri Kylian van het Ne
derlands Danstheater wilde
een ballet maken geïnspireerd
door Beckett, het Gemeente
museum wilde een expositie
houden. Opeens bleek dat ons
plan kans op succes had. We
hebben toen een stichting op
gericht, subsidie aangevraagd.
En alles lukte".
Ton en de zijnen vergaarden
met behulp van overheidssub
sidie en sponsors een budget
om buitenlandse voorstellin
gen en een paar Nederlandse
produkties aan te kopen. „Met
de keuze van die voorstellin
gen geven wij onze visie op
Beckett, zijn lichtvoetigheid,
zijn humor. Er is dus sprake
van twee opinies, die van de
Haagse kunstinstellingen en
die van de festival-organisatie.
We zijn voor de keuze van de
buitenlandse voorstellingen
naar Frankrijk, Engeland, Ier
land, Portugal, Italië, Israël
- we hebben een voorstelling
uit Tel Aviv en Amerika ge
weest. Om de kosten,te druk
ken hebben we overigens ook
niet-Franse voorstellingen in
Parijs gezien. Verder bestaat er
een internationale Beckett-
kring, die ons uitvoerig van in
formatie heeft voorzien. En de
kosten vallen erg mee, de tota
le begroting is 650.000 gulden,
inclusief inlcomsten".
door
HANS PIET
Concert John Mellencamp. Neder
lands Congresgebouw, Oen Haag.
Gisteravond.
John Mellencamp, tegenwoor
dig behalve muzikant ook
schilder en acteur, was gister
avond, tijdens zijn tweede Ne
derlandse concert, in een be
hoorlijk baldadige bui.
Zo ging hij op de nek van gita
rist Mike Wanchic zitten, be
klom hij het drumstel, danste
te wild met een van de achter
grondzangeressen en trok te
gen het einde van de bijna
twee uur durende show de
stekker uit de gitaar van David
Grissom. In de ogen van Mel
lencamp verhoogde het de
feestvreugde van een concert
dat na het tweede nummer al
niet meer stuk kon. Vanaf dat
moment ging het publiek mas
saal op de stoelen en kwam er
niet meer af.
Mellencamp mag in de ogen
van de muziek-industrie dan
nog zo'n dwarsligger zijn, als
het op spelen aankomt, staat
hij zijn mannetje Met zijn uit
acht musici bestaande groep
gaf h(j een concert waar de
vonken vanaf sprongen.
Vreemd was alleen dat de
Amerikaan in zijn rol van anti
held, ook de rest van z'n groep
als naamloze rock and rollpop-
pen door het leven liet gaan.
Ze verdienden meer dan die
ene. snelle vermelding aan het
einde van de show. Want met
een uiterst strakke begelei
ding en soms prachtige soli
waren zij de grote motor in
deze circus achtige, muzikale
attractie Wat dat betreft was
de jongleur, die de concertbe
zoeker bij binnenkomst op
warmde met wat fraai „hand
werk", een prachtige voorbode
voor wat nog moest komen.
John Mellencamps overtui
gende terugkeer onder de
Haagse schijnwerpers werd
vooral gevoed door het oude
werk. Daarin koos hij jaren te
rug voor een ongewone rock
and roll-invulling door gebruik
te maken van accordeon en
viool. Hierdoor heeft de stevi
ge muzikale basis een folk-tin-
tje gekregen, zonder dat het
volksmuziek is geworden.
Maar het vrolijkt de soms don
kergrijze teksten van Mellen
camp wel lekker op. Dans
schoenen zijn dan ook eigen
lijk onontbeerlijk bij zijn con
certen en de PW A-zaal van het
Nederlands Congresgebouw
met zijn stoelen een verkeerde
keuze. John nam tijdens het
concert net zoveel gas terug,
als hij tussendoor tegen het
publiek sprak. Heel weinig
dus. Maar. waar hij wel veel
van produceerde, was eerlijk
zweet. Het betekende overi
gens dat hij de ballades, waar
van het akoestische 'Jackie
Brown' met een gevoelige
vioolpartij van Lisa Germano.
prachtig gedoseerd over het
concert kon uitspreiden, zeg
maar als de dampende menig
te net iets té verhit raakte.
Voor de gezelligheid haalde hij
halverwege het concert een fan
op het podium, die even de lei
ding mocht overnemen, maar
met zijn zang niet over het mu
zikale geweld heen kwam.
Want dat was eigenlijk het eni
ge minpuntje in het bruisende
geheel: als de groep echt alles
gaf wat ze in zich had. dan w^
van een lelijke vervorming
spraken. En dat kwam simpel
weg omdat de geluidstechni
cus zat te slapen.
HAARLEM - Het week
blad Story moet honderd
duizend gulden schade
vergoeding betalen aan
Rob de Nijs en Belinda
Meuldijk. Dit heeft de
rechtbank in Haarlem be
slist in een procedure die
de twee hadden aange
spannen tegen Story en
zijn uitgever Spaarnestad
BV.
Inzet van de procedure was
een serie van zes artikelen die
vorig jaar in Story is gepubli
ceerd over de scheiding van
Rob de Nijs en Belinda Meul
dijk. Deze verhalen gingen
over de vermeende achter
gronden van de breuk en de
gevolgen ervan voor de kinde
ren van'het echtpaar.
Volgens De Nijs en Meuldijk
waren de bewuste artikelen
zeer grievend. Zij vinden dat
het blad bewust onjuiste gege
vens heeft gebruikt en uit on
betrouwbare bronnen heeft ge
put, zonder de feiten te contro
leren. Zij vroegen de recht
bank Story te veroordelen tot
een schadevergoeding vanwe
ge het publiceren van de ver
halen.
De rechtbank vond dat in vijf
van de zes artikelen inbreuk
wordt gemaakt op de persoon
lijke levenssfeer van Meuldijk
en De Nijs. Bij het bepalen van
de hoogte van de schadever
goeding voert de rechtbank
een aantal redenen aan. Het
weekblad is doorgegaan met
het publiceren van artikelen
over de scheiding, nadat het
echtpaar het blad dringend
had verzocht hiermee te stop
pen. Volgens dc rechtbank
heeft Story er blijk van gege
ven commerciële belangen
zwaarder te laten wegen dan
de gevoelens van De Nijs en
Meuldijk, die in de periode van
de publikaties hun breuk
moesten verwerken. De recht
bank vindt verder dat de hoog
te van de schadevergoeding in
verhouding staat tot het on
recht dat de twee is aangedaan.
KRO handhaaft emancipatie-magazine
HILVERSUM - Het acht jaar oude radioprogramma van de
KRO over emancipatie 'M/V-Magazine' blijft bestaan. Wel zal het
programma waarschijnlijk verhuizen van Radio 1 naar Radio 5.
Dat heeft de KRO gisteren bekendgemaakt.
Aanvankelijk was het de bedoeling het programma in het nieu
we seizoen te beëindigen. De directie had tot opheffing besloten
omdat het niet langer past in de afspraken over het profiel van
Radio 1.
Onder druk van vrouwen-organisaties en boze luisteraars komt
de KRO op dit besluit terug. Veel vrouwen hebben laten weten
het programma te willen behouden. Volgens radiodirecteur Wa-
melink blijkt het programma voor veel luisteraars een belangrij
ke inspiratiebron te zijn. Het zou volgens hem onverstandig zijn
daar geen gehoor aan te geven. 'M/V-Magazine' is de enige eman
cipatierubriek op de landelijke radio- en televisie.
Quartetto Beethoven di Roma
staande uit Carlo Bruno (piano), F
Ayo (viool), Alfonso Ghedin (altvii
en Mihai Dancila (cello) In pianoki
tetten van Fauré en Brahms. Gis
avond, Diligentfa, Den Haag.
Idoor
ADRIAAN HAGER
Ontrouw aan hun naam spi
den de leden van het Quarte
Beethoven di Roma gist
avond in Diligentia geen r
ziek van Beethoven. De hei
Carlo Bruno, Felix Ayo, Alfi
so Ghedin en Mihai Dan<
vormen één van de wein
piano- kwartetten, het rep
toire bleek bij de vaste gas
van de Stichting voor Kam
muziek minder bekend dan
voorbeeld van een strijktrio
een strijkkwartet. In de pai
klonk dan ook menigrm
„Dat kwartet van Fauré ken
ik niet". Opvallend dat de I
lianen kozen voor twee uit
sproken liedcomponist
Fauré en Brahms. Op het sy
fonisch terrein en in de ko
wereld worden de laatste jai
de Franse componisten v
waarloosd. Ook bij de kam
muziek staan de Fransen n
bepaald voorop en daarn
worden niet alleen die com;
nisten tekort gedaan, maar c
het publiek. Fauré is zo'n co
ponist. Zijn tweede pianokw
tet is ruim honderd jaar oi
maar zelfs de doorgewintei
kamermuziek-bezoekers
ken vreemd tegen het wé
aan. Nu moet gezegd, de a{
pak van de leden van het kw]
tet pianist Carlo Bruno:
de eerste plaats gaf de
druk dat Fauré midden in e
uitbundig, wild en hartstoch
lijk Rome was losgelaten. E
de organist van de Parijse IV
deleine, voelt zich in dat Roi
niet thuis. De componist v
93 verfijnde, in tere kleur
geschilderde liederen, wil o
in zijn pianokwartet gezong
zijn. Met alle waardering vt
de kwaliteit van het spel v
de Italianen, verfijnd was
weergave niet. Brahms, o
beklemd tussen de strijder
Neudeutschen en de Neu
mantiker, heeft in zijn twee
pianokwartet veel te vertelli
Hij is vijftig minuten aan 1
woord, werkt daarbij alle voi
sten uit, bouwt voort op z
melodieën en graaft diep. V
dieper en intenser dan Fau
Dat is een kolfje naar de tei
nische handen van het Beet!
ven-kwartet. Onder aanv
ring van Dancila bijten zij z:
met een uitbundige geladi
heid in de materie vast. Op\
lend bij de liedcomponisl
Fauré en Brahms, zij spel
hun hoogste troeven uit in 1
Adagio van hun pianokwarl
ten. Dat Adagio bij Brahms
als een uitvoerig wiegeli
één en al melodie. Slechts
de Finale liet de perfectie
Italianen even in de ste
maar na zoveel afmatter
maten muziek mag dat ge
wonder heten.
AMSTERDAM - De eer
dag van de veiling van het C
nees porselein, dat werd
vonden in een gezonken jo
voor de kust van Vietna
heeft gisteren bij Christie's
Amsterdam een recordbedi
opgeleverd van bijna 6,5 n
joen gulden.
De ochtendzitting werd af
sloten met een bedrag van 1
na 2,8 miljoen gulden, s' M
dags kwam daar nog eens
miljoen bij. Vandaag werd
veiling voortgezet. Christi
verwachtte voor vandaag
derom recordprijzen. Het p
selein, dat in Amsterdi
wordt geveild, werd rond 1(
in de Chinese porseleinsl
Chin-te-Chen gemaakt. Ck
den in een jonk was het op v
naar Batavia (voormalig I
derlands Indië), waar het 2
worden overgeladen in
van de vele VOC-handelsscl
pen, die in die tijd op Chi
voeren. Voor de kust van Vi
nam, ter hoogte van het dor]
Vung Tau verging het schip.
