IN EN OM DE KAS
Voorproefje Floriade in kassenland
Snelle terugtrekking middelen ondergang bollensector
EaidoeSomant
LAND- EN TUINBOUW KERKDIENSTEN
Vleestomaat flink op de
terugtocht in Frankrijk
i
Gedenkstenen
op de Floriade
BEI 1
om iri
Proefstation Naaldwijk
en komkommeronderzoek
VRIJDAG 3 APRIL 1992
Idoor
AAD VAN HOLSTEIN
Nergens beter dan in het
Groente- en Fruitpaviljoen van
de de Floriade - de wereld-
wondertuin die volgende week
open gaat kon vandaag het
officiële startsein worden ge
geven voor het jaarlijkse - nu
alweer vijftiende Kom-in-
de-kas-festijn. Immers ver
spreid over heel Nederland la
ten de deelnemende tuinders
aan iedereen die maar wil ko
men maar wat graag zien wat
straks op de Floriade allemaal
bij elkaar te bewonderen is: de
tuinbouw in al zijn kleur- en
geurrijke facetten.
Al die belangstellenden vin
den we straks vast ook weer te
rug onder de zeker drie mil
joen bezoekers die het komen
de half jaar op het Floriadeter-
rein worden verwacht.
Om hen nu al de nodige
kweekresultaten van het boei
ende tuindersvak te laten be
wonderen, zetten morgen on
geveer driehonderdvijftig
tuinders hun kasdeuren wijd
open. Onder meer om te zien
hoe de tuinders handig ge
bruik weten te maken van in-
sekten om plagen te bestrij
den. Hoe moderne milieu
vriendelijke produktiesy ste
rnen- en technieken, zoals teelt
op water of steenwol worden
Kijkje in een kas met bezoekers van vorig jaar.
aangewend om daarop allerlei
gewassen te telen.
Voorzitter J.A. van Staaldui»
nen van de Nederlandse Tuin-
bouwstudiegroepen (NTS), de
motor achter 'Kom in de Kas',
laat niets na te benadrukken,
dat al die bedrijven samen de
'Tuin van Europa' vormen, het
thema van de hele presentatie
morgen. Immers zo langza
merhand gaat meer dan de
helft van de Nederlandse glas-
tuinbouwprodukten naar een
of ander Europees land. De Ne
derlandse glastuinbouw is
daarmee zelfs de meest Euro
pees georiënteerde economi
sche sector in ons land gewor
den. Dat die bedrijfstak goed
gepromoot moet worden hoeft
dan ook niemand S. Keijzer,
voorzitter van de landelijke
Opendag-commisie van de
NTS te vertellen.
Hij staat onder zijn collega's
zelfs al bekend als de „kweker
van begrip voor de Nederland
se glastuinbouwDat daarvan
in de samenleving heus wel
het een en ander doordringt,
bleek vandaag vooral uit de
woorden van P. Blauw, lid van
de Tweede-Kamerfractie van
9312*1
:rb
De bel
De Nederlandse vleestomaat
verliest terrein in Frankrijk
Elk jaar importeert dit land
een kleine 300 000 ton toma
ten. Van 1990 af loopt de Fran
se import van Nederlandse
(vlees rtomaten echter sterk te
rug. zodat het Nederlandse
aandeel vorig jaar nog slechts
dertien procent bedroeg. Het
Produktschap voor Groenten
en Fruit, dat dit signaleert,
wijst erop, dat Frankrijk een
belangrijke afnemer is van de
Nederlandse vleestomaat,
maar dat de concurrentie uit
België steeds sterker wordt.
Ook Spapje, Marokko en de
Via de bel aan het tuindershuis
liet vroeger de baas het perso
neel weten, dat het tijd was voor
bijvoorbeeld de 'schaft of om
het werk te begmen. Zelden tref
je nog zo n bel aan en gebruikt
worden ze al heel lang niet meer.
De radio heeft de berichtgeving
overgenomen en ieder perso
neelslid heeft een horloge. Bij
tuinders die in hun kassen stook
ten, werd gebruik gemaakt van
de stoomfluit.
FOTO: L.N KRUL
Franse tomatenteelt zelf spe
len daarbij een niet onbelang
rijke rol. Dat het vorig jaar toch
nog redelijk liep met de vlees-
tomatenalzet komt vooral door
het feit er in het begin van het
seizoen veel aan Polen kon
worden geleverd. De Marok
kaanse export neemt elk jaar
toe dus de vooruitzichten zijn,
temeer daar de Nederlandse
tomaat te maken heeft met een
chauvinistische Franse markt,
niet zo gunstig. Het produkt
schap gelooft dan ook dat het
moeilijk zal zijn om het verlo
ren marktaandeel in Frankrijk
terug te winnen.
Veel mensen houden ervan
kerkhoven en begraafplaatsen
te bezichtigen. Op de Floriade
kan dat straks ook, want er is
er een compleet ingericht en
wel in de thematuin 'De le-
vensbrug'. Er liggen niet al
leen gedenkstenen, maar er is
ook grafbeplanting te zien.
Daar tussendoor loopt straks
dagelijks een steenhouwer
rond, die van alles kan vertel
len over gedenkstenen en der
gelijke. Eigenlijk is het meer
een soort proeftuin waar wel
allerlei grafstenen te vinden
,'Jl
Idoor
LIA IN' T VELD
Dat het gebruik van bestrij
dingsmiddelen - in het bol
len vak steevast aangeduid als
gewasbeschermingsmidde
len Tnoet worden terugge
drongen is iets dat als een paal
boven water staat. Op alle fron
ten en in alle toonaarden wor
den we bijna dagelijks geco-
fronteerd met het gevaar dat
aan het gebruik van dergelijke
middelen kleeft.
En terecht, want je moet na
tuurlijk niet mooi gaan praten
wat lelijk is. Een uitgangspunt
dat overigens ook door de
mensen in het bollenvak zelf
wordt onderstreept, want men
spreekt daar niet tegen dat via
de gewraakte middelen het mi
lieu wordt vervuild. Wel gaan
de haren overeind staan over
de manier waarop daarover
wordt gesproken en geschre
ven.
Want hoe je het ook wendt of
zijn, maar geen echte graven.
Zo staat er bijvoorbeeld het
historische grafmonument
van Jacob Maris. Vanwege de
grote historische betekenis
van Maris is dat monument be
waard gebleven, terwijl het
graf zelf geruimd is. Het mo
nument is eigendom van de
gemeente Den Haag.
FOTO PR
keert: het is uiteindelijk de
bollenkweker zelf die gebaat is
bij gezond bollenland, want hij
moet daarop zijn produkten te
len. Of dat land nog wel zo ge
zond is wordt trouwens ook
nog wel eens hardop betwij
feld. want sommige van de ge
bruikte middelen schijnen in
de grond niet of nauwelijks af
te breken. Als dat zo is, dan is
er een probleem bij. want niet
alleen jaagt de overheid op de
len van die grond om er huizen
op te bouwen, maar - en dat is
belangrijker - er zijn ook al
komplete woonwijken op voor
malige bollengrond verrezen
en er is kennelijk niemand die
zich afvraagt hoe het met de
gesteldheid van die grond is....
Maar goed: het gebruik van
schadelijke middelen is niet
goed te praten en daar moet
dus een einde aan komen. Dat
die middelen er toch altijd zul
len blijven is iets wat ook dui
delijk is.
De voormalig voorzitter van de
KNBTB, de heer Joris Schou
ten zei dat bij de opening van
het splinternieuwe bedrijfsge
bouw van Van Gent Gewasbe
scherming in Voorhout.: „De
middelen zullen er altijd blij
ven. omdat de gewassen ook
blijven". Schouten meende dat
men in die teelt nu eenmaal
niet zonder bepaalde middelen
kan. Hij gaf wel aan. dat het
karakter van bepaalde midde
len zal (moeten) veranderen.
Nieuwe stoffen
„Nieuwe stoffen, die beter zijn
voor het milieu zullen er onge
twijfeld komen. Zowel de sa
menleving als de overheid
moeten de ondernemers in de
sector echter wel de tijd gun
nen zich aan te passen. Als na
melijk alles in erg korte tijd
voor elkaar moet worden ge
bracht gaat de sector er onder
door, hetgeen de werkgelegen
heid ernstig zal aantasten".
Hoe krap men in de tijd komt
te zitten werd kort na de ope
ning van het komplex in Voor
hout duidelijk.
Er werd namelijk een TNO-
rapport gepubliceerd waaruit
blijkt dat blootstelling aan be
strijdingsmiddelen in de bol
lenteelt kan leiden tot onder
andere huidklachten.
Keihard
De inhoud van het rapport
kwam keihard aan en minister
Bert de Vries verhardde de
klap door aan de Kamer voor te
stellen om nog voor de zomer
bepaalde grond-ontsmettings
middelen te verbieden. Mar-
tien Zandwijk, voorzitter van
het Milieuplatform stond bij
het horen van dat bericht com
pleet verkeerd in z'n schoe
nen. Hij zei verontwaardigd en
verbaasd te zijn over zowel het
rapport als over de voorstellen
van de minister. „Onbegrijpe
lijk vind ik het dat de bewinds
man dergelijke maatregelen
aankondigt aan de hand van
een rapport dat wij nog niet
eens hebben kunnen bekijken.
Van enig overleg is al helemaal
geen sprake geweest. We krij
gen de materie zo maar rauw
op ons dak". De minister heeft
nu deze week laten weten niet
hij niet van zijn voornemen is
af te brengen. Overigens is
TNO nog niet met het onder
zoek klaar. Naar de overige be
strijdingsmiddelen in de bol
lenteelt (overigens waarom al
leen in de bollenteelt....?) zal
met spoed aanvullend onder
zoek worden gedaan om een
volledig beeld van de giftig
heid en de blootstelling op het
werk mogelijk te maken.
Volop voer
Ongetwijfeld zal de minister
ook de uitkomsten van dat on
derzoek in de gaten houden en
eventueel andere stoffen ook
op korte termijn verbieden.
Volop voer voor geleerden, mi-
de WD en voorzitter van
Vaste Tweede Kamercommi
sie voor Landbouw, die de e
had ervoor te zorgen, dat de b
zoekers morgen ook officie
welkom zijn op de deelneme
de bedrijven.
In Zuid-Holland kan me
mede dank zij zijn ingrijpt
morgen terecht in Mijdrech
Rijsenhout, Rijnsburg, 's-Gr
venzande. RijswijkySion. Piji
acker. Barendrecht, Wes
maas, Voorne/Putten en Ooi
gensplaat. In Noord-Hollan
in Heerhugowaard en Aal
meer. Wie alleen op zondag tij
heeft kassen te beziehtige
moet naar Noord-Brabant
Limburg. Daar staan staan z
dan open in Made. Breda e
Horst/Ven ray. Een mooie
voorproefje van de Floriade
er niet.
lieu-beschermers en ook dé
pers met daaronder kranten
die wisten te vertellen dat bij
vrouwen die in de bollenteeli
werken meer spontane abor
tussen voorkomen. Buiten dé
vraag over het 'meer dan
waar?' en het 'hoeveel?', blijkt
dit namelijk niet uit het TNO-
rapport. De instantie zegt we)
dat nader oderzoek nodig 15
naar mogelijke schadelijke efj
fecten van de bestrijdingsmidi
delen op vruchtbaarheid en
zwangerschap.
Zonde
Nogmaals: wat moet dat moet
Het milieu moet schoner erj
ook schoon blijven. Maar dat is
niet alleen een zaak die de bol
lensector op de schouders ge
schoven moet wórden, maar de
gehele Nederlandse gemeen
schap en wie dan zonder zonJ
den is werpe dan maar die eer
ste steen....
Op vrijdagmiddag 10 april or
ganiseert het Proefstation voor
Tuinbouw onder Glas in
Naaldwijk een open middag
over het gewas komkommer.
Een groot aantal proeven kan
worden bezichtigd, waaronder
het hogedraadsysteem bij
komkommer, onderzoek naar
de teelt op glaswol. rassenon-
derzoek en meeldauwresisten-
tie, gevoeligheid voor Pvthium
en de biologische bestrijding
van trips en katoenluis. Daar
naast worden andere onder
werpen gepresenteerd zoals
„het effect van buurlicht" (in
samenwerking met het PBN).
„interne transportsystemen
„water" en „afbreek gewas-
touw" voor zover deze betrek
king hebben op komkommer
In totaal worden er circa 17
verschillende zaken toege
licht. Komkommertelers en
andere geïnteresseerden zijn
welkom op vrijdag 10 april tus
sen half twe en vijf uur. Het
adres van het proefstation is
Kruisbroekweg 5 in Naaldwijk.
Overzicht van de thematuin 'De levensbrug
R.K. VIERINGEN
LEIDEN OL VR HEMELVAART/ST
JOZEF za 19 u zo. 11 u Hoogmis
H LEONARDUS za 19 u Euch vie
ring, zo 10 30 u Euch vienng
H MIDDELARES za 19 u. Euch vie
ring zo 9 30 u Hoogmis (Vanaf sep
tember a s elke eerste zondag van de
maand euch vienng 11 00. de overige
zondagen om 9 30 uur)
H LODEWIJK za 10 u 19 u zo 8 30
u10 u Hoogmis. 11 30 u 18 u 19 u
Lof
H ANTONIUS VAN PADUA za 19 u
zo lOOOu
H PETRUS za 19 u Euch viering, zo
10 u Euch viering
O L VR ONB ONTV za 19 u zo
10 30u Hoogmis. 12 15 uur
OUD KATHOLIEKE KERK zo 10 u Eu
charistieviering
Elk weekend zondag 10 uur. behalve
2e weekend in de maand, dan zaterdag
19 00 uur en zondag geen dienst
AARIANDERVEEN HEILIGE PE
TRUS EN PAULUS za 19 u zo. 10 30
u. Hoogmis
TITUS BRANDSMAKAPEL zo 9 u
Hoogmis, 12 u
ALPHEN AAN DEN RUN - H. PIUS za
19u zo 9en 10 30u
H BONIFATIUS za 19 u zo 9 45 u
11 30 u
OE HEIUGE GEEST KERK (De Bron)
za 19u .zo 9 30u en 11 u
BOSKOOP ST JAN DE DOPER za
17 30 u (de Stek), 19 u (Kerk), zo.
10 30 uur (Kerk) Zomerb|d zo 10 uur
(25 maart)
HAZERSWOUOE H H ENGELBE
WAARDERS za 19u .zo 10.00u.
HAZERSWOUDE RIJNDIJK BER
NARDUSKERK zo 9 00 u Volkszang
DEP HET ANKER za 19 u Volkszang,
zo 10 30 u Jongerenkoor BERNAR-
DUS 8 apnl 19 30 u Bernarduskoor
HILLEGOM ST JOZEPPAROCHIE
za 19 u Ned liederen zo 10.00 u
H MARTINUS za 19 00 uur; zo 10
uur
HOOGMADE O L VR GEBOORTE
za 19 u zo 9 15 u
KATWIJK AAN DEN RUN H JOHAN
NES DE DOPER za 19 u Euchanstie-
vieong. zo 09 30 u Euchanstievienng
met parochieel koor
LAURENTIUS GEMEENSCHAP (Chr
Tuinbouwschool) zo 11 00 u Hoog
BUITENKAAG JOHANNES EVAN
GEUST za 19U .ZO 10 00u LANGE-
RAAR - H H ADRIANUS za 19 u ZO
10 00 uur
LEIDERDORP DE MENSWORDING
za 19 u Euchanstievienng. zo 10 u en
11 30 u Euchanstievienng
LEIMUI OEN ST JAN DE DOPER za
19u ro 10 OOu Hoogmis
USSE - ST AGATHA za 19 u Euch
vtenng, zo 10 u Hoogmis (kindeme-
vendienst) 11 30 u H Mis
DEP POELPOLDER za 19 u Euch
vienng, zo 10 30u Euch viering
MARIAKERK za 19 u H Mis zo 9 u
Stille Mis. 10 15u Hoogmis
H H ENGELBEWAARDERS (Beek
brug) za 19u.zo lOOOu
NIEUWKOOP OL VR HEMEL
VAART za 19u zo 9u 10 45u
NIEUWVEEN H NICOLAAS za 19
u zo 9 u 11 u
NIEUW VENNEP MARIA ONB
ONTV za 19u ZO 10u
NOORDEN ST MARTINUS za. 19 u.
Avondmis, zo 9 u 10 30 u Gezongen
Mis
NOORDWUK BINNEN ST JEROEN
za 19 u H M.s zo 9 30 u Hoogmis.
11 00 Euchanstievienng
NOORDWUK AAN ZEE MARIA TER
ZEE za 19 u Euch vtenng; zo 10 30u
Euch vienng
NOORDWUKERHOUT ST VICTOR
za i9u.zo 9 30u Hoogmis, 11 u
ST JOZEF za 19u zo 9u 10.30u
OEGSTGEEST ST WILUBRORD
za 19 u zo 09 00 H Mis en 10 30 u
Hoogmis
OUDE ADE ST BAVOKERK in Ri|p-
wetenng za 19 u mOudeAde;zo 9u
in Oude Ade, Hoogmis. 10 30 u H Mis
in Rijpwetenng
OUDE WETERING - JAC DE MEER
DERE za 19 00 uur. zo 10 30 uur
ROELOFSARENDSVEEN ST PETRUS
BANDEN za 19 uur. zo 9 30 u Hoog
mis MARIA PRESENTATIE za 19 u
zo 11 00 u. Hoogmis
RIJPWETERING - O L VR GEBOOR
TE Avondmis in Oude Ade. zo 9 uur
Hoogmis in Oude Ade. 10 30 u H Mis
in Rijpwetenng
SASSENHEIM ST PANCRATIUS
/a 19 u zo 9 30 Hoogmis en 11 u
STOMPWIJK H LAURENTIUS za.
19 30 u Eucharistieviering (geen zo
mertijd) zo 10 30u. H Mis
VOORHOUT ST BARTHOLOMEUS-
KERK za. 19u ;zo 9 30en 11 u.
VOORSCHOTEN H LAURENTIUS
za 19u;zo 11 OOu (zomertijd). Win
tertij za 19 u en zo 11 30 u
H MOEDERGOOS l9u zo. 10u.
WARMOND ST MATTHIASKERK
za 19u zo 9 00en 10 30u
WASSENAAR - ST WILUBRORD za
19u zo 9 30en 11 u
DE GOEDE HERDER: za 17 u zo
10 30u
ST JOZEF za 19u.zo 9 30en11u.
WOUBRUGGE GOEDE HERDER
zo 10 30u
ZEVENHOVEN - HEIUGE JOHAN
NES GEBOORTE za 19 u H Mis. zo 9
u Hoogmis, 10 45 u Stille Mis
ZOETERWOUDE-RUNDUK MEER
BURGPAROCHIE za 19 u Misviering,
zo 10 30u
ZOETERWOUDE ST JAN'S ONT
HOOFDING za 1930uur Zo 9 30u
CHR DIENAARKERK za. 19 00 zo 10
u
DEZILK HEIUGE HARTKERK: za 19
u zo. 10 30u.
PREDIKBEURTEN
LEIDEN - Herv Gemeenten Hoog
landse Kerk 10 00 u ds A Alblas
mmv de Leidse Cantori); 19 00 u
Evensong - ds Alblas mmv de Leidse
Canton)
Oude Vestkerk geen Pet rusk erk
11 45 u Oec studentendtenst
Marekerk 10 00 u ds J K Vlasblom,
Ommen, 17 OOu ds H Visser, Katwi|k
Maranathakerk i0 00u ds H j Dek-
ker-Keiier
De Regenboog 09.30 u pastoor Th A
M Scholtes. 11 15 u vik gen JQM.
Zuidgeest en past. Th A M Scholtes.
vormselvienng
Bethlehemkerk 10 00 u. ds OH. v d
Bom
BevnjdingskerK 10.00 u ds J H van
Hunnik
Vredeskerk lO.OOu.ds.J Nauta
Haagse Schouwkerk 11 00 u ds S H
H Bloemen
Eglise Wallone 10*30 u pasteur D
Ribs
Acad Ziekenhuis 10.00 ds M W van
Beunum
Diaconessenhuis 10.30 u ds H. W
Hemmes
Scheppmgskerk L'dorp (Kapelzaal)
dienst voor doven 10 00 u dhr A B
de Raad
LEIDEN - Gereformeerde en andere
Kerkgenootschappen Vredeskerk
10OOu ds J Nauta
Bethlehemkerk 10OOu ds G H vd
Bom
Hooglandse Kerk 10 00u ds A Alblas
mm» deLe«dseCantonj
Oude Vestkerk geen Petruskerk
11 45 u Oec studentenckenst
Maranathakerk 10 00 u ds H J Dek
ker-Keker
Bevnjdingskerk 10 00 u ds. J. H. van
Hunnik.
Groenhoven 10 00 u. ds A Verdoorn.
HA
Chr Geref Kerk 10.00 en 17 00 u. ds.
H de Bruijne. Purmerend
Ger Kerk Vrijgem 10 00 en 17.00 U.
ds J F de Haan
Doopsgez /Rem Kerk 10 00 u geen
opgave
Bapt Gem lOOOu Samenkomst
Evang Luth Kerk: 10 15 u ds H. B.
van 't Hof
Nieuw Apost Kerk: 09.30 u en 17.00u
Evang Gemeenschap 09 00 u ev T
Korf. 10 30u ev W Smit.
Leger des Heils: 10 00 u en 19.00 u.
Samenkomsten, behalve laatste zon
dag vd maand, dan 10 00 u en 17 00
u.
Zevende-Dag-Adventisten zaterdag
10 00 u. Bijbelstudie 11 00 u Predika
tie
Evangelie Centrum de Bethlehemkerk
10 00 u evang J P H Zijlstra
Zendingsgroep „Jeruel" 17 00 u. Sa
menkomst.
Pinkstergem Oude Vest: 10.00 u dhr
J Eikerhout. H A
AARLANDERVEEN - Herv Gem
10 00 u ds J M D v d Berg; 19 00 u
ds E M Pannekoek. Oegstgeest
Geref Kerk lOOOu drs G J Smink,
Oudekerk a/d IJssel: 18 30 u kand T
C Wielsma
Chr Gerei Kerk: 09 30 u en 16.00 u.
ds J H Velema. Nunspeet
TER AAR - Herv Gem 09 30u ds E
S Klem-Kranenburg, Nijverdal; 18 30 u
ds J K Vlasblom. Ter Aar
Geref Kerk 09 30 u ds N de Reus.
18.30 u ds A. v Oudenaken. Wou-
brugge
ABBENES Herv Gem 09 30 u ds.
W Roodenberg
ALPHEN AAN DEN RIJN Herv Ge
meenten Opstandingskerk 10 00 u ds
H Omenng, 18.30 u ds P Wildschut,
SOW dienst
Adventskerk 10 00 u ds. A. Jonkman;
18 30 u ds. J W v d Gronden, dienst
voor verstand gehandicapten, viering
20-jarig bestaan
Kruiskerk 10.00 u ds P C.'t Hooft
Kerk en Zanen 10.00 u ds K. A Bak
ker
Geref Kerken
Maranathakerk 10.00 u. drs. P Wil
schut
Salvatonkerk 10 00 u drs K Santing
Bapt Gem 10 00u en 18 30u ds H
G Koekkoek
Leger des Heils 10 00 u en 19 00 u
Samenkomsten, behalve laatste zon
dag v d maand, dan 10 00 u en 17 00
Volle Evang. Gem 10.00 u. dhr A. v d.
Hoorn
ALPHEN NOORD - Herv /Geref dien
sten
Goede Herder 10 00 u mevr A Rij-
ken-v d Berg - vicans. 18.30 u geen
dienst
De Bron 09 OOu. en 10 30 u ds J. Hui
zebosch; 18 30 u. ds G Mulder
Ashramcollege lOOOu ds G Mulder
Dnehoorne 19.00u ds J Huizebosch
Herv Gem Sionskerk 09 30 u ds L
G Zwanenburg, Ede. 18 30 u. ds. J.
Ouwendijk
Oudhoomseweg 10.00 u. dr R M
Nepveu, Naarden
BENTHUIZEN SOW Gem ..De
Hoeksteen 10.00 u geen opgave.
17 00 u ds D van Ark el, Avondgebed
BODEGRAVEN Herv Gemeente
Dorpskerk 10OOu kand P C Zorge;
18 30u dr J C Schuurman
Satvatorkerk 10 00 u ds. L Terlouw;
18 30 u ds R de Reuver
Bethlehemkerk- 10 00 u ds. C vd.
Scheur; 18 30 u. ds L Terlouw
Geref Kerk 10 00 u ds D H Elder
man 18 30u ds T Zoutman
BOSKOOP Herv Gemeente Dorps
kerk 09 30 u ds R. de Reuver. H D
18 30 u ds W A Vlasblom. Arnhem
De Stek (Herv./Geref.) 09.30 u. ds. K. J.
Jansen
Geref Kerk 09 30 u. ds J. A. van Hooij-
donk; 17 00 u. ds. R Klijnsma. Zoeter-
meer
Chr Geref Kerk 09 30 u. en 17.00 u.
ds M. J Oosting
HAZERSWOUDE Herv Gem 09.00
u en 18.30 u. ds J B Alblas
Geref Kerk 09 00 u. ds P Huisman;
17 OOu ds l A. Padmos. Valkenburg
HOOGMADE - Herv Gem 10.00 u.
ds Rothfusz. Hillegom
DE KAAG Herv Gem 10 00u. ds. C.
Koldewijn
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv Ge
meente
Dorpskerk 10 00 u. ds. Z. de Graaf,
H.D 18 OOu. ds. A B Sloof
Ontmoetingskerk 10.00 u ds. A. B.
Sloof; 18.30 u. ds Z de Graaf
De Rank 10 00 u ds. F Brommet.
KATWIJK AAN ZEE Herv Gemeente
Nieuwe Kerk 10.00 u ds W. J. Goris-
sen; 16.30 u. ds J. Vroegindeweij;
18.30u ds.W.H B ten Voorde
Oude Kerk: geen Herv Kerkelijk Cen
trum: 09 30 u ds J.R Volk
Ichtuskerk 10 00 u ds C. v.d Berg;
18.00 udsJP vanRoon
Pnielkerk 09 30 u ds W H. B ten
Voorde; 18.00 u ds. J R Volk
Maranathakerk 10 00 u ds W Chr.
Hovius; 18 OOu ds P J Stamjr
Kapel Overduin: 14 15 u. dhr E. J.
Bergman.
Geref Kerk
Open Hof geen opgave ontvangen
Tnumphator 10 00 u ds G. J. Mink.
17 OOu geenaienst.
Vredeskerk 10 00 u ds. J v Bree-
voort; 17OOu ds G J Mink,VLOK
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv
Gem 10 00u ds A L Lapré;19 00u.
mw C A de Peuter, Voorhout, gem
dienst Herv Kerk
Geref Kerk: 10 OOu. ds W A v d. Lugt;
19 00 u mevr C A. de Peuter. SOW
dienst Hen/ Kerk
LEIDERDORP Herv /Geref. diensten
Dorpskerk: 10.00 u. en 18.30 u. ds. Tj.
Doesburg
Scheppingskerk 10.00 u. ds. G. Stege-
man, dienst m.m v de Jongerendiens-
tcommissie
LEIMUIDEN - Gem 09.30 u. mevr
ds M W de Mik
Geref Kerk 09 30 u ds. C. v.d. Kooi;
19.00 u.ds N de Reus, Ter Aar
USSE - Herv Gemeente - Dorps
kerk 10.00u.ds B C deGelder
Pauluskerk 10 00 u. ds J Verdijk;
19 00 uds. J. Verdijk
Geref Kerk 10 00 u drs K. E Bras.
Sassenheim; 19 OOu. mr Th. O. Vreug-
denhil. Koudekerk a d Rijn
Chr Ger Kerk: 10 00 u en 16 30 u. ds.
J van Dijken
Geref Gem 10.00u. en 16OOu. ds J.
J Tanis
Ned Geref Kerk 10 00 u ds R
Brands. Middelburg. 17 00 u ds. A W
Vos.
NIEUWKOOP Herv Gem 09.30 u
ds J A. Wegenf, Nijverdal, 18 30 u ds
Plaisier, jeugddienst
Geref Kerk 09 30 u ds. W v.d Weg-
Rullmann; 17.00 u Avondgebed
NIEUWVEEN - Herv Gem 09 30 u
ds. De Dnebergen, Katwijk, 18 30 u
ds. A. Jonkman. Alphen
NIEUW VENNEP Herv Gem. 09 30
u en 19 00u geen opgave
Geref Kerk 09 30 u en 19 00 u drs J
D Kraan.
Chr Geref Kerk 09 30 u en 16 30 u
ds G van Roekei
NOORDWUK Herv Gemeente -
Grote Kerk 10 00 u ds W vd Lee;
17 00 u. ds W Vroegmdewey, Voort-
hmzen
Kerk aan Zee 10 OOu kand M N Ane-
sen-Hoiwerda. Rijsenhout. 19 00 u. ds
H vanNiel. Riinsburg
De Rank 10 00uds C. vd Bergh
Geref Kerk
Hoofdstraat (Buurtkerk) 10 00 u ds. E.
J S van Sluijs. Herv. Kerk, Hoofdstr
19.00u. ds H v Niel
Vinkenlaan 10 00 u ds R S Elgers-
ma;19 00u ds E J S van Sluijs
Stichtingskerk 11.00 u. ds. E. E Slof-
stra
Sole Mio 09 00 u ds R S Elgersma
Evang Ontm centrum ,De Ark' 10.00
u Samenkomst, spreker J v Duin;
19 00 u Thema-avond m.m.v. W J C
Balkbrug
NOORDWUKERHOUT - Herv Gem
10 00 u ds J Rinzema. gezinsdienst.
OEGSTGEEST - Herv./Geref dien
sten
Endegeest: 10.00u ds. L. H C. Friede-
rich.
Mauritskerk 10 OOu ds H. R Plomp
Groene Kerk 10 OOu. ds. J J. Kooman;
19 OOu Vesper
Pauluskerk 10OOu.ds R E.DaCosta.
Gemeentecentrum: 10.30 u. mw. ds. M.
Driessen, Leiden.
Acad Ziekenhuis: 10.00 u. ds. M. W
van Beinum.
Genootschap der Vrienden (Quakers):
Alleen 1e zondag v.d. maand dienst om
10.30 u.
Ned Geref Kerk 08 45 u en 16.00 u
ds W Janse, Oegstgeest
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv Gem 09 30 u ds. B J F
Schoep. Gouda. 17 00 u Gez. jeugd
dienst in Herv Kerk
Geref Kerk 09 30 u ds. B J F
Schoep. Gouda in Herv Kerk; 17 00 u
Gez jeugddienst in Herv Kerk
Remonstrantse Gem 10.00 u. dr. E. P
Meyenng, Oegstgeest
RIJNSATERWOUDE - Herv Gem
09 30 u en 19 00 u. ds T H v.d. Hoe
ven
RUNSBURG - Herv Gemeenten
Grote Kerk 09 30 u. ds D Verboom,
Openb Gel. Belijdenis; 17.00 u. ds. D
Verboom
Bethelkerk: 09.30 u dhr. E. J Berg
man
Geref Kerken
Petrakerk: 09 30 u. ds. Verschoor;
17.00u ds Cziria
Immanuelkerk: 09.00 u. en 10.30 u. ds
Cziha; 17OOu ds Snel
Maranathakerk 09.30 u. ds. Snel;
17.00 u. ds. Veschoor
Chr Geref Kerk: 09.30 u. en 17.00 u.
ds T M Hofman.
SASSENHEIM Herv Gem 09.00 u
en 10 30 u ds G Th Vollebregt, 19 00
u. ds G H N Germans
Geref Kerk 09 30 u ds R W Biewin-
ga, 19 00 u ds G H N Germans in
Herv Kerk
Chr Geref Kerk 10.00 u en 17.00 u
ds M Hogenbirk
Ned Prot Bond Sassenheim/Lisse:
geen
VALKENBURG - Herv Gem 10 00u
dr C Vermeulen en ds I A Padmos,
gez d 18 30u dr C Vermeulen
Geref Kerk 10 00 u. dr C Vermeulen
en ds I A Padmos, gez d Herv Kerk;
18 30u ds P Huisman. H'woude
VOORHOUT - Herv/Geref Kerk:
09 OOu en10 30u.ds.C J de Jong
VOORSCHOTEN Herv Gem 10 00
u ds E de Boer-Hessel, 19.00 u. ds. J.
Schaap in 't Kruispunt
Geref Kerk 't Kruispunt.' 10.00 u. en
19.00 u. ds J Schaap
„Ontmoeting'' (Herv/Geref 10.00 u.
ds B Ledegang
WARMOND - Herv. Gem 10.00 u. J.
M de Klerk
WASSENAAR - Herv Gemeente
Dorpskerk 10.00 u ds R Steenstra.
16.30U ds C N van Dis
Kievietkerk. Samen-op-weg diensten
10 00uds.J Visser
Messiaskerk 10 00 u. ds A. M A. Hel-
I endoom
Dorpscentrum 09 30 u kand drs B
Rertsma. Zeist
Geref Kerk
Zijilaankerk 10.00 u ds J R Zijlstra.
A dam; 17 00u drs K. E. Bras, Sassen
heim.
Kievietkerk. Samen-op-weg diensten
10 OOu ds J Visser.
Ned. Prot. Bond 10.30 u mw. ds J
Chr Duhoux-Rueb
WOUBRUGGE Herv Gem 09.30 u
ds W Markus, KJundert; 18 30u ds F
Moll, Alphen
Geref Kerk 09.30 u. ds A H van Ou-
denallen, Woubrugge; 18 30 u ds C
v.d. Kooi. Leimuiden.
Ned Prot Bond 10.30 u. ds. H W Kui
per. Soest
ZEVENHOVEN - Herv Gem 09.30 u.
kand. J W v d Kamp. Beverwijk
Geref Kerk 09 30 u ds. J W. Benuit;
19OOu dhr M Schreuder
ZWAMMERDAM - Herv Gem 10 00
u ds B. A Dubbeldam; 18.30 u d? T
A Eijsenga, Dordrecht.
Geref Kerk 10.00 u. ds. R. E v.d. Wal.
Houten, doopdienst en zendingszon
dag; 18.30 u. drs. P. Baane, Nieuw-
veen.
DIENSTVERLENING
ARTSEN Leiden: Groep 1 Tan,
Janssen, Zwijnenburg, Meyer, Van
Leeuwen. Verhage. Maris, Groeneveld
en De Ruiter, Van Schie. Baars en Van
der Meer za drs. Van der Meer/Meijer,
tel: 215510 en zo dr Baars, tel 218661
Groep 2 Bergmeyer. Nering Bogel.
Van Gent, Taytelbaum. Pufkus, Van
Luyk, Klaassen. Rus. Kruis en De Lan
ge za drs Middendorp/Pufkus. tel
222822 en zo dr Kruis, tel 126371
Groep 3 Boels Lely. W de Bruijne. J
de Bruijne. Huibers. Jurgens. Delver,
Fogelberg en v.d. Muysenbergh za dr
W de Bruijne, tel 134345 en zo dr Jur
gens, tel: 125820 Groep 4 Bénit.
Hom, Lahr, Lodder. Nieuwenhuis, Van
Rijn, Van Wingerden, J Zaaijer en R
Zaaijer, De Kanter za drs Zaaijer-
/Zaaijer, tel: 316009 en zo drs Lodder-
/Van Staverden, tel: 311414 «Groep 5
De Lorm, Wiersma, Crul. Kooyman, De
Jong, Prince, Reinders, D. Hammer-
stein en A. Hammerstein: za. dr. Prince,
tel: 76754 en zo. dr. Witpaard, tel: 06-
522 088 25 Oegstgeest: za en zo
dr De Ruiter, tel 156200* Leiderdorp:
za en drs Van Velzen/Du Ry van Beest
Holle, tel 891100 Voorschoten: za
dr Tromp, tel: 762159 en zo dr Scho
tanus, tel 612356 Warmond - Voor
hout: za. en zo Huisartsenpraktijk
Boerhaave, tel 02522-11393 Noord-
wijk: za en zo Gezondheidscentrum,
tel 19300 Katwijk - Rijnsburg - Val
kenburg: Groep 1: Dijk, Henneman.
Ten Hove, Lodder. Meeuwisse. Pool.
Schonenberg za. en zo. dr Di|k. tel
76752 Groep 2: Bergman. Van Duyn,
Van Duyn. Hueting, Moolenburgh, Tim-
mers za en zo dr Hueting, tel: 29550
Groep 3: Van Delft. Pnester. Riet
broek. Verhage, Van der Water: za en
zo dr Rietbroek, tel: 21818 Kaag -
Abbenes -Nieuw Vennep: tel 02526-
72850 Sassenheim: za en zo dr
Van Riet, tel 11777 Alkemade -
Hoogmade: Praktijken Saeys, Van
Mierto, Beekhuis, Brock/Roelen za en
zo dr Saeys, tel 01713-12217 Alke
made - Leimuiden - Rijnsaterwoude:
Praktijken Glansbeek, Lardenoije en
Van Blooijs za. en zo. dr Lardenoije,
tel 01721-8269/alarm: 9620 Alphen:
groep 1: za. dr Eradus, tel 72072 en
zo dr Boss, tel 72472 groep 2 za
dr Van Engelen, tel: 21915 en zo. dr
Visser, tel 22088 groep 3 za dr
Smid-Oostendorp, tel 45371 en zo. dr
Plag, tel 43896 groep 4 za en zo dr
Overbeek. tel 72858/76058 Hazers-
woude-Koudekerk za. en zo dr
Bosch, tel 01728-9281 Benthuizen -
Boskoop: za en zo dr Leeuwen-
burgh. tel 01727-14450 Langeraar -
Nieuwveen -Ter Aar - Woubrugge: za
drs Jansen Zandstra. tel 01722-28H
en zo dr Van Sprang, tel 01722-3333
Nieuwkooo - Noorden - Zevenho
ven: za en zo. dr Essens, tel 01724-
8482 Hillegom eigen huisarts bellen
HOMEOPATHISCHE ARTSEN LEI
DEN Waarneemregeling voor D
Koster, C Juffermans en I. Cowan De
dienstdoende arts is te bereiken via de
dokterstelefoon, tel: 071-122222
TANDARTSEN Leiden - Leiderdorp
- Oegstgeest - Warmond: za en zo dr
Kuiters, tel: 125215 Zoeterwoude: dr
Freeke. tel 410950/414547 Alkema
de - Leimuiden: eigen tandarts bellen
voor 12 00 uur Leidschendam: Voor
spoedgevallen tel: 3974491 Bollen
streek: za en zo dr Lockefeer. tel
02522-12166 Katwijk za en zo dr.
Langedijk, tel: 22494
APOTHEKEN Leiden - Leiderdorp -
Oegstgeest - Voorschoten: za en zo
Apotheek Zuider, Lammenschansweg
7 Leiden, tel: 123553; Apotheek Lin
naeus, Kempenaerstraat 31 Oegst
geest, tel: 173330, Apotheek Voorscho
ten, Leidseweg 66 Voorschoten, tel:
612525 Alkemade: Apotheek Alke
made 01713-9100 (Noordwijk) - Kat
wijk - Rijnsburg: za en zo Apotheek
Sloothaak. Vliet N.Z. 19 Rijnsbrug. tel:
20400 Leidschendam: Heuvel Apo
theek. Burg Keijzerlaan 2 Leidschen
dam, tel: 327 41.21 Noordwijker-
hout: Spoedrecepten tel: 73511 Sas
senheim: 02522-10169
WIJKVERPLEGING - Leiden -
Noordwijkerhout - De Zilk - Voorhout:
tel: 071-122222. Bollenstreek: Wijk
verpleging gezondheidscentrum, tel
02522-14147. Hillegom: Opgave via
het antwoordapparaat, tel 02520-
16217 Leidschendam: Kruiswerk
Vlietstreek. tel 3455300 Oegstgeest:
kruisvereniging, tel: 071-177444
DIERENARTSEN - Leiden: groep 1
Van der Wouw, Koster, Vestjens: za en
zo dr Vestjens, tel 120241 groep 2
Muurling. Helder. Roest za en zo dr
Roest, tel 890405 Leidschendam ei
gen dierenarts bellen Bollenstreek:
eigen dierenarts bellen Katwijk:
Spreekuur van 11.00 - 12.00 uur bij dr
Snel.
APOTHEKEN De avond- en nacht
diensten van de apotheken in de regio
Leiden worden waargenomen door de
apotheken die ook weekenddienst heb
ben.
STICHTING KRUISWERK LEIDEN -
Centraal kantoor: Schuttersveld 1 Voor
informatie tel 071-120144 tussen
08 30-17 00 uur Uitleencentrale ver-
pleegartikelen: Burggravenlaan 250.
telefoon 071-121894 Geopend dage
lijks 13.30-17.00 uur, donderdag 13 30-
19 00 uur
ONGEVALLENDIENST ZIEKENHUI
ZEN LEIDEN Ongevallendienst elke
dag Academisch Ziekenhuis behalve
van dinsdag 13 00 u tot woensdag
13 00 u (Diaconessenhuis poliklinie
ken tel 155543. afdeling SCU tel
175639) en van vrijdag 13.00 u tot za
terdag 13 OOu. (Elisabeth-zïekenhuis)
De Geneeskundige Dienst Leiden is
verhuisd van de Roodenburgerstraat in
Leiden naar de Cronesteinkade 18a in
Leiden
VERENIGING BESCHERMING ONGE
BOREN KIND - Hulpverlening bij on
gewenste zwangerschap voor moeder
en kind Bel tel 071-896309. 071-
897762; 033-620244 (dit laatste num
mer is dag en nacht bereikbaar)
BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN - Di
aconessenhuis: Bezoekuur dagelijks
van 14.30 tot 15.15 uur en van 19 00 tot
19 45 uur Kinderafdeling dagelijks van
10 30 tot 19.00 Niet meer dan twee be
zoekers per patient Op de afdeling
special care kan men terecht van 10 30
tot 11 00 uur en van 19.00 tot 19.30 uur
Voordat de laatste twee afdelingen be
zocht kunnen worden dient eerst te
worden overlegd met de dienstdoende
verpleegkundige Sint Elizabeth-zie-
kenhuis: Volwassenen dagelijks van
14 00-14 45 u en van 18 30-19 30 u
klasse-afdelingen ook 11.15-12.00 u.
Kraamafdeling Naast de normale be
zoektijden alleen voor ,,kraamvaders"|
van 19.30-21 00 u Gynaecologie/ver
loskunde, urologie van 14.00-14 45 en
van 18 30-19.30 uur Kinderafdeling
dag Ouders zijn de gehele dag wel
kom Eén van beiden kan, indien men
wil. bij zijn of haar kind blijven slapen.
Voor broertjes, zusjes en andere be-1
zoekers, is de bezoektijd van 15 00 u.
tot 19.00 u. CCU (hartbewaking) dag.
van 14.00-14 30 u en van 19 00-19.30
u. Intensieve verpleging dag van'
14 00-14 45 u en van 19 00-19.30 u.
Sport-Medisch Adviescentrum Spreek
uur ma. 19.30-20 30 u. in het St Elisa-
beth-ziekenhuis Endegeest: Di. en
vr 13.00-14 30 u.; zo 11 00-12.00 u en
14.00-15.00 u eerste klasse: de gehe
le dag Jelgersmakliniek: Jongeren-
team: za. en zo. 14 00-17.00 u. Opna
me: werkdagen 16 45-17 45 u za zo
en feestdag 10.00-11.30 en 14 00-
16.30 u. Team A, C en D: dag. tot 21.00
u. met uitzondering van behandeltijden
en etenstijden Academisch Zieken
huis: Voor alle patiënten (behalve kin
deren) zijn de bezoekuren als volgt: Da
gelijks 14 15-15.00 u en 18 30-19.30 u.
Avondbezoekuur afdeling verloskunde:
t8 00-19 00 u De Praematurenafde-
ling: voor ouders en familie is na over
leg met patiënten doorlopend bezoek
"mogelijk Bezoek aan ernstige patiën
ten wanneer aan ernstige patiënten
doorlopend bezoek wordt toegestaan
kan de hoofdverpleegkundige hiervoor
speciale kaarten verstrekken Kinderkli-
niek zalen voor peuters, kleuters en
grote kinderen 15 15-17 00. babyzaal
en boxenafdeling volgens afspraak
met het verpleegkundig hoofd Bezoek
tijden kinderafdelingen: voor ouders
van opgenomen kinderen na overleg
met verpleegkundig hoofd Voor ande- j
re bezoekers van kinderen Keel-, neus-
en oorheelkunde en neurologie: 14.15-1
15.00 en 18.30-19.30 Oogheelkunde'
en heelkunde: 14 15-15 00 en 18.30-
19 00. Rijnoordziekenhuis: Dage
lijks'14.30-15.15 u. en 18.30-19.30 u.
Extra bezoek hartbewaking: 11.00-
11.30 u. Vaders, broertjes en zusjes zijn
de gehele dag welkom, in overleg met
het hoofd van de afdeling Kinderafde
ling 14.30-15 30 u. In overleg met de
verpleging zijn hier ook andere bezoek
tijden mogelijk De ouders zijn de gehe
le dag welkom (in overleg met het
hoofd van de afdeling)
CENTRALE REGISTRATIE KINDER
OPVANG (Koornbrugsteeg 2, 2311 EK
Leiden, tel 254810Informatie over en
aanmelden voor kinderopvang in Lei
den. Geopend mat/mvrdag 9-12.
ANTI-DISCRIMINATIE CENTRAAL
MELDPUNT LEIDEN Ketelboeter-
steeglO Ma t/mvr telefonisch bereik
baar van 10 00 tot 16 00 via 071-
120903 Spreekuur ma 13 00-15.00 en
do 18.80-20 30
LEIDSE RECHTSWINKEL Juridisch
Adviesbureau. Ketelboeterssteeg 10.
tel 130775 afdeling belastingen al
leen op afspraak, klachtenbureau di
en do 18 30-20.30. afdeling vreemde
lingenrecht ma. 13-15 en do 18.30-;
20 30 afdeling vrouw vr 10-12
SOS Telefonische Hulpdienst Leiden
e.o. - Voor een gesprek van mens tot
mens. Vertrouwelijk Dag en nacht be
reikbaar Telefoonnummer achterop de
telefoongids (071-125202)
BUREAU VOOR RECHTSHULP - He
rengracht 50. Leiden tel. 123942;
01720-72611 Alphen aan den Rijn.
Spreekuren volgens afspraak
DIERENHULP- EN AMBULANCE
DIENST - Hulpverlening in Leiden,
Leiderdorp, Oegstgeest. Rijnsburg, i
Valkenburg Voorschoten, Warmond
en Zoeterwoude Tel 071-174141
BURGERRAADSLIEDEN - Koren
brugsteeg 2, tel 143171 (kantooruren)
Spreekuren ma di en wo 11.00-12 00
u do 18.30-20 OOu
