Albert Heijn
wil een eigen
betaalkaart
„Economie steeds
Leer afhankelijk
ran buitenland"
Maij stimuleert
telematica in
vrachtverkeer
Renault sluit 'mythische'
fabriek in Billancourt
ECONOMIE
Loonstijging in afgesloten
cao's gemiddeld vier procent
I
Onafhankelijke studie van bureau
McKinsey naar toekomst Damrak
[LM wil veel meer oudere
liegtuigen onderhouden
Akkoord VS
n EG over
le Airbus
Fortune: GM
de grootste in
rampzalig jaar
laat de vogels niet stikken
Bouwbedrijven
somber over
vooruitzichten
DONDERDAG 2 APRIL 1992 7
CHIPHOL De Technische Dienst van de KLM gaat
e markt op met zijn ervaring in het onderhoud van de
oeing 747-200, de 'oude jumbojet'.
jp luchtvaartmaatschappij heeft zelf niet meer van deze vlieg-
ligen in dienst. Het is echter zonde om de kennis en ervaring
|e de KLM in de loop der jaren heeft opgebouwd in het onder-
jud van dit vliegtuigtype zomaar te laten verdwijnen, meent
»t bedrijf. Het onderhoudsprogramma dat de KLM heeft ont-
ikkeld omvat naast het normale groot-onderhoud, waarbij het
Segtuig volledig wordt gedemonteerd, speciale maatregelen te-
n corrosie en een versterking van het voorste gedeelte van de
mp waar anders scheurvorming kan optreden. Deze zwakke
»k is gelokaliseerd bij de eerste 685 jumbojets die tussen 1969
1987 zijn gebouwd en moet versterkt worden voordat het
legtuig 20.000 vluchten heeft gemaakt.
DEN HAAG - De gemiddelde loonstijging die
in 47 grotere cao's is afgesproken komt voor dit
jaar uit op gemiddeld 4,03 procent. Voor 70 pro
cent van de werknemers in die cao's ligt de stij
ging tussen 3,5 en 4.5 procent. Voor 10 procent
is dat minder en voor 20 procent meer.
De onderzochte akkoorden hebben betrekking
op 58 procent van het aantal werknemers onder
de grotere cao's in de marktsector. Een aantal
van die cao's heeft het karakter van een princi
pe-overeenkomst.
De gemiddeld grootste stijging deed zich voor
in de bouwsector (4.89 procent) en in de overige
dienstverlening (4.41 procent). In de transport
sector was de stijging met 3,17 procent het
laagst.
Zogenoemde arbeidsvoorwaardelijke prikkels
om het ziekteverzuim en het beroep op de wao
terug te dringen trof de Dienst Collectieve Ar
beidsvoorwaarden van het ministerie alleen aan
in de cao voor het schoonmaak- en glazenwas-
sersbedrijf. De betreffende werknemers krijgen
een vrije dag extra als ze een half jaar niet ziek
zijn geweest en krijgen bij ziekte een aanvul
ling tot 90 procent van het loon. Wel zijn in en
kele akkoorden, zoals die voor de bouw. ar
beidsvoorwaardelijke prikkels in het vooruit
zicht gesteld als andere maatregelen niet leiden
tot de afgesproken vermindering van het ziek
teverzuim.
Air Holland eerder
derde vliegtuig
AMSTERDAM - Luchtvaart
maatschappij Air Holland
Charter gaat eerder dan ver
wacht een derde vliegtuig aan
trekken. Het bedrijf heeft
daarover bijna de gesprekken
afgerond met ABN-AMRO. de
financier van het vliegtuig.
Volgens directeur-aandeelhou
der Peter Langendijk van Air
Holland wordt het waarschijn
lijk een leasecontract met aan
het einde van de leaseperiode
een koopoptie. Het vliegtuig,
een Boeing 757 heeft overigens
ook gevlogen voor het faillisse
ment van het oude Air Hol
land.
Idoor
PEET VOGELS
loor
IROB 0E R00
MSTERDAM - Het af-
elopen jaar is het meer
in ooit duidelijk gewor-
;n dat de groei van de
ederlandse economie in
eeds grotere mate af-
ankelijk wordt van het
uitenland.
let op de toenemende af-
ankelijkhejd van de export
loet er voor worden gewaakt
de vooral in de loop van
991 sterk aangewakkerde en
og steeds oplopende inflatie
iet op het bedrijfsleven wordt
fgewenteld. Deze waarschu-
ting doet de leiding van de
abobank in het gisteren ver-
chenen jaarverslag,
oals eind februari bekend
lerd heeft de bank in 1991 een
rutowinst van 2182 miljoen
j ulden geboekt en liep de net-
ivvinst op van 971 miljoen gul-
en in 1990 tot 1012 miljoen
et afgelopen jaar.
ooral de rem die op de beste-
ingen in de particuliere secto-
v en wordt gezet door onder
neer lastenverzwaringen
op hun beurt veroorzaakt
por een verdere noodzakelij-
T e sanering van de overheids-
'lanciën - baart de leiding
van de bank grote zorgen. „Op
deze manier wordt het
bedrijfsleven immers gedwon
gen steeds meer te gaan expor
teren". zo constateert zij. Ook
de additionele loonsverhogin
gen tasten volgens de bank de
concurrentiepositie aan waar
door de groei van de Neder
landse economie nog verder
vertraagt en het noodzakelijke
saneringsproces van de over
heid wordt bemoeilijkt.
Terugval
..De conjuncturele terugval in
alle bestedingscategorieën
heeft uiteraard zijn weerslag
gehad op het bedrijfsleven. Dit
heeft zich, ondanks een be
scheiden uitbreiding van de
activiteiten, aanmerkelijk
minder voorspoedig kunnen
ontwikkelen dan in de voor
gaande jaren. Zo liep de groei
van bijvoorbeeld de industrië
le produktie terug van van
meer dan 4 procent in 1990 tot
ongeveer 2 procent in 1991. De
kosten toonden een opwaartse
tendens waardoor de winstont
wikkeling werd afgeremd. Ook
de afzet van de op het buiten
land georiënteerde bedrijven
ondervond hinder van de min
der gunstige internationale
economische ontwikkeling en
de 'erosie' van de Nederlandse
concurrentiepositie. De op Ne
derland gerichte produktie
kreeg te maken met aarzelin
gen bij vrijwel alle bestedings
categorieën", aldus het jaar
verslag.
De investeringen van de over
heid werden het afgelopen jaar
geremd door onder meer ver
minderde activiteiten in de
woningsector. En dit had weer
een belangrijk uitstralingsef
fect op allerlei andere delen
van het bedrijfsleven. Hoewel
de overige investeringsuitga
ven van de overheid voor het
eerst sinds jaren op peil ble
ven. bood dit volgens de Rabo
bank toch onvoldoende com
pensatie. Prijsstijgingen en de
lastenverzwaring door de over
heid heeft de toename van het
reëel beschikbaar gezinsinko
men dan ook danig onder druk
gezet. Slechts door minder te
sparen is de Nederlander er
volgens de bank in geslaagd de
consumptieve bestedingen op
peil te houden.
Herstructureringskosten,
mede met het oog op de ko
mende Europese eenwording
en strategische herbezinning,
hebben volgens de bank met
name een aantal grotere 'be
drijven in de rode cijfers doen
belanden. Het aahtal faillisse
menten toonde na een periode
van stabilisatie weer een licht
stijgende beweging.
ZAANDAM - Albert
Heijn gaat eind april een
proef beginnen met elek
tronisch betalen met een
eigen betaalkaart in een
filiaal in Schagen. De
klant moet voor de pas
een tientje gaan betalen.
De proef moet los gezien
worden van het contract
dat Albert Heijn eerder dit
jaar sloot met Beanet, zo
meldde een woordvoer
ster.
Albert Heijn deed de aankon
diging in het personeelsblad
Flitsen. De proef heeft betrek
king op een zogenaamde chip
card. een slimme betaalpas.
Per maand kan de klant voor
1000 gulden boodschappen
betalen via de kaart. Zegeltjes
sparen gaat ook elektronisch,
zodat het geplak tot het verle
den gaat behoren. Voor het
tientje dat de klant aan de pas
kwijt is krijgt hij extra spaar
punten voor geschenken, om
de drempel te verlagen.
Volgens woordvoerster Smeets
staat de proef los van het con
tract dat Albert Heijn en Bea
net. het elektronisch beta
lingscircuit van de banken, be
gin dit jaar sloten. Albert Heijn
verplichtte zich hierbij tot het
doen van 45 miljoen transac
ties per jaar per einde 1995. Al-
bert Heijn wist hierdoor een
korting op de betaaltarieven te
bewerkstelligen.
Albert Heijn hoopt dat de kaart
een nieuwe klantenbinder
wordt. Albert Heijn heeft voor
de proef een subsidie van 3.5
ton gekregen in het kader van
de Telematica Gidsprojecten.
Het voordeel van de chipcard
is volgens Albert Heijn dat de
betalingen nu maar eenmaal
per dag worden verwerkt. Bij
de gewone magneetpas wordt
elke transactie apart via een te
lefoonlijn naar de computer
verzonden. Dat leidt tot hogere
kosten per transactie.
Een rij vrachtwagens voor de grens met Nederlandse produkten die naar het buitenland gaan.
DEN HAAG - Onder het
motto „wie zwijgt stemt
toe" gaat minister Maij
(verkeer) door met het
subsidiëren van telemati
ca - het elektronisch uit
wisselen van informatie
over goederenstromen - in
het vrachtverkeer.
Ze hekelde gisteren in Den
Haag de terughoudendheid in
Nederland bij het toepassen
van nieuwe technieken. „Wat
dat betreft vormt de Tweede
Kamer een goede afspiegeling
van de samenleving." zei Maij.
Het zit de minister dwars dat
het parlement haar nota over
telematica nooit in behande
ling heeft genomen. Dat laat
Maij passeren om door te kun
nen gaan met het stimuleren
van telematica in de transport
wereld. Daarmee kan het aan
tal niet-beladen vrachtwagens
op de weg worden terug ge
drongen. hetgeen de leefbaar
heid in ons land - en de bereik
baarheid er van - weer ten goe
de komt. stelt de bewinds-
vouw. Minister Maij zei dit bij
de start van het Demonstratie
programma Telematica-toe-
passingen in het goederenver
voer over weg, rail of water".
De bewindsvrouw kondigde
aan dat ze volgende maand een
internationale overeenkomst
zal ondertekenen over het sy
steem Loran-C, dat het moge
lijk maakt om met radiosigna
len de plaats van vrachtwa
gens te bepalen.
door
J0 WIJNEN
1 RUSSEL - De EG en de
j erenigde Staten hebben
t insdag op de valreep hun
1 vele jaren slepende con-
iet óver de staatssubsi-
ies aan de Europese
liegtuigbouwer Airbus
ïdustrics bijgelegd.
r e onderhandelaars van beide
irtijen weigerden gisteren te
ggen hoe het voorlopig ak-
)ord dat ze bereikten er uit
et. ..We moeten de resultaten
j m onze gesprekken eerst
torleggen aan onze politieke
izen", aldus de Europese to-
j onderhandelaar Hugo Pae-
t en. De Amerikanen hadden
idreigd dat - als er voor 1 april
en akkoord zou worden be-
l_ ikt - ze een klacht tegen Air-
is zouden indienen bij de
t LTT, de Geneefse instantie
e zich met de vrije wereld-
i indel bezighoudt. In dat ge-
1 zou Europa weinig kans
bben gemaakt. Sinds jaar en
i< g worden vooral de ontwik-
lingskosten voor nieuwe ty-
i s Airbus-toestellen zwaar
subsidieerd door Frankrijk,
t uitsland, Engeland en Span-
i De Amerikaanse vliegtuig-
i luwers Boeing en McDonnell
t auglas beschouwden de sub-
dies als een oneerlijke vorm
in concurrentie. De zich al ja-
t n voortslepende onderhan-
iingen daarover leverden
ets op. De Amerikanen von-
in dat de ontwikkelingssub-
iies voor Airbus tot 25 pro
nt moesten worden terugge-
acht, terwijl Airbus zelf niet
rder dan 45 procent wilde
an. Bovendien stonden de
nerikanen erop dat de direc-
subsidies voor Airbus Indus-
es de 5 procent niet te boven
achten gaan. De EG voerde
ar tegen aan dat zowel
tóng als McDonnell Douglas
fkapte subsidies krijgen in
vorm van grote defensie-op-
achten van de Amerikaanse
gering. Het nu bereikte ak-
>ord heeft betrekking op alle
egtuigtypes die meer dan
0 passagiers kunnen vervoe
rt. Vermoedelijk heeft de EG
ater in de wijn moeten doen.
Ogenomen wordt dat de ont-
ikkelingssubsidies voor Air-
is tot 30 of 35 procent moeten
orden teruggebracht. Aan
to andere Geneefse onder-
todelingstafel kon nog geen
fcreenstemming worden be-
;kt over de staal importen in
'VS.
De Renaultfabriek in de Parijse voorstad Boulogne-Billancourt is definitief gesloten.
FOTO: Al
door
WILK0 V00RD0UW
PARIJS Eén van de
laatste Franse arbeiders
bastions, de Renaultfa
briek in de Parijse voor
stad Boulogne-Billan
court. is dinsdag definitief
gesloten. De fabriek, die
ligt aan en op een eiland
in de Seine, was in Frank
rijk het symbool van het
arbeidersverzet en heette
'het sociale laboratorium'
van het land.
Het was de plek waar Louis Re
nault in 1898 zijn eerste auto in
elkaar sleutelde. Het gebou
wencomplex voldeed niet
meer aan de eisen van de tijd
en wordt in januari volgend
jaar afgebroken.
Het 'Eiland-Séguin' en het
aanpalende gebied wordt vrij
wel geheel door Renault ver
kocht en is al enige tijd het ob
ject van de meest wilde onroe-
rend-goedspeculaties. Ray
mond Lévy, de hoofddirecteur
van de genationaliseerde auto-
fabriek wil een klein deel van
het eiland in bezit houden om
er het nieuwe hoofdkantoor te
bouwen. Het twaalf hectare
grote eiland - en de ruim vijftig
hectare fabrieken in de directe
omgeving - is een van de laat
ste lappen grond die in de re
gio rond de Franse hoofdstad
vrijkomt.
Het besluit tot het afstoten van
de fabriek werd al in 1989 ge
nomen. De lokatie was te kost
baar geworden. De Renault-fa-
briek had zes etages en iedere
nieuwe auto moest 24 keer met
de lift worden vervoerd naar de
diverse afdelingen. Daar
kwam nog eens bij dat de kant
en klare Renault 5-bestelwa-
gens, het laatste model dat nog
in de fabriek werd gemaakt,
per boot moesten worden ver
voerd naar het depot.
In totaal werkten nog maar 500
werknemers in de fabriek.
Ooit telde men tot 40.000
'Ouvriers spécialisés' in Bou
logne-Billancourt. Voor alles
werd Renault bekend als een
van de laboratoria van de soci
ale politiek in Frankrijk. Een
gevleugelde uitdrukking luid
de: 'Als Boulogne hoest, dan is
Frankrijk verkouden'. Bij Re
nault werd voor het eerst ge
staakt voor een bedrijfskanti
ne en voor betaalde vakantie.
De ondernemingsraad werd
vanaf het begin gecontroleerd
door de communistische vak
bond CGT. In 1989 kwam daar
aan een einde.
In 1968 werd Renault-Boulog
ne even wereldnieuws toen de
protesterende studenten steun
kwamen zoeken bij de arbei
ders van de fabriek. Jean-Paul
Sartre klom daarbij op een
vuilnisemmer om de voorna
melijk buitenlandse werkne
mers op te roepen zich bij het
studentenverzet aan te sluiten.
Er werd veel en hard gestaakt
bij Renault-Billancourt. Alleen
al in 1967 gingen 132.000 ar
beidsuren verloren. De vijf
honderd laatste arbeiders heb
ben een andere baan aangebo
den gekregen. Zij verlieten
deze week met gebogen hoofd
de fabriek, een poster als aan
denken onder de arm.
Tot op het laatste moment
werd voor het behoud van de
fabriek gevochten door de
CGT. De andere vakbonden
hebben samen met de directie
een oplossing voor het vrijko
mende personeel gezocht. In
die periode is niet gestaakt,
een prestatie waar directeur
Lévy niet weinig trots op is en
een teken van de tanende in
vloed van de CGT. De Franse
regering zoekt nog naar de
beste mogelijkheid om het
eiland en de andere vrijko
mende fabrieksruimten te be
nutten. De socialisten willen
voor alles voorkomen dat pro
jectontwikkelaars hun gang
kunnen gaan.
Om dat te voorkomen, is de lap
grond waarop veel Franse soci
ale historie werd geschreven
tot 'nationaal prioriteitenge-
bied' verheven. Alleen op die
manier kan de grondprijs wor
den gecontroleerd en heeft de
regering de mogelijkheid om
sociale woningbouw in de toe
komstige plannen in te passen.
NEW YORK - Het Ameri
kaanse autoconcern General
Motors (GM) staat voor het ze
vende achtereenvolgende jaar
bovenaan de ranglijst van de
500 grootste ondernemingen
in de Verenigde Staten. Het
economische blad Fortune, dat
de lijst jaarlijks opstelt, noemt
1991 een rampzalig jaar. De
winst van de 500 ondernemin
gen bij elkaar daalde met 41
procent tot 55,1 miljard dollar.
Fortune rangschikt de onder
nemingen naar de grootte van
hun omzet. GM mag dan met
een omzet van 123,78 miljard
dollar bovenaan staan, het au
toconcern boekte vorig jaar
een recordverlies van 4,5 mil
jard dollar. Op de tweede
plaats staat oliemaatschappij
Exxon met een omzet van
103.24 miljard dollar. Het olie
concern was vorig jaar goed
voor een recordwinst van 5,6
miljard dollar. De autofabri
kant Ford neemt de derde
plaats in beslag met een omzet
van 88.96 miljard dollar, maar
met een recordverlies van 2,25
miljard dollar.
IBM staat vierde. De compu
tergigant behaalde een omzet
van 64.79 miljard dolar, maar
leed een verlies van 2,82 mil
jard dollar.
Randstad wil
uitzendgroep
Flex overnemen
DIEMEN - Randstad Holding
(uitzending, schoonmaak, be
veiliging) te Diemen onder
handelt over de overneming
van het aandelenkapitaal van
de Europese uitzendgroep
Flex Holding in Huizen. Het
ziet er naar uit dat hierover een
akkoord zal worden bereikt.
De samenvoeging van de twee
organisaties leidt tot een ver
sterking van het marktleider
schap in Nederland en België,
terwijl in Frankrijk, de groot
ste markt in Europa, de zesde
plaats wordt bereikt. Na afron
ding van de transactie neemt
Randstad in Europa de tweede
positie in met een marktaan
deel van 7.5 procent. Een
woordvoerder van Randstad
denkt op dit moment niet dat
de overneming banen zal kos
ten, maar uitgesloten acht hij
het op termijn ook niet. De
voorgenomen transactie past
in het beleid van Randstad om
de marktpositie te versterken
en de activiteiten te internatio
naliseren. Dit is vooral van be
lang om in de EG-markt een
rol van betekenis te kunnen
blijven spelen.
Bezoek
Koningin Beatrix
krijgt uitleg van ir
Padt van de
PNEM over de
verwerking van
oude lampen. De
koningin bracht
gisteren een
milieu
werkbezoek aan
het bedrijf
Lumennex in Den
Bosch waar dit
soort lampen
worden
gerecycled.
FOTO: ANP
AMSTERDAM - Het or
ganisatiebureau McKin
sey gaat een onafhankelij
ke studie verrichten naar
de internationale concur
rentiepositie van de Am
sterdamse effectenbeurs.
Dat is gisteren uit zeer be
trouwbare bron verno
men.
Een woordvoerder van de
beurs bevestigde desgevraagd
dat het algemeen bestuur van
de beurs zich vandaag over de
voordracht van McKinsey zou
buigen. McKinsey verrichtte
eind vorig jaar eveneens een
studie naar de toekomst van de
beurs in Frankfurt. Op grond
van de uitkomsten van dit on
derzoek adviseerde het bureau
in januari de Duitse beurs de
handel op de vloer op korte ter
mijn geheel te vervangen door
beeldschermenhandel. De on
afhankelijke studie wordt in
beurskringen gezien als door
slaggevend voor de toekomst
van het Damrak. Het beursbe-
stuur wil onder meer laten be
kijken of het mogelijk is een
deel van de handel die uit Am
sterdam is weggelekt naar
Londen, terug te halen. Een
belangrijk punt in het onder
zoek is de opdeling van de
beurs in een markt voor insti
tutionele marktpartijen en een
voor particulieren. Deze split
sing stond ook centraal in een
onderzoek dat het accoun
tantskantoor Touche Ross Ne
derland (TRN) afgelopen
maandag publiceerde.
Door vervuiling en verdwijning van leefgebieden
dreigen honderden vogelsoorten uit te sterven
Vogelbescherming heeft uw steun hard nodig
U laat de vogels toch niet stikken?
VOGELBESCHERMING GIRO 29213 ZEIST
AMSTERDAM - De Neder
landse bouwbedrijven hebben
een minder goed jaar achter de
rug en voorzien voor het lopen
de jaar geen verbetering. Dat
blijkt uit het jaarlijkse pane
londerzoek van het Econo
misch Instituut voor de Bouw
nijverheid (EIB) waaraan deze
keer 967 hoofdaannemingsbe-
drijven hebben meegedaan.
In de burgerlijke en utiliteits
bouw steeg de omzet in 1991
met 1 procent tot 36 miljard
gulden. Die stijging deed zich
uitsluitend voor in het mid
den- en kleinbedrijf. In de sec
tor grond-, weg- en waterbouw
steeg de omzet met 2 procent
tot 8.8 miljard gulden. De toe
neming komt vooral voor reke
ning van de grote bedrijven.
