"finali
„Alles geregistreerd,
de operatie geslaagd,
maar niet aan het werk"
29
al
sfiSlag om dagjestoerist neemt in hevigheid toe
Ml Welke dagattracties
0,861 werden het best
bezocht?
JZ3
2)5|
f;WUG
Ccidóc Soiwcwit'
ZATERDAG 28 MAART 1992
Simon van Driel (44), directeur van de sociale dienst in Den Haag,
bestempelt zichzelf als pragmatisch. Wellicht als tè pragmatisch voor
Nederland. „Ik vraag me regelmatig af wat we nou aan het doen zijn
in dit land. Ik denk wel eens: ben ik nou echt de enige die het ziet?".
Een gevecht tegen de stroom in. „We werken ons rot en vechten ons
dood om mensen uit de uitkering te helpen, maar er stromen er bijna
net zo veel nieuwe weer in".
keer raden! Die komen hier dus in de
bijstand".
biei
FOTO
n
s exp
de uil
bt, m
Vergeleken met een aantal jaar
geleden ziet de socioloog Van
Driel wel wat lichtpuntjes. „Vijf
jaar geleden zaten we echt op het
absolute toppunt van de wan
hoop. Enerzijds een diepe reces
sie en anderzijds helemaal geen
instrumenten om mensen aan
het werk te krijgen".
Zo somber is het niet meer, maar reden
tot juichen is er volgens Van Driel nog
allerminst. Ondanks het feit dat er veel
nd w is gebeurd. Hij noemt de Jeugdwerkga-
lAt rantiewet, de banenpool, allerlei hero-
riënterings- en scholingsprojecten, de
toenemende belangstelling voor scho-
derla '*"8- ^Maar we hebben nog steeds te
maken met een waaier van problemen.
Het aantal bestaande banen is absoluut
onvoldoende. Het aantal scholingsmo
gelijkheden op laag niveau neemt wel
toe maar is ook nog beperkt. En er is
een behoorlijk aantal mensen waarvan
bijstd de motivatie te wensen overlaat. Kort
en m om: er is niet sprake van slechts één
probleem".
De problemen worden in de grote ste-
ij*sne den nog eens extra gevoeld. Van Driel:
„Het is niet voor niets dat alle grote ste
den de alarmbel luiden. De grote stad
nou eenmaal bepaalde mensen
eeni aan. De beter gesitueerden die het zich
kunnen veroorloven om de stad de rug
uitwijtoe te keren aarzelen niet. Resultaat:
Hl 'aa8 opgeleiden en allochtonen blijven
en rl achter, even simpel gezegd. Ik vind dit
njetJeen hele enge 'ontwikkeling. De grote
I pro|s'eden kunnen hun niveau van voorzie-
Dpesel n'ngen en onderhoud onmogelijk hand
der o|haven. Ik ben bang dat we in spiralen
|terecht komen waar we als samenleving
Iniet mee gediend zijn".
illustratie hiervan noemt Van Driel
het feit dat er binnenkort duizenden ge-
Idoogden in Nederland bijkomen. Men
sen die formeel geen asiel krijgen maar
ook niet teruggestuurd worden naar
hun land, omdat het daar niet veilig is.
Schertsend: „Wat denkt u? Gaan die
zich in Boxmeer of in Uddel vestigen,
of zullen ze naar de stad komen?. Drie
Wegzetten
„Als je nu ziet wat we in de afgelopen
jaren op de arbeidsmarkt hebben weg
gezet, dat is echt gigantisch. Maar als je
dan ook ziet wat we tegelijkertijd weer
binnen krijgen In alle grote steden
roeien we tegen de stroom in. We ko
men echt wel iets vooruit, maar het gaat
zo verschrikkelijk langzaa.m. Ik zeg al
tijd maar dat ik wel over de uitstroom
ga, maar niet over de instroom. We
kunnen nu eenmaal geen muren om de
stad heen zetten en tegen mensen zeg
gen: als u op een uitkering aangewezen
bent komt u er niet in".
Een bijkomend probleem voor alle gro
te steden, en in bijzondere mate voor
Den Haag, is dat het pauwelijks moge
lijk is om laaggeschoold werk te creër
en. Den Haag is van oudsher een 'witte
boorden-stad', met voornamelijk werk
gelegenheid in de kantorensector.
„Een varkensslachterij of textielfa
briek, werkgelegenheid waar bij uitstek
sprake is van laaggeschoolde arbeid,
zullen we hier in Den Haag nooit krij
gen, alleen al omdat de grond te duur
is", verzucht de Haagse sociaal direc
teur. „Bovendien wordt de gemiddelde
werkgelegenheid steeds hoogwaardi
ger. Dat is nog eens een pxtra pro
bleem".
Burgerschapstaken
De opmerkelijkste nieuwjaarsrede van
dit jaar was ongetwijfeld afkomstig van
Van Driel. In deze rede pleitte hij voor
het aan uitkeringsgerechtigden ver
plicht opleggen van zogenaamde 'bur
gerschapstaken'. Daaronder verstaat
hij allerlei nuttige taken, die niet ver
richt worden omdat ze marktecono
misch gezien te duur zijn. Van Driel
denkt dan onder andere aan wijktoe-
zicht ten behoeve van de veiligheid op
straat, onderhoud, hulp voor bejaar
den, hulp op school en taalonderwijs
aan allochtonen.
Van Driel, die uitdrukkelijk vermeldt
op persoonlijke titel te spreken: „Ik heb
toen gezegd: dit moet bij wet geregeld
worden. Hef was niet bedoeld als iets
specifiek Haags. Vorige week is de
nieuwe Algemene Bijstandswet gepu
bliceerd. Nou, het staat er niet in. Een
gemiste kans, vind ik. Maar ik ben er
van overtuigd dat er binnenkort een
brede maatschappelijke discussie op
gang komt over de vraag of we niet iets
van mensen mogen vragen. Ik was al
leen een beetje te vroeg", zegt hij met
spijt in zijn stem.
In diezelfde rede pleitte Van Driel er
voor migranten te verplichten een 'in
troductieprogramma in Nederland' te
laten volgen. Met andere woorden een
verplichting tot integratie Na een kor
te stilte: „Nee, niet verplicht integreren
maar wél verplicht participeren in de sa
menleving. Mensen mogen van mij best
hun eigen identiteit en opvattingen op
een aantal punten handhaven, maar ie
dereen is verplicht deel te nemen aan
de samenleving. Niemand mag zich
daaraan onttrekken". Dan relativeert
hij zijn krachtige bewering enigszins
door te zeggen dat er uiteraard vol
doende faciliteiten aangeboden
moeten worden, om die deelname ook
daadwerkelijk mogelijk te maken.
„Maar het principe houd ik recht over
eind. Iedereen die binnenkomt gewoon
zes maanden of langer vasthouden tot
ze aan het werk zijn, wat mij betreft. En
op langere termijn ook iedereen die al
binnen is en zich niet heeft aangepast
zo'n programma voorschotelen".
Bureaucratie
Van Driel constateert de laatste tijd wel
een omslag in het denken. „Mensen op
hun verantwoordelijkheden aanspre
ken, zeggen waar het op staat. Zó lig
gen de zaken, en niet anders", ken
merkt hij deze omslag. Al voegt hij daar
wel aan toe dat er in Den Haag niet zo
veel veranderd is. „Wij voerden bij
voorbeeld al heroriënteringsgesprek-
ken lang voordat het woord door de re
gering uitgevonden werd".
Met pretogen vertelt hij dat een tijdje
geleden een man zich aan het loket
meldde voor een uitkering. „Een werk
loze verpleeghulp. De ambtenaar van
de sociale dienst vroeg: 'hoezo ver
pleeghulp en werkloos? Wat bent u aan
het doen dan?'. Nou, hij had wel een
sollicitatie lopen. Dus de ambtenaar
belt de betreffende instelling op om te
vragen hoe het met de sollicitatie zit.
Ze waren er nog niet uit, maar zouden
de volgende dag een beslissing nemen.
Dus de ambtenaar zegt: u krijgt een uit
kering tot morgen, en ik ga ervan uit
dat u overmorgen weer aan het werk
bent. Als u dan nog geen werk heeft
komt u maar weer langs. We hebben
hem niet meer gezien". Een daverende
lach volgt. „Precies zoals ik het wil
zien".
De directeur van de Haagse sociale dienst, Simon van Driel
Andere indicaties voor Van Driels con
statering dat er het nodige gebeurt aan
de Nederlandse verzorgingsstaat zijn
de rapporten van de PvdA-commissie
Wolfson en van de vakbeweging FNV
over dit onderwerp. Beide rapporten
pleiten er onder andere voor de sociale
diensten en de arbeidsbureaus samen
te voegen. Van Driel voelt hier niets
voor, en ontkent overigens ook dat dit
in die rapporten staat. „Je kunt het erin
lezen als je wilt, maar het staat er niet
met zoveel woorden in. Ik ben in ieder
geval tegen een fusie, omdat voordat
die fusie tot stand gekomen is, we weer
jaren verder zijn. Daar gaat bovendien
veel energie inzitten, en die energie
kunnen we veel beter steken in het aan
het werk helpen van mensen. Boven
dien ben ik bang dat als de samenvoe
ging tot stand komt, we met een mam
moetorganisatie komen te zitten met -
enorm veel bureaucratische romp
slomp. En iedereen die mij een beetje
kent, weet hoe ik over bureaucratie
denk".
In het alom geopperde ministelsel -
voor iedereen een basisverzekering, en
wie meer wil moet zich maar bijverze
keren - ziet Van Driel, in zijn vrije tijd
voorzitter van het PvdA-gewest Zuid-
Holland, als oplossing voor de crisis van
de verzorgingsstaat niets. „Vanuit de
uitvoeringspraktijk maakt het niets uit.
Van de mensen waar wij mee te maken
zit negentig procent al op het absolute
minimum. Dus in die zin heb ik er ei
genlijk niets mee te maken. Maar in
meer algemene zin: het ministelsel is
geen oplossing voor Nederland. Een
paar miljard valt er te halen, meer niet.
Dé oplossing voor Nederland: meer
mensen aan het werk, heel simpel".
Benepen
Hiermee komen we op een gesprekson
derwerp dat Van Driel zeer aan het
hart gaat. Hij staat erom bekend een
enorme hekel te hebben aan de over
stelpende hoeveelheid regels die het
rijk afscheidt. Van Driel: „In Neder
land zijn we allemaal zo benepen, zo
voorzichtig. We regelen alles graag tot
achter de komma, met angst om het
hart. We hebben onmiskenbaar de nei
ging om alles tot de laatste man dicht te
willen regelen. Nooit eens een tandje
risico willen zetten".
Ook de verschillende organisaties die
allemaal gecreëerd moeten worden om
werklozen aan het werk te helpen zijn
hem een doorn in het oog. Hij noemt
de voorbeelden van Werkbij en de
Stichting Migrantenwinkel.„Het op
richten hiervan moest van de regering.
Werkbij had makkelijk bij Werkraat
kunnen bijschuiven. Wij hebben nog
gevraagd of we het allemaal onderling
mochten regelen. Maar dat mocht niet!
Hoe durfden we het te opperen! Er was
weer iemand in het departement die
had bedacht dat daar verschillende or
ganisaties voor in het leven moesten
worden geroepen. Ik vraag me echt op
recht af wat we allemaal aan het doen
zijn in dit land".
Van Driel heeft ook kritiek op de re
cent tot stand gekomen Algemene Bij
standswet (ABW). Met name het maar
FOTO: MILAN KONl 'ALINKA
niet tot stand komen vap een vereen
voudiging van de wet- en regelgeving is
voor hem onbegrijpelijk. „We zijn zo'n
beetje tweederde van onze tijd kwijt
met administratieve rompslomp. Als je
ziet wat we allemaal van iemand weten!
We registreren alles, terwijl ik er eigen
lijk alleen maar in ge/nteresseerd ben in
hoe we iemand aan het werk krijgen.
Maar daar hebben we geen tijd voor.
Alles geregistreerd, operatie geslaagd,
maar de patiënt is niet aan het werk ge
gaan".
Nuttig
Ondanks alles spreekt uit de ideeën van
Van Driel een groot optimisme dat ie
dereen zich in de Nederlandse samen
leving maatschappelijk nuttig kan ma
ken. Is dit geen achterhaald idee?
„Nee, dat vind ik niet. Het is een bur
gerlijk ideaal van mij. als ik me in filo
sofische zin mag uitdrukken. Tegen wie
zouden we dan moeten zeggen: jij hoeft
niet meer? Dan is toch het einde zoek,
of zie ik dat nou verkeerd?"
En ook die man die 51 jaar is, en na zes
tien jaar werkloos te zijn geweest nu in
het kader van de banenpoolregeling bij
de gemeentereiniging de straten aan
veegt? Van Driel: „Nou, de stad ver
vuilt toch? De stad kachelt achteruit,
waarom zou iemand op zijn 51e dan
niet de straten kunnen aanvegen? We
schrijven helemaal niemand af, met uit
zondering van bejaarden en zieken na
tuurlijk. De doelstelling volledige werk
gelegenheid blijft wat mij betreft gel
den. Waarbij we natuurlijk wel mense
lijk moeten blijven".
APELDOORN Over enkele
dagen begint voor de nationale
attractieparken het nieuwe toe
ristische seizoen. En meer nog
dan in voorgaande jaren zal de
strijd om de gunst van de dagjes
toerist hevig zijn. Opnieuw zijn
forse investeringen gepleegd om
het miljoenenpubliek vast te
houden. De groei is er allang uit.
Tussen de vijfentwintig en dertig
miljoen mensen bezoeken jaar
lijks de pretparken en geven ge
middeld 130,- per gezin van
vier personen uit. Brood en blik
jes van huis meenemen is verle
den tijd en als het aan de direc
ties van de attracties ligt mag pa
tat mèt nog nèt, maar liever ziet
men bezoekers een vijfgangen-
belas menu bestellen in het nabij gele
gen restaurant.
De dagjestoerist is uitgegroeid tot een
fenomeen. Niet omdat deze groep 'toe
risten' zoveel te besteden heeft, maar
omdat ze met zovelen zijn. Ze maken
jaarlijks ruim 820 miljoen dagtochtjes
en daarvan heeft ruim vier procent een
dagattractie, dierentuin of museum als
bestemming en dat kost volgens een be
rekening van het Nederlands Bureau
Alle voor Toerisme 40,- per persoon.
De entreeprijzen worden elk jaar ho-
in de
punt.
ie, zij
men:1
velijk'
een
tarii
vari
ls dui
:ven
Port
t
t zich
ig voo
ven
te kui
niei
Je
er
gens
ir zelf I
ger. Dat is logisch, want alles wordt
3 opo duurder. Toch is men bijzonder voor
zichtig met die verhogingen. De dagjes-
kan heus wel rekenen en stoot
alle v z'ch geen tweede keer aan dezelfde
aandtsteen- Bekend is dat een uitstapje over
we tweehonderd kilometer met de trein en
de nteen zes-urig verblijf van een gezin, be
ing in staande uit zes personen, even duur was
te ve a's een weekend Antwerpen (inclusief
Nede vogeltjesmarkt). Tot grote ergernis
nen a Van de concurrentie hebben enkele at-
besta tractieparken jarenlang de entree's op
een laag niveau gehouden. Thans ont
loopt men elkaar niet zoveel.
fe Eui ^f en toe verdwijnt er een pretpark. De
Flevohof bijvoorbeeld. Failliet gegaan
De Keukenhof (Lisse)
Diergaarde Blijdorp
(Rotterdam)
Shetland Ponypark
(Slagharen)
Duinrell (Wassenaar)
Recreatiecentrum
De Tongelreep (Eindhoven)
Madurodam (Den Haag)
Artis (Amsterdam)
Burger's Zoo (Arnhem)
Noorder Dierenpark
(Emmen)
De Efteling (Kaatsheuvel)
3ron: Nedeilands Bureau voor Toerisme
fojjl m'^oen ^zoekers
1)05 i
1,2
1,4.
en overgenomen door een projectma
kelaar. Sinds dat nieuws is het stil ge
worden rond deze educatieve attractie
voor met name kinderen. Miljoenen
hebben een 'dagje Flevohof meege
maakt. Het schijnt moeilijk te zijn met
de wind in de zeilen op koers te blijven.
Vroeger - alweer heel lang geleden -
gingen we naar de dichtsbijzijnde die
rentuin om apen, tijgers en leeuwen in
hun kooien te zien. Getergd gedroegen
ze zich en de bezoeker werkte dat in de
hand. Nietsvermoedend overigens. In
de top tien van de best bezochte dagat
tracties in 1990 staat het Noorder Die
renpark in Emmen met 1,4 miljoen be
zoekers op de tweede plaats. Het park
opende vorig jaar de tijgervallei en
startte een permanente tentoonstelling
in het zogenoemde Azië-huis. Het
Noorder Dierenpark heeft geen opval
lende investeringen gepleegd. Waar
schijnlijk in de overtuiging dat men op
de goede weg is, want de bijna ander
half miljoen bezoekers komen meren
deels uit het 'verre' westen en het na
bije buitenland.
Volgens insiders, zoals het NBT en het
NRIT (Nederlands Research Instituut
voor Recreatie en Toerisme) gedijen
pretparken in landen met weinig vrije
natuur het beste. Het voorbeeld is Ne
derland, maar ook Denemarken en
België hebben pretparken met faam,
maar de attracties worden klassiek en
trekken elk seizoen minder publiek.
Onder de rook van Parijs opent op 12
april het Euro Disney-complex zijn
poorten. Je zou verwachten dat deze
zeven miljard gulden kostende attractie
de Europese concurrentie angstvisioe
nen zou moeten bezorgen, maar daar
lijkt het op dit moment bepaald niet op.
De Nederlandse pretparken gaan ervan
uit dat de toerist kiest voor een kort
stondig verblijf in de lage landen of re
gelrecht op Marne-la-Vallée bij Parijs
afgaat. Een overstapje van Duinrell
naar Disney zit er niet in.
Toch is de Europese vestiging van het
Amerikaanse Disney-concern, een
pretpark-, uitgaans en hotelcomplex
een wezenlijke bedreiging voor de Ne
derlandse, Belgische en misschien ook
Duitse pretparken. Disney voert recla
me met grof geweld: een budget van 13
miljoen gulden, evenveel als de Neder
landse pretparken met elkaar in één
jaar.
In het
Dolfinarium
zijn veel roggen
geboren, die
door het
publiek kunnen
worden geaaid.
M FOTO: PERS
UNIE
Later dan gepland opent 15 juni het Ef
teling Hotel de deuren. Dit droomhotel
telt 122 kamers en heeft meer dan 16
miljoen gulden gekost. De forse inves
tering heeft alles te maken met het
gastheerschap van het park, dat met 2,5
miljoen bezoekers de grootste trek
pleister voor dagjesmensen is. Het ho-
tel ligt aan de rand van het familiepark
op steenworp afstand van het Nationaal
Park Loonse en Drunense Duinen. De
royale kamers zijn voor het merendeel
gesitueerd in de torens van het kasteel
achtige hotel en voorzien van alle com
fort. Bezoekers kunnen ook overnach
ten in de zogenoemde thema-kamers,
vertrekken waar fantasie (bijna) in wer
kelijkheid dreigt over te gaan.
De directie van De Efteling verwacht
niet dat de doorsnee dagjestoerist gaat
overnachten; men mikt op publiek dat
vooraf een keuze heeft gemaakt voor
een korte verblijfs-vakantie.
Het Dolfinarium in Harderwijk is sinds
eind februari open. In de afgelopen
winter is er hard gewerkt aan de voor
bereidingen voor het nieuwe seizoen.
De shows met dolfijnen, zwarte orka's,
zeeleeuwen, walrussen en zeehonden
zijn vernieuwd. Investeringen werden
gedaan in het zeeleeuwentheater, met
Leo als 'hoofdzeeleeuw'. In het Dolfi
narium zijn ook veel roggen en haaitjes
geboren. Ondergebracht in en speciaal
aquarium zijn ze te zien en te aaien.
Verder wordt volgende maand het
nieuwe restaurant 'De Parel' geopend,
dat ook 's avonds en buiten het seizoen
verhuurd wordt. Voor de verzorging
van baby's is een speciale Baby Care-
kamer ingericht.
Het Openluchtmuseum in Arnhem
staat een enerverend seizoen te wach
ten. De belangrijkste aanwinst is de
stoomzuivelfabriek 'Freia' - destijds af
gebroken in Friesland en opnieuw ge
bouwd op het terrein van het museum -
die volgende week donderdag (2 april)
wordt geopend door de commissaria
van de koningin in Friesland, Hans
Wiegel.
De ombouw van het ruimte-theater van
het Planetron in Dwingeloo is bijna vol
tooid. Binnenkort wordt de enorme su-
per-70 projector (de grootste die Phi
lips ooit bouwde) gemonteerd. Het
unieke theater moet voor de paasva
kantie gereed zijn.
