Susan Sarandon actrice uit angst
Anniko van Santen vindk
„herkend worden gênant
üzuLw Sou/ia/rit
KUNST/RTV
Schouwburgdirecties vragen*
aandacht voor wensen public
|U
ZATERDAG 28 MAART 1992
Susan Sarandon als de serveerster in White Palace (1990)
I FOTO: UNIVERSAL CITY STUDIOS
HILVERSUM - Anniko
van Santen weet wat ge
luk is. Toen ze op een dag
in Hilversum was voor de
lokale omroep uit het zui
den, waarvoor ze pro
gramma's maakte, werd
ze aangeschoten door ie
mand van RTL4, toen nog
Vérónique. De commer
ciële zender was op zoek
naar een omroepster. Of
dat niets voor haar was!
Dat leek Anniko wel leuk.
Een screentest was zo geregeld
en een dag later had ze het
baantje. Anniko was achttien.
Via het middagmagazine en
het jongerenprogramma 'Villa-
lux' belandde de inmiddels 20-
jarige studente psychologie bij
'Telekids', één van de meest
populaire kinderprogramma's.
Na 'Villalux' was het even stil
rond Anniko van Santen. „Er
was geen programma voor mij,
dus heb ik mij vanaf augustus
op m'n studie psychologie ge
stort. Daar kwam verandering
in toen 'Telekids'-presentatri-
ce Irene Moors het heel erg
druk kreeg met haar andere
programma 'Hitbingo'. Ze kon
'Telekids' alleen nog maar in
het weekeinde presenteren.
RTL4 vroeg of ik interesse
had. Natuurlijk wel, en zo com
bineer ik nu dat werk met mijn
studie. Het betekent hard wer
ken en weinig vrijetijd. Ik ben
echt een uurtje hier en een
uurtje daar. Soms sta ik
's morgens op en weet ik abso-
NEW YORK - Je kunt
niet zeggen dat ze de ka
mer binnen komt 'lopen'.
Ook 'binnenzweven' of
'binnenkuieren' zijn niet
van toepassing. In de
achtste maand van haar
zwangerschap speelt Su
san Sarandon, de met een
pistool jonglerende rood
harige serveerster uit
'Thelma and Louise', nog
net een charmante waggel
klaar met haar '20 ponds
basketbal'.
„Als ik aan een film zou wer
ken, zou ik waarschijnlijk veel
rustiger zijn", zegt ze. „Het
zijn juist de losse eindjes van
het echte leven waar ik hoorn
dol van word, verjaardagsfees
tjes plannen, ons nieuwe ap
partement op orde brengen,
een stapelbed kopen. En dat is
dan mijn 'zwangerschapsver
lof
Sarandon heeft in haar 45 le
vensjaren veel rollen gespeeld:
die van roomskatholiek
schoolmeisje, sekssymbool,
veelgeprezen actrice, politiek
activiste en moeder van twee
kinderen. Slechts een rol is
haar neus telkens weer voorbij
gegaan: die van Oscarwinna
res.
In 1980 werd ze genomineerd
voor haar van erotiek zinde
rende rol in 'Atlantic City USA'
van Louis Malle. Twaalf jaar la
ter heeft zowel Sarandon als
haar tegenspeler Getna Davis
een Oscarnominatie gekregen
voor 'Thelma and Louise', de
moderne western annex 'femi
nistisch manifest' die een na
tionaal debat uitlokte in de
Amerikaanse pers.
Primaire emoties
Wanneer ze haar stamcafé in
Greenwich Village in New
York binnenkomt, wordt ze
overspoeld met kussen en feli
citaties. „Het zou te gek zijn
als Geena en ik beiden konden
winnen", zegt ze. „Het is fijner
om te worden geëerd voor je
samenwerking met mensen,
dan er uitgepikt te worden".
„Ik was verrast dat de film zul
ke primaire emoties heeft los
gemaakt", voegt ze eraan toe
terwijl ze probeert een comfor
tabele houding te vinden ach
ter haar favoriete tafeltje.
„Toen we aan het filmen waren
wist ik dat het een afwijkende
film zou zijn, ongebruikelijk
en hopelijk onderhoudend.
Maar schokkend...? Ik denk
dat het voor veel mensen moei
lijk te aanvaarden was dat
vrouwen de optie van geweld
werd gegeven".
Sarandon heeft nauwelijks
rust genomen sinds de opna
men van de door de pers beju
belde film. In 'Lorenzo's Oil',
met Nick Nolte, speelt ze een
moeder die probeert het leven
van haar dodelijk zieke zoon te
redden. In Paul Schraders
nieuwe film 'Light Sleeper'
runt Sarandon met Willem Da-
foe een drugoperatie met als
dekmantel een trendy New-
yorkse cateringservice. „Het
spreekt me aan om de mythe
te ontkrachten dat drugs al
leen bestaan in het getto".
Intuïtie
en opgegroeid in het nabijgele
gen Edison, was de oudste van
negen kinderen. Ze studeerde
in Washington aan de Katho
lieke Universiteit en trouwde
er met acteur Chris Sarandon
(het huwelijk liep in 1979 op de
klippen).
Ze kreeg haar eerste filmrol
aangeboden (in 'Joe' in 1968)
toen ze met haar echtgenoot
meekwam naar een auditie.
Tot dat moment had een film
carrière nooit in de bedoeling
gelegen. „Ik-mag dan niet de
vocabulaire hebben van ie
mand die op de toneelschool
heeft gezeten", verdedigt ze
haar gebrek aan scholing,
„maar mijn intuïtie is vrij
sterk. Bovendien heb ik trai
ning gehad, 24 jaar lang, op de
set".
Sarandon scoorde haar eerste
hit in 1975 als Janet in de cult-
klassieker 'The Rocky Horror
Picture Show'. De keuzes die
ze sedertdien heeft gemaakt
waren vaak provocerend en
bijna altijd gedenkwaardig. Ze
speelde met Brooke Shields in
Pretty Baby (1978) en met Burt
Lancaster in Atlantic City
USA' (1980); ze deed een lief
desscène met Catherine De-
neuve in 'The Hunger'; ze
speelde een gefrustreerde mu
zieklerares in 'The Witches of
Eastwick' (1987) en een honk
balgroupie in 'Bill Durham'
het jaar daarop (haar favoriete
rol). Ze was de serveerster die
James Spader verleidt in Whi
te Palace (1990).
In de 24 jaar dat ze op het witte
doek te zien is, hebben haar
gewaagde rollen menig toe
schouwer de wenkbrauwen
doen optrekken. „Maar ik heb
nooit naaktscènes gedaan die
alleen maar bestaan uit gege
neraliseerd tasten en hijgen,
terwijl je probeertje achter het
lichaam van de ander te ver
schuilen", lacht ze.
„Wanneer iemand weet dat je
hem echt ziet is dat voor mij de
grootste kick. Seksualiteit
hoeft niet afhankelijk te zijn
van stevige borsten of lange
benen of wat de normen nu
ook zijn. Het is iets dat zich
ontwikkelt en steeds sterker
wordt naarmate je ouder
wordt.... Als je 'ja' kunt blijven
zeggen tegen het leven en een
zekere grootmoedigheid kunt
behouden, word je steeds meer
wie je bent".
Littekens
Naast de erkenning die haar
films haar opleverden, heeft
Sarandons carrière ook een
aantal dieptepunten gekend.
De zenuwinzinking die ze had
na 'The Rocky Horror Picture
Show' is in haar eigen woorden
„oud nieuws". De littekens
van 'The Witches of Eastwick'
zijn echter nog vers. Sarandon,
die was gevraagd voor de vrou
welijke hoofdrol, werd op h£t
laatse moment vervangen door
Cher. Sarandon moest genoe
gen nemen met een bijrol.
„Ik denk dat dit me totaal ver
anderd heeft op een rpanier
waarop ik liever niet veran
derd zou zijn", zegt ze terug
ziend op die periode. „Ik hoop
dat ik wat ik tijdens die opna
men geleerd heb nooit zal hoe
ven te gebruiken. Het was to
taal verraad en constante ver
nedering, zes maanden lang".
„Het vreemde is dat ik hem
nog leuk vind ook", zegt ze
wanneer haar mening over de
film zelf wordt gevraagd. „Al
thans, het grootste deel. Ik
vond het einde niet zo ge-
1, dat was een beetje
luut niet waar ik naar toe moet,
of dat de studio of de universi
teit is".
Samensmelten
„Tot nu toe heb ik er geen pro
blemen mee. 'Telekids' is voor
al heel praktisch werken, ter
wijl studeren veel denken is.
Ik rust uit van de afwisseling.
Mijn studie duurt vier jaar en
is nu nog te combineren met
mijn werk. Als ik straks stages
moet lopen, wordt dat anders,
maar dat zien we dan wel".
Anniko hoopt dat ze haar stu
die ooit kan combineren met
het televisiewerk. „Het zou
mooi zijn als ik het kan laten
samensmelten. Psychologi
sche kennis is altijd te gebrui
ken".
Volgens Anniko kun je een
kinder- of jeugdprogramma
niet zomaar maken. „Het is
best moeilijk om er achter te
komen wat een kind weet en
aan kan. Maar je moet het niet
zover doordrijven, dat je pro
beert ze iets voor te kauwen.
En je moet op je taalgebruik
letten. Bij alles wat ik in 'Tele
kids' doe, stel ik mij m'n nicht
je van tien voor. Daarnaast ko
men er veel brieven van kinde
ren en krijg je reacties uit de
omgeving. Daar doe ik mijn
voordeel mee. Je moet je ge
woon wat aanpassen. Maar je
kunt het nooit iedereen naar
de zin maken. Jongens van
vijftien zullen al snel iets kin
derlijkvinden".
„Dat je jong moet zijn om een
kinderprogramma te maken is
onzin. Kijk maar naar Peter
Jans Rens. Hoelang is hij al
Meneer Kaktus?".
Anniko stoort zich er
kinderprogramma's
komen waaraan niet
aandacht is besteed,
niet goed over een proL-,
is nagedacht, kun je L
zien. Bij Nedf,,,
programma's is het
zo dat ze worden vei
om kinderen te vermijd
jeugd laat zich troui
zo snel neppen. Als
s, val je snel
Niet herkend
„Wat 'Telekids' voorH
leuk maakt zijn al diei
lende elementen
gramma bedient gew
breed scala aan kindei
blijkt, want het pro
heeft een marktaandei
procent in het weeke
van 27 procent doon
Toch wordt de presi
niet al te veel herl;
nichtje in een speelJ
kei en werd daar ge
teerd met een meisje
een hele tijd aansta; BS
was duidelijk moed
verzamelen. Uit<
vroeg ze: bent u van
sie? Ze was heel schu
gebruikte zesentwinti
gen om het te vragen
ja zei, vluchtte ze weg
dat soort dingen hee
Maar, ik heb niet zo
van dat bekende Nedi
schap. Ik zie er op stra
lijk heel anders uit dai
d<
ik.
Susan Sarandon (links) en Geena Davis in de film Thelma Louise.
I FOTO: PATHE ENTERTAINMENT
dwaas". Wat Sarandon echt
schokte waren de veranderin
gen in de laatste scènes van
'White Palace', een film waar
mee ze meer affiniteit had.
„De studio wilde gewoon een
tweede 'Pretty Woman', alleen
was dat niet de film die ze in
huis hadden. 'Pretty Woman'
was een fabel over een hoer die
geen hoer is. In de eerste vijf
tien minuten van 'White Pala
ce' was er sprake van orale
seks. In de laatste vijf minuten
werd iedere karaktertrek die
ik in twee uur tijd had opge
bouwd tenietgedaan".
„Ik denk dat dat ook is waarom
'Thelma and Louise' voor mij
zo'n revolutionaire ervaring is.
Niet alleen omdat er twee
vrouwen in deze rollen zijn ge
zet, maar omdat de studio het
oorspronkelijke einde heeft
gehandhaafd".
Niet in de tent
Ondanks de grote afstand van
Hollywood is Sarandon steeds
in New York blijven wonen.
Het deert haar niet dat dit haar
tot een 'outsider' maakt in Hol
lywood: „Ik geef er gewoon de
voorkeur aan niet in de tent te
wonen", luidt het nuchtere
commentaar.
Sarandon is moeder van de ze
venjarige Eva Maria en de
tweejarige Jack Henry. Met de
vader van haar zoon, Tim Rob-
bins, heeft ze een relatie sinds
ze elkaar in 1988 op de set van
'Bill Durham' ontmoetten.
Daarnaast houdt ze zich actief
bezig meL verschillende poli
tieke kwesties, variërend van
aids-research en het daklozen-
probleem tot het beleid van de
Verenigde Staten in de Golf
oorlog. Ze heeft zich nog niet
uitgesproken voor een van de
kandidaten in de Amerikaanse
presidentsverkiezingen. „Een
magere oogst", lacht ze.
Op het moment levert ze strijd
met de CIA om een dossier
waarin Sarandon zou worden
gebrandmerkt als 'aanhanger
van internationaal terrorisme'.
Volgens Sarandon begon de
CIA haar in de gaten te houden
na een humanitair bezoek aan
Nicaragua in 1984. „Ze zeggen
dat het dossier gesloten is",
merkt ze op.
Vormt haar controversiële po
litieke stellingname een be
dreiging voor haar carrière?
„Mijn carrière is belangrijk
voor me", beaamt Sarandon.
„Maar ik kan mijn mond niet
houden en ik vind dat ik een
zekere verantwoordelijkheid
heb. Doordat je als filmster in
de schijnwerpers staat, kun je
de aandacht van de media op
een bepaalde kwestie vestigen.
Maar als de pers erover zou
schrijven om het belang van de
zaak zelf, zouden we er niet bij
betrokken hoeven te zijn".
In tegenstelling tot haar poli
tieke standpunt zijn de keuzes
in haar carrière, zo zegt ze, niet
voortgekomen uit een verant
woordelijkheidsgevoel, maar
voornamelijk uit angst. Angst?
„Ja, angst. De enige reden dat
ik acteur blijf is, denk ik, datje
het nooit helemaal goed kunt
krijgen. Dat is dan een uitda
ging. Je wordt het nooit hele
maal meester".
„Ik heb bijvoorbeeld 'Rocky
Horror' gedaan omdat ik bang
was om te zingen. Onderschat
angst niet. Het is een van de
krachten die je gaande houdt".
Sarandon drinkt haar cafeïne
vrije koffie verkeerd op, staat
voorzichtig op en schuifelt de
zon van Greenwich Village in.
Tijd om haar zoontje op te ha
len.
The Times, Londen
AMSTERDAM - De Ver
eniging van Schouwburg
en Concertgebouwdirec
ties in Nederland (VSCD)
vindt dat de laatste jaren
bij de produktie van podi
umkunsten te weinig aan
dacht wordt besteed aan
het publiek.
In het onlangs door de Raad
voor de Kunst uitgebrachte ad
vies, wordt eenzijdig uitge
gaan van de kwaliteit van het
aanbod, terwijl het kunstbe
leid zowel op kwaliteit als deel
name van het publiek stoelt.
Dit VSCD schrijft in een een
brief aan de minister van WVC.
De brief gaat vergezeld van
een notitie, waarin de VSCD de
podiumkunsten vanuit de
vraagzijde benadert. De cate
gorieën opera, toneel en ballet
komen onder meer aan bod.
Voor opera-voorstellingen con
stateert de VSCD een toegeno
men belangstelling. Vermin
dering van het opera-aanbod
acht de VSCD daarom „abso
luut onaanvaardbaar". De
Schouwburgdirecties pleiten
voor een ruimer aanbod dat ge
realiseerd moet worden door
De Nederlandse Opera een
spreidingsplicht op te leggen
voor twee reisprodukties. Een
of twee reisoperagezelschap
pen zouden daarnaast per jaar
minimaal zes produkties met
100 voorstellingen moeten ma
ken.
Bij het toneel ziet de VSCD een
„dramatische" daling van de
belangstelling, hoewel de vrije
producenten volgens de VSCD
„het gat in de markt!
ontdekt. Omdat de b«
ling voor het gesub tthai
toneel is gedaald, wan h
VSCD zich zelfs af oJaap
neelbudget niet veif®"'11
moet worden ten gu
podiumkunsten die e
re belangstelling hel
VCSD kiest hier ever
voor. De huidige subs
blijven bestaan.
Voor de danssector
VSCD dat de publiek
stelling „een verz
punt" heeft bereikt,
twee grote gezelschap' g
de afgelopen jaren [jndl
thuisbasis hebben ers
trokken, zoals de VS
notitie schrijft, is niet 0I^di
zou een reisvoi We
moeten komen van e )0gc
romantisch klassiek bf da.
Hil
gist
