Niemand kan bevrijding stoppen"
elige vertoning
njet-communisten
BUITENLAND
Jeltsin maakt weg vrij
voor eigen Russisch leger
Labour terug naar
„gewone betaler"
DINSDAG 17 MAART 1992
lies moet los van
jot-Brittannië'
jlFF Nationalisten in Wales willen de
/et zodanig veranderen dat het voor-
ij prinsdom meer zelfstandigheid krijgt,
itieke partij Plaid Cymru begon giste-
J Cardiff de verkiezingscampagne met
mie voor het land als belangrijkste the-
tj eerder in de campagne voor de parle-
/erkiezingen van 9 april kwam in
ind de wens op voor onafhankelijkheid
lOt-Brittannië. „De kwestie van de
wetswijziging staat nu centraal, zowel
Jotland als in Wales", verklaarde voor-
feuan Wyn Jones van de Plaid Cymru.
Jiservatieven klampen zich vast aan de
status, ze blijven opgesloten in het
,ln. Wij keren ons naar de toekomst,
pj het land Wales een rol moet kunnen
[als klein Europees land".
Verkrachter toch
niet gecastreerd
HOUSTON De Amerikaanse
verkra'chter Steven Allen Butler
wordt niet gecastreerd. Hij had
hier tijdens het proces, waar hij
bekende een 13-jarig meisjes te
hebben verkracht, om gevraagd
om herhaling te voorkomen. De
rechter die met de castratie had
ingestemd, vertelde gisteren dat
er geen dokter is die de omstreden
ingreep wil doen. De castratie-uit
spraak leidde tot verhitte discus
sies; velen vonden castratie, ook
als die vrijwillig gebeurt, een onei
genlijk middel in de strijd tegen
seksueel geweld. De familie van
Butler ging niet akkoord met de
'castratie-schikking'.
EG-auto's
doelwit
ATHENE - Bommen
hebben vandaag in Athe
ne twee auto's van verte
genwoordigers van de Eu
ropese Gemeenschap to
taal vernield en een bank
gebouw beschadigd. Nie
mand raakte gewond. Vol
gens de politie is de ver
antwoordelijkheid voor de
aanslagen nog niet opge
ëist. In het verleden heeft
de extreem-linkse guerril
lagroep '17 november' een
aanslag gepleegd op een
kantoor van de EG in de
Griekse hoofdstad.
Dode in Osijek
OSIJEK - Bij artilleriebe
schietingen door het Joegosla
vische leger ten noorden van
de Oostkroatische stad Osijek
is afgelopen nacht één dode ge
vallen en raakte één persoon
gewond geraakt.
Vertegenwoordigers van mos
lims, Serviërs en Kroaten uit
de centrale Joegoslavische re
publiek Bosnië-Hercegovina
kwamen gisteren onder voor
zitterschap van de Europese
Gemeenschap in Sarajevo bij
een om een gewelddadig con
flict over de toekomst van de
republiek te vermijden.
Conferentie over
N agorno-Karabach
JEREVAN - Leiders van Armenië en Azerbajd-
zjan komen donderdag in Kiev bijeen voor een
topconferentie over de omstreden enclave Na
gorno-Karabach. Het initiatief is het jongste in
een reeks pogingen een oplossing te vinden voor
het conflict over Nagorno-Karabach dat onder
Azerbajdzjaans bestuur valt, maar een in hoofd
zaak Armeense bevolking heeft. De gesprekken
in Kiev vinden plaats aan de vooravond van een
top van alle presidenten van de elf republieken
van het GOS (Gemenebest van Onafhankelijke
Staten), die eveneens in de Oekraïnse hoofdstad
Kiev wordt gehouden. In Parijs hekelde Jelena
Bonner, weduwe van nobelprijswinnar Andrej
Sacharov, de houding van het Westen jegens de
Armeniërs in Nagorno-Karabach. Door neutraal
te blijven keren de westerse landen de Arme
niërs de rug toe, vindt Bonner.
son Mandela:
)ND HASSELERHARM
tfNESBURG
onderhandelings-
zal daargaan, of er
;n nee- of een ja-
it komt. Bij een ja-
zal het natuurlijk
lan". Nelson Man
er absoluut zker
bt de bevrijdings-
[n Zuid-Afrika niet
Ite stoppen.
ÏMandela. vandaag is
lan het blanke referen
ce verwacht u dat zal
■men?
I-voorman:» „We bekij-
I referendum niet van-
lgezichtspunt van een
lof een politieke partij,
en er naar vanuit het
Ivan alle mensen in
lika en dus het belang
ledzame onderhande
lde hopen dat de uit-
jal zijn dat het dat pro-
tmojgvorderen. Het kan al-
MVAl^orderd worden door
em.
5 de uitslag nee is, dan
ie conservatieven de
i vijd weer invoeren. Ze
kfisschien zelfs proberen
)ndier in de gevangenis te
oio# zo'n nee-stem voor u
ordln9 om de gewapende
nin hervatten?
co,-fin de gevangenis geze-
en Jirende 27 jaar. Daar-
iatit?r geen eind gekomen
tok pti-apartheidsstrijd in
he^ika. Er is geen enkele
kracht in dit land die
kan maken aan de be-
tuidstrÜd. Vooral nu, nu
dafdmkte zwarte bevol-
jksa deelneemt aan het
s uit.
Lubbers bidt voor De Klerk
Premier Lubbers heeft gisteren in Enschede gebeden voor Zuid-Afrika's president De Klerk en een goede
afloop van het referendum. Hij besloot zijn toespraak voor partijgenoten met een oproep tot stilte. „De
toekomst van Zuid-Afrika staat op het spel. Daarom stel ik u voor nu met ons allen ieder voor zich even stil
te zijn. Stil om in eigen woorden kort te bidden, opdat het morgen recht komt". Lubbers drukte zijn ge
hoor op het hart dat mislukking van het referendum voor Zuid-Afrika rampzalige gevolgen zal hebben.
„Ten diepste is het een keuze voor of tegen geweld".
FOTO: GEORGE NUSMEIJER
scheppen van het nieuwe
Zuid-Afrika. Iemand die ons
zal proberen terug te zetten
naar het verleden, zal' oorlog
met ons moeten voeren. Wij
kunnen dat niet toestaan!"
Wat is uw mening over de men
sen die nee stemmen tegen de
hervormingen
„Ik denk dat we ze niet echt
kunnen categoriseren. Ze zijn
gewone menselijke wezens, en
sommige van de betrokkenen,
van de nee-stemmers, zijn
zelfs zeer fatsoenlijke mensen.
Maar ze zijn misleid door veer
tig jaar van raciale indoctrina
tie, en daarom kunnen ze nu
niet verstandig denken. Ik
denk niet dat zij anders zijn
dan u of ik".
Nederland heeft altijd een ster
ke anti-apartheidsbeweging
gehad. Wanneer is de tijd voor
hen gekomen om zich op te hef
fen en zich misschien te oriënt
eren op een vrijheidssstrijd el
ders in de wereld?
Als er een overgangsregering
is dan is er geen bestaansreden
meer voor anti-apartheidsbe
wegingen buiten Zuid-Afrika.
De installatie van een interim
regering van nationale een
heid betekent het eind van de
apartheid. Als zich dan nog wat
apartheidsincidenten voor
doen, dan zal de interim-rege
ring dat afhandelen".
We hebben in Nederland radi
cale anti-apartheidsorganisa
ties gezien die bedrijven wil
den dwingen om Zuid-Afrika
te verlaten. Zij vernielden
Shell-tankstations en ver
brandden Makro-winkels en
het werkte, omdat bedrijven
bang werden en Makro verliet
zelfs het land. Bent u die men
sen dankbaar en vindt u hun
akties verstandig?
„We geven geen mening over
de akties van anti-apartheids-
groeperingen in hun respectie
velijke landen. Wij beperken
ons tot het algemeen principe
dat sancties moeten worden
gehandhaafd en dat het
verkeerd is van bedrijven om
de wil te negeren van de onder
drukte mensen in het land, die
de meerderheid vormen".
Bevrijding
Welke rol kan Nederland in de
nabije toekomst spelen voor
Zuid-Afrika, bijvoorbeeld door
de EG?
„Holland heeft ons goed gehol
pen bij de bevrijdingstrijd. Wij
verwachten dat zij ons die hulp
ook in de toekomst blijven ge
ven en na de installatie van
een interim-regering hopen we
dat Holland haar besluiten zal
ondersteunen. Vanwege Hol
lands betrokkenheid in de be-
vrijdingsstrijd weten zij pre
cies wat wij willen".
Veel mensen in Zuid-Afrika,
vooral conservatieve blanken,
zijn erg bezorgd over de toe
komst van hun taalhet Afri
kaans, dat van het Nederlands
afstamt. Het is nu, naast En
gels, een van de twee officiële
talen, maar wat zal er gebeu
ren als er een ANC-regering
komt?
Mandela in het Afrikaans:
„Het is de taal geweest van de
onderdrukker, maar wij willen
het veranderen in de taal van
de bevrijding, in een taal van
de mensen. Vergeet niet dat
bijna 90 procent, of misschien
zelfs meer van de kleurlingen-
gemeenschappen in dit land
Afrikaans spreekt en ook daar
om willen we Afrikaans be
schermen als een van de be
langrijke talen van het land.
Ons beleid is dat elf talen,
waaronder Afrikaans, een ge
lijkwaardige status krijgen".
Wat is uw toekomst, wanneer
bent u president van Zuid-Afri
ka?
„Dat hangt niet af van een in
dividu. Het is aan de mensen
van Zuid-Afrika, het is aan dit
land te besluiten wie zij wen
sen als president van het land.
Wat mezelf betreft, als zij mij
willen als hun hoeder, dan zal
ik dat zijn".
INDERINK
—OU Het was een
)jvertoning in hotel
4. Op een steen-
Istand van het ver-
communistische
i, wat het Kremlin
laa|jd was, gaf het or-
rQUSecomité voor het
ga.fi van Volksafge-
1 Helden van de Sovjet-
en fetermiddag aan de
mmthe en buitenland-
ddeS tekst en uitleg
get Jinnen om het oude
gaJuw leven in te bla-
oósj
wesl
vol! komt het afgeschafte
in Zpt van de Sovjetunie
hetf een vertwijfelde po-
i riqoude orde te herstel-
maaWaats hoort geheim te
lochttr persbureau Interfax
gt afüddels gemeld dat de
[reünie zal plaatsvin
jet piepkleine plaatsje
T even ten zuiden van
j De geheimzinnigdoe-
iUC door de initiatiefne-
n_ n Congres bedoeld om
politie van het lijf te
want procureur-gene-
foankov heeft de ex-
parlementariërs gewaar
schuwd dat de poging om de
Sovjet-macht te herstellen en
derhalve de Russische leiding
buitenspel te zetten, gelijk
staat met landverraad. Daarop
staat de doodstraf.
„Ik hoor niks", schreeuwden
verslaggevers op de persconfe
rentie in hotel Moskva van alle
kanten. De sprekers waren in
derdaad onverstaanbaar. „We
hebben geen microfoon", zei
den de uitgerangeerde Sovjet
parlementariërs; onder wie
Sazji Umalatova. De stem van
deze 39-jarige voorzitster van
het organisatiecomité voor het
Congres reikte niet verder dan
2 a 3 meter.
„Dank u voor de goede raad",
spotte Albert Makassjov, een
voormalige generaal-kolonel
van het Sovjet-leger, toen een
Russische verslaggever voor
de zoveelste maal voorstelde in
de ontbrekende microfoon te
spreken. Hij en zijn pro-com
munistische medestanders,
maakten duidelijk dat de Sov
jet-parlementariërs het zonder
microfoon, zonder zaal en zon
der media moesten stellen.
Vervolging
„Onze volksvertegenwoordi
gers worden door de macht-
alle mogelijke manieren ge
dwarsboomd", verklaarde
Umalatova. „Ze worden be
dreigd met vervolging wegens
zogenaamde misdaden en wor
den gedwongen verklaringen
te ondertekenen waarin ze be
loven hun republiek niet te
verlaten. Wie niet zwicht,
merkt dat dat hij geen vliegtic
ket kan kopen, of dat hem ac
commodatie in Moskou wordt
ontzegd". De klachten lijken
overdreven, maar de aanwezi
gen in het hotel kennen Rus
land en daarom klinken de
aantijgingen hun allesbehalve
vreemd in de oren.
Het Russische parlement heeft
vorig jaar de eigen wetten bo
ven die van de Sovjetunie ge
steld. Na het mislukken van de
augustuscoup bestaat er geen
twijfel meer over de superiori
teit van de Russische wetge
ving. Alles wijst erop dat er op
het Sovjet-congres onvoldoen-
de afgevaardigden aanwezig
zullen zijn om zelfs onder de
oude communistische orde de
vereiste meerderheid te halen
voor het nemen van bindende
besluiten.
De grote vraag is dus waarom
de zegevierende democraten
desondanks via de media zo
luidruchtig alarm slaan naar
hebbers en de republieken op aanleiding van de stumperige
Vertegenwoordigers van het voormalige Congres van Volksafgevaardic
de Sovjetunie in er te herstellen.
van de communisten
om langs semi-legale weg het
Sovjet-rijk te herstellen.
De angst van de hervormers
geldt ongetwijfeld niet de sno
de plannen van de orthodoxe
communisten zelf, maar de ge
voelige snaar die deze conser
vatieven kunnen raken onder
de verpauperde bevolking in
het voormalige rijk. De econo
mische crisis en de prijsverho-
gingen als gevolg van de ver
twijfelde en mogelijk al te
isteiT
ieg«TEiN ROB - HET GEHEIM VAN DE VLIEGENDE HOLLANDER
Het schip is nu in handen van de muiters en Jan Ro- dam hebben gemonsterd, zijn echte rasphuisboeven... Ze weten
dat Pernt het bevel op zich. Allereerst geeft hij opdracht de nauwelijks, waarom ze aan de muiterij hebben deelgenomen. Of
Tiagl6^'. die de laatste uren volkomen stuurloos door de liever: ze hebben er zo hun eigen bedoelingen mee gehad. In het
e is voortgejaagd, op een Westelijke koers te leggen, ruim liggen immers de vaten met brandewijn opgeslagen en de
mei>2'6t, dat zijn mannen oververmoeid zijn en wanneer het mannen hebben best trek in een slok. Ze breken de vaten open
ar hfledaan laat hij hen een paar uur afnokken. Och, het is en spoedig liggen ze dronken in het ruim te snurken,
h armzalig stelletje. De meesten van hen, die in Amster-
drastische pogingen om uit die
crisis te geraken hebben de
meerderheid van de bevolking
aan de rand van de bedelstaf
gebracht. „De oude orde beviel
me meer", is een veelgehoorde
uitspraak onder een belangrijk
deel van de eenvoudige bevol
king, die zich het lekkerst
voelt als een strakke hand de
natie leidt.
Harde hand
Die strakke, of preciezer, har
de hand van de pro-communis
tische Sovjet-parlementariërs
suggereert een terugkeer naar
de oude orde langs uiterst on
appetijtelijke weg. Om te be
ginnen willen zij de oude Sov
jetunie in ere herstellen, zelfs
als de heraansluiting van de
onafhankelijk geworden repu
blieken alleen met geweld kan
worden bereikt. Zij eisen her
stel van het Sovjet-parlement,
en dus van hun eigen positie.
Zij waarschuwen andere lan
den dat internationale verdra
gen volgens de nog steeds be
staande Sovjet-constitutie
geen rechtsgeldigheid hebben
zonder ratificatie door het Sov
jet-parlement. Voorts staan zij
op het herstel van het Rode Le
ger, en bovendien moet er in
de plaats van Gorbatsjov een
nieuwe Sovjet-president ko
men.
Intussen grijpen de democra
ten het illegale Congres plus
een begeleidende pro-commu
nistische demonstratie in het
centrum van Moskou aan om
een onderlinge vete uit te
vechten. De radicale Moskou-
se burgemeester Popov had
het Russische parlement om
extra volmachten gevraagd om
het heroplevende communis-
me-fascisme met harde hand
te bestrijden. Parlementsvoor
zitter Chasboelatov deed Po
povs noodkreet af als „hyste
risch", waarop de burgemees
ter dreigde de demonstratie
toe te staan. „Wij hebben Po
pov benoemd en kunnen hem
ontslaan", dreigde een geïrri
teerde Chasboelatov. Prompt
stond Popov de demonstratie
toe.
Het hoofdjournaal van de cen
trale televisie liet eerder deze
week een commentator opdra
ven, die verklaarde dat er geen
volksopstand dreigt. Recente
opiniepeilingen tonen wel aan
dat het vertrouwen van de be
volking in het economische
hervormingsprogramma van.
de regering-Jeltsin sinds de
prijsliberalisering van 2 janua
ri drastisch is gedaald. De po
pulariteit van de Russische lei
der is de laatste twee weken,
volgens dezelfde opiniepeilin
gen, gekelderd van 52 naar 34
procent. Toch gedraagt de
Moskou se bevolking zich rus
tig en lijkt de atmosfeer in de
Russische hoofdstad voorals
nog niet rijp voor een sociale
explosie.
De lichtekooi
van Brussel
door JO WIJNEN
BRUSSEL - Dit is het verhaal van een mooie,
maar vooral veeleisende dame van hoogst
twijfelachtige zeden die zich ettelijke decennia
geleden in de Belgische hoofdstad Brussel neerliet
en wier huis en bed sedertdien vooral door de
grote bazen van de stad worden gefrequenteerd.
Maar voordat we de kwartieren en paleizen,
waarin deze dame woont, naderen, eerst even een
eenvoudig krantebericht.
In Amsterdam staan ongeveer 7000 gebouwen op
de monumentenlijst. In Brussel 342. In Bimssel
duurt het acht jaar om een gebouw beschermd te
krijgen. Privé-instellingen hebben berekend dat er
eigenlijk 4608 gebouwen op de monumentenlijst
geplaatst zouden moeten worden. Maar de
procedures zijn zo traag en onzeker dat het - zo
hebben enkele deskundigen vastgesteld -1687
jaar duurt voordat het Amsterdams niveau is
bereikt. Tot Sint Juttemus dus.
Kan de politiek daar dan niks aan doen, zo zal
men vragen. Nee, want de politiek gaat hier al
sinds jaar en dag met de projectontwikkelaars en
de bouwbaronnen naar bed. Dat heeft tot een
lucratieve vorm van ruimtelijke prostitutie
geleid, waarvan men de verbijsterende resultaten
in de hele stad kan zien.
Ruim dertig jaar geleden liet zich bovengenoemde
dame in Brussel neer. Ze was nieuw, ambitieus,
mooi en erg jong. Europa was haar naam.
Spoedig bleek dat Europa's verlokkingen
onontkoombaar en onweerstaanbaar waren,
zeker voor diegenen die het in de stad voor het
zeggen hadden.
Europa heeft zich dan ook tot belangrijkste en best
betaalde lichtekooi van Brussel opgewerkt.
Duizenden mensen komen op haar fraaie vormen
af, willen aan haar boezem liggen, in haar
décolleté staren, haar lingerie bewonderen en
tenslotte met haar verkeren.
De kieskeurige Europa heeft vooral de bazen van
de stad tot haar slaven gemaakt, die haar gewillig
en zonderal te veel karakter te tonen dienen. Ze
spreiden Europa's bed met afbraak en sloop. De
zachte zijde waarin Europa zich hult is het kleed
der wreedheid. Want wat zich niet naar haar
wulpse vormen voegt, wordt in stukken gereten,
afgebroken, ontmanteld, opgekocht of gewoon
verslonden. Wie Madame Europa niet dient,
wordt uit zijn huis gejaagd en verdreven.
Monumenten? Fraaie straten? Prachtige gevels?
Art Nouveau? De buiten zinnen geraakte
stadsbestuurders breken alles af wat Madame
Europa wil. Wie haar dient - en dat zijn er
inderdaad velen - mag overigens wel haar glorie,
haar bed en haar goedgedekte tafel delen.
Madame Europa is daarojn altijd in gezelschap
van ruggegraatloze ministers, gehaaide
volksvertegenwoordigers, hoge ambtenaren,
machtige magistraten, invloedrijke
uniformdragers, schatrijke bankiers en
overijverige bouwheren, die bovendien het
voordeel hebben dat ze elkaar kennen en dus hun
handen boven eikaars hoofd houden.
Nog steeds stromen de bewonderaars toe. Ze zien
haar slechte smaak en haar grootheidswaan voor
iets moois en nobels aan. Lelijkheid en
misplaatstheid zijn het gevolg.
Natuurlijk, er zijn brave burgers die zich zorgen
beginnen te maken over de machtsontplooiing
van deze dame. Er zijn al mensen die Madame
Europa ergens anders heen willen sturen omdat ze
vrezen dat ze Brussel ten gronde richt, en het
geweeklaag wordt steeds luider. De woede is
onmiskenbaar. De protesten nemen toe.
Sommige troebele figuren maken zelfs dankbaar
gebruik van de heersende ontevredenheid en
jutten het volk op, dat zich vervolgens in de armen
van deze politieke gangsters stort. Hele en halve
bruinhemden marcheren al door de stad.
Maar Brussel valt evengoed niet meer uit de greep
van Madame Europa te bevrijden. De
hartstochten van de verblinde en om de tuin
geleide stadsbazen worden dan ook betaald met
onleefbaarheid, lelijkheid en harteloosheid.
Onder die omstandigheden wordt Brussels toch al
schrale monumentenlijst eerder kleiner dan
groter.
Over 1687jaar is Madame Europa al lang van het
toneel verdwenen. Maar de laatste resten van
haar terreur zijn dan nog steeds zichtbaar in een
stad die haar ongereptheid, zelfrespect en eer
verloor in het boudoir van een niets en niemand
ontziende lichtekooi.
MOSKOU - De Russi
sche president Boris Jelt
sin heeft gisteren een de
creet ondertekend dat
moet leiden tot de vor
ming van een afzonderlijk
Russisch leger. Hij heeft
zichzelf tot waarnemend
minister van defensie be
noemd.
In een verklaring maakte vice-
premier Sergej Sjachraj even
eens duidelijk dat Rusland
zijn poging om de legers van
de elf leden van het Gemene
best van Onafhankelijke Sta
ten (GOS) onder enigerlei
vorm van gezamenlijke con
trole te houden niet volledig
heeft opgegeven.
Volgens Jeltsins militaire to
padviseur, generaal Dmitri
Volkogonov, zal de oprichting
van het Russische leger zo'n
twee jaar in beslag nemen en
het aantal militairen uiteinde
lijk 1,5 miljoen bedragen. Vol
kogonov merkte op dat de stra
tegie van .Rusland gericht zal
blijven op „een sterke reductie
van het aantal kernwapens".
Ruslands streven naar een au
tonoom leger lijkt het gevolg te
zijn van de oprichting van der
gelijke strijdkrachten door an
dere GOS-lidstaten en van de
toename van het etnisch ge
weld in het zuiden van de voor
malige Sovjetunie. Met name
in de oorlog om Nagorno-Kara
bach in Azerbajdzjan raken ex-
Sovjet-militairen geïsoleerd en
worden hun kazernes aange
vallen. Daarbij zijn verscheide
ne GOS-militairen om het le
ven gekomen.
LONDEN De Labour-partij heeft gisteren aan het begin van
de Britse verkiezingscampagne beloofd de hogere inkomens
zwaarder te belasten ten gunste van de gemiddelde belastingbe
taler en de lagere inkomens. Een week na door de regering van
John Major ingediende begroting, die voorziet in verdere belas
tingverlaging en verdubbeling van de nationale schuldenlast, zei
Labour „de strijd met de armoede" aan te binden. Labour gaat
net als minister Norman Lamont uit van een tekort op de begro
ting van 28 miljard pond. Maar Labour wil het geld gebruiken om
investeringen te doen en de economie uit het slop te halen, en
niet om de belastingen te verlagen zoals de Conservatieven wil
len.
