Sisms Ui
Bond dreigt
7an der Valk
net rechter
'Papierpulp is
goede meststof
uto van de toekomst hoort ziet en ruikt
ECONOMIE
Vorderingen staan onverzekerd uit in Sovjetunie
roen licht
or studie
ïivelfusie
geld goed Sportwereld wordt steeds commerciëler
leid&iQounant
ZATERDAG 14 MAART 1992
nderzoek identiteit aandeelhouder Getronics
I MSTERDAM - De Stichting Toezicht Effectenverkeer STE is
m onderzoek begonnen naar de identiteit van een buitenlandse
oep aandeelhouders, die zegt een belang van 30 procent in Ge-
snics te bezitten. Getronics is er nog niet achter gekomen wie
t pakket beheren en heeft daarom de melding niet openbaar
dacl maakt. De STE is op verzoek van Getronics nu met een onder
la Z( ek begonnen. Dit heeft een woordvoerster van de STE gisteren
eft i (Sgevraagd bevestigd. Bij Getronics was overigens niemand
- wi commentaar bereikbaar,
t va
nion ziet winst flink stijgen
hog EUWLEUSEN - De fietsfabrikant Union uit Nieuwleusen
etaS jeft de winst over 1991 flink zien stijgen van 6,06 miljoen naar
1,05 miljoen. De omzet ging omhoog van 100,5 miljoen naar
ga; 104,9 miljoen. De winst per aandeel steeg van 9,32 naar
uwe 12,20. Op grond van de gang van zaken in de eerste maanden
DUr8 m het lopende boekjaar verwacht het bedrijf bij een hogere om-
oor ten een stijging van de belastingdruk een gelijkblijvende net-
i Ms jvinst. Alle deelnemingen van Union droegen aan het resultaat
e m n 1991 bij, zo schrijft Union.
DEN HAAG - Het Neder
landse bedrijfsleven heeft f
300 miljoen aan onverzeker
de vorderingen op afnemers
in de voormalige Sovjetunie
uitstaan. Dat heeft het mi
nisterie van financiën giste
ren geantwoord op vragen
van het CDA-Kamerlid G.
Leers. Het departement
weet niet of dit bedrag alle
vorderingen dekt.
Het is de minister onbekend
„hoeveel bedrijven onverzekerd
zaken hebben gedaan met de
voormalige Sovjetunie. Bekend
zijn alleen de exporteurs die zich
gemeld hebben", luidt het ant
woord.
Verschillende exporteurs die in
de problemen zijn geraakt, heb
ben sinds begin 1991 bij de minis
teries van financiën en economi
sche zaken en de ambassade in
Moskou aangeklopt om hulp. Het
departement vindt niet dat deze
bedrijven zwaarder worden ge
troffen dan bedrijven die in de
handel met andere landen in een
soortgelijke situatie terecht ko
men of al terecht zijn gekomen.
De Nederlandse regering wil dan
ook niet financieel betrokken ra
ken in deze kwestie. Wel is Den
Haag bereid om als bemiddelaar
op te treden tussen debiteuren en
Nederlandse exporteurs. Dat was
ook het verzoek van de Vneshe-
konombank, de vroegere bank
voor buitenlandse economische
betrékkingen van de Sovjetunie
die nu alleen nog de buitenlandse
betalingen van de GOS-landen
verricht. Deze bank overlegde vo
rig jaar al met de Nederlandse
overheid over de verzekerde vor
deringen. Daar kwam toen een
raamovereenkomst uit, waaron
der export ter waarde van 380
miljoen kon worden verzekerd.
Eind maart of begin april zal de
Nederlandse regering met de
Vneshekonombank bespreken
hoe ae onverzekerde exporteurs,
al dan niet collectief, tot nadere
afspraken voor een betalingsre
geling kunnen komen. Het gaat
onder meer om bollenbedrijven
en een handelsbedrijf in medi
sche apparatuur. De bedrijven
maakten geen gebruik van de
diensten van de Nederlandsche
Credietverzekerings-maatschap-
pij (NCM) omdat zij al jarenlang
zonder betalingsproblemen za
ken hadden kunnen doen met de
voormalige Sovjetunie.
Topambtenaar financiën
wordt bestuurslid ING
AMSTERDAM Drs. C. Maas wordt per 1 juli be
noemd tot lid van de raad van bestuur van Internatio
nale Nederlanden Groep ING. Maas is thans thesau
rier-generaal bij het ministerie van financiën.
Sinds september 1986 bekleedde hij commissariaten
bij NMB Bank, NMB Postbank Groep en ING. Aan de
aandeelhouders ING zal op 11 mei worden voorge
steld Maas per 1 juli tevens te benoemen tot lid van de
raad van bestuur van NMB Postbank Groep.
Op 1 juli wordt W.E. Scherpenhuijsen Rom bestuurs
voorzitter van ING. Zijn collega drs. A.A. Soetekouw
zal op die datum zowel NMB Postbank als ING als be
stuurslid verlaten. Soetekouw neemt ontslag omdat
hij in opspraak is gekomen door zijn optreden bij de
beursintroductie van Newtron. Al voor deze introduc
tie had hij privé aandelen Newtron gekocht onder de
introductiekoers.
HECHT De Horeca-
nd FNV stapt naar de
ntonrechter als het Van
ir Valk-concern niet bin-
n 14 dagen aantoont
ast te maken met het in-
llen van onderne-
agsraden.
nu toe is volgens de
nd slechts in één van de
Van der Valk-vestigin-
een ondernemings-
d op komst.
de Witte Bergen in Eemnes
worden binnenkort voor
eerst OR-verkiezingen ge-
den. Bij de andere 38 Van
Valk-bedrijven probeert de
al tien jaar vergeefs een
van de grond te krijgen.
bedrijf is wettelijk ver-
ht tot instelling van een
maar volgens een woord-
ster van de Horecabond
dt het bedrijf dat tot nu toe
allerlei „chicanes en ver
ingsoperaties tegen. Ons
lid is nu echt op. We zeg-
het bedrijf de wacht aan",
de woordvoerster,
'uridische procedure wordt
er overigens niet eenvoudiger
op, omdat de bond het Van der
Valk-concern niet in een keer
voor de rechter kan dagen,
maar alle vestigingen apart
moet dagvaarden. Die zijn alle
maal afzonderlijk in een bv on
dergebracht. Ze opereren wel
iswaar onder de vlag van het
concern, maar zijn formeel
zelfstandig.
Het familiebedrijf Van der
Valk is volgens de Horecabond
al jaren een uitgesproken
„vakbonds-onvriendelijk be
drijf'.
Volgens de woordvoerster zijn
de bonden over de or-kwestie
van het kastje naar de muur
gestuurd. Ook wilde het be
drijf in het or-regelement op
nemen dat alleen het perso
neel dat langer dan driejaar bij
het bedrijf werkt in de or kan
worden gekozen, of het recht
krijgt een or-lid te kiezen. „De
grens van drie jaar is niet puur
toevallig. Van der Valk weet
donders goed dat het bedrijf
een duiventil is, waar de mees
te werknemers het zelden drie
jaar uithouden".
Een woordvoerder van het Van
der Valk-concern bestempelde
GENNEP De Limburg
se papierproducent Scott
Page legt zich niet neer bij
de uitspraak van de eco
nomische politierechter
in Leeuwarden dat papier
pulp een afvalstof is. Het
bedrijf zal drie tot duizend
gulden boete veroordeel
de boeren, die de pulp op
hun akkers hebben ge
bruikt, ondersteunen tij
dens een hoger-beroep-
procedure.
Adjunct-directeur R. Klinken
berg van Scott Page zei giste
ren dat het vonnis van de rech
ter zoveel zwakheden bevat
dat een vervolgprocedure met
alle vertrouwen tegemoet kan
worden gezien. „Door diverse
deskundige instanties is vast
gesteld dat papierpulp een
goede meststof is. In verschil
lende juridische procedures is
dat tot nu toe steeds bevestigd.
Alleen de rechter in Leeuwar
den vormt een uitzondering".
De uitspraak is door diverse -
provincies aangegrepen om
een campagne te starten tegen
het gebruik van papierpulp in
de landbouw. Volgens IQin-
kenberg is de campagne
eerder gebaseerd op emoties
dan op feitelijkheden. Scott
Page. dat jaarlijks 60 a 70.000
ton afval in de vorm van pa
pierpulp produceert komt dan
mogelijk in problemen. Met de
provincie Limburg heeft de
producent de afspraak ge
maakt dat de storting van pulp
met 60 procent zou worden
verminderd. Als alternatief
heeft het bedrijf toen gekozen
voor de landbouw als afzetka
naal, een mogelijkheid die-
thans op de tocht is komen te
Ook het Van der Valk-motel De Bijhorst in Wassenaar moet het volgens de Horecabond nog steeds stellen zonder ondernemingsraad.
FOTO SP
de kritiek van de bond als on- ondernemingsraden. We han- over van alles meepraten, mensen zieltjes te winnen",
zin. „Wij houden de komst van gen dat alleen niet aan de grote Waar die bond zich dan zo Een eventuele juridische pro
ondernemingsraden helemaal klok. Iedereen van hoog tot druk over maakt? Ach, ze pro- cedure ziet hij met vertrouwen
niet tegen. We hebben al lang laag mag bij ons in het bedrijf beren gewoon onder onze tegemoet.
ingeiu
nsneB
ïelhei
Akkoord langlopende cao uitgeverijen
UTRECHT - De werkgeversorganisaties KNUB en NOTU en de
vier vakbonden in het boeken- en tijdschriftenuitgeverijbedrijf
hebben gisteren in principe overeenstemming bereikt over een
nieuwe cao met een looptijd van 27 maanden. Het principe-ak
koord behelst onder meer een structurele loonsverhoging van in
totaal 9 procent. De lonen gaan met ingang van het contract (op 1
april van dit jaar) met 4 procent omhoog. Daar komt op 1 april
volgend jaar hetzelfde percentage bij. Op 1 januari 1994 stijgen
de lonen nog eens met 1 procent. Werknemers zullen verder de
komende 27 maanden geen last hebben van kabinetsmaatrege
len op het gebied van ziektewet en wao.
"Jor
WN MESMAN
uitsejSCHEDE De elek-
dat (jiica rukt op in de auto.
vóór j Centrum voor Micro-
epei ttronica met niet
vallig vestigingen in
iinische universiteits-
Ilen Enschede, Eindho-
i en Delft voorspelt
de toepassing van
b-elektronica een hoge
cht zal nemen. Over
paar jaar heeft de 'ge-
Idelde auto' voor vier-
Sam l^end gulden aan elek-
lica aan boord, op de
ngewi iek ingebouwd,
lorspe
(eheelrzijds prettig voor de auto-
orzier ilist, die bijvoorbeeld bin-
comende faxberichten
nbia. jelezen krijgt in zijn met
van zonnecellen gekoelde
aan de andere kant
;en beetje prettig voor het
mais u. De elektronica maakt
ruim ie wagen minder energie
•ondstoffen verbruikt,
eerst de in het oog sprin-
en Z e elektonische snufjes,
voor de glanzende folder,
heeft bij Chriet Titulaers
Zimtitoor van de Toekomst' in
>bert I Bosch een 'Zakenauto van
)ekomst' geparkeerd. Aan
de 'Travelpilot'; een op
pgeslagen elektronische
nkaart van ons land, die
behulp van satellietnavi-
i Zuid;
hulpoi
iet pl«
eel en
lid-Aft
gatie te projecteren is op een
beelscherm, waardoor omrij
den en files kunnen worden
vermeden en minder ongeluk
ken zullen gebeuren.
Ook aanwezig: telefoon, sema
foon en de sprekende fax. De
semafoon neemt tekstberich
ten op, voor het geval de be
stuurder niet in de auto zit. De
fax is voorzien van een chip,
die binnenkomende berichten
voorleest. De handen blijven
aan het stuur, de blik op de
weg en de boodschap komt
toch over.
De aangeklede Audi is verder
uitgerust met cd-speler (inclu
sief wisselaar in de kofferbak),
tv en videorecorder en de
'Parkpilot'. Middels sensoren
in de bumper, en een piepklei
ne videocamera verbonden
met een klein beeldscherm in
het dashboard blijft de auto
vrij van parkeerschade. Uiter
aard is de zakenauto voorzien
van een koelkast, een kluis en
een 'zelf-testend alarm'. Als
toetje zitten op de achterklep
zonnecellen die onder meer
energie leveren aan het koel
systeem in de auto, voor het
geval deze te lang in de zon
heeft gestaan. Tenslotte is er
nog genoeg ruimte voor het
gangbare aantal passa'giers.
(R)evolutie
Veel van de bovengenoemde
apparatuur is nog duur en der
halve alleen weggelegd voor de
zakelijk rijder met ruime af
trekmogelijkheden. Maar de
voortgaande elektronische
(r)evolutie maakt dat de appa
ratuur meer en meer binnen
bereik komt van de 'zelf-in-
bouwer'.
Ingrijpender voor mens en mi
lieu is de trend die het Cen
trum voor Micro-elektronica
op heeft gepikt. Het door het
ministerie van economische
zaken opgerichte en gesubsi
dieerde centrum moet het
bedrijfsleven helpen bij het
toepassen van elektronica in
hun produkten. Het is een
soort advies- en ingenieursbu
reau, zo vertaalt directeur H.
Bosch, „en we kijken op de we
reld rond wat er gebeurt". De
'consultants' in dienst van het
centrum vertellen vervolgens
ondernemend Nederland hoe
hun produkt (en/of de fabriek)
er over pakweg vijf jaar uitziet.
Bosch: „Via vakliteratuur en-
seminars verspreiden we het
evangelie". Het laatste hoofd
stuk daaruit is nu de elektroni
ca in de auto. Ons land mag
dan (minus NedCar) geen au-
toproducerend land zijn, aan
toeleveringsbedrijven is het
rijk.' En half Nederland rijdt
auto. Die komt dus als klant-
/gebruiker in aanraking met
de oprukkende elektronica.
Hoe? Stapsgewijs. Maar uit
eindelijk rijden we straks, om
met Bosch te spreken, in een
auto met zintuigen. De elekto-
nica moet maken dat de auto
ziet, voelt en ruikt.
Een voorbeeld. Bosch noemt
de sensor in de uitlaat, die sa
men met andere sensoren het
toerental, de ontsteking en de
uitlaatgassen in de gaten
houdt. Deze reageert als het
koolmonoxidegehalte te hoog
wordt. Dat kan middels het in
werking stellen van een rood
lampje op het dashboard, dat
waarschuwt dat een bezoek
aan de garage dringend ge
wenst is; of de sensor brengt
gelijk een - elektronisch -
proces op gang in de motor,
waarbij vonk en/of ontbran
dingstijdstip worden aange
past. De auto rijdt meteen zui
niger en de uitstoot is schoner.
Kortom: het scheelt een slok
op 'n borrel. Ander voorbeeld
van Bosch. De bandenspan
ning is te laag. Dat kost extra
energie als gevolg van de hoge
re weerstand en slijt de banden
sneller. Ook hier kan de sensor
waarschuwen en een volgende
slok op de borrel sparen. Elke
elektronische aanpassing le
vert 'slechts' een besparing
van tussen de één en vijf pro
cent op, maar samen maken ze
dat het verhaal erg interessant
wordt, aldus Bosch. Hij maakt
de vergelijking met hoe het de
Boeing 747 in de luchtvaart is
vergaan en vergaat. De jumbo
doet al een jaar of dertig
dienst, maar gebruikt tegen
woordig afgezet tegen het pril
le begin 25 procent minder
brandstof. Zo ongeveer
moeten we ons voorstellen dat
het met de auto gaat nu de
Over een paar
jaar heeft de
'gemiddelde
auto' voor
vierduizend
gulden aan
elektronica aan
boord.
FOTO: PR
elektronica oprukt.
Of wat te denken van de bespa
ring op het materiaalgebruik.
In een doorsnee auto loopt
twee kilometer elektrische be
drading; draadjes van accu
naar het ene achterlicht,
draadjes naar het andere ach- tje dat vanuit de computer te
terlicht, en zo loopt er veel besturen is. Geen heen-en-
meer heen en weer. Zonde, weer geloop van bedrading en
zegt Bosch, het is allemaal per auto een besparing van
dubbelop. Alternatief: de ring- honderden meters draad en
leiding waarmee alles kan wor- koper. Toch ook een kostbare
den gevoed en een signaallijn- grondstof. En zo is de hele wa
gen aan te pakken. Iets wat
overigens een bedrijf als Peu
geot met de laatste modellen al
doet. Volgens Bosch heeft de
autofabrikant van elk onder
deel van de bewuste modellen
de recyclebaarheid vastgelegd.
iafrik.
13 milj
plann*
e de
an de
Maar
it te v<
Dchtje
■gte. G
haar
maar
lijkjPHORST De directies
de zuivelcoöperaties
iland Frico-Domo en Co-
de vakbonden en de
en rnemingsraden van bei-
r,soncerns hebben gister-
lag het groene licht ge-
i voor een studie naar
financieel-economische
leien van een fusie van
ivelgiganten.
tudie zal worden uitge-
l door een onafhanke-
dviesbureau. De zuivel-
;raties zullen aan de
van de studie een be
nemen over het al of
ie0vergaan tot een fusie.
erleefd
doce
keer ir
iar plar
Want
•akbonden hebben een
1 wensen op tafel ge
baar meteen na het be
over onderhandeld
worden. Gisteren heb-
e bonden de toezegging
e directies gekregen dat
ïsie geen gedwongen
*gen gaat kosten.
De regelmaat waarmee
sporters en scheidsrech
ters op sportvelden wor
den gemolesteerd, maakt
het er niet eenvoudig op
geloof te hechten aan het
bijna ideale beeld dat
ABN Amro schildert in
een analyse over het wel
en wee van de 35.000
sportverenigingen met
bijna 5 miljoen leden in
Nederland.
Bij de teamsporten is voetbal
het populairst - 6.116 vereni
gingen met 990.158 leden, die
vooral worden gerecruteerd
uit mensen met alleen lager
onderwijs of een opleiding op
lbo-mavo niveau. Als team
sport nummer twee volgt vol
leybal met 1758 verenigingen
met 164.057 leden. Bij de indi
viduele sporten worden de
plaatsen een en twee ingeno
men door paardrijden met
2375 verenigingen en 50.251
leden en biljarten met 1898
verenigingen en 33.806 leden.
Die sportverenigingen geven
sporters de mogelijkheid om
op sportieve wijze hun vrije
tijd te besteden en bieden
daartoe professionele sportac-
comodaties aan. „Daarnaast
vervullen zij een belangrijke
sociale functie", aldus de
bank. ABN Amro zegt naar
aanleiding van de studie van
het sportverenigingswezen
dat door die studie „de gewel
dige traditie van de sportieve
verenigingscultuur die in de
loop der jaren is opgebouwd,
de aandacht krijgt waarop zij
recht heeft".
Dit ideale beeld wordt in ster
ke mate vertroebeld door de
commercie, die in toenemen
de mate haar intrede doet in
de sport. „Sportsponsoring
heeft een hoge vlucht geno
men. Het bedrijfsleven raakt
meer en meer geïnteresseerd
in de mogelijkheden van
sport als reclamemedium. In
Nederland is de totale sport-
sponsorpot gegroeid van circa
150 miljoen gulden in 1984 tot
circa 400 miljoen gulden in
1989. De totale sportsponso
ring in 1992 wordt geschat op
ongeveer 590 miljoen gul
den", aldus ABN Amro.
Typische voorbeelden van
deze sportsponsoring zijn de
banden van Ajax met de bank,
van PSV met Philips en van
Feijenoord met het Assuran
tieconcern Stad Rotterdam.
Ook lokale clubs kunnen het
niet meer zonder lokale spon
sors - neem HMSH dat met
een elftal dat het veld opdraaft
met reclame voor Install Data.
Sommige bonden, met als
voorloper de KNVB, willen
voor hun leden een zekere be
perking van de shirtreclame,
„om te voorkomen, dat spor
ters eruit gaan zien als spor
tende reclamezuilen"
denk hier in het bijzonder
aan formule 1 races en andere
automobilistische evenemen
ten.
Een sportvereniging, die met
haar tijd wil meegaan, dient in
feite te opereren als een
naamloze of besloten ven
nootschap met professionele
en diplomatieke bestuurders,
die van wanten weten. De te
volgen strategieën zijn:
a. produkt-marktstrategie
het kiezen van nieuwe tak
ken van sport of andere doel
groepen;
b. profileringsstrategie het
zoeken van publiciteit, om
een grotere bekendheid te
verkrijgen;
c. activiteitenstrategie - het
organiseren van lucratieve
evenementen;
d. samenwerkingsstrategie
- samenwerking met andere
verenigingen of organisaties.
Hieruit blijkt duidelijk dat de
sportvereniging onderweg is
van de vroegere gezelligheids
club naar een commerciële or
ganisatie met gehaaide mana
gers, die in het bedrijfsleven
doorgaans grote en succesvol
le bedrijven leiden. Eigenlijk
onderscheiden sportvereni
gingen zich in weinig meer
van dienstenverlenende on
dernemingen. De rechtsvorm
is weliswaar anders, maar vol
gens de verenigingswet van
1976 zijn het rechtspersonen,
die rechtshandelingen kun
nen verrichten. Ten aanzien
van de aansprakelijkheid
dient onderscheid gemaakt te
worden tussen verenigingen
met beperkte en verenigingen
met volledige rechtsbevoegd
heid. Het bestuur van een ver
eniging is het best beschermd
bij volledige rechtsbevoegd
heid zo'n vereniging is na
melijk zelfstandig draagster
van rechten en verplichtin
gen. Dat wil zeggen, dat schul
den niet op de bestuurders
kunnen worden verhaald.
Uit het rapport blijkt zonder
meer, dat de financiële aspec
ten van de sportbeoefening
niet onderschat mogen wor
den. De Stichting Economisch
Onderzoek (SEO) heeft de ex
ploitatierekeningen van 1979
en 1985 van een groep sport
verenigingen met elkaar ver
geleken en is tot de conclusie
gekomen dat hun financiële
positie in de periode 1979-1985
achteruit gegaan is. Mede
door bezuinigingen aan de
kant van de overheid is de ba
lans uit evenwicht geraakt.'
Deze trend, aldus de ABN
Amro Bank, heeft zich de af
gelopen jaren voortgezet. „De
sportvereniging zal daarom
op zoek moeten gaan naar
creatieve oplossingen die in
de toekomst de financiële 'mo
gelijkheden kunnen verrui
men". Hier dient dan de vraag
te worden gesteld of de bouw
van het nieuwe honderden
miljoenen dure Stadion Am
sterdam, dat in de eerste
plaats het nieuwe honk van
Ajax moet worden, wel verant
woord is, zelfs als daaraan een
'transferium' voor 2500 auto's
wordt toegevoegd.
Uit de recente ontwikkelin
gen rond de sportverenigin
gen vloeit uiteraard voort, dat
steeds hogere eisen worden
gesteld aan het management.
„Het is van belang dat taken
en verantwoordelijkheden
van de bestuurders goed wor
den afgebakend en duidelijk
wordt wie wat doet. Ten aan
zien van het bestuur en de
commissies moet worden na
gegaan of zij over voldoende
kennis en informatie kunnen
beschikken. Hoe is de infor
matie-uitwisseling met leden,
financiers en andere betrok
kenen geregeld en gaat dit
naar wens?"
Belangrijk, misschien zelfs
het belangrijkst, is de finan
ciële situatie. Wat zijn de be
langrijkste inkomsten? Zul
len deze inkomsten ook in de
toekomst nog ontvangen wor
den? Een sportvereniging, die
sterk afhankelijk is van ge
meentelijke subsidies zal bij
voorbeeld de toekomstige
grootte van deze bedragen
aan de weet moeten zien te ko
men. „Bij vermindering van
een bepaalde inkomstenpost,
zoals contributies of subsi
dies, zal de sportvereniging
tijdig moeten uitkijken naar
alternatieve mogelijkheden
om de inkomsten op peil te
houden", aldus de bank, die
tevens constateert het van
groot belang te achten dat de
toekomstige inkomsten en
uitgaven op elkaar worden af
gestemd en dat eventueel aan
vullende inkomsten worden
gezocht.
En tenslotte: onbewolkt is de
toekomst van de sportvereni
gingen niet, omdat de vrije
tijdsbesteding buitenshuis
daalt. „Voor de sportvereni
ging zal het moeilijk zijn om
op deze trend in te spelen en
daarom vormt hij een bedrei
ging". aldus de bank.
