Vasten en Ramadan lopen beide
uit op een feest van verlossing
Bisschoppen waarschuwen
ondergrondse priesters
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
EKD steunt actie
joodse begraafplaats
Nieuw begin
'Middengroepen'
zien heil in New Age
I
li
rj* £eidóc@omo/nt
r
Ceidoe Somatit
zaterdag 14 maart-19!
WENEN De rooms-katholieke bisschoppen
in Slowakije hebben de priesters die tijdens het
communistische bewind in het geheim zijn ge
wijd, gewaarschuwd dat zij zich moeten schik
ken naar de huidige, door het Vaticaan benoem
de kerkleiding.
Wie in het geheim als priester blijft werken,
moet er zich van bewust zijn dat hij de kerk
schaadt en geen deel meer uitmaakt van de ker
kelijke gemeenschap, aldus de bisschoppen.
De brief van de Slowaakse bisschoppen is aan
zienlijk harder van toon dan die van hun Tsje
chische collega's, die eerder deze week is gepu
bliceerd. De Tsjechische bisschoppen riepen
weliswaar eveneens de in het geheim gewijde
priesters op te gehoorzamen aan de leiding van
de kerk, maar zij hadden ook woorden van lof
voor het werk dat die priesters tijdens de kerk
vervolging onder het communistische regime
hebben gedaan.
Bij de Slowaakse bisschoppen is van enige
dankbaarheid geen sprake. Zij roepen de pries
ters op zich voor Palmzondag (12 april) bij hun
bisschop te melden. Van de gelovigen wordt
verwacht dat zij „geen geestelijke diensten"
aannemen van priesters die geen zending van
hun bisschop hebben. Ook moeten zij eucharis
tievieringen mijden waarin een ondergrondse
priester voorgaat.
Het is moeilijk om
tegelijk de waarheid
en de mensen het
naar de zin te maken
HAMBURG - De Evangelische Kerk in Noord-Duitsland onder
steunt de actie van orthodoxe joden tegen de bouw van een win
kelcentrum op een joodse vroegere begraafplaats in Hamburg.
Volgens joodse opvattingen mag een begraafplaats „niet voor
profane doeleinden beschikbaar worden gesteld".
Voor de bouw van het winkelcentrum mogen niet alleen juridi
sche criteria worden gehanteerd. Juist in verband met de ge
schiedenis mag van Duitsers respect en gevoeligheid in de om
gang met het joodse geloof worden verwacht, meent bisschop
Krusche van de EKD. De circa 400 jaar oude begraafplaats werd
in 1934 door de nazi's verwoest, geasfalteerd en met bunkers be
bouwd. In 1945 werd het terrein aan de joodse gemeente terugge
geven. Vijfjaar later kwam het in eigendom van de stedelijke on
derneming, die er het winkelcentrum wil bouwen. De bouwwerk
zaamheden zijn vorige week voorlopig opgeschort.
In minder dan een fractie van een seconde kan het
leven zich omkeren in een richting zonder
uitzicht. In een flits wordt alles anders. Naarmate
het langer geleden is, ga je dat meer beseffen.
Ontelbare keren ga je terug naar dat fatale
moment. Je draait het terug in 'slow motionWat
razendsnel gebeurde, probeer je moment na
moment voor je te krijgen. Zo vaak zegt een mens:
'ik ben door het oog van de naald gekropen', beter
gezegd: 'ik ben door het oog van de naald gegaan
Je zegt: 'ongelooflijk' dat het zo is afgelopen. Zo
heel anders is je reactie als dat oog van die naald
er niet was. Als het onomkeerbare is gebeurd. Het
onvoorstelbare, het onbevattelijke, het zwaarste
watje kan overkomen. Je stelt je allerlei vragen:
'had niet dit, had niet dat
Achter die vragen zit je diepste verlangen: dat het
niet waar is. dat het slechts een nachtmerrie is,
dat het weliswaar een verschrikkelijke film is.
maar wel een film. Steeds meer moet je gaan zien
dat het geen film is, maar echt waar. Een
werkelijkheid, soms zo absurd en
hartverscheurend, dat geen scenario schrijver het
had kunnen bedenken. De werkelijkheid van het
leven is altijd harder óf mooier, dan door
schrijvers bedacht kan worden. Je moet gaan zien
en tot in al je vezels van je lijf gaan voelen, dat er
geen terugkeer mogel ijk is naar dat moment voor
de fatale ommekeer. Het kost veel tijd, veel pijn,
veel tranen, onzegbaar veel leed. eer je van dat
moment weg kunt komen. Niet alleen het
wegkomen, het verderkomen is het punt, maar ook
hoe je verderkomt.
Het is soms heel invoelbaar dat de geslagen wond,
het losgekomen verdriet, leidt tot bitterheid, tot
zuurheid, tot desinteresse, tot een
gemoedsstemming die gekleurd is door zwaarheid
en droefheid. Het besef groeit dat het leven nooit
meer zal worden, zoals het was.
Kan er dan toch nog een nieuw leven komen? Zie
je op een dag dan toch nog een duif met een groen
takje die naar jou toevliegt en aankondigt dat er
een nieuw leven mogelijk is? Wie het gevoel heeft
dat de grond onderzijn of haar voeten wegzakt en
is als moerasgrond die je naar beneden zuigt, die
je de levensadem afsnijdt en stikkensbenauwd
maakt, zal dat niet kunnen geloven. Voorde
ontroostbare is er geen troost.
Maa r m isschien is er op een dag een mens die je zo
raakt dat je je aan die mens kunt vasthouden,
vastklampen. Een mens die teder en oprecht is.
Eerlijk ook in de machteloosheid. Wanneer je
overvoerd bent met verdriet, heb je een hand
nodig. Een warme hand die eerlijk is. Geen
woorden, geen theorie, geen vroomheid, zelfs niet
in de Naam van God. Zwijgen zegt meer dan
woorden. Een hand die oprecht is, heelt nog het
meest.
Wie diep geraakt is door een insnijdend verdriet,
behoefte tedere, bescheiden, trouwe solidariteit.
Mensen die naast je gaan staan én ruimte bieden
opdat jij om kunt gaan, op jouw wijze, met jouw
verdriet. Dan kan er opnieuw een ommekeer
gebeuren, niet plots, maar langzaamaan. De weg
verder wordt gevonden.
AMERSFOORT - Aan
hangers van Groen Links
en studerenden bestaat
hebben een relatief grote
belangstelling voor New
Age. Sympathisanten van
de kleine christelijke par
tijen en de Evangelische
Omroep moeten er daar
entegen niks van hebben.
Actieve kerkleden én uitge
sproken niet-gelovigen zien
weinig heil in het Nieuwe
Tijds-denken. Juist tussen
deze uitersten in is men het
meest ontvankelijk voor de.
overigens zeer uiteenlopende,
denkbeelden van de New Age-
beweging.
„Deze stroming beweegt zich
tussen geloof en ongeloof', al
dus de Nijmeegse psycholoog
prof. dr. J. Janssen. Hij presen
teerde vrijdag op een studie
dag van de Raad van Kerken in
Amersfoort de voorlopige re
sultaten van een onderzoek
over jongeren en New Age,
waaraan 700 jong-volwassenen
hebben deelgenomen.
Janssen vroeg hun mening
over astrologie, reïncarnatie,
ufo's, yoga, holisme, para
psychologie en homeopathie
en andere verschijnselen die
doorgaans onder de noemer
van New Age worden gebracht.
Opmerkelijk vond Janssen dat
de term New Age slechts bij 25
procent van de jongeren be
kend was.
New Age-aanhangers vielen op
door hun grotere maatschap
pelijke betrokkenheid en hun
belangstelling voor milieu
kwesties. Ze zijn minder car
rière-gericht dan de jongeren
die er niets van moeten heb
ben, zijn minder optimistisch
over de samenleving en over
zichzelf en hebben een grotere
'esthetische belangstelling'
De ex-provo en groene politi
cus Roel van Duyn is voor
Janssen „de belichaming van
de stroming".
De psycholoog noemde New
Age een vrolijke religie. „Geen
nadruk op zonde en schuld.
Over de hel heeft men zelfs
nog nooit nagedacht".
Onder de paraplu van New Age
vindt ook 'pure geldkloppenj'
plaats, aldus Janssen. „Er gaan
vele miljoenen om in deze we
reld. Er bestaat nieuwsgierig
heid en onwetendheid genoeg
om er handel uit te slaan."
Volgens dr. R. Kranenborg van
het instituut voor Godsdiens
twetenschappen van de Vrije
Universiteit leert de opkomst
van New Age de kerken vooral
dat zij zich eenzijdig hebben
ontwikkeld. Zij hebben de na
druk gelegd op kennis en het
gevoel verwaarloosd. Veel
christenen voelen zich aange
trokken tot New Age, omdat
zijzelf ook tot dit inzicht zijn
gekomen. De theoloog drs.
A.W. Berkhof vond dat New
Age christenen een spiegel
voorhoudt. „Meer dan kerk en
theologie lijkt New Age bij
machte in te spelen op wat er
leeft in onze tijd."
door MARINUS V D BERG
De Ramadan van de
moslims en de Vasten-van
de rooms-katholieken
vallen dit jaar in de tijd
bijna samen. Dat is
interessant.
Zou het ook leerzaam
kunnen zijn? Pastor Ben
Tiedink (Enschede-
Noord) probeerde dat na
te gaan. Hij ging terug in
zijn eigen (rooms-
katholieke) herinnering
en keek naar de
ontwikkelingen van toen
-De veertigdagentijd heette
vroeger 'grote vasten'. Er wa
ren blijkbaar ook dagen of pe
rioden van 'klein vasten', maar
die herinner ik mij niet nauw
keurig.
Het was de bedoeling in de
'grote vasten' jezelf beperkin
gen op te leggen. Beter gezegd:
die beperkingen wérden je op
gelegd. Er was een uitgebreide
en gedetailleerde wetgeving.
Enige jaren geleden vond ik op
een 'kerkelijke' zolder nog een
grote kartonnen kaart van
kerkportaal-formaat. Daarop
stond de vastenwet afgedrukt,
compleet met uitzonderingen;
want die waren er ook. Leef
tijd, ziekte, werkomstandighe
den konden een rechtvaardi
ging zijn om het rustig aan te
doen. Mijn moeder mocht re
gelmatig gebruik maken van
die geboden faciliteiten. De be
perkingen hadden betrekking
op alle eten en drinken. Daar
onder was ook snoepgoed be
grepen; dat spaarden we op.
Je kon je strikt aan de voor
schriften houden en wie op
safe speelde, deed dat ook
maar er was ook de nodige
creativiteit. Er waren nogal
wat mannen die zichzelf het
roken ontzegden in de vasten
tijd. Feest werd er niet gevierd,
geen verjaardagen, geen hu
welijken. Er werden ook wel
goede voornemens gemaakt
van meer geestelijke aard, met
betrekking tot gedrag of ge
bedsleven bijvoorbeeld. Als
motief voor deze vormen van
onthechting werd ons de totale
onthechting van Jezus in zijn
lijden en sterven voorgehou
den. De grote vasten was een
meeleven en meelijden met
Hem, in het geloof dat we zo
ook zouden delen in zijn op
standing.
Verinnerlijking
Na die tijd heeft er bij ons een
ontwikkeling plaats gevonden
in de zin van het vasten. Er
groeide een nieuw besef. Wat
voor zin heeft het jezelf te be
perken in eten en drinken en
het daarbij te laten? Zou het
niet zinvoller zijn, als een an
der daar beter van werd? Als
mijn beperking nu eens ruim
te zou bieden aan een mens
voor wie beperking tot het da
gelijkse leven behoort?
Er kwamen toen vastenacties
op gang. In de loop der jaren
zijn die uitgegroeid van louter
geld-acties tot bewustwor-
dings-acties. Wij hielpen niet
meer alleen vanuit onze over
volle goedheid; we voelden ons
steeds minder Sinterklaas.
Onze horizon werd breder en
breder, de hele wereld kwam
ons onder ogen en van het één
kwam het ander. We gingen
ons verdiepen in het leven van
mensen ver weg. We vroegen
ons af, hoe een Derde Wereld
had kunnen ontstaan. Het
drong tot ons door dat onze le
venswijze daar alles mee te
maken heeft.
Onze vasten verinnerlijkte
zich dus, kreeg diepgang. Van
het alleen maar jezelf beper
ken gingen we naar meer ma
teriële ruimte voor de armen.
En daardoor groeide er ook
ruimte in ons hart. Van geven-
uit-overvloed schoven we op
naar delen-uit-verantwoorde-
lijkheid; zelfs gevoelens van
schuld gingen ons motiveren.
En om verlossing is het alle
maal begonnen: eenmaal uit
'Egypte' geleid, mogen we daar
nooit meer in belanden, nie
mand; ons mensenhachje is
daarmee gemoeid.
Daarom 'legen' we ons in de
veertigdagentijd, om gevuld te
worden met een nieuwe lente
en een nieuw geluid. Zolang
we vol zijn van onszelf, is daar
geen ruimte voor. Zolang we
zelf alle ruimte in beslag ne
men, veroordelen we anderen
tot 'Egypte'. Daarom loopt de
veertigdagentijd uit in een
feest van verlossing.
Drie perioden
De Ramadan kent drie perio
den. In de eerste periode krij
gen we tal van zegeningen; in
de tweede periode wordt ver
geving ons deel, en tenslotte
krijgen we deel aan de verlos
sing. Is dat niet interessant?
Veertigdagentijd en Ramadan
lopen beide uit op verlossing.
Hoe kom ik aan die wijsheid?
In de wijk waar ik woon, leven
verhoudingsgewijs veel Turk
se en Marokkaanse mensen.
Er is daardoor een aanzienlijke
moslim-gemeenschap, met
ook een eigen moskee: een oud
houten schooltje. Ze zouden
graag een van onze kerkge
bouwen kopen; het kan verke
ren. Maar dat is een ander ver
haal. Om elkaar beter te leren
kennen en verstaan, spreken
de imam en ik elkaar regelma
tig. En onze laatste gesprek
ging over Vasten en Ramadan.
Er zijn Vier redenen voor de
Ramadan. De eerste reden is
een gebod van God. In de 27e
nacht van de Ramadan ont
ving Mohammed de eerste
openbaring van God. In die
nacht wordt daarom extra ge
beden. De regels voor het vas
ten zijn in de Koran weliswaar
slechts summier opgetekend,
maar ze zijn later door Moham
med verder uitgewerkt. Omdat
Ramadan een goddelijk gebod
is, kan er aan de regels ook
niets veranderd worden. De
tweede reden voor de Rama
dan is. door vasten ervaring op
te doen met honger en dorst,
uit solidariteit met hen die
hongeren en dorsten uit ar
moede. Het vasten tijdens de
Ramadan heeft niet alleen be
trekking op eten en drinken,
maar op alles wat het lichaam
in gaat. Dat alles is verboden
van zonsopgang tot zonsonder
gang. 's Avonds wordt er dan
zo feestelijk mogelijk gegeten.
Het is daarbij geboden, dat de
rijken de armen aan hun tafel
uitnodigen.
Arm en rijk
De imam vertelde hiervan heel
enthousiast, met glinsterende
ogen. Dat is blijkbaar een van
de vreugdevolle momenten in
de Ramadan: arm en rijk aan
één tafel. Hij vertelde boven
dien dat het tijdens de Rama
dan geboden is een veertigste
deel van je vermogen (dus niet
van je inkomen) af te staan aan
de armen en aan het slot nog
eens tien gulden per vastend
mens voor hetzelfde doel. Dat
kan oplopen tot enkele hon
derden guldens.
Op mijn vraag of hij tot nu
schilderde hoe het ging óf hoe
het hoorde, bleef zijn antwoord
wat vaag. Het bestond voorna
melijk uit wat glimlachjes tus
sen hem en de tolk, die ons tel
kens terzijde staat. Niets men
selijks zal hun vreemd zijn.
Niet iedereen hoeft te vasten.
Leeftijd of een zwakke gezond
heid zijn redenen om niet mee
te doen. De werkomstandighe
den zijn echter geen excuus.
Wie zwaar werk heeft, moet
lichter werk zoeken; wie in
ploegendienst werkt, moet het
gunstig regelen. Ik veronder
stel dat hij daarbij uitgaat van
voldoende werkgelegenheid
en ideale werkomstandighe
den.
Ik ben u nog twee redenen
schuldig. De derde reden voor
de Ramadan is vooral door de
dorst te gaan beseffen hoe
afschrikwekkend het vage
vuur wel is. En de vierde reden
is de innerlijke reiniging van
de mens. Daarin is iets herken
baar van wat ik hierboven 'je
zelf legen' noemde: ruimte ma
ken in jezelf; wie vol is van
zichzelf, blokkeert. Deze rede
nen staan niet los van elkaar,
ze hangen samen, ze vloeien
uit elkaar voort.
Eén doel
Het lijkt me niet nodig om hier
'nog eens de verschillen en
overeenkomsten tussen veer
tigdagentijd en Ramadan te
vermelden. De overeenkom
sten zullen bepaald worden
door het feit dat het bij beide
om vasten gaat. De verschillen
zullen hun oorzaak vooral vin
den in de verschillende cultu
ren. Maar toch niet alleen. Een
gemeenschappelijke religieu
ze bron zal ook wat verklaren,
evenals een verschil in geloofs
beleving.
Eén verschil en één overeen
komst, die mijzelf troffen, wil
ik tot slot nog wel onder
woorden brengen. In de veer
tigdagentijd beleef ik dat wie
als mens/medemens tracht te
leven, zich bevindt in de naam
van God ('Ik zal er voor u zijn').
Dat beluister ik in de beleving
van de Ramadan toch omge
keerd: wie leeft binnen Gods
wet, is (vanzelf?) mens/mede
mens.
Als dat zo is, dan voel ik me be
ter thuis in de veertigdagen
tijd; die beleving lijkt me ope
ner. Of luister ik niet goed?
Maar boeiend vind ik het slot
van beide tijden: een verlos
singsfeest. Je kunt dan met el
kaar van mening en beleving
verschillen over de manier
waarop je er deel aan krijgt,
maar we zouden dat feest toch
samen kunnen vieren? Zo leer
je nog eens wat. Toch eens met
de imam over praten.
Ondergrondse vleugel van Museum voor Religieuze Kunst geopend
UDEN - Met een aanval op de
Raad voor de Kunst heeft de
Brabantse commissaris der ko
ningin, mr. F.J.M. Houben,
vrijdag de ondergrondse uit
breiding van het Museum voor
Religieuze Kunst te Uden geo
pend. „Ik zal het oneens zijn
met de minister van WVC tot
dat zij zich van het recente ad
vies van deze Raad distan
tieert." Op grond van dat ad
vies zou vooral de regio minder
geld voor kunst en cultuur
krijgen. Kwaliteit is er ook in
de regio, zei Houben. Nu ker
ken en kloosters niet langer bij
machte zijn het religieus erf
goed zelf te bewaren, krijgt het
Museum voor Religieuze
Kunst een steeds belangrijke
re rol bij het behoud van het
cultuurbezit uit het verleden
van Brabant. De nieuwbouw
van het museum is, met uit
zondering van de entree, ge
heel ondergronds. Daarvoor is
gekozen uit veiligheidsover
wegingen. Ook mocht het mo
numentale karakter van de
historische abdij Maria Réfu
gié, waarin het museum is ge
huisvest, zo min mogelijk wor
den aangetast. Sinds het mu
seum in 1985 de beschikking
kreeg over de voormalige boer
derij van de abdij, is de collec
tie aanzienlijk uitgebreid. Ook
het groeiend aantal bezoekers
en de status van de collectie,
die in 1990 als nationaal monu
ment werd aangwezen, maak
ten uitbreiding noodzakelijk.
De totale kosten ervan bedroe
gen 1.3 miljoen gulden. De ze-
ventiende-eeuwse abdij van de
Zusters Birgittinessen her
bergt tot op de dag van van
daag enkele slotzusters. De
deels verspreide collectie van
de abdij vormde de kern van
de verzameling van het mu
seum, dat in 1974 werd geo
pend. Behalve historische reli
gieuze schatten verzamelt het
museum sinds kort ook mo
derne religieuze kunst.
COMMENTAAR
Het congres juicht
BlJ alle gejuich op het PvdA-congres over de komst i Ll
voorzittersduo Rottenberg-Vreeman was er weinig aa m
voor de gaande man. Ten onrechte, want scheidend y ei
mend-voorzitter Frits Castricum had als enige in het l
gese gebouw De Vereeniging oog voor de echt belangria(
ten. Die feiten zijn dat de PvdA de helft van haar ele
kwijt is en nog altijd geen flauw benul heeft hoe zij
zersgunst moet herwinnen. in
u!
In zijn rede bij aanvang van het congres riep Castrici
partijgenoten op de werkelijkheid onder ogen te zien. J1
PvdA met een nieuwe voorzitter, een nieuwe afgeslanli
tij-organisatie en een nieuwe visie op de toekomst
stelsel van sociale zekerheid plotseling wel weer een a<(bi
kelijke uitstraling krijgen? „Als u mij op de man af
ben je er gerust op, dan moet ik zeggen: 'nee' aldus
letterlijk rondborstige Brabander.
Die vrees moet ook leven bij andere sociaal-demoj
want in hun radeloosheid lijken zij nu op alle paardej
lijk te wedden. De uitkeringstrekkers worden gerust!
met het rapport-Wolfson, de belastingbetalers met del
deling van staatssecretaris Ter Veld dat ook bijstanj-
ders moeten gaan solliciteren, de D66-sympathisanti
de verkiezing van Felix Rottenberg en de FNV-klant^
de verkiezing van Ruud Vreeman. |v;
MAAR zoals de bezoekers van de races heel goedre
leidt het wedden op alle paarden slechts tot één ding: f
sten en verliezen zullen elkaar ongeveer in evenwicff
den. Ook Castricum weet dat. Hij voorspelde dat de flf'
ook in de nabije toekomst niet veel leden en kiezersr
krijgen. Tenzij, tenzij het eindelijk tot Wim Kok doof1'
dat hij zijn toenemende populariteit als minister varr
ciën in dienst van de PvdA moet stellen.
rei
IN een vraaggesprek met Vrij Nederland zegt Castricjm
Kok niet langer mag volstaan met het zitten achter aer
nisteriële bureau en het houden van af en toe een grotp
voering op een spreekgestoelte. Hij moet zich onderis
wone' mensen begeven om uit te leggen wat hem en zïii
tij beweegt om medeverantwoordelijkheid te nemen iee
van impopulaire maatregelen, aldus Castricum. Wie f
dat wij hem tegen zouden durven spreken po
Medewerkers Vaticaan mogen i
geen geschenken aannemen 'j
ik<
VATICAANSTAD - De 3400 medewerkers van het Vaticf s
gen voor hun diensten geen geschenken of steekpenningier
nemen, zo staat in het nieuwe algemeen reglement van dftdf
het centrale bestuursapparaat van de Rooms-Katholieke fer:
Waren pausen in vroegere eeuwen vaak royaal voor huirbi
verwanten, het nieuwe reglement tracht elke vorm van ipli
me te voorkomen. Zo mogen in hetzelfde Curieorgaanp c
geen bloedverwanten tot in de vierde graad werkzaam zilet
der moeten de kardinalen, priesters, zusters en leke-mé
kers op straffe van ontslag zwijgen over de zaken waan d
zich bezighouden. Om te voorkomen dat buitenstaand® r
toch lucht van krijgen, verbiedt het reglement de medei i:
gasten op hun bureau te ontvangen. »r
Vijf Britse kerken delen één kerkgebou"
LONDEN De vier voorzitters van de Britse raad van fn
hebben vrijdag het eerste Engelse kerkgebouw ingewre
door leden van vijf verschillende kerken zal worden gebnE0
kerk in Milton Keynes, een stad 80 kilometer ten noorc?6
van Londen, is eigendom van de anglicanen, methcP
rooms-katholieken, baptisten en hervormden. Volgens af%(
schop kardinaal Basil Hume, laat het kerkgebouw zien hofJ
oecumene inmiddels gevorderd is. Maar hij beklemtoond^11
lijkertijd dat de kerk niet het einddoel van de oecumerrc
geeft. „Al trekken we niet langer als vreemdelingen maar!
grims met elkaar op, er is niettemin nog een lange weg te
er moeten nog vele gevaren worden getrotseerd".
Itl
Uitgave: Westerpers bv (maakt deel uit van Sijtho
Kantoor Apothekersdijk 34, Leiden
Telefoon: 071 - 122 244
Telefax 071 -134 941
Postadres Postbus 112300 AA Leiden
Hoofdkantoor Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk
Telefoon 070-3190 933
Telefax 070-3906 717
Postadres: Postbus 9, 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur: J Leune
Adjunct-hoofdredacteur: J Timmers.
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel 070 - 3190 808): I
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel: 070 - 3190 815)
A van Rijn (chef), W Bunschoten, drs C van Haersma Buma, A var
E Huisman, H Jansen drs. J van Leeuwen - Voorbij, R de Roo, drs. K. V
Kunst/rtv (tel 070 - 3190 834): G Ansems (coordinator), B Jansma. H Piéj
Geestelijk leven (tel 070 - 3190 835) L Kooistra. drs P van Velthoven
Foto (tel 070 - 3190 838): M Konvalinka (chef) en S Evenhuis
(tel. 070 -3190 819): T. Kors.
Redactie-;
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebiet
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Un»
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nede
België De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn H Leber, drs K 1
M van de Ven en P Vogels. De parlementaire redactie bestaat uit R.
(chef), H Bijleveld. D Hofland, P. Koopman. D. van Rietschoten en K
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus;
- de volgende correspondenten in het buitenland drs D J van den Bert
(Peking), drs H Botje (Tunis), A Courant (Athene). R Hasselerharm
(Johannesburg), drs A Heering (Rome). B van Huèt (Londen). M de
(Washington), F Lindenkamp (Sao Paulo). B Schampers (Brussel). W
(Londen), drs R Vunderink (Moskou), W Werkman (Jeruzalem). G. vé
(Belgrado). F Wijnands (Bonn). J Wijnen (Brussel)
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London Verta<
M deCocq
n 08.30 tot 17.00 uur.
-i 18 00 tot 19.00 uur, op z,
15.00 uur.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling:
per maand
per kwartaal
per jaar
Bij betaling per acceptgirokaart
per maand
per kwartaal
per jaar
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 -122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 -
Bankiers
ABN/AMRO BANK NV 473 575 515
POSTEANK 663 050
27,00
79.80
312.65
28,20
82,80
318,65
in',
N t
h
