ieuw-Zeeland: rust, ruimte en recessie
)2 idae (Soman!
BUITENLAND
Gen verantwoordelijk voor
ouderdomsdiabetes ontdekt
Kurden sneuvelen
bij Turkse aanval
In Armenië gegijzelde
GOS-officieren vrij
Britten op
9 april naar
de stembus
Onenigheid VS en Rusland
over snelheid ontwapening
GELUK IS NOG
4 DAGEN TE KOOP
DONDERDAG 12 MAART 1992
)U-parlementslid wil
^chorting hulp Chili
•■N - Het vooraanstaande christen-
locratische parlementslid Wolfgang
Geldern heeft gisteren de regering
y iroepen de hulp aan Chili te bevne-
jtotdat de voormalige DDR-leider
lath Honecker is uitgeleverd. Von Gel-
KcJ zei dit in een interview met de
e t|t Express.
/oajndt ook dat Duitsland zijn ambas-
is.Jur in Chili moet terugroepen en de
•nse ambassadeur in Bonn terug
tei sturen.
irijjitsland moet de 111 miljoen mark
allahiljoen gulden) hulp die de bonds-
Vaffelier aan Chili heeft beloofd be-
in totdat de zaak Honecker is op-
en hij is uitgeleverd", aldus Von
st |ern.
PARIJS Franse onderzoe
kers hebben het gen ontdekt
dat de oorzaak is van het zoge
heten ouderdomsdiabetes.
Na onderzoek bij 16 families van
suiker-patiënten kon het gen wor
den vastgesteld, zo blijkt uit de on
derzoeksresultaten die vandaag
zijn verschenen in het Britse tijd
schrift Nature. Het gen zorgt voor
de produktie van glucokinase, een
eiwit dat het suikerniveau in het
bloed op peil houdt. Veranderingen
in dit gen dat gelegen is op het
chromosomenpaar zeven, zouden
de activiteit van het eiwit vermin
deren, waardoor de ouderdomsdia
betes ontstaat.
Volgens de onderzoekers valt door
„deze belangrijke ontdekking" de
ziekte beter te begrijpen. Het biedt
de mogelijkheid om mensen op te
sporen met een verhoogd risico op
suikerziekte en en voor nieuwe ge
neeswijzen. Ongeveer drie tot vijf
procent van de wereldbevolking
lijdt aan suikerziekte. In negentig
procent van de gevallen gaat het
om ouderdomsdiabetes, waarop na
het veertigste levensjaar een ver
hoogde kans bestaat.
Medische faculteit dicht na
onthulling over lijkenhandel
BOGOTA De regering van Colombia heeft de medische
faculteit van de Vrije Universiteit van Barranquila gesloten
nadat aan het licht was gekomen dat deze betrokken was
bij een gruwelijk soort lijkenhandel. Volgens de politie
hadden bewakers van de universiteit er een gewoonte van
gemaakt zwervers dood te knuppelen en hun lichamen
voor 200 dollar per stuk aan de faculteit te verkopen. Een
man die in een krant zijn relaas deed beweerde een derge
lijke aanval te hebben overleefd. Volgens een rapport van
de recherche voerde de faculteit geen enkele administratie
over lichamen die ten behoeve van het onderwijs werden
binnengebracht. Eerder deze maand werden elf lijken en li
chaamsdelen van twaalf andere overleden personen in de
faculteit aangetroffen. Minister van volksgezondheid Car
los Holmes maakte deze week bekend dat de voorzitter van
de universiteit en verschillende andere bestuurders in ver
band met het schandaal zijn ontslagen.
DIYARBAKIR - Bij een Turkse aanval op een
kamp van Kurdische guerrillastrijders bij de stad
Gene in het oosten van Turkije zijn gisteren zeker
28 rebellen omgekomen, aldus Turkse woordvoer
ders. Turkse troepen openden de aanval op het
kamp van de Kurdische Arbeiderspartij (PKK) na
dat eerder op de dag helikopters de circa tien tenten
hadden gebombardeerd. Maandag en dinsdag voer
den de Turkse strijdkrachten al aanvallen uit op
Kurdische kampen in het noorden van Irak. De aan
houdende aanvallen van Turkije lijken een poging
te verhinderen dat de Kurdische strijders beginnen
aan een door hen aangekondigd lente-offensief.
Irak protesteerde gisteren krachtig tegen de Turkse
luchtaanvallen die door Baghdad als „herhaaldelij
ke schendingen van de Iraakse soevereiniteit" wer
den veroordeeld.
(RISSE BUMA
HAAG Even werd
ferland er deze week
op attent gemaakt
t'ge^Jieuw-Zeeland er nog
foil 1 is. In de kolommen
enkele kranten stond
curieuze bericht dat
nige inwoners van dit
land er een wel heel
hobby op nahouden:
slktijdig met een
'i kje een levende
A Ivis naar binnen slor-
i\J% ej was het gevolg, aldus
°Verhaal. Dierenbescher
mer plekke kwamen met-
n opstand tegen deze
Jimvekkende gulzigheid,
reli rloe (je affaire afloopt, zal
ederlandse lezer waar-
lijk wel nooit te horen
b*n. Nieuw-Zeeland haalt
'asfimaal niet vaak de inter-
eJiale pers. En wanneer dat
't geval is, betreft het be-
van het hierboven ge
le kaliber of heel af en
n politieke of economi-
Jnalyse.
nwijfeld zal het staatshe
er an koningin Beatrix, dat
17 maart begint, de
iteit over het land en zijn
;nsiers tijdelijk flink doen
wiellen. Dat verwacht am-
:arr|eur Graeme Ammund-
op»k. Maar de voorzichtige
nalstie dat de gemiddelde
Wflander eigenlijk maar
op\g weet over Nieuw-Zee-
"enjntkent hij stellig.
dagen voordat hij zelf
laaftNieuw-Zeeland afreist
ïteei hij over zijn vaderland
piol komende staatsbezoek,
iet jerkkamer in de Nieuw-
de
s Qn
■■skade in Den Haag is
Ingericht. Op een bijzet-
I prijkt het portret van
^Y^in Beatrix en prins
»n-ï.gala-
[hien weet u zelf weinig
Lieuw-Zeeland, maar ik
ie af of dat voor ieder-
ildt", zegt Ammundsen.
w .het kan ook met uw ge-
te maken hebben. De
in weten dat veel Nieuw-
zeelanders in de oorlog hier
hebben gevochten. Als je een
oorlogsbegraafplaats bezoekt,
zie je overal hun namen. En
dan zijn er natuurlijk de vele
emigranten die naar Nieuw-
Zeeland zijn gegaan. Ze vor
men met hun nazaten nu een
gemeenschap van circa 70.000
personen, dat is 2,5 procent
van de totale bevolking. Bo
vendien is er een constante
stroom mensen die overweegt
om naar Nieuw-Zeeland te
emigreren. Die zijn dus kenne
lijk goed op de hoogte".
Abel Tasman
Dat het staatsbezoek van ko
ningin Beatrix juist nu wordt
gehouden heeft alles te maken
met het Abel Tasman Jaar, een
eerbetoon aan de in het Gro
ningse Lutjegast geboren Abel
Janszoon Tasman, die 350 jaar
geleden met zijn VOC-schip
Nieuw-Zeeland ontdekte. Zo
wel in Nederland als Nieuw-
Zeeland staan herdenkingen
op het programma. Vandaag
wordt een speciaal Abel Tas
man kabinet geopend in de
openbare bibliotheek in Groot-
egast (de gemeente waartoe
Lutjegast behoort) en laat de
PTT een herdenkingspostze
gel verschijnen. Hoogtepunt
belooft volgens Ammundsen
echter het staatsbezoek van de
koningin te worden.
Hoewel Abel Tasman als eer
ste Europeaan Nieuw-Zeeland
ontdekte - de Maori's kwa
men er al in circa 1300 aan
land - zag Nederland niet veel
heil in het koloniseren van de
eilanden. Groot-Brittannië
pakte de zaken voortvarender
aan en bracht het gebied in
1840 onder Brits gezag. Sinds
1907 heeft het land de status
van 'dominion' in de Common
wealth met koningin Elizabeth
als staatshoofd en een gouver
neur als haar vertegenwoordi
ger.
Ondanks dat de Britse vorstin
Ambassadeur G. Ammundsen van Nieuw-Zeeland. „Niet bang voor Europese eenwording".
de monarchie voor de repu
bliek.
Ammundsen: „De Nieuwzee-
landers willen voorlopig niet
dat hun land een republiek
wordt. Ze respecteren en koes
teren de monarchie. Ik kan dat
nog het beste illustreren met
de speech die de minister-pre
sident onlangs nog in het par
lement hield, waarin hij onom-
letterlijk en figuurlijk ver af wonden zijn steun uitsprak
staat van de Nieuwzeelandse
politiek, erkennen de meeste
onderdanen haar nog altijd als
staatshoofd. Iets wat in Austra
lië de laatste tijd minder van
zelfsprekend is; daar is een
groeiend aantal mensen voor
stander van het inruilen van
voor de monarchie. Een uit
spraak die volledig werd on
dersteund door de oppositie".
Schapen
Nog altijd is Nieuw-Zeeland
een land van rust (ruim drie
miljoen inwoners, acht keer zo
groot als Nederland), ruimte,'
schone lucht en een aange
naam klimaat. Bijna iedereen
woont in een vrijstaand huis
met een tuin en voor velen is
de boot een favoriete vrijetijds
besteding. Maar deze voorde
len zijn betrekkelijk, want eco
nomisch gezien scoort het land
slecht. Terwijl Nieuw-Zeeland
in de periode vlak na de Twee
de Wereldoorlog een van de
welvarendste landen ter we
reld was, moet het thans zo'n
twintig staten boven zich dul
den. Werd Nieuw-Zeeland ooit
gezien als de vruchtbare Britse
boerderij (schapen, runderen,
kiwi's), nu kampen de boeren
met afzetproblemen en heb
ben veel boerderijen het loodje
moeten leggen als gevolg van
de door Labour geïnitieerde
economische herstructurering
medio jaren tachtig. Door het
wegvallen van de subsidies
konden sommige boeren het
hoofd niet meer boven water
houden, en onrendabele in
dustrieën volgden. Daar bo
venop kwam nog eens de we
reldwijde economische reces
sie. En de malaise was com
pleet.
Volgens Ammundsen gloort er
echter hoop. „Dank zij de dere
gulering en het afschaffen van
de subsidies destijds is er nu
sprake van een open economie
FOTO: MILAN KONVALINKA
met open concurrentie. Daar
door is de werkloosheid geste
gen, hoger dan we wilden,
maar het positieve is dat we
een sterkere economie hebben
gekregen en nu hopen we op
bemoedigende investeringen.
Er zijn indicaties dat we lang
zaam uit het dal aan het klim
men zijn. Het aantal werklozen
stijgt weliswaar nog steeds
licht, maar de inflatie is ge
daald naar twee procent en de
rente is ook gedaald".
Bang voor de Europese een
wording zegt Ammundsen niet
te zijn. „Maar we zouden wel
graag zien dat wereldwijd de
handelsbelemmeringen wor
den opgeheven, met name bij
Jlejitse neo-nazi's
"Bfef in Kroatië"
- Duitse neo-nazi's
(tief in Kroatië om die re
lt te steunen in de oorlog
"ervië. Dat staat in een
febrief van het Duitse
jpent die gisteren is uit-
nieuwsbrief
'Idat de Duitse inlichtin-
tnsten bewijzen hebben
prschillende neo-nazi's
"jtijd in Kroatië hebben
jven. Hoewel zij veelal
lend zouden zijn, is niet
?{ijk of de rechts-extre-
rechtstreeks bij ge
lhandelingen in de bur-
'pog betrokken zijn ge-
j De mogelijke betrok-
pd van Duitse neo-nazi's
'strijd in Kroatië zou woe-
reacties kunnen ontlok-
1 pij Servië. Tijdens de
Je Wereldoorlog stelden
'ji's in Kroatië een mario-
Ibewind in, dat talloze
jrs de dood injoeg. Duits-
toerde vorig jaar binnen
1 een geslaagde campag-
1 Kroatië als onafhanke-
^yid te erkennen, waarbij
"vische regering zei de
van een „Vierde
te vrezen.
MOSKOU/BRUSSEL Tien officieren van het leger
van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten die
zondag in Artik (in het noordwesten van Armenië) ge
gijzeld waren, zijn vannacht vrijgelaten.
Twee van de ex-gijzelaars, beiden kolonel, keren in de loop van
de dag naar Moskou terug, samen met GOS-onderhandelaar ge
neraal Nikolaj Stoljarov, die voorzitter is van het comité van toe
zicht op de strijdkrachten van het GOS.
Armenië heeft gisteren een gezamenlijke ontmoeting met Rus
land, Azerbajdzjan, Turkije en de Verenigde Staten om het con-
flicht in Nagorno-Karabach te bespreken van de hand gewezen.
Volgens de Turkse minister van buitenlandse zaken Hikmet Ce-
tin voelen alle andere betrokken landen wel voor een dergelijke
ontmoeting. Cetin zette na afloop van een NAVO-vergadering in
Brussel een zes punten tellend Turks vredesvoorstel voor de om
streden Armeense enclave uiteen. Eén van die punten behelst
het sturen van bestandswaarnemers van de Conferentie over
Veiligheid en Samenwerking in Europa (CVSE).
De Armeense minister van buitenlandse zaken Raffi Hovannisi-
an wees echter een rol voor Turkije als bemiddelaar in het con
flict van de hand. Hij beschuldigde Turkije ervan de zijde van
Azerbajdzjan te hebben gekozen.
Intussen gaat de strijd in Nagorno-Karabach onverminderd
voort. De Azerbajdzjaanse premier Chasan Chasanov zei giste
ren na een onderhoud met de Britse staatssecretaris van buiten
landse zaken, Douglas Hogg, in Bakoe dat de kans op een totale
oorlog tussen Armenië en Azerbajdzjaan om de Armeense encla
ve Nagorno-Karabach vijftig procent bedraagt.
IJsdam
de landbouwprodukten. Waar
wij onze economie hebben ge
dereguleerd, vragen we ons af
hoe we kunnen concurreren op
de internationale markt, ter
wijl de EG nog doorgaat met
het subsidiëren van zijn eigen
landbouw. Dat is allemaal
kunstmatig. We willen gewoon
de kans krijgen om te concur
reren. Maar we zijn voor onze
export niet alleen afhankelijk
van Europa".
Met Australië, de EG en de VS
is Japan een van de belangrijk
ste handelspartners van
Nieuw-Zeeland. Ammundsen
is zich terdege bewust van het
economische succes dat Japan
in Azië en ook de rest van de
wereld heeft bereikt, maar hij
ziet dat niet als een bedreiging
voor zijn eigen land, dat steeds
meer op de Aziatische markt
opereert. „Wij exporteren an
dere produkten dan de Japan
ners. Onze handelspatronen
zijn complementair. Wij pro
duceren landbouwprodukten
zoals vlees en zij auto's".
Welkom
Hoe Nieuw-Zeeland er ook
voorstaat, feit is dat er nog
steeds Nederlanders zijn die
voor emigratie kiezen. Er is
plaats genoeg voor nieuwko
mers. Met name omdat de ho
ger opgeleide Nieuwzeelan-
ders de neiging hebben om
naar elders (bijvoorbeeld Au
stralië) te trekken, waar de lo
nen hoger zijn.
Emigreren vanuit Nederland
is dus niet iets van een ver ver
leden. Al sinds jaar en dag
staat het quotum voor Neder
land op duizend emigranten
per jaar. Zo vlak na de oorlog
werd dat aantal steeds ge
haald. Nu wagen gemiddeld
driehonderd personen jaar
lijks de oversteek. Het nieuwe
land stelt overigens wel zijn ei
sen. De mensen moeten goed
geschoold zijn en een klein ka
pitaaltje in kunnen brengen.
En, zo blijkt uit de woorden
van de ambassadeur, ze
moeten wooral ondernemers
zin hebben. „We willen men
sen die zelf iets opzetten, bij
voorbeeld iets in de toeristen
industrie. Mensen die een ho
tel bouwen of zo, en op die ma
nier banen scheppen".
Idoor
BOB VAN HUËT
LONDEN De Britten
gaan op 9 april naar de
stembus. Premier John
Major heeft dat gisteren
bekendgemaakt in over
leg met koningin Eliza
beth.
De vorstin zal het parlement
aanstaande maandag ontbin
den, waarna dinsdag de officië
le verkiezingscampagne be
gint.
Major gaat naar de stembus,
twee maanden voor het aflo
pen van zijn ambtstermijn. De
Britse premier heeft de vrij
heid de verkiezingsdatum te
kiezen die hem het beste
schikt. „Dat moment is er nu.
We kunnen het Britse volk een
positieve toekomst bieden en
zullen daarom een duidelijke
meerderheid halen", aldus
Major. Met het besluit kwam
een einde aan maandenlange
speculaties over de uiteindelij
ke datum. Als verwacht kwam
deze daags na de indiening
van de begroting van minister
van financiën Lamont, waarin
belastingvoordeel werd aange
kondigd voor de laagste inko
mens. De andere politieke par
tij stemde in met de verkie
zingsdatum.
Major twijfelde niet aan een
historische, vierde achtereen
volgende termijn voor de con
servatieven. Hij kreeg alvast
enige steun uit Washington,
waar de Amerikaanse presi
dent Bush hem prees als „uit
muntende leider voor wie ik
een grenzeloos respect heb".
Pas daarna zei Bush dat hij
zich niet wenste te mengen in
een zo puur Britse aangelegen
heid als de verkiezingen.
Major start overigens wel met
een achterstand in de opinie
peilingen. Volgens de laatste
zou Labour momenteel zo'n
drie punten voor liggen. La-
bourleider Kinnock begroette
de verkiezingsdatum met een
optimistisch „hoe eerder hoe
beter". Hij zei voorbereid te
zijn op persoonlijke aanvallen.
Paddy Ashdown, de liberale
voorman, voorspelde eveneens
dat de aanstaande campagne
negatief zou zijn en vol zou zit
ten met „smerige trucjes" tus
sen de twee favoriete partijen.
De liberalen beloofden zich
hiertoe niet te verlagen. Enige
voorwaarde van Ashdown voor
een eventuele coalitie is een
wijziging van het kiessysteem
naar evenredige vertegen
woordiging.
De Londense City reageerde
gisteren negatief op Lamonts
laatste begroting. Het traditio
neel behoudende zakenmilieu
vreest dat de minister onvol
doende initatieven heeft geno
men om de achterstand van de
Tory's in de peilingen in te ha
len. De Londense beurs maak
te de grootste val sinds de
staatsgreep in de Sovjetunie
van augustus vorig jaar. De
beursindex verloor 52,4 pun
ten.
De Britse bookmakers geloven
niettemin in de kansen van
Méuor. De zittende premier
wordt twee tegen één favoriet
gegeven. De kansen van La
bour stonden op zes tegen vier,
terwijl een liberale eindzege
tweehonderd tegen één boek
te.
VS-marine mist
Koreaans schip
WASHINGTON - Het Ameri
kaanse leger is er niet in ge
slaagd een Noordkoreaans
schip op te sporen dat ervan
werd verdacht Scud-raketten
te vervoeren naar Iran en Sy
rië. De commandant van de
Amerikaanse troepen in het
Midden-Oosten, generaal Jo
seph Hoar, bekende dat giste
ren in het Congres. Er is tien
dagen vergeefs gezocht. „Het
is ons niet gelukt het schip te
lokaliseren, zo zit dat duidelijk
en eenvoudig", zei Hoar. „We
hebben alles gedaan het op te
sporen maar zijn daar niet in
geslaagd", moest hij erken
nen. „Als u de man zoekt die er
verantwoordelijk voor is dat de
Ho er door is gekomen, wel u
kijkt naar hem", zei Hoar te
genover de commissie voor de
strijdkrachten van het Huis
van Afgevaardigden.
ITEIN ROB - HET GEHEIM VAN DE VLIEGENDE HOLLANDER
d gl2 Toch merkt Vreugdenhil, dat er iets broeit onder dat
tenlK1 de bemanning dat Van der Decken trouw is gebleven en
;r ifoekt zijn naaste vrienden scherp op te letten. Die avond
Nagr°k de timmerman argwaan, want de matroos, die de
1-Afir h.eett ingelicht, kijkt erg zenuwachtig rond, wanneer hij
kooi kruipt. Wanneer de man vast in slaap is, onderzoekt
herman voorzichtig zijn kooi en hij vindt een pistool. Dat is
voor hem voldoende bewijs, dat de zaak is verradenl Onmiddel
lijk waarschuwt hij Vreugdenhil. „Wat nu te doen, stuurman?"
vraagt hij. „Ons plan direct uitvoeren", antwoordt Vreugdenhil:
„we mogen dat geen uur meer uistellen, want nu is het juist zaak
Van der Decken één slag voor te zijn. Ga naar beneden en maak
de boeien van Jan Robertsz los. Waarschuw daarna de anderen,
dat zij zich gereed houden".
BRUSSEL - De Amerikaanse
minister van buitenlandse za
ken James Baker en diens
Russische ambtgenoot Andrej
Kozyrev hebben gisteren geen
overeenstemming kunnen be
reiken over een tijdschema
voor verdere nucleaire ontwa
pening.
Baker en Kozyrev startten hun
besprekingen drie weken gele
den toen Baker een bezoek
bracht aan Moskou. Hoewel de
praatsessie destijds vrucht
baar werd genoemd, heeft dat
in Brussel niet geleid tot dui
delijke afspraken.
De Amerikaanse minister gaf
aan dat met name de bepaling
van het tijdstip waarop tot re
ducties moet worden overge
gaan problemen opleverde.
Washington heeft verklaard
pas tot verdere ontmanteling
te willen overgaan als het
START-verdrag volledig is na
geleefd. Moskou wil al eerder
tot extra reducties overgaan.
De ontmoeting tussen Baker
en Kozyrev was de tweede in
een reeks die naar verwach
ting moet uitmonden in een
nieuw ontwapeningsverdrag.
De presidenten George Bush
en Boris Jeltsin moeten die tij
dens hun Amerikaans-Russi
sche top op 16 en 17 juni in
Washington ondertekenen.
De nieuwe afspraken dienen
als aanvulling op het START-
verdrag dat de VS en de voor
malige Sovjetunie in juli on
dertekenden.
U kunt nog t/m dinsdag 17 maart een staatslot kopen.
Voor staatsloten kunt u terecht bij de bekende
verkoopadressen. Deze vindt u in de Gouden Gids onder
'Staatslotehj'. Of bel 06 9595 (50 ct p/m).
GEEN MOOIER LOT DAN 'N STAATSLOT.
i
