Anglicaanse aartsbisschop Carey lijdt zwaar onder kritiek Orthodoxe patriarch eist „meer goede wil" van Rome HELP HELPEN GEESTELIJK LEVEN OPINIE Nieuw centrum gaat bijbelse pedagogiek ontwikkelen L COMMENTAAR uT fieicUcSowiant CiidaeGomatol DONDERDAG 12 MAART 1992 Bisschoppen in Malawi gearresteerd ROME - De acht rooms-katholieke bisschop pen in Malawi zijn dinsdag gearresteerd nadat ze in een herderlijk schrijven kritiek hadden geuit op presidenr Kamuzu Banda. Dit heeft de orde der Comboniani woensdag in Rome be kend gemaakt. De acht bisschoppen, zes uit Ma lawi en twee Europeanen, werden dinsdag ge durende acht uur verhoord. Zij mochten de nacht doorbrengen in de woning van de bis schop van Blantyre. Exemplaren van de verkla ring werden in beslag genomen. Afgelopen zon dag werd de brief in alle kerkdiensten voorgele zen. Het beleid van president Banda, die voor het leven is gekozen, werd daarin door de bis schoppen scherp aangevallen. Banda, ouder ling in de Presbyteriaanse Kerk, leidt het land met ijzeren hand sinds het in 1964 van Enge land de onafhankelijkheid verkreeg. Wat in oren wordt gefluisterd is duizend mijl ver te horen Chinees spreekwoord ROME De oecumenische patriarch van Con- stantinopel, Bartholomeüs I, heeft het Vaticaan kort voor de orthodoxe topontmoeting in Istanbul gewaarschuwd dat het meer interesse moet tonen voor de dialoog met de orthodoxe kerken. Ook verlangt hij „meer goede wil" om het ontstaan van een „negatieve en schadelijke atmosfeer" te voorkomen. Bartholomeüs onderstreept in een interview met het ka tholieke Italiaanse dagblad 'Awenire' dat hij de oecume nische dialoog met de Rooms-Katholieke Kerk wil voort zetten. In dit verband is hij tevreden over het resultaat van de gesprekken tussen het Vaticaan en de Russisch- Orthodoxe Kerk begin vorige week in Genève. Beide ker ken bleken te willen streven naar een compromis over de conflicten in de Oekraïne tussen de met Rome verbonden Oekraïns-Katholieke Kerk en de Russisch-Orthodoxe Kerk. Hij weet nog niet, of de orthodoxe kerken in andere Oosteuropese landen, zoals Roemenië, ook bereid zijn tot toenadering tot de met Rome verbonden Grieks-Katholie ke Kerk in hun land. Bartholomeüs vindt de bijeenkomst in Istanbul een „unieke" gebeurtenis, die plaatsheeft op een voor de or thodoxie en het hele christendom kritiek moment. Hij hoopt dat de topontmoeting een aanzienlijke bijdrage le vert aan de ontwikkeling van broederlijke betrekkingen tussen de orthodoxe kerken en alle christenen en aan de vrede in de wereld. Een derde Amerikanen neemt bijbel letterlijk NEW YORK - Bijna een derde van de Amerikanen gelooft dat de bijbel letterlijk - van kaft tot kaft - het woord van God is, zo blijkt uit een peiling van het centrum voor godsdienstig on derzoek in Princeton (New Jer sey). In 1963 deelde nog 65 pro cent van de Amerikanen deze opvatting. Bijna de helft van de Amerikanen gaat ervan uit dat de bijbel weliswaar door God is geïnspireerd, maar pas sages bevat die niet op histori sche feiten zijn gebaseerd. Uit de studie blijkt onder m^er dat 60 procent van de leden van het grootste protestantse kerkgenootschap in de Vere nigde Staten, de Southern Baptists, de bijbel letterlijk ne men. De leiding van deze 16 miljoen leden tellende kerk heeft zich de laatste jaren zeer ingespannen om het idee van de onfeilbaarheid van de bijbel aan de leden op te leggen. Wie bij deze kerk wil werken, moet verklaren de bijbel van kaft tot kaft als het woord van God te beschouwen. Protestanten zijn meer dan rooms-katholieken geneigd de bijbel letterlijk uit te leggen: 39 tegen 24 procent. Vooral de zwarte leden van de prote stantse kerken hebben de nei ging uit te gaan van de histori citeit van de bijbelverhalen. AMERSFOORT - Het Centrum voor Bijbel en Pedagogiek, dat aanstaan de zaterdag in Amersfoort officieel wordt opgericht, gaat een „professionele, bij-de-tijdse bijbelse peda gogiek" ontwikkelen. Daaraan hebben veel pro testants-christelijke scho len volgens de initiatief nemers dringend behoef te. CANTERBURY - In zijn kleine kantoor op de eer ste verdieping van Church House vertoont de aartsbisschop van Canter bury tekenen van span ning; de spanning van een man die onder vuur wordt genomen. Het is duidelijk dat George Carey diep ge wond is door de scherpe kritiek die hij te verduren heeft binnen de Kerk van Engeland. Carey is ervan overtuigd dat hij door God geroepen is om plaats te nemen op de marme ren zetel van de heilige Augus- tinus van Canterbury als pri maat van de Anglicaanse kerk. Hij moet evenwel nog bewij zen in staat te zijn de kerk ver enigd de eenentwintigste eeuw binnen te voeren. In zijn eerste interview sinds hij vorig jaar maart aartsbis schop Robert Runcie opvolg de, neemt Carey de angst weg dat hij op theologisch gebied niet zou voldoen. Het is even wel duidelijk dat er ernstige twijfels blijven bestaan over zijn vermogen om de kerk door de woeste baren te loodsen die in het verschiet liggen. Sinds de Reformatie, of sinds theoloog John Henry Newman zich meer dan honderd jaar ge leden met een aantal volgelin gen liet opnemen in de RK kerk, is de Kerk van Engeland niet meer met een dermate de sastreuze scheiding bedreigd als nu. De kwestie van het priesterschap voor vrouwen en Carey's standpunt in deze heb ben een van de felste aanval len tot dusver tot gevolg ge had. „Kritiek is als een klap in het gezicht", zegt Carey. „Het is even pijnlijk, maar de pijn trekt weer weg. Kritiek is het lot van iedere leider. Het is voor mij erg bemoedigend om naar de carrière van mijn voor gangers te kijken en te zien dat zij dit ook hebben doorge maakt. De mensen hebben een erg kort geheugen. Ze verge ten dat de arme Robert Runcie twaalf jaar lang vreselijke con flicten had over deze kwestie". Ze vergeten ook dat een aarts bisschop van Canterbury bijna geen macht heeft. Het enige was hij kan doen is aanmanen, aanmoedigen en proberen lei ding te geven. Tijdens het gesprek met Geor ge Cary en zijn vrouw Eileen, springen vooral hun eenzaam heid en isolement in het oog. Carey is er wel van beschul digd dat hij naïef is, maar een meer nauwkeurige beschrij ving zou 'onschuldig' zijn. Ca rey is niet bang voor kritiek of constructieve discussie. Het zweem van zelfmedelijden is misschien wel onvermijdelijk bij een onwereldse man die, tot zijn eigen verbazing, gevraagd werd voor een functie die min stens even politiek als reli gieus is. „Er zal altijd kritiek komen", zegt Cary. „En het geloof heeft daarmee te maken. Het is nooit makkelijk. Ik was ooit een leek. Het was moeilijk om het op te nemen voor Christus op mijn werk en in het leger. Ik werd daar uitgelachen. Ik heb mijn kinderen zien lijden om dat zij de kinderen van een geestelijke waren. Iedere ge wone priester kent het finan ciële offer". De leden van de kerk verlan gen van een aartsbisschop een soort leiderschap dat geen twijfel gedoogt. Velen hadden hun hoop gevestigd op Carey die bekend stond om zijn cha risma. „Er zijn mensen die je beschuldigen als je een neutra le opstelling inneemt en er zijn mensen die je leiderschap be kritiseren wanneer je het uit oefent. Wanneer mensen om leiderschap vragen, wil ik ant woorden dat er maar een leider van de kerk is, en dat is Jezus Christus". Na drie jaar als bisschop in Bath en Wells werd Carey be noemd tot aartsbisschop van Canterbury. Zijn critici con centreren zich op zijn politieke en sociale onervarenheid. Al leen wanneer het gesprek op theologie komt klinkt Carey echt zelfverzekerd. Hij heeft veertien jaar gedoceerd aan theologische faculteiten. Als academicus die op avond school zijn eerste bevoegdhe den verwierf, is hij gewend aan levendige theologische discus sies. Hij heeft echter tot zijn schade en schande geleerd dat aartsbisschoppen goed moeten nadenken voor ze iets zeggen. „Het is voor mij een automatisme om theologisch George Carey te denken wanneer me om so ciaal of politiek commentaar wordt gevraagd", zegt hij. Carey's evangelische overtui gingen zijn onwrikbaar. „Een kerk die veiligheid in wereld lijke zin verlangt, is niet echt een kerk van het Nieuwe Tes tament. De huidige moeilijk heden binnen de Kerk van En geland - die geconfronteerd wordt met de wijding van vrou wen tot priester en met kritie ke economische kwesties - roepen om een mate van be trokkenheid en geloof van de kerk die heel ontmoedigend is maar ook heel inspirerend kan zijn. Sinds Edward III in de veer tiende eeuw, komt de aartsbis schop van Canterbury in rang direct na de koninklijke fami lie. Zoals Carey zelf vaak op merkt, is het opmerkelijk dat een van de vijf kinderen var een arbeidersgezin in het East End van Londen het zover heeft geschopt. FOTO: AP Voor hij in Canterbury aan kwam, raakte Carey echter al in de problemen door zijn com mentaar in The Reader's Di gest dat het „uiterst ernstige ketterij" was om te stellen dat vrouwen Christus niet zouden kunnen vertegenwoordigen aan het altaar. Deze openhar tigheid had een storm van ver ontwaardiging tot gevolg. Het laatste blijk van onvrede over Carey's leiderschap da teert van twee weken geleden. Zevenendertig leden van het Hogerhuis en het parlement schreven 'in een brief aan Ca rey dat de geestelijkheid „ver deeld is over de grote geloofs kwesties'. Zij riepen op tot een opschorting van de kwestie van vrouwelijke priesters. Hoewel de ondertekenaars stelden dat de brief geen per soonlijke kritiek was op Carey, is het schrijven door veel gees telijken en kerkgangers wel als zodanig uitgelegd. Carey's antwoord, waarin hij opschor ting afwees en een positiever beeld van de kerk schilderde, was magistraal van inhoud. Zijn grootste critici zijn echter nog niet tevreden. Carey zegt te zullen blijven pleiten voor vrouwelijke pries ters maar zelfs als hij deze kwestie met onderhandelen uit de weg weet te helpen, kan hij nog schipbreuk lijden op het gebied van homoseksuali teit, sociaal beleid of de betrek kingen met Rome. Nu zijn eerste jaar als aartsbis schop bijna volbracht is, be gint Carey zich de omvang van zijn taak pas ten volle te reali seren. Als hij, zoals is toege staan, tot zijn zeventigste aan blijft is het november 2005. Het is nog steeds niet duidelijk of hij in staat zal zijn om de kerk bijeen te houden. Maar zou iemand anders dat wel kunnen? Zijn vrouw Eileen heeft een belangrijke invloed op de aartsbisschop. We spraken el kaar op weg van de drogist in Victoria Street naar het kleine appartement van de Carey's in Lambeth Palace. Niemand herkende haar. Ze had keel- pastilles gekocht voor haar man omdat hij problemen had met zijn stem en moest preken op de Falkland Eilanden. Ook zij was geschokt over de felheid van de aanvallen op haar man. „Laten we eerlijk zijn, toen we hieraan begon nen hadden we er geen idee van dat hij zo in de schijnwer pers zou komen te staan. Het is een enorme sprong van bis schop naar aartsbisschop van Canterbury. Als simpele ziel dacht ik dat het tumult na de eerste persconferentie wel weer zou bedaren". „Ik realiseerde me niet dat de mensen geinteresseerd zou den zijn in ieder woord wat George zegt. Er worden ook goede dingen geschreven en de kerk moet zich duidelijk profileren, maar ik zie niet graag dingen die niet waar zijn. Er zijn mensen die zeggen dat hij flaters heeft geslagen. Maar hij is heel, heel erg ge schikt voor zijn functie. Als hij al fouten heeft, dan is dat dat hij te open is. Maar in de gewo ne wereld is dat helemaal niet slecht". RUTH GLEDHILL The Times, Londen Het centrum, gevestigd in de Evangelische Hogeschool te Amersfoort, wordt geen ortho doxe tegenhanger van het Christelijk Pedagogisch Stu diecentrum (CPS) in Hoevela ken, zegt directeur R.H. Matz- ken. „Maar wat zij niet doen, dat doen wij." Volgens Matz- ken laat het CPS veel steken vallen en krijgt zijn centrum het dus druk. Zo zal in het materiaal van het nieuwe centrum „het unieke van Jezus" niet worden gerela tiveerd. „Bij ons heeft God niet vele namen", zegt Matzken. Ook is er geen plaats voor „eenzijdige voorlichting over aidspreventie" en voor New Age-invloeden die Matzken overal in het christelijk onder wijs ontwaart. Matzken heeft bijvoorbeeld kritiek op de leesmethode 'Vei lig leren lezen', die op bijna alle scholen wordt gebruikt. „Kinderen worden daarin al heel vroeg geconfronteerd met een magische wereld. Het lijkt wel leuk, aardig en speels, maar wij zijn er tegen, want het is puur occult." Het centrum heeft dezelfde doelgroep als het CPS, maar zal zich met name richten op die scholen die de bijbel nog serieus nemen, aldus Matz ken. Het doel is „ouders, on derwijsgevenden en jeugdwer kers te helpen bij het opvoe den en onderwijzen van de kinderen volgens de normen van de bijbel". Het centrum, met vooralsnog alleen Matzken in vaste dienst, zal zich vooral bezig houden met onderzoek en studie. Ver der biedt het onderdak aan de in 1981 opgerichte stichting Bijbel en Onderwijs, die zich heeft ingezet een netwerk van ouders, scholen en kerken te vormen. Samenwerking met de Unie School en Evangelie en met organisaties voor vrij gemaakt en reformatorisch on derwijs wordt overwogen. Achthonderd bezwaren tegen 'broodoffer' in Noordzee LEEUWARDEN - Bij Rijkswaterstaat directie Noordzee zijn een kleine achthonderd officiële be zwaarschriften en enkele duizenden handtekenin gen binnengekomen te gen het afzinken van het Nationaal Geschenk in de Noordzee. Het gros van de bezwaarmakers vindt het kunstwerk, een houten hoogspanningsmast ge vuld met 20.000 broden, moreel onaanvaardbaar. Op reformatorische scholen en in kerken zijn spontane hand tekeningenacties gehouden te gen het Cargo-project, zoals de initiatiefnemers uit Alkmaar hun offer aan de zee noemen. Tot gisteren konden bezwaren worden ingediend bij Rijkswa terstaat tegen de vergunning verlening op grond van de Wet Verontreiniging Zeewater. In afwachting van het afzinken ligt de houten kunstwerk op Breezanddijk, halverwege de Afsluitdijk. Het Nationaal Ge schenk is bedoeld als dankbe tuiging van het Nederlandse volk aan de zee. Een deel van de opbrengst van de polders (het op de zee veroverde ge bied) wordt op rituele wijze in oktober aan de Noordzee te ruggeven, mits er toestem ming komt van Rijkswater staat. "Het is een daad die irra tioneel genoemd mag worden, maar die juist daardoor aan sluit bij het karakter van de zee. Een nederig en tegelijk Oostzeeraad In Kopenhagen is een nieuw overlegorgaan in het leven roepen: de Raad van Oostzeestaten. Duitsland en Denen ken waren de initiatiefnemers. Noorwegen, Zweden, I land, Rusland, Estland, Letland, Litouwen en Polen hebtj zich erbij aangesloten. Naast politieke samenwerking het om economische en technische bijstand, humanita aangelegenheden en gezondheidszaken, milieubescherm en energie, culturele en toeristische samenwerking, cir munnicatie en verkeer. Het zoveelste overlegorgaan, zal n'1 denken. Maar het is niettemin het eerste concrete samenv' kingsverband tussen een aantal Westeuropese staten j voormalige socialistische republieken. Het zijn uiterar deze voormalige socialistische republieken die de groo verwachtingen koesteren. De Baltische landen bijvoorbeeld hebben na de erkenn van hun onafhankelijkheid wel een heleboel schouderk jes en aanmoedigingen gekregen, maar krijgen weinig e crete hulp. Er was wel groot applaus voor het herstel van democratie in de Baltische landen, maar daarna ging n rustig langs de zijlijn staan om te zien hoe die kersverse mocratieën het eraf zouden brengen. Niet zo schitterend bleek. Polen wilde politiek gezien zo democratisch moge zijn: geen drempels voor partijen, met het gevolg dat het p tieke landschap zo versplinterd is dat er geen werkzame i gering mogelijk is. Op het economische terrein paste Po( de Thatcher-shock-therapie toe, maar dat bleek niet vo' houden. De regering moest gas terugnemen. In de Baltis landen wordt de jonge democratie bedreigd door een faill ecomonie, die nog een hardere klap kreeg toen Rusland reldprijzen voor bijvoorbeeld gas en olie begon te reker Het is duidelijk dat de voormalige socialistische landen niet zonder hulp van buitenaf kunnen redden. De om, ming van een socialistische collectivistische maatschap naar een vrije maatschappij met een gereglementee markteconomie is immers een novum. In de Westeuropa wist men in eerste instantie niet hoe d op te reageren. Tegenstrijdige belangen traden aan de op] vlakte. Als voorbeeld daarvan kan het associatieverdrag Polen, Tsjechoslovakije en Hongarije met de EG aangeh; worden. Het werd in december 1991 getekend, maar sle( na lange en moeizame onderhandelingen. Onverwachte o plicaties staken telkens weer de kop op. Het ging in esser om de toegang van de Middeneuropese landen tot de m; ten van West-Europa. Wanneer de EG gevraagd werd offer brengen voor de nieuwe democratieën daalde het ent! siasme tot onder het nulpunt. Maar het besef is toch lanj merhand gegroeid dat de EG als democratische gem< schap zich collectief verantwoordelijk moet opstellen voo Europese landen die zich met veel moeite ontworstelen het socialistische moeras. NET zoals voor Midden-Europa, moet ook voor de vooral ge socialistische Oostzeelanden de economische sameni king op termijn de poorten naar de EG openen. In de pas! gerichte Raad van Oostzeestaten nemen van Westerse k landen van de EG (Duitsland en Denemarken) en van Noordse Raad (Noorwegen, Zweden, Finland en Denen ken) deel. Voor de Baltische landen en Polen opent dat n| we en welkome mogelijkheden. Handtekeningen tegen het broden-project werden gisteren aan de directie Noordzee van Rijkswaterstaat aangeboden. FOTO: MILAN KONVALINKA grootmoedig gebaar waarmee Nederland het klimaat van kleingeestigheid trotseert en zijn faam als zeeminnende na tie doet herleven", motiveert de stichting Cargo het broodof fer, dat inmiddels vele tongen in beweging heeft gebracht. Drie gemeentebesturen heb ben officieel hun afschuw uit gesproken over het Nationaal Geschenk: Urk, Genemuiden en Putten. De gemeenten om schrijven het project als 'maat schappelijk en milieutech nisch volstrekt onaanvaard baar'. Bovendien zou de sym bolische daad wortels hebben in het heidendom en is het in strijd met Gods geboden. "Een substantieel deel van de inzen ders van protesten vindt het Nationaal Geschenk in strijd met de religieuze opvattin gen", vertelt Koos Weriks van Rijkswaterstaat directie Noordzee. "De verkwisting van 20.000 broden in een we reld waar hongersnood heerst, wordt eveneens door de over grote meerderheid van de be zwaarmakers naar voren ge bracht. Vooral kerkelijke groe peringen zijn heel actief ge weest met het inzamelen van handtekeningen. We hebben er een paar duizend gekre gen". Ook zijn protesten ken baar gemaakt door de Werk groep Noordzee, Stichting Na tuur en Milieu, Nederlandse Bakkerij Stichting en Stich ting Voorlichting Brood, Ne derlandse Bond van Huisvrou wen en diverse ouderenbon den. Binnen een week neemt Rijks waterstaat een beslissing over J? RODE KRUI! DEN HAAG GIRO 6861 het al dan niet afgeven van een vergunning. Officieel tellen morele en ethische bezwaren niet mee bij de afweging, zo maakt Weriks duidelijk. "De Wet Verontreiniging Zeewater, oorspronkelijk ontworpen voor de verbranding van afval op zee, bevat slechts twee cri teria waaraan wij toetsen. We vragen ons af: Kun je het pro ject ook op het land doen? Als deze vraag ontkenend beant woord wordt, luidt het tweede criterium: Levert het project schade op aan het zeemilieu?" Uitgave: Kantoor: Telefoon: Telefax: Postadres: Westerpers bv (maakt deel uit vi Apothekersdijk 34, Leiden. 071 -122 244. 071 -134 941 Postbus 112300 AA Leiden. Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk. Telefoon: 070-3190 933. Telefax: 070-3906 717 Postadres: Postbus 9, 2501 CA Den Haag Directeur/hoofdredacteur: J. Leune Adjunct-hoofdredacteur: JTimmers. Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 808): L. van Koot. Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel: 070 - 3190 815): A. van Rijn (chef), W. Bunschoten, drs. C. van Haersma Buma, A van Holstein E Huisman, H. Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij, R de Roo, drs. K Veraa Kunst/rtv (tel 070 - 3190 834). G Ansems (coordinator), B. Jansma, H. Piët. Geestelijk leven (tel 070 - 3190 835): L. Kooistra, drs. P van Velthoven. Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef) en S. Evenhuis. Opmaak (tel: 070 - 3190 831): Ch. Bels (chef), A. de E J. Hofmeester, C de Kier, H Nieuwmans, H Schneid Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819): T Kors. De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van: - freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied, - de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie, et dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederlai België. De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn H. Leber, drs. K. Swi M. van de Ven en P. Vogels. De parlementaire redactie bestaat uit R in 't H< (chef), H. Bijleveld, D Hofland, P. Koopman, D. van Rietschoten en K. van V - het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus; - de volgende correspondenten in het buitenland' drs D. J. van den Bergh (Peking), drs. H. Botje (Tunis), A Courant (Athene), R. Hasselerharm (Johannesburg), drs. A. Heering (Rome), B. van Huët (Londen), M. de Konn (Washington), F Lindenkamp (Sao Paulo), B. Schampers (Brussel), W. Voor (Londen), drs. R. Vunderink (Moskou), W Werkman (Jeruzalem), G van Wi, (Belgrado), F Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel) De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve verta publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Vertaalstei M. de Cocq. Nabezorging Telefoon: 071 -122 248 op ma 15.00 uur Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw) Bij automatische betaling: per maand per kwartaal per jaar Bij betaling per acceptgirokaart: n 08.30 tot 17.00 u 118.00 tot 19.00 u 27,00 79,80 312,65 28,20 82,80 318,65 Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Advertenties Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 -122 244. Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941 Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 i Bankiers ABN/AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 2