Het onzichtbare elan
van Thijs Wöltgens
BINNENLAND
Mogelijk
geen plaats
voor
Vreeman als
tweede man
PvdA
Attractie- j
parken niet
huiverig vooi
EuroDisney
ftzidóeSomont
J
VRIJDAG 6 MAART 1992
AMSTERDAM - Als
het niet lukt om elf
werknemers op het
partijbureau van de
PvdA in de loop van dit
jaar aan een andere
baan te helpen, dan is
er ook geen plaats
meer voor een betaal
de vice-voorzitter. Dat
betekent dat de kandi
daat voor deze functie,
vakbondsman Ruud
Vreeman, dan te veel
is.
Dit advies geeft de finan
ciële commissie van de
PvdA aan de partijraad,
die volgende week donder
dag 12 maart een besluit
moet nemen over de finan
ciële toekomst van de
PvdA. De partijraad is het
vertegenwoordigende or
gaan van de PvdA-gewes-
ten.
Bezuinigen
Door een snel teruglopend
ledenaantal ziet de PvdA
zich genoodzaakt te bezui
nigen op de uitgaven. Het
partijbestuur heeft de
pijnlijke beslissing geno
men dit jaar elf van de
veertig medewerkers te
ontslaan. Het heeft verze
kerd dat alles in het werk
zal worden gesteld om de
betrokken personeelsle
den aan een andere baan
te helpen.
Het partijcongres besluit
13 maart of het bestuur
van de PvdA moet worden
uitgebreid met een betaal
de vice-voorzitter. Beoogd
voorzitter Felix Rotten
berg heeft zijn kandida
tuur verbonden aan het
vice-voorzitterschap van
Vreeman.
Als het congres beiden
kiest, wordt Vreeman voor
135.000 gulden per jaar in
geboekt (salaris plus on
kostenvergoeding).
Onderzoek ethische
grenzen aan opsluiting
DEN HAAG - Staatssecretaris Kosto (justitie)
heeft een commissie onder leiding van secreta
ris-generaal mr. R.J. Hoekstra van het ministe
rie van algemene zaken opdracht gegeven de be
veiliging van gevangenissen te onderzoeken. De
commissie moet Kosto binnen een half jaar in
formeren over de ethische grenzen aan het op
sluiten van gedetineerden. Daartoe zal de huidi
ge beveiliging, in het bijzonder die van vluchtge
vaarlijke gedetineerden, worden geëvalueerd.
Uit de nieuwe gevangenis De Geerhorst in Sit-
tard ontsnapten sinds april 1990 acht gedeti
neerden. December vorig jaar ontkwamen twee
gevangenen via een ruit uit de gevangenis Nor-
gerhaven in Veenhuizen en twee mannen uit de
gevangenis Nieuw Vosseveld in Vught. Begin dit
jaar ontsnapten nog twee mannen van 16 en 21
jaar uit de jeugdgevangenis in Zutphen.
Minister Dales adviseert
brandweer Tanzania
DEN HAAG „Er is geen sprake van dat de minister
de lezing heeft verboden. Dales zit tien dagen in Tan
zania. Nee, niet op safari, op werkbezoek. Ze advi
seert Tanzania over de organisatie van de brand
weer". De woordvoerder van de chef van de Binnen
landse Veiligheidsdienst, Docters van Leeuwen, zei
dit gisteren om te staven dat zijn baas zelf heeft be
sloten af te zien van het houden van een praatje voor
de Koninklijke Vereniging ter Beoefening van de
Krijgswetenschap. Docters van Leeuwen zegde de af
spraak op het laatste ogenblik af, omdat hem was ge
bleken dat de media belangstelling voor de bijeen
komst hadden. Het BVD-hoofd was ervan uitgegaan
dat hij de lezing voor een besloten gezelschap van mi
litairen 'zou houden. Een misverstand, aldus zijn
woordvoerder. Daarme is duidelijk dat er grenzen
zijn aan het beleid van openheid dat de BVD sinds
het aantreden van minister Dales zegt te voeren.
PvdA akkoord met afschaffen partijraad
DEN HAAG - Het partijcongres van de PvdA, dat eind vol
gende week bijeenkomt in Nijmegen, gaat akkoord met het
afschaffen van de partijraad. Dat blijkt uit de congresstukken
die het PvdA-bestuur gisteren heeft gepubliceerd. Op het
voorstel van het partijbestuur de partijraad af te schaffen zijn
namelijk vanuit de afdelingen geen tegenvoorstellen inge
diend. In de toekomst zal het congres belangrijker worden en
de huidige controlerende taak van de partijraad overnemen.
Daarmee komt een einde aan een overlegforum binnen de
PvdA dat in het algemeen als veel minder door het partijbe
stuur te beïnvloeden werd gezien dan het congres, waar veel
meer de gewone leden aan het woord komen. Ook de rol van
de gewesten - één per provincie en voor de steden Amster
dam en Rotterdam - wordt sterk teruggedrongen. Het PvdA-
bestuur vindt dat de gewestelijke vergadering zich moet be
perken tot de provinciale politiek en de organisatorische func
tie met betrekking tot de partij-afdelingen in dat gewest. Ook
dit voorstel lijkt het wel te gaan halen, al ligt er een enkel voor
stel uit de afdelingen om de situatie te houden zoals die nu is,
waarbij de gewestelijke vergaderingen zich ook uitgebreid be
zig houden met de landelijke politiek.
Greetje Lubbi
naar de Novib
DEN HAAG - Voorzitter Greetje
Lubbi van de Voedingsbond FNV
wordt beleidsmedewerker bij de
Novib, de organisatie voor ont
wikkelingssamenwerking. Ze zal
zich vooral bezighouden met de
internationale schuldenproble
matiek en de Wereldbank. Bo
vendien wil ze zich sterk maken
voor hulp aan de Indianen in La-
tijns-Amerika, waarvoor de Novib
de hele volgende week een cam
pagne voert. Lubbi is nog tot en
met mei in dienst van de Voe
dingsbond, waar ze dan acht jaar
heeft gewerkt. Ze werd destijds
de eerste vrouwelijke voorzitter
van een vakbond.
Center Pares breekt
door in België
MAASMECHELEN - Center Pares heeft gisteren overe
stemming bereikt met de gemeente Maasmechelen enj
milieubeweging in België over een plan voor een bui
lowpark in Het Maasland. Het gaat om een recreatiepi
van 250 hectaren bij Eisden in Belgisch Limburg. Het pi
moet klaar voor gebruik zijn in de zomer van 1994 en
zich uitstrekken over een grintgroeve en drie mijnst»
bergen. Met de overeenstemming heeft Center Pares
doorbraak bereikt voor een nieuwe vestiging in België.
1989 onstonden grote bezwaren van milieuactivisten tej
de voorgenomen bouw van een recreatiepark in Het M;
land, omdat daarmee te diep zou worden ingegrepen in
landschap. Het gemeentebestuur van Maastricht
rectie van Gran Dorado Leisure uit Amsterdam hebben
teren besloten de mogelijkheid te bestuderen va
hoogwaardig recreatiepark in Maastricht. Gedacht
aan een park met circa 600 wooneenheden en aan d
sportieve voorzieningen.
Idoor
MONIQUE VAN DE VEN
AMSTERDAM - De Nee
landse attractieparken hoe)
niet bang te zijn voor Eurol
ney. Wie bereid is van Disi
te leren, kan er zelfs van pr
teren, meent de verenig
van recreatie-ondernem
(Recron). De aanval als be
verdediging: attractief Nee
land presenteert zich d
maand aan het publiek
werkt binnenshuis aan kw
teitsverbetering.
Er is niks mis met de kwali
van de Nederlandse attrac
parken, maar ze halen het i
bij EuroDisney, meent F.
Zee, algemeen secretaris a
de Recron. „De Disney-st
daard is hoger dan die van
ander attractiepark in Euro
De kracht van de Disney-l
mule is de opeenvolging v
gevoelens van tevredenh
en het uitwerken van één t
ma. De Efteling komt een a
dig eind in de richting, m
wijkt van het sprookjesthe
af met een heftig aanwezig ij
chanisch gedeelte. Nederlaj
se parken kunnen veel
Disney leren", vindt De Z|
De studiereis naar Disney, n
mei, is reeds volgeboekt. I
Om de kwaliteit van de da^
creatie in Nederland op te 1
zelen, organiseert de Recrorl
het najaar een projekt waar
geveer tweehonderd recreal
bedrijven aan deel nemen. C
der begeleiding van deskurj
gen nemen de ondernem
hun eigen bedrijven onderj
loep: hoe vaak wordt het gaa
gemaaid, de vakantiehuis
geschilderd, wat gebeurt1
met lekkende kranen, ll
worden klachten behandeld]
kunnen vakantiewerkers 6
fatsoenlijk telefoongespr
voeren? Voor de lijst van pi;
punten wordt een programi
gemaakt dat beterschap I
loofd. Want tevreden bezoek
is de beste reclame. De Z
„Dertig tot zestig procent v
alle nieuwe gasten komt
grond van 'horen zeggen'. D
het is heel belangrijk dat I
zoekers met een goed verhi
thuiskomen".
Disney weet dat als geen i
der. Alle twaalfduizend wei
nemers hebben een stoomci
sus gevolgd in gastheersch
en doeltreffendheid. En nu1
chen ze voortdurend en sta
altijd voor je klaar. „Voor'
poort van Disney staan 's o<
tends om negen uur tiendl
zenden mensen te wachten
binnen te komen. De organii
tie is in staat die mensen in e
mum van tijd te verwerken
de twintigduizendste bezoek
nog even vrolijk te begroet
met: Goedendag, ik hoop da'
een prettige dag hebt", aid
De Zee. Het feit dat bijna 15
Nederlanders bij EuroDisri
werken doet hem goed.
daar opgedane kennis is stra
bijzonder bruikbaar in Nedk
land. Want blijven bij Disn
doen ze toch niet, verzekert!
Zee. „Onderzoek heeft uitf
wezen dat veel mensen heti
drie jaar hebben gezien en u
kijken naar een andere wei
omgeving".
Gisteren kondigde het Ned
lands Bureau voor Toerisi
(NBT) de manifestatie 'Bel
Nederland Attractieland' a
Voor het eerst zullen meer d
honderd attracties zich aan I
publiek presenteren in de S
tenhal in Den Haag. Pree
een maand voor opening v
EuroDisney op 12 april. „Pi
toeval", meent directeur
Jansen van het NBT. Wij z
niet bang voor Disney, ro
toeristisch Nederland in k(
Sterker nog, de Nederlan
attractieparken denken i
graantje mee te pikken van
populariteit van Disney. „E
waar het regent, druppelt
ook", zegt De Ree. De Eftel
is ervan overtuigd dat alle
bliciteit rond Disney ook zal
stralen op andere attractiej
ken. Adjunct-directeur R.
Assendelft van De Eftel
„Disney heeft 85 miljoen g|
vesteerd in een reclamed
pagne waardoor volgens I
ook de waardering voor att
tieparken in het algemeen
stijgen". En bijna handenW
vend: „EuroDisney verwa
op piekdagen zeventigduiz»
bezoekers. Dat wordt dring
Amerikanen laten zich nog
een rij zetten, maar Europ
nen niet. Zoiets gaat rondz
gen en daar kunnen wij v
profiteren".
Op de kwaliteit van de fractie valt
niets aan te merken en Wim Kok blijft
- hoewel wat verdekt opgesteld -
voorlopig het gezicht van de PvdA. Als
het aan fractieleider Thijs Wöltgens
ligt hoeft de nieuwe partijvoorzitter
die volgende week zaterdag zal aantre
den, niet veel overhoop te halen om de
dramatische neergang in de opiniepei
lingen te keren. Met een eensgezind
congres en stug doorwerken zou al
veel bereikt kunnen worden. Maar er
knaagt ook onzekerheid: „Dat het'
CDA nu in feite twee leiders heeft, be
tekent een potentiële bedreiging voor
dit kabinet".
door
PAUL KOOPMAN en KOOS VAN WEES
DEN HAAG De sporen van het Limburgse carnaval
zijn al uitgewist. Thijs Wöltgens, voorzitter van de
PvdA-fractie, heeft zijn stem en het wit in zijn ogen
weer terug, permitteert zich een sigaartje en een kop
slappe thee. „Ik heb het dit jaar kalm gehouden", be
kent hij. „Niet dat ik een dag carnaval heb overgesla
gen, maar het nachtbraken was er nu niet meer bij. Als
je een hele dag op straat bent geweest, ben je blij als er
om negen uur thuis in Kerkrade weer rustig een hapje
gegeten kan worden".
Rust. In dat teken stond de af
gelopen maanden ook het poli
tieke opereren van Wöltgens.
In de PvdA woelde het en gist
te het, maar de baardige frac
tievoorzitter deed aan de polo
naises niet mee. In de opinie
peilingen duikelde de partij
naar 24 zetels, oud-voorzitter
Van der Louw organiseerde
een pseudo-coup tegen Kok,
CDA-voorman Brinkman leek
de coalitie de wacht aan te zeg
gen, maar Wöltgens hield zich
zelf wat op de achtergrond.
Dat alles was, zegt hij nu, een
bewuste keus: „Sinds het wao-
besluit in augustus werd het
beeld van de partij naar buiten
toe bepaald door onrust en ver
warring. We waren langdurig
in het nieuws met onze onder
linge verschillen, discussies
over personen, onrust aan de
rand van de partij. In die om
standigheid heb ik vooral een
rustbrengende rol willen spe
len".
Wöltgens laat zijn blik een
poos verwijlen bij een van de
abstracte schilderijen die pret
tig contrasteren in zijn verder
door antiek overheerste werk
kamer. Dan zegt hij: „Daar kan
nu verandering in komen. Het
congres van volgende week zie
ik eigenlijk als de afronding
van een langdurige discussie.
Ik hoop dat we weer in staat
zullen zijn om als eenheid naar
buiten te treden en ons niet
langer meer zullen bezighou
den met de problemen van
onszelf, maar met die van de
kiezers. Na het congres treedt
een nieuwe fase in. Een perio
de waarin ik hopelijk meer de
rol kan spelen van aanjager
van het kabinet".
Zult u dan ook eens wat beken
der worden onder de mensen?
Tot nu toe komt het gezicht van
de PvdA niet zo uit de verf, is
onze indruk. Partijleider Kok
wordt teveel in beslag genomen
doorzijn dagelijkse bezigheden
als minister van financiën en
vice-premier om echt wervend
te kunnen optreden. Ligt daar
een taak vooru?
„Nou, het is niet mijn ambitie
om 't nieuwe gezicht van de
PvdA te worden. Het gezicht
van de PvdA is Wim Kok en dat
moeten we zo houden. Bij het
CDA is dat anders, daar heb
ben ze wél twee leiders: Lub
bers en Brinkman. Maar ik be
twijfel of dat het CDA ten goe
de komt. Ik zal een voorbeeld
geven. Brinkman eiste on
langs dat dat de belastingen
verlaagd moeten, maar Lub
bers liet even later weten dat
daar weinig of geen ruimte
voor is. Ik weet niet of dat nou
de geloofwaardigheid van de
politiek ten goede komt".
Het CDA zelf vaart er niet
slecht bij. Er is in die partij al
tijd wel iemand te vinden
waar je het mee eens kunt zijn.
„Dat zou kunnen, maar toch
zie ik er geen heil in om op de
zelfde manier te opereren. In
de PvdA proberen we het eerst
onderling eens te worden en
dragen dat dan vervolgens ge
zamenlijk uit. Ik betwijfel of je
de kiezers wel aan je kunt bin
den als je voortdurend tegen
strijdige signalen uitzendt. Bo
vendien zou ik mezelf verza
ken als ik nu dingen zou roe
pen waarvan ik in m'n hart
weet dat ik het voor 1994 niet
waar kan maken. Dat ik dan
naar de kiezers moet met de
boodschap: sorry, het is ons
niet gelukt".
Deprimeert het u, dat de PvdA
na twee jaar regeren in de kie
zersgunst ongeveer is gehal
veerd?
„Nou, ik kan me wel vrolijker
tijdingen voorstellen dan al die
enquête-resultaten. Wat de
opiniepeilingen in elk geval
ook aantonen is dat het electo
raat beweeglijker is dan ooit.
Veel kiezers hebben hun na
tuurlijke binding met partijen
verloren, dat treft niet alleen
ons maar ook de andere frac
ties. Het spiegelbeeld daarvan
is, dat we behoorlijke moge
standaard Uctgeverij/Wavery Productions
DEN BOSCH - Het gerechts
hof in Den Bosch heeft giste
ren vredesactivist Kees Ko
ning veroordeeld tot zestien
maanden gevangenisstraf. Hij
moet ook het voorwaardelijke
deel van twee eerdere straffen,
in totaal vier maanden, uitzit
ten. De 59-jarige activist er
kende twee weken geleden te
genover het hof volmondig dat
hij op 9 en 12 augustus vorig
jaar op het mobilisatiecomplex
in Erp, Noord-Brabant, twee
zendmasten voor de lucht
macht omverhaalde, ter her
denking van de slachtoffers
van Nagasaki en Hirosjima.
Van de rechtbank kreeg hij
daarvoor eerder acht maan
den, na een eis van anderhalf
jaar. Het openbaar ministerie
ging in beroep tegen dat von
nis. Koning zei tegen zijn rech
ters dat hij zijn acties zal voort
zetten zodra hij weer op vrije
voeten is.
De 15-
jarige
Rutger van
Essen uit
Schagen
arriveert
met een
gipsvlucht
in
Nederland.
Het aantal
winter
sporters
dat tijdens
de krokus
vakantie
gewond is
geraakt,
nafn toe
met elf
procent.
FOTO:
ANP
lijkheden hebben om kiezers
terug te winnen".
Waar hoopt u op, een wonder?
„Ik hoop dat de maatschappe
lijke trend weer in ons voor
deel gaat werken. Je ziet in de
VS dat zeer veel burgers een
enorme kater hebben overge
houden aan acht jaar Reagan
en Bush, waarbij de maat
schappelijke tegenstellingen
enorm zijn vergroot. Als de de
mocraten een reële kans heb
ben om in het Witte Huis te ko
men, dan is het nu. Het zou het
begin van een ommezwaai
kunnen zijn".
SUSKEENWISKE - LAMBIKBABA
Twintig maanden
voor vredes
activist Koning
Gips
vlucht
Wat hebben wij daarmee te ma
ken?
„Ook hier zie je een cultuur
verandering. Sinds de eerste
oliecrisis heeft de politiek zich
vooral beziggehouden met het
economisch herstel. Alles was
daar op gericht. Maar nu is er
meer aandacht voor het mi
lieu, voor het ingrijpen in onze
manieren van produceren en
consumeren. Dat zijn thema's
waar de PvdA zich mee kan
profileren. Dat zie je al bij de
discussie over de invoering
van energieheffingen. Zacht
gezegd is het enthousiasme bij
het CDA, de WD en D66 daar
voor aanzienlijk minder groot
dan bij ons".
„Het heeft me werkelijk op
recht verbaasd hoe snel de dis
cussie daarover is doodgesla
gen. Het rapport Wolfson over
de energieheffingen was nog
niet verschenen of het CDA
riep: 'Dat moeten we dus niet
doen!'. En toch herinner ik me
nog goed hoe in 1989 tijdens
het verkiezingsdebat in Boxtel
de ene lijsttrekker nog verder
wilde gaan dan de andere met
de terugdringing van de C02-
uitstoot. Het was Lubbers die
iedereen toen verraste met een
vergaand voorstel voor ener
giebesparing. Maar nu het op
de aanpak van het probleem
aankomt, wordt men plots
enorm sceptisch".
Geloofwaardigheid
Dat brengt Wöltgens op het
volgende thema, dat van de af
brokkelende geloofwaardig
heid van de politiek. Het ver
lies aan geloofwaardigheid
zegt hij als één van de grootste
problemen van deze tijd te be
schouwen. In de hoofden van
veel mensen, zo vreest hij,
heeft zich de opvatting vastge
zet dat in Den Haag vooral veel
gekletst en weinig gedaan
wordt. Dat regering en staten-
generaal een krachteloos relik-
onze fractie vergelijk met die van de andere grote partijen, dan word ik
FOTO: SACHA PIETERSE
Wöltgens: „Als ik de kwaliteit van
daar toch echt niet verdrietig van"
wie zijn uit voorbije tijden. De
PvdA zou zichzelf tot doel
moeten stellen aan te tonen
dat sociaal-deomcraten nog
best een behoorlijke omelet
kunnen bakken.
Wöltgens: „We hebben ons er
aan gezet ofn een aantal zaken
die al tien, twintig jaar het poli
tieke debat beheersen, zoals de
basisvorming in het onderwijs,
de stelselherziening van de
volksgezondheid en de ge
zondmaking van de overheids
financiën, nu eens goed te re
gelen. Maar dat vergt tijd. Het
zelfde geldt de verbetering van
de kwaliteit van het openbaar
vervoer, de terugdringing van
het beroep op de wao en de so
ciale vernieuwing. Dat zijn za
ken van lange adem, en dat
maakt me weieens ongedul
dig".
Wöltgens deint achterover in
zijn stoel en slaakt twee goed
gearticuleerde zuchten: „In
1994 wil ik tegen de kiezers
kunnen zeggen: hè hè! E-i-n-d-
e-l-i-j-k zijn we verlost van de
financiële molensteen die ja
renlang de randvoorwaarden
van de politiek heeft bepaald.
Ik hoop in 1994 te kunnen la
ten zien dat de politiek meer is
dan theater, dat we ook iets
kunnen betekenen voor de da
gelijkse realiteit, voor de sa
menleving".
Daar is wel de medewerking
van het CDA voor nodig. Kan
daar nog wel op gerekend wor
den nu de macht steeds meer
van Lubbers naar Brinkman
verschuift?
„Ja, die beweging zie ik ook. Er
zit naar mijn gevoel ook iets
potentieel gevaarlijks in. Want
wie aangewezen is als kroon
prins van de premier, die ont
wikkelt de natuurlijke behoef
te zich te doen gelden. Dat zie
je bij Brinkman: hij voelt de
plicht zich te manifesteren. En
hoe manifesteer je jezelf als
leider van een coalitiefractie?
Door duidelijk te markeren
waar de verschillen zitten^tus-
sen je eigen opvattingen en die
van het kabinet".
Lijkt dat niet op de situatie in
het eerste kabinet VanAgt, toen
'kroonprins' Lubbers als frac
tievoorzitter geen gelegenheid
voorbij liet gaan om premier
Van Agt een hak te zetten?
„Die vergelijking gaat niet op
als je naar het stemgedrag in
de Tweede Kamer kijkt, want
tot nu toe trekken we in 90 pro
cent van de gevallen samen
met het CDA op. Maar we heb
ben naar aanleiding van het
gedoe van Kaland en de Texel
se rede van Brinkman wel
onze zorgen gehad. Was hier
sprake van een soort 'Master-
plan' om de sfeer in de coalitie
te bederven? Ik heb daar uit
gebreid met Brinkman over
gesproken. En hij heeft toege
zegd dat we zullen afmaken
waar we samen aan begonnen
zijn".
Rottenberg
Binnen de PvdA zal Wöltgens
vermoedelijk ook nog wel wat
te stellen krijgen met Felix
Rottenberg, die tijdens het
congres samen met zijn 'kom
paan' Vreeman dingt naar de
vacature van partijvoorzitter.
In zijn tot dusver stormachtige
verkiezingscampagne heeft
Rottenberg aangekondigd dat
hij de bezem door de PvdA-
fractie wil halen. Kamerleden
die niet goed presteren zullen
beleefd doch dringend het ad
vies krijgen maatregelen te ne
men. In verschillende inter
views liet dezelfde Rottenberg
zich wat laatdunkend uit over
de fractie, die een 'patent op de
middelmaat' zou hebben, een
'Berufsverbot op kwaliteit'.
Wöltgens reageert koel: „Ik
heb over dit soort uitspraken
onlangs nog ruim een uur met
Rottenberg gesproken. En we
zijn beiden tot de conclusie ge
komen dat deze uitspraken ui
tingen zijn van zijn jeugdige
onbezonnenheid. Wat mij be
treft is er werkelijk geen enke
le reden om een slecht oordeel
te vellen over de kwaliteit van
de fractie als geheel. We heb
ben voldoende talent in huis
en bovendien is deze fractie de
jongste van de hele Tweede
Kamer, dus aan de doorstro
ming heeft het ook al niet ont
broken. En laten we wel we
zen: als ik de kwaliteit van
onze fractie vergelijk met die
van de andere grote partijen,
dan word ik daar toch echt niet
verdrietig van".
