Shakespeare aangepakt met de botte bijl
T HEATER
Kunst van Herman Brood
met goed gevoel voor humor
Uit
ADRESSEN
FOTO Huo PlEBENGA
Karen Lancel en Ko van den Bosch in 'Koning Jan' van Shakespeare: een dramaturgische ramp.
door Dick van Teyungen
'Koning Jan' is wel van Shakespeare, maar
wordt bijna nooit gespeeld. Het heeft geen
subtiele lijn, geen helder thema, geen on
vergetelijke personages en geen verrassen
de plot. Wat het stuk wel duidelijk maakt is
hoe opportunistisch en amoreel mensen
kunnen zijn die het voor het zeggen heb
ben. Het stuk wordt wel een dramaturgi
sche ramp genoemd.
Theatergroep Alex d'Electrique noemt zich
ook een dramaturgische ramp, maar ge
bruikt die term als eretitel. De groep begon
met een ruig soort cabaret en gaf de cirkel
zaag de status van belangrijk theatraal
hulpmiddel. Ook bloed was onmisbaar in
hun voorstellingen. Een paar jaar geleden
besloten die wilde jongens een paar actrices
uit te nodigen en toneelstukken te gaan
spelen. Zo werden de mogelijkheden uitge
breid en de principes gehandhaafd. Tho
mas Bernhards 'Dramolette' was een heel
geslaagd voorbeeld van de nieuwe aanpak.
Nu pakken ze dus Shakespeare aan, weer
met de schoonheid van de botte bijl. Alex-
lid van het eerste uur Ko van den Bosch
maakt vanaf het begin duidelijk dat het
verhaal knap ingewikkeld is. Hij probeert
dat als verteller aan het publiek uit te leg
gen. „Volgt u het nog Zijn er vragen
Om het verhaal gaat het ook niet. Koning
Jan zit ten onrechte op de Engelse troon en
vecht tegen opstandige Fransen onder lei
ding van de afgezant van de paus met wie
hij allerlei akkoordjes regelt en weer
breekt. Tot en met huwelijken toe. Prach
tig symbool van de koehandel is een tafel
met ingebouwde lichtbak die vol modder
ligt. De onderhandelaars schuiven dat
heen en weer en zijn op die manier tegelijk
land aan het verkwanselen en met modder
aan het gooien. Politiek is een smerige
De Tijd speelt Goethe
foto Patrick de Spiegelaere
'Torquato Tasso' biedt een strijd
voor acteurs en publiek.
„Kan een kunstenaar hofdichter zijn is
de vraag die Goethe zichzelf en het publiek
stelt in 'Torquato Tasso'. Artistieke vrij
heid tegenover materiële behoefte. Deze
autobiografische 'lieveling' van het 18e
eeuwse genie is wel eens onspeelbaar ge
noemd, de Vlaamse regisseur Lucas Van-
dervorst van De Tijd beschouwt het echter
als een schitterende strijd voor acteurs en
publiek. Om deze nog aan te scherpen
wordt Boutens' vertaling uit 1910 ge
bruikt. De reacties op de voorstelling wa
ren verdeeld. Maar de acteurs werden in
elk geval alom geprezen.
Leidse Schouwburg: 'Torquato Tasso'
door Toneelprodukties De Tijd. Op 6
maart (20.15 uur).
zaak. Zo heeft deze tegendraadse Shake
speare in de regie van Henri van Zanten -
die ook beeldend kunstenaar is - veel meer
mooie vondsten. Bij voorbeeld als er tussen
de bedrijven door oorlog wordt gevoerd.
VER UIT
READING NEEUW AMSTERDAM
Zondag 15 maart om 15 uur brengt
theatergroep De Nieuw Amsterdam in
het eigen gebouw aan de Spuistraat 2
het toneelstuk 'God don't like ugly'
van Michael McMillan als dramati
sche reading. Het stuk wordt in zijn
geheel voorgelezen, mogelijk in aan
wezigheid van de schrijver, die spe
ciaal uit Londen zal overkomen. Daar
na bekijkt het gezelschap of het werk
als theaterproduktie op het repertoire
kan worden genomen.
'REFLEX' IN ROTTERDAM
Woensdag 11 maart (20.15) presen
teert dansgezelschap Reflex uit Gro
ningen in Theater Zuidplein in Rot
terdam een nieuw programma. Dries
van der Post maakte voor vier vrou
wen de choreografie 'Meetings in
time' op muziek van Guus Janssen.
De Belgische Marc Vanrunxt deed
hetzelfde voor vier mannen onder de
titel 'Triomf of dood' op muziek van
Mozart. Nieuw zijn ook de solo 'Old
Cartoon' van Itzik Galili en de choreo
grafie 'Bubamxicoi'. De voorstelling is
ook 7 april in de Leidse Schouwburg.
Met een muur van flitsende tl-buizen, luid
sprekers die wiegen op stalen staken en
janken als Mexicaanse honden en een sta
len plaat die eerst verhit wordt door een
gasbrander en dan met water overgoten is
doorOnnoSchilstra
De expositie van Herman Brood in Galerie
Bleijenberg in Leiden heeft alweer het no
dige stof doen opwaaien.
Eerst was er de opening van de tentoonstel
ling, waarbij de popster met spuitbussen de
voorgevel van de galerie beschilderde. En
daags daarna de, volgens de galeriehouder,
scandaleuze bekladding door anonieme
voorbijgangers die zich hiermee ontevre
den betoonden over het kunstzinnig gehal
te van het meesterwerk. Wie is er bang voor
Brood, Geel en Blauw
Herman Brood heeft er een kunst van ge
maakt de publiciteit te bespelen. Hij
schuwt daarbij geen enkel middel: exces
sief drugsgebruik, een weekje in de bajes,
optredens met Sjef van Oekel, een vrijage
met Nina Hagen. Waar Brood zijn stappen
ook zet, hij presteert het iedere keer weer
in het nieuws te komen. En altijd weer
grappig.
dat goed te doen. Dat dit geen keurige Sha
kespeare is, die alle recht doet aan de
prachtige taal van de Britse bard, zal u dui
delijk zijn. Dat het een dwarse en inventie
ve voorstelling is hopelijk ook.
Gevoel voor humor is dan ook een van de
voornaamste pijlers waarop zijn werk rust.
Dat, gecombineerd met adolescente driften
én het vermogen tot rake sfeertekeningen
resulteert in een consistent oeuvre van mu
ziek, beeldende kunst en dichtwerk. Niet
altijd even briljant uitgevoerd, maar in elk
geval nooit saai.
Zijn songteksten schrijft hij in een soort
zelfverzonnen Engels, die steevast een
atmosfeer van onweerstaanbare verloede
ring oproept. Zijn muziek bestaat uit sim
pele akkoordenschema's die al naar gelang
de drug die wordt bezongen, worden uitge
voerd in een "manisch up-tempo of in een
super ontspannen groove, zonder psyche
delisch of vaag te worden.
Helderheid kenmerkt ook de schilderijen,
tekeningen en litho's die in Galerie Blijen-
berg te zien zijn. Brood beschikt over een
goed vormgevoel dat beslag krijgt in vrolij
ke kleur-tegen-kleur contrasten. De schil
derijen hebben een tamelijk ruwe huid,
waaroverheen met brede kwasten en met
Leidse Schouwburg: Alex d'Electrique
speelt 'Koning Jan' van Shakespeare. Re
gie: Henri van Zanten. Op 10 maart (20.15
uur).
spuitbussen mensfiguren worden gete
kend. Het geheel wordt afgemaakt met al
lerlei opschriften, zoals 'Kick' of 'Lui nie'
en niet te vergeten de buiten proportionele
handtekening.
Je kan, als je dat wilt, behoorlijk theoreti
seren over dit werk, maar daarmee doe je er
geen recht aan. Want iedere filosofische be
spiegeling vermoordt de souplesse en de
swing waarmee het is gemaakt.
Zeker, Brood bereikt zijn effecten door zijn
werk op te bouwen uit allerlei niet onmid
dellijk zichtbare betekenislagen, ontleend
aan pop-art, graffity, Cobra en conceptuele
kunst. Maar wat doet dat ertoe als er even
goed een brutale portie bedrog in is ver
werkt. Het is theater. Het is beheersing en
lef. Het is rock roll.
Galerie Bleijenberg (Breestraat 113, Lei
den): Schilderijen van Herman Brood. Tot
en met 9 april (di t/m za 9-18, do 9-21 uur,
eerste zo van de maand 12-17 uur).
LEIDEN
GROENOORDHALLEN
Willem de Zwijgerlaan 071-212.52
KAPELZAAL K&O
Hazewindsteeg„...071141.14
LAK-THEATER
Cleveringaplaats 1 .071-124.89
LEIDS VRIJETIJDS CENTRUM
Breestraat 66.071-146.44.
LEIDSE SCHOUWBURG
Oude Vest 43 071-131.94
MICROTHEATER IMPERIUM
Oude Vest 35 071-141.03
PRAETHUYS
Vrouwenkerkkoorstraat 9.
STADSGEHOORZAAL
Breestraat 60071-131.70
WAAGGEBOUW
Aalmarkt 21 y071-149.14
OEGSTGEEST
GROENE KERKJE
Haarlemmerstraatweg 301711-10.09
LEIDERDORP
MUZENHOF
Cor Gordijnsingel071-410.95
VOORSCHOTEN
AMBACHTS- EN BALJUWHUIS
Voorstraat 1201717-437
KASTEEL DUIVENVOORDE
Laan van Duivenvoorde 401717-375
LISSE
ARTOPA
Grevelingenstraat 50 02521-12.80
DEVOORHOF
Bondstraat 102521-16.07
NOORDWIJK
DE KUIP
Zeestraat 1 ..01719-13.11
KATWIJK
TRIPODIA
Hoornesplein 15501718-25.25
HAZERSWOUDE
HETANKER
Chopinlaan 2, Rijndijk01714-34f
ALPHEN
DEBRON
Troubadourweg 201720-21.71
HOOFTSTRAATTHEATER
Hooftstraat 01720-93.75
ZAAL NABIJ
Lauraplein 2 01720-73.6E
NOORDWIJKERHOUT
DESCHELFT
Maandagsewetering20202523-76.24
DEN HAAG E.O.
APPELTHEATER
Duinstraat 6, Den Haag070-3.502.2(
CIRCUSTHEATER
Circusplein 50, Den Haag070-3.558.8(
CONGRESGEBOUW
Churchillplein 10, Den Haag070-3.548.01
DILIGENTIA
Lange Voorhout 5. Den Haag070-3.651.81
GEMEENTEMUSEUM
Stadhouderslaan 41, Den Haag,070-3.381.1'
GROTEKERK
Rond de Grote Kerk 12, Den Haag070-3.658.61
KONINKLIJK CONSERVATORIUM
Juliana van Stolberglaan, Den Haag,070-3.814.21
KONINKLIJKE SCHOUWBURG
Korte Voorhout 3, Den Haag070-3.469 41
Prinsestraat 44, Den Haag070-3.653.7i
LUTHERSE KERK
Lutherse Burgwal 7, Den Haag070-3.636.61
MUSEON
Stadhouderslaan 41, Den Haag070-3.381.3i
MUZIEKTHEATER
Spui, Den Haag. Residentie Orkest
Dr. Anton Philipszaal070-3.609.8!
Nederlands Dans Theater070-3.604.9!
OMNIVERSUM
President Kennedylaan 5, Den Haag070-3.545.4
HET PAARD
Prinsegracht 12, Den Haag,070-3.601.8|
RIJSWIJKSE SCHOUWBURG
Generaal Spoorlaan 10, Rijswijk 070-3.360.3i
THEATER A/D HAVEN
Westduinweg 230, Den Haag 070-3.543.2!
THEATER PEPIJN
Nieuwe Schoolstraat 21, Den Haag070-3.460.31
LEIDEN E.O.
Donderdag
5 maart
Leidse schouwburg, 20.15:
Vincent Bijlo met 'De knal van
half zeven' (ƒ22, ƒ14, CJP/P65
ƒ18).
lak-theater,
Cleveringaplaats 1, Leiden,
20.30: 'En een kleine jongen
zal ze hoeden'door
Toneelgroep Amsterdam (ƒ12,
CJP/65 ƒ8).
Muzenhof, Cor
Gordijnsingel, Leiderdorp,
14.30: kindervoorstelling
(vanaf 5 j.) 'Ezelsfeest' door
Mimetheater Kdijk (ƒ6).
Parktheater, Cornelis
Geellaan, Alphen, 14.30: Teele
Kindertheater (ƒ7,50,
CJP/P65 ƒ6).
Vrijdag
6 maart
Leidse schouwburg, 20.15:
'Torquato Tasso' door De Tijd
Toneelprodukties (ƒ22, ƒ14,
CJP/P65 ƒ18).
Lak-theater,
Cleveringaplaats 1, Leiden,
20.30: 'Terugreis' door Studio
Peer (ƒ12, CJP/P65 ƒ8).
Microtheater imperium,
Oude Vest 33c, Leiden, 20.30:
'De zelfmoordenaar' door
toneelver. Onder Ons.
Zaterdag
7 maart
Leidse schouwburg, 20.15:
'Ockhams scheermes' door
Han Römer en Titus Tiel
Groenestege (ƒ22, 14,
CJP/P65 ƒ18).
Lak-theater,
Cleveringaplaats 1, Leiden,
20.30: 'Terugreis' door Studio
Peer (ƒ12, CJP/P65 ƒ8).
Zondag
8maart
Lak-theater,
Cleveringaplaats 1, Leiden,
15.00: 'Kietelkrijt'
kindertheater vanaf 4 j. door
Huis aan de Amstel (ƒ7,50, ƒ4).
Dinsdag
10 maart
Leidse schouwburg, 20.15:
'Koning Jan' door Alex
d'Electrique (ƒ19, ƒ11,
CJP/P65 ƒ15).
Woensdag
11 maart
Leidse schouwburg, 20.15:
'Deelder draait door', Jules
Deelder (ƒ25, ƒ17, CJP/P65
ƒ21).
Lak-theater,
Cleveringaplaats 1, Leiden,
20.30: 'Indringers II' door
Theater van het Oosten (ƒ12,
CJP/P65 ƒ8).
Donderdag
12 maart
Leidse schouwburg, 20.15:
'Goed/Fout', toneelstuk van
Haye van der Heyden (ƒ25,
ƒ17, CJP/P65 ƒ21).
Lak-theater,
Cleveringaplaats 1, Leiden,
20.30: 'Weerzien, weerzien,
weerzien' door Onafhankelijk
Toneel (ƒ12, ƒ8).
Vrudag
13 maart
Leidse schouwburg, 20.15:
'Ubu Roi' door Théatre de
1'Eclipse (ƒ19, ƒ11, CJP/P65
ƒ15).
Lak-theater,
Cleveringaplaats 1, Leiden,
20.30: 'Colour Space',
dansproduktie (ƒ12, CJP/P65
ƒ8).
Zaterdag
14 maart
Leidse schouwburg, 20.15:
'Karin in Concert' door Karin
Bloemen (ƒ29, ƒ21, CJP/P65
ƒ25).
Lak-theater,
Cleveringaplaats 1, Leiden,
20.30: 'Colour Space',
dansproduktie (ƒ12, CJP/P65
Zondag
15 maart
EB Lak-theater,
Cleveringaplaats 1, Leiden,
15.00: 'Lekker leunen',
kindertheater vanaf 6 j. door
Arena (ƒ7,50, ƒ4).
Jules Deelder draait door in de Leidse Schouwburg.
ƒ8).
Warenar, Kerkstraat 75,
Wassenaar, 20.15: 'Lusten en
lasten', toneelstuk met
Margreet Blanken 24,50).
Parktheater, Cornelis
Geellaan. Alphen, 20.30:
Cabaret Herenakkoord (ƒ20,
CJP/65ƒ17,50).
De roskam, Turfmarkt 1,
Katwijk, 20.15: Verhalen
verteller Peter van der Linden
(ƒ12,50, CJP/65 ƒ7,50).
DEN HAAG
Donderdag
5 maart
B Appeltheater, 20.15:
Toneelgroep De Appel:
'Omtrent de vloedlijn'. Samuel
Beckett-collage; samenstelling
en regie Carol Linssen; met
Christine Ewert, Robert
Prager en René Vernout.
fl Diligentia, 20.15: Cabaret
Dubbel Dwars: 'Afslag
Dokkum'.
Vrijdag
6maart
B Kon. schouwburg, 20.15:
Toneelgroep Amsterdam:
'Vastgoed B.V.van David
Mamet; regie Johan Doesburg;
met o.a. Joop Admiraal, Pierre
Bokma, Hajo Bruins, Fred
Goessens.
B Appeltheater, 20.15:
'Omtrent de vloedlijn' (zie 5
mrt.).
B Theatera/d haven, 20.30:
Solovoorstelling Hans Dagelet:
'Memories van een zak'; regie
Don Duyns.
B Diligentia, 20.15: zie 5 mrt.
B Theater Pepijn, 20.30:
Cabaret Hester Macrander:
'Divastoer 2' (try-out).
B Muziektheater, 20.15:
Nationale Ballet m.m.v. Ned.
Balletorkest o.l.v Roelof van
Driesten. Balanchine-
programma.
B Korzo, 20.30: Dansgroep
Beppie Blankert: 'Ives' (try-
out).
B Rijswijkse schouwburg,
20.15: Cabaret Waardenberg
en De Jong: nieuw
programma.
Zaterdag
7 maart
B Kon. schouwburg, 20.15:
Nationale Toneel: 'Slotkoor'
van Botho Strauss; regie Hans
Croiset; met o.a. Hugo
Koolschijn, Mieke de Groote,
Hans Ligtvoet, Carl van der
Plas en Josee Ruiter.
B Appeltheater, 20.15:
'Omtrent de vloedlijn' (zie 5
mrt.).
B Theater a/d haven, 20.30:
'Memories van een zak' (zie 6
mrt.).
B Diligentia, 20.15: zie 5 mrt.
B Theaterpepun, 20.30: zie 6
mrt.
B Muziektheater, 20.15:
Nationale Ballet (zie 6 mrt.).
B Korzo, 20.30: Dansgroep
Beppie Blankert: 'Ives' (try-
out).
B Rijswijkse schouwburg,
20.15: zie 6 mrt.
Zondag
8maart
B Kon. schouwburg, 20.15:
'Slotkoor' (met nabespreking,
zie 7 mrt.).
Dinsdag
10 maart
B Theater a/d haven, 20.30:
Theater v/h Oosten: 'Dio' van
Willem van Toorn en reading
'De wisselwachter' van
Marijke Höweler ('Indringers'
deel 1 2); regie Matin
Veldhuizen; met o.a. Nettie
Blanken, Jurg Molenaar, Alida
Neslo.
B Diligentia, 12.45-13.30:
Jan Rot: 'Jan Rot gaat nooit uit
elkaar'.
Woensdag
11 maart
B Appeltheater, 20.15:
'Omtrent de vloedlijn' (zie 5
mrt.).
B Diligentia, 20.15: Cabaret
Purper: '...en dat is negen'.
Donderdag
12 maart
B Appeltheater, 20.15:
'Omtrent de vloedlijn' (zie 5
mrt.).
B Theater a/d haven, 20.30:
Toneelgr. Amsterdam/Nieuw
West: 'En een kleine jongen zal
ze hoeden'; tekst en regie Dik
Boutkan; met o.a. Jacques
Commandeur, Marlies Heuer,
Celia Nufaar en Ramses
Shaffy.
B Diligentia, 20.15: zie 11
mrt.
B Muziektheater, 20.15:
Ned. Dans Theater: 'Black
Milk' en 'KYR' van Ohad
Naharin. Verder 'Steptext'
(chor. Forsythe/muz. Bach) en
'Passomezzo' (Naharin/
anoniem: 'Greenleeves').
Vrijdag
13 maart
B Appeltheater, 20.15:
Toneelgr. De Appel: 'Labyrint'
van Inez van Dullemen; regie
Erik Vos; met Sacha Bulthuis,
Carline Brouwer, Lou Landré,
Carol Linssen, Hugo Maerten,
Marcel Royaards, Anne van
der Ven, Henk Votel en Willem
Wagter (openb. rep.); 20.15:
'Omtrent de vloedlijn' (zie 5 j
mrt.). 1
B Theater a/d haven, 20.30:
'En een kleine jongen zal ze
hoeden' (zie 12 mrt.); 20.30:
Ho-Produkties: 'En de zon
ging nooit meer onder'met
Onno Roozen en Felix
Burleson.
B Korzo, 20.30: FACT: 'De
ondergang van de Titanic'
naar gelijknamig proza-
gedicht van Hans Magnus
Enzensberger; regie Josee
Hussaartsmet Nicole Balm
Guus Dam, Wouter f
Steenbergen, Rafaël Troch en
Fran Waller Zeper. j
B Diligentia, 20.15: zie 11
mrt.
B Muziektheater, 20.15:
Ned. Dans Theater (zie 12 5
mrt.).
1
1
I
Zaterdag
14 maart
B Appeltheater, 20.15:
'Labyrint' (openb. rep., zie 13
mrt.); 20.15: 'Omtrent de
vloedlijn' (zie 5 mrt.). t
B Theater a/d haven, 20.30: p
'Een kleine jongen zal ze
hoeden' (zie 12 mrt.); 20.30: p
'En de zon ging nooit meer
onder'(zie 13 mrt.). r
B Korzo, 20.30: 'De o
ondergang van de Titanic' (zie(
13 mrt.).
B Rijswijkse schouwburg, 4
20.15: Haarlems Toneel:'De j|
troefkaart' van Gabriela
Zapolska; regie Joanna Bilska|
met Anne-Wil Blankers, Erik
van der Donk, Aafke Braining*
en Jim Berghout. f
B Diligentia, 20.15: zie 11
mrt.
B Muziektheater, 20.15: jj
Ned. Dans Theater (zie 12 t
mrt.). b
