Vluseum FC Barcelona wint
tiet van Picasso en Miró
De korte bloeiperiode van
de Tsjechische avantgarde
lembrandt-tentoonstelling
rekt ruim 440.000 mensen
KUNST/RTV
Wiegel opent Huisman-museum
-
Tournee
U2 start
in de VS
Nieuwe prijs
voor cabaret
van theater
directeuren
,Ik moest vanjuf een gedicht maken
8 eülócSoivumt
MSTERDAM - De tentoonstelling 'Rembrandt, de Mees-
en zijn Werkplaats', die vanaf 4 december tot en met 1
aart in het Rijksmuseum in Amsterdam was te zien, heeft
totaal 440.000 bezoekers getrokken. Dat heeft het mu-
n bekend gemaakt.
organisatoren hadden 400.000 belangstellenden ver
acht. Meer dan de helft van de bezoekers was afkomstig uit
ederland. In totaal waren 617.000 toegangskaarten be-
hikbaar. Voor de tentoonstelling konden aanvankelijk
ien kaartjes v/orden gekocht aan de ingang van het mu-
ium. Eind decèmber wijzigde het museum dit entreebeleid,
aarna ook op de dag van het bezoek aan de kassa een toe-
ingsbewijs kon worden gekocht en het bezoekersaantal
enam. De Rembrandt-tentoonstelling, die eerder in Berlijn
as te zien, trok aldaar bijna 320.000 bezoekers. Vanaf 26
aart is de tentoonstelling te zien in de National Gallery in
naden.
MAANDAG 2 MAART 1992
Hans Wiegel en Jopie Huisman tijdens de opening.
WORKUM - „Workum,
Friesland, en misschien
wel heel Nederland is een
nieuwe cultuur-toeristi
sche trekpleister rijker ge
worden".
Dit zei commissaris der konin
gin Hans Wiegel zaterdag bij
de opening van het nieuwe Jo
pie Huisman-museum in het
Elfstedenstadje Workum. Het
museum, dat tot stand kwam
zonder een cent overheidssub
sidie, is onder andere mogelijk
gemaakt door de steun van bij
na 2500 'vrienden' en sponso
ring. De gemeente Nijefurd,
waaronder Workum ressor
teert, heeft altijd financiële on
dersteuning geweigerd. De
bouw van een nieuw museum
was nodig omdat het oude ze
ventiende eeuwse patriciërs
huis te klein werd voor het
steeds groeiende oeuvre van
de 74-jarige kunstenaar-vod-
denboer. De smalle draaitrap
maakte het voor oudere bezoe
kers en invaliden onmogelijk
om de grote schilderijen van
Huisman op de eerste verdie
ping te bezichtigen. Van 1986
tot en met 1991 trok het werk
van de schilder meer dan
500.000 bezoekers uit binnen-
en buitenland. Het nieuwe mu
seum van de autodidact-schil
der herbergt een belangrijk
deel van zijn werk van 1940 tot
heden. Huisman schildert het
onaanzienlijke, het weggewor-
pene. „De dingen die ik schil
der, hebben geen status. Dat
ontroert mij. Mensen worden
aangetrokken tot dat onaan
zienlijke. Ze herkennen zich
erin", vertelt Jopie Huisman.
Hij doopte het oude museum
'Het museum van het mededo
gen'. De opening trok zaterdag
ruim achthonderd belangstel
lenden.
ARCELONA - Barcelo-
b'eschikt over enkele
msea die de stad een
aardige plaats in de Eu-
ipese cultuur bezorgen,
ermanente tentoonstel-
ngen in het Museo Picas-
het museum Joan Miró
de Fundacion Antoni
apies, samen met Eduar-
Chillida, de beroemd-
e hedendaagse kunste
aar van Spanje, zijn de
ootste culturele trek-
eisters van de Olympi-
:he stad.
aar geen van die wereldbe-
emde artiesten trok vorig
ar zo veel belangstellenden
het meest bezochte mu-
urri vap de stad, dat van de
etbalclub FC Barcelona. Het
useum van Pablo Picasso, in
it oude hartje van de stad,
is tot en met 1989 altijd kop
per van de musea in Barcelo-
Maar in 1990 kwam de ten-
onstelling over de geschiede-
en prestaties van FC Barce-
na al op gelijke "hoogte, en
rig jaar brak het museum
in Bara alle records: 428.728
zoekers, gemiddeld zo'n
K)0 nieuwsgierigen per dag.
icasso bleef iets achter met
igeveer 355.000 belangstel-
oden.
opmars van het voetbalmu-
um, dat in 1984 werd geo- -
nd en zich in twee verdie-
ngen boven de hoofdingang
n het imposante Nou Camp-
adion (120.000 plaatsen) be-
ndt, is voor een belangrijk
;el te danken aan de toeris-
uit Nederland. Sinds Jo
in Cruijff er in 1988 trainer
;rd, en Ronald Koeman een
ar later voor twintig miljoen
ïlden over kwam, is de
room Nederlandse bezoekers
in het blauw-paarse bede-
lartsoord niet meer te stui-
LAKELAND - De we
reldtournee van U2 is
zaterdag in Amerika
van start gegaan. Het
eerste optreden van de
Ierse groep vond plaats
in het Lakeland Civic
Center. De Amerikaan
se concertserie, de eer
ste in vijf jaar, is een op
warmertje voor de Euro
pese tournee, die in mei
en juni moet plaatsvin
den. U2 heeft inmiddels
laten weten (voorlopig)
vier keer in Engeland te
spelen (met o.a. twee op
tredens in Londen).
Ook Nederland komt
aan de beurt. De vraag
is alleen: wanneer? Van
wege het (onvoorspelba
re) weer en de aard van
deze tournee wordt ge
dacht aan een eenmalig
optreden in de Rotter
damse Ahoy'.
DEN HAAG - De Vereniging
van Schouwburg- en Concert
gebouwdirecties in Nederland
(VSCB) heeft een eigen caba
retprijs in het leven geroepen.
De prijs zal in september voor
de eerste maal worden uitge
reikt in De Kleine Komedie in
Amsterdam. De jury bestaat
uit 150 Nederlandse theaterdi
recteuren.
Volgens directeur Joost Nuissl
van De Kleine Komedie werd
het tijd dat er naast een prijs
voor zang en dans ook een prijs
voor het Nederlandse cabaret
kwam. „Dit is een serieus te
nemen prijs voor een serieus te
nemen theatervorm. De bedoe
ling is hiermee propaganda
voor het cabaret te maken". De
jury zal in mei de drie genomi
neerden voor de hoofdprijs en
de aanmoedigingsprijs bekend
maken. De uitreiking vindt
plaats aansluitend op de 'Caba-
restafette' in De Kleine Kome
die.
Onbekend werk
Hemingway ontdekt
TORONTO Een onbekende
serie van dertien reportages
van Ernest Hemingway is ont
dekt in de archieven van Sun
day's Morning Star. De krant
publiceert de verhalen zondag
opnieuw in een speciale bijla
ge. Hemingway werkte tussen
1920 en 1923 voor de Sunday's
Morning Star. De serie bevat
reportages over een klopjacht
in een moeras op een gangster,
over een kanotocht en over de
zwaargewicht bokskampioen
Jack Dempsey.
99
Ronald Koeman (r) en Andoni Goikoetxea met de beker voor landskampioenen 1991Foto en beker zijn
te bezichtigen in het Museum van FC Barcelona.
Tot voor kort werden de bad
gasten in korte broeken, die
met bussen uit dorpjes als Llo-
ret de Mar en Salou voor een
dagtrip naar Barcelona werden
aangevoerd, in sneltreinvaart
langs de kathedraal van de Sa-
grada Familia gereden en ver
volgens in het centrum van de
stad gedropt om de Ramblas,
de befaamde wandelpromena
de naar de haven, een keer op
en neer te lopen. Maar nu ver
trekt geen dagtrip-bus meer
uit Barcelona zonder een stop
op het parkeerterrein vqn het
Nou Camp te hebben gemaakt.
Bekers
Vorig jaar was ook een record
jaar (150.000 bezoekers meer
dan twee jaar tevoren) omdat
het Barcelona zo goed ging.
Voor het eerst sinds 1986 ver
overden de Catalanen weer het
landskampioenschap en dat
wilden de eigen leden (106.000
socio's) en andere Barcelona-
,fans weten. Op de donderdag
na het veiligstellen van de titel
telde het museum liefst vier
duizend gasten, meer dan ooit
op één dag waren geteld.
Foto's
Tegen de betaling van twee
honderd peseta's (nog geen
vier gulden, en voor de socio's
is het bezoek gratis) treden de
nieuwsgierigen een heuse
'schatkamer binnen. In het mu
seum staan vooral bekers, heel
erg veel bekers. Daarnaast is er
een overzicht van de ruim ne
gentigjarige geschiedenis van
de club, begin deze eeuw opge
richt door de Zwiterse immi
grant Joan Gamper.
Maar de grote trekpleisters
zijn enkele historische foto's
en vooral de aardige relik
wieën van de club. Zo staan er
de schoenen waarmee een van
de grote sterren uit de jaren
vijftig, Ladislao Kubala,.zijn
laatste wedstrijd speelde. Het
stel is met een gouden verf-
laagje overgoten. Even verder
op hangt het shirt, nummer
negen, waarin Johan Cruijff
een van de meest vreugdevolle
wedstrijden van Barcelona
speelde. Het was de dag dat
Barcelona met 5-0 in Madrid
van aartsrivaal Real won. Èen
wedstrijd, nu bijna twintig jaar
geleden, die Johan Cruijff voor
eeuwig onsterfelijk heeft ge
maakt in de Catalaanse hoofd
stad.
Voor de tweede keer organiseerde de Stichting Werelddag voor
Kinderen en Poëzie een internationale uitwisseling van gedich
ten. Vorig jaar was het thema: goed nieuws, dit jaar was gekozen
voor: dromen. Deze stichting, die samenwerkt met Unicef, zit in
Drunen, vlakbij het Land van Ooit. In dit fantasiepark, dat de be
kende zanger Herman van Veen heeft helpen oprichten, vindt 21
maart ook de landelijke manifestatie 'Kinderen en Poezie' plaats.
Dan worden de honderdvijftig prijswinnaars uit het hele land in
het zonnetje gezet. Want inmiddels zijn uit honderdduizend inge
zonden gedichten, de besten geselecteerd.
„Iedereen keek ervan op", ver
telt Wilbert. Hij wist niet eens
meer hoe zijn gedicht ging. Al
leen dat het over dagdromen
ging, dat het niet rijmde en dat
hij het „van juf moest schrij
ven". Zo simpel ligt dat.
Al in de drukke december
maand maakten alle leerlin
gen van groep drie tot en met
acht van de katholieke school
in De Vecht een eigen gedicht
over dromen. Juf Truus maak
te van al die poëzie een boek
werkje, stuurde dit in en dacht
er verder ook niet meer aan.
TERWOLDE - Het thema,
dromen. Daar kun je nogal op
los fantaseren. Zo niet Wilbert
van de Beid üit Terwolde, elf
jaar en leerling van groep 7 van
de Antoniusschool in De
Vecht, een kleine plaats onder
de rook van Teuge. Hij is, tot
zijn stomme verbazing, één
van de gelukkigen die 21
maart in Drunen een oorkonde
en een stapel boeken in ont
vangst mag nemen.
Totdat haar een paar weken
geleden het bericht bereikte
dat „ene Wilbert" door de kin
derjury was uitgekozen. Het
kwam voor hem echt uit de
lucht vallen. En, zo bekende
hij zijn juf, hij had liever een
prijs gewonnen met voetbal
len. Uitgerekend Wilbert, een
nuchtere knul die lezen eigen
lijk helemaal'niet leuk vindt,
schudde „even gauw" een ge
dicht uit zijn mouw dat in de
prijzen viel. „Ik doe nooit mee
aan zoiets en nu is het de eer
ste keer meteen raak. ,Ik keek
er echt van op", vertelt de
prijswinnaar.
Aan de ene kant vindt hij het
leuk, aan de andere kant heeft
hij een beetje moeite met de
aandacht die hij nu krijgt. „Dat
had voor mij niet gehoeven".
Het officiële gedeelte van de
dag in het Land van. Ooit slaat
Wilbert, als het aan 'hem ligt,
over. „Ik heb geen zin om mijn
gedicht voor te dragen of zó. Ik
heb er verder toch ook niks
over te vertellen".
Wat hij eigenlijk veel leuker
vindt, is dat zijn moeder, zijn
juf, twee broertjes en een
vriendje meegaan.
Met het winnende stukje poë
zie was Wilbert snel klaar:
„Het kwam er zo uit". Hier
volgt zijn gedicht, dat simpel
vertelt over wat er gebeurt als
je (dag)droomt en hoe dat in
zijn werk gaat:
DAGDROMEN
Je zit stil,
je kijkt naar één ding
je voelt niets, je bent afgesloten.
Je hoort niks
het lijkt net of je zweeft.
Van alle winnende gedichten
wordt een echte bundel sa
mengesteld. De illustraties
daarvoor worden gemaakt
door Wim Hofman en Iet Faas-
'sen. Zij gaan daarbij uit van de
oorspronkelijke kinderteke
ningen.
ADVERTENTIE
Wee Picasso's
eruggevonden
JRICH - Twee schilderijen
n Picasso die vorig jaar juni
irden gestolen uit een gale-
in Zürich in Zwitserland
n teruggevonden. De politie
eft acht personen gearres-
erd die worden verdacht van
trokkenheid bij de diefstal.
gestolen werken waren
ittende Vrouw' en 'Christus
n Montmartre'. De eigenaar
n de galerie, Max Bollag,
iiatte de gezamenlijke waar
van de schilderijen op 75
iljoen gulden. Picasso schil-
rde 'Zittende Vrouw' in
03, in zijn blauwe periode,
hristus in Montmartre', een
[uarel, stamt uit zijn rose pe
lde.
ADVERTENTIE
Rijksmuseum Meermanno-Westree-
nianum, Prinsessegracht 23, Den
Haag. Het nieuwe gezicht van de
boekkunst. Expositie over de Tsje
chische avantgarde 1922-1940. Geo
pend van maandag tot en met zater
dag van 13.00 uur tot 17.00 uur. Tot en
met 25 april.
Het ligt niet voor de hand dat
je als Nederlandse toerist tij-,
dens een bezoek aan Praag een
boekhandel of een antiquari
aat binnenstapt. Of je moet
toevallig Tsjechisch studeren.
Een Nederlander in een boek
handel in Praag is dus een
zeldzaamheid, maar een
Praags antiquariaat in Neder
land is nog curieuzer. Toch
heeft rijksmuseum Meerman-
no-Westreenianum (het mu
seum van het boek) daar mo
menteel erg veel van weg. Er
liggen in overvolle vitrines
ruim 300 Tsjechische boeken
uitgestald, allemaal versche
nen in de periode tussen de
wereldoorlogen.
De titels en andere opschriften
zijn voor het grootste deel on
leesbaar, maar toch is bijna al
tijd wel te begrijpen waar de
boeken over gaan. De typogra
fie van het omslag geeft een
sprekende reactie op de in
houd van het boek. Die kwali
teit is mede de reden voor de
expositie 'Het nieuwe gezicht
van de boekkunst'. De Tsjechi
sche avantgarde 1922-1940. De
expositie omvat voornamelijk
boeken (in allerlei genres),
maar ook een reeks omslagen
voor kunsttijdschriften en
zelfs een vrolijk ontwerp voor
een alfabet, waarbij een vrou
welijk model alle letters vormt.
Het zijn produkten van de
kunstenaarsbeweging Devet-
sil, de Praagse voorhoede van
de moderne kunst tijdens het
interbellum. Het werk van ty
pografen als Karei Teige en
Jindrich Styrsky laat zich ver
gelijken met wat in Nederland
werd gedaan door Piet Zwart,
Paul Schuitema en leden van
Omslag van het tijdschrift De Bouw' uit 1931
De Stijl-groep zoals Theo van
Doesburg. Het schrijnende
verschil is echter dat de Tsje
chische vernieuwers na 1938
helemaal in de vergetelheid
raakten en uit de officiële ku
nsthistorie werden verbannen,
terwijl hun Hollandse collega's
volop erkenning en navolging
hebben gekregen. De studies
over de avantgarde in Neder
land vullen een halve biblio
theek, terwijl de eerste publi
caties over de Tsjechische be
weging nu pas verschijnen.
Dankzij de particuliere verza
melaar Zdenek Primus bestaat
er een bijna complete verza
meling van originele uitgaven
van de Devetsil-groep. .Deze
privécollectie is nu te bezichti
gen in museum Meermanno.
Sinds de vreedzame omwente-
I FOTO: STADT BOCHUM
ling in Tsjechoslowakije
neemt de belangstelling voor
de vrije kunst van vóór het
communisme sterk toe. Het
land verkeert vandaag in een
situatie die te vergelijken valt
met de tijd vlak na de eerste
wereldoorlog. Toen vierden de
Tsjechen de bevrijding van het
Oostenrijks-Hongaars keizer
rijk en werd de droom van een
vrije republiek realiteit. In
1989 ontdeden de Tsjechen
zich van het Sovjet-communis-
me en de nationale handlan
gers. Hun eerste president in
1918 was de filosoof Masaryk;
nu bekleedt een schrijver de
hoogste post. De tijd is natuur
lijk volkomen anders, maar
toch maken de gebeurtenissen
overeenkomstige emoties los.
De typografische ontwerpen
uit de jaren twintig reflecteren
de gevoelens van bevrijding,
optimisme en vernieuwing die
in Praag moeten hebben ge
leefd. Een groep jonge archi
tecten en schilders brak radi
caal met alle voorafgaande
kunst en begon een nieuwe
beeldtaal te ontwikkelen.
Daarbij lieten ze zich inspire
ren door kunststromingen in
oost en west en maakten ge
bruik van nieuwe technieken
zoals de fotografie.
Synthese
De Tsjechische avantgarde
had zich in de kunstenaars
groep Devetsil verenigd. Deze
beweging was weliswaar mar
xistisch georiënteerd, maar ze
ker niet dogmatisch. Ook stro
mingen als dada en het surrea
lisme werden bestudeerd en
nagevolgd. De Tsjechische
avantgarde lijkt dan ook een
smeltkroes van Europese
kunststromingen. De vrije wij
ze waarop in Praag de stromin
gen werden gecombineerd,
verleent deze beweging haar
bijzondere karakter. Er zit iets
in van de strengheid van De
Stijl, maar ook van het fantas
tische van het surrealisme. De
synthese is typisch Tsjechisch.
Wat opvalt zijn de humor en de
speelse, soms poëtische sfeer.
Dit was avantgarde met een
glimlach. Heel anders dan het
bloedserieuze werk van De
Stijl-kunstenaars of de Russi
sche constructivisten. Voor de
kijker van nu zijn de typografi
sche ontwerpen van de groep
Davetsil niet eens zo spectacu
lair. Wij zijn inmiddels heel
wat gewend, elke dag opnieuw
worden we overspoeld door
golven harde en schreeuwende
beelden. Toen was er nog geen
sprake van zo'n dominante
beeldcultuur. Waar wij allang
niet meer van opkijken, vond
men toen een gewaagde stap
zoals het gebruik van schreef-
loze letters of boektitels schuin
op een omslag plaatsen. Tus
sen de degelijk traditionele
ontwerpen viel zo'n boekom-
Karel Teige ontwierp het boekomslag voor 'Pantserkruiser Potemkin'
van schrijver F. Slang.
FOTO: STADT BOCHUM
slag onmiddellijk op.
De burgerlijke kunst was er
voor de elite geweest; de nieu
we kunst behoorde toe aan het
volk. Kunst moest reprodu
ceerbaar zijn en voor iedereen
toegankelijk. Daarom werd
voor het medium boek geko
zen. Een boek is relatief goed
koop en leent zich ook voor
een grote verspreiding. Zo
dacht men aan de culturele
verheffing van het volk bij te
dragen, in afwachting van de
nieuw tijd die zou aanbreken.
De ontwerpen stralen een
groot optimisme uit en geloof
in de mogelijkheden van de
techniek. Futuristische gebou
wen, auto's en vliegtuigen la
ten zien hoe het leven voor de
nieuwe mens eruit zou gaan
zien. Helaas was de periode
van volledige artistieke vrij
heid en grote toekomstver
wachtingen maar een kort in
termezzo in de geschiedenis
van Tsjechoslowakije. In de ja
ren dertig brak de economi
sche crisis uit; daarna ruim vijf
jaar de Duitse bezetting en ver
volgens vanaf 1948 veertig jaar
communisme. Pas vandaag
kan de Tjechische kunst zich
weer helemaal vrij ontplooien.
De toenmalige avantgarde
vormt voor de jongste genera
tie weliswaar een inspiratie
bron, maar de kunstenaars van
nu hebben hun onschuld ver
loren en zullen niet in de val
trappen van het naïeve opti
misme en het blinde geloof in
de techniek. Daarvoor is er
deze eeuw te veel gebeurd.
Topprestatie
Bartok Kwartet
Het Bartok Kwartet speelt werken van
Beethoven, Borodin en Debussy. Dili-
gentia, zondagmiddag.
Ondanks het mooie lenteweer
en een Lange Voorhout vol
bloeiende krokussen, zat Dili-
gentia gistermiddag vol en
mocht het publiek in de pauze
zelfs niet naar buiten. Daar
werden op dat moment filmop
namen gemaakt. Het Bartok
Kwartet speelde als steeds su
perieur en deed met zijn war
me en bewogen spel de buiten
wereld snel vergeten. Het in
1952 in Boedapest opgerichte
kwartet speelt nog steeds ge
deeltelijk in de oude samen
stelling en staat als zodanig di
rect in verbinding met de grote
middeleuropese kwartettradi
tie. Het spel is sterk en kern
achtig, de toon in aanleg rond
en krachtig. Het vierde kwar
tet opus 18 in c van Beethoven
kreeg in zijn eerste twee delen
een monumentaal dramati
sche vertolking. In het andan-
ta scherzoso werd die lijn ver
zacht, waarna de resterende
twee delen in een lichtere en
speelse toon voor een positief
einde zorgde. Op Beethoven
volgden Borodin en Debussy,
waardoor een chronologische
opbouw ontstond van het ein
de van de achttiende eeuw tot
en met het begin van de twin
tigste eeuw. Voor de uitvoering
van het tweede kwartet in D en
het kwartet in g opus 10 van
respectievelijk Borodin en De
bussy kunnen alleen maar su
perlatieven- worden gebruikt.
De donkere onderstroom in
Borodin's kwartet met zijn
kernachtige thema's vond een
tegenhanger in de vrije zwe
vende melodiek van Debussy.
Etherisch werd die muziek van
Debussy echter nergens, daar
stond de sterke muzikaliteit
van deze vier Hongaren en
hun tot in de kleinste details
perfecte samenspel borg voor.
Met een spetterende finale uit
een van de vele Haydn-kwar-
tetten als toegift, werd deze
adembenemende kwartetmid
dag afgesloten. Volgende week
zondagmiddag speelt in de
zelfde serie in Diligentia het
bekende Emerson-kwartet.
ONGRESGEBOUW
vanaf 13 maart
Kassa 070-354 80 00
Bespreekbureau Haagsche Crt
070-365 68 06
VVV-Bespreekbureaus
'nd. Reserveerliin 070-361 77 10
