Defensie Rusland zwijgt
tiog steeds over kernafval
II
Vormfouten kunnen Brussel
lawine van beroepen opleveren
Ontvoerders Belgisch kind
mogelijk Nederlanders
BUITENLAND
toeristen maken Egyptische sfinx ziek
^idócSommit
ZATERDAG 29 FEBRUARI 1992
itakingen bij Duitse banken
[AMBURG - Bij banken in Duitsland heb-
en gisteren 8.000 mensen het werk neerge-
:gd, zo heeft de Bond voor Handel, Banken
n Verzekeringen (HBVj bekendgemaakt,
erder waren al werkonderbrekingen gehou-
en.
!e acties voor meer loon bereikten gisteren
un hoogtepunt. De HBV sprak van „de
rootste bankenstaking sinds 1945". In Ber-
jn waren 80 van de 500 banken gesloten,
ok werd het werk neergelegd in rekencen-
van banken en bij de centrale die de
ansacties op de Duitse effectenbeurzen
loet verwerken. De vakbonden eisen een
onsverhoging van 10,5 procent. De 'banken
ebben vijf procent geboden om de staking
ivoorkomen. De bonden hebben aangeduid
tkoord te kunnen gaan met een loonstij-
|ng die de 6,34 procent, die is overeengeko-
ien in de staalindustrie, evenaart.
Corsicanen hinderen
landing Le Pen
AJACCIO - Corsicaanse nationalisten
hebben gisteren geprobeerd te voorko
men dat de leider van het extreem
rechtse Front National, Jean-Marie Le
Pen, voet op Corsicaanse bodem zou zet
ten. Zij blokkeerden met vrachtwagens
de landingsstroken van het vliegveld bij
Bastia waar Le Pen zou arriveren. Het
toestel met daarin Le Pen werd omge
leid naar het westelijk gelegen Calvi.
Het toestel kon later alsnog in Bastia
landen nadat de oproerpolitie de demon
stranten met harde hand had verwij
derd. De nationalistische beweging Cor
sica Nazione (CN) heeft haar aanhang
opgeroepen actie te ondernemen zodat
Le Pen in Ajaccio geen verkiezings
bijeenkomst kan houden.
Nederland tevreden over
bestraffing Oost-Timor
DEN HAAG - De Nederlandse regering
heeft met voldoening kennis genomen
van de maatregelen van de Indonesi
sche Militaire Raad tegen militairen die
verantwoordelijk waren voor het bloed
bad op Oost-Timor op 12 november vo
rig jaar. Dit staat in een verklaring die
het ministerie van buitenlandse zaken
gisteren heeft uitgebracht. De Militaire
Raad, die door president Suharto is in
gesteld om een intern onderzoek te doen
naar de rol van het leger bij het bloedbad
in Dili, heeft deze week stappen onder
nomen tegen zes militairen. Drie militai
ren zijn uit het leger ontslagen, twee zijn
ontheven van hun functie en een is tij
delijk op non-actief gesteld. Verder zul
len nog acht militairen voor de krijgs
raad moeten verschijnen.
Voorsprong De Klerk
komend referendum
JOHANNESBURG - De Zuidafrikaanse presi
dent F.W. de Klerk kan volgens een gisteren
gepubliceerde opiniepeiling rekenen op een
overwinning bij het komende referendum on
der blanken over afschaffing van de apartheid.
Volgens het dagblad The Star kan de hervor
mingsgezinde De Klerk rekenen op de steun
van 55 procent van het blanke electoraat, ter
wijl 16 procent van de kiezers zei de Conserva
tieve Partij, die de apartheid wil handhaven, te
zullen steunen. Vijfentwintig procent van de
ondervraagden wilde geen antwoord geven bij
de enquête. Volgens The Star zouden vele van
deze mensen waarschijnlijk tegen de regering
stemmen bij het referendum dat op 17 maart
wordt gehouden. Het weekblad The Weekly
Mail zei dat De Klerk zal winnen met 55 tegen
45 procent.
Chinese leiders willen
groei geloof tegengaan
HONGKONG - Een toenemend aantal Chinese jon
geren wordt gelovig, hetgeen resulteert in een groei
end verzet onder hen tegen de communistische partij.
Dit blijkt uit een vertrouwelijk Chinees regeringsrap
port, waarin stappen worden voorgesteld om de gelo
vigheid onder jongeren tegen te gaan. In sommige de
len van het land is wel 33 procent van de jongeren
overgegaan op een geloof, zo staat in de documenten.
China is officieel atheïstisch, alhoewel vrijheid van
godsdienst door de grondwet wordt gegarandeerd. De
nieuwste campagne tegen godsdienst, die deze zomer
begon, geeft aan dat Peking nog steeds geen afstand
wil nemen van een aantal marxistische opvattingen.
De campagne tegen het geloof heeft naar het zich laat
aanzien betrekking op alle godsdiensten, maar het
protestantisme en het katholicisme, de islam en het
Tibetaans boeddhisme moeten het in het bijzonder
ontgelden.
Politie Brazilië
schiet zeven
gevangenen dood
RIO DE JANEIRO -
Bij de beëindiging van
een vijf dagen duren
de gijzeling in een ge
vangenis in de noord
oostelijke stad Recife
heeft de Braziliaanse
politie gisteren zeven
opstandige gedeti
neerden doodgescho
ten. De gijzeling in de
overbevolkte gevange
nis begon toen zeven
gedetineerden enkele
bewakers overmees
terden.
Idoor
J0 WIJNEN
BRUSSEL De Europe
se Commissie gaat in
beroep tegen een uit
spraak van het Europese
Gerechtshof in Luxem
burg, dat de rechtsgeldig
heid van duizenden van
'Commissiebesluiten over
een periode van ruim 30
jaar op losse schroeven
kan zetten, zo hebben
zegslieden van de Com
missie gisteren bekend
gemaakt.
De Europese Commissie is ver
ontwaardigd over de opmerke
lijke en intussen ook zeer om
streden beslissing van het Hof
van Justitie.
Het Hof verklaarde donderdag
een EG-besluit van 1988 -
waarbij 14 petrochemische be
drijven een boete van ruim 54
miljoen gulden kregen opge
legd voor kartelafspraken in
de PVC-sector - als "niet be
staand". Het Europese Hof
deed dat omdat de Commissie
bij haar besluit tal van vorm
fouten had gemaakt. Omdat
niet uitgesloten is dat de Com
missie zich bij tientallen en
mogelijk zelfs honderden an
dere besluiten aan soortgelijke
fouten heeft bezondigd, kun
nen de juridische gevolgen
Idoor
J0 WIJNEN
BRUSSEL Het is niet
uitgesloten dat de ont
voerders van de 11-jarige
Anthony de Clerck uit het
Belgische Belsele in Ne
derland moeten worden
gezocht.
Donderdag is een losgeldover
dracht mislukt die ergens in de
buurt van Eindhoven had
moeten plaatsvinden, =zo heeft
Jan de Clerck, de vader van het
ontvoerde kind, gisteren tij
van een en ander zeer ver
strekkend zijn.
Tal van Brusselse juristen zul
len de komende weken pak
ken dossiers met oude EG-be-
sluiten, die vooral op het ter
rein van concurrentiegeschil-
len zijn genomen, tevoorschijn
halen in de hoop dat ze het Hof
van Justitie alsnog tot een her
overweging kunnen aanzetten.
Twaalf van de veertien petro
chemische bedrijven - waar
onder DSM - zijn destijds te
gen het besluit van de Com
missie in beroep gegaan. Vol
gens de Commissie hadden ze,
in strijd met de EG-concurren-
tieregels, een prijskartel ge
vormd in de PVC-sector (poly-
vinylchloride).
De advocaten van de bedrijven
grepen vooral de vele vormfou
ten aan die de Commissie bij
dat besluit zou hebben ge
maakt. Zo bleken er verschil
len te bestaan tussen de tekst
van het besluit dat de Commis
sie aan de bedrijven zond en de
tekst die in de officiële publi-
katie van de EG (een soort Eu
ropese Staatscourant) stond.
Bovendien was het besluit niet
door commissievoorzitter Jac
ques Delors ondertekend. De-
lors' handtekening stond al
leen onder de notulen van de
vergadering tijdens welke het
besluit was genomen.
De advocaten ontdekten bo
vendien dat de handtekening
van de toenmalige commissa
ris voor concurrentiezaken -
dens een persconferentie toe
gegeven. Volgens De Clerck is
de mislukking te wijten aan
wat hij „een politie-actie"
noemde. Overigens ontkent de
politie van Eindhoven iets van
de zaak te weten.
Er waren al eerder berichten
dat de familie De Clerck over
bewijzen beschikte dat het bij
na vier weken geleden door
drie gemaskerde mannen ont
voerde jongetje nog leefde. De
afgelopen dagen werd het dan
ook duidelijk dat de familie De
Clerck in rechtstreeks contact
met de ontvoerders stond. De
aanwijzingen dat de ontvoer
ders mogelijk uit Nederland,
Peter Sutherland - op een
document stond dat was geda
teerd toen de commissaris niet
meer in functie was.
Vloedgolf
Het Hof van Justitie nam die
argumenten over en verklaar
de het commissiebesluit als
"niet bestaand". Juist dat laat
ste heeft de mogelijkheid geo
pend voor een vloedgolf van
beroepen tegen eerdere EG-
besluiten. Want voor een "niet
bestaand" besluit gelden ook
geen beroepstermijnen. Dat
betekent dat tal van oude za
ken theoretisch opnieuw kun
nen worden opgepakt.
Een woordvoerder van de Eu
ropese Commissie zei gisteren
dat beroep zal worden aangete
kend tegen de beslissing van
het Hof. Want het gaat hier om
het "Hof in eerste aanleg". Bo
vendien zei de woordvoerder
er zeer aan te twijfelen dat het
Hof zich met de administratie
ve procedures van de Commis
sie kan bezighouden. Die pro
cedures zijn in de loop der ja
ren aanzienlijk vereenvoudigd
om vooral de voorzitter en de
secretaris-generaal van de
Commissie enigszins te ontlas
ten. Jaarlijks worden in Brus
sel ongeveer 8000 besluiten ge
nomen. Omdat die besluiten in
alle negen officiële EG-talen
moeten worden gepubliceerd,
is de voorzitter gedwongen
zo'n 240 handtekeningen per
dag te zetten. Vandaar dat de
komen, was een van de vele
verrassingen die zich de afge
lopen weken in deze opzienba
rende ontvoeringszaak hebben
voorgedaan. Tot dusverre was
altijd de indruk gewekt dast de
ontvoerders in Frankrijk ge
zocht moesten worden. De fa
milie De Clerck heeft echter
bij alle oproepen aan de ont
voerders zich van het het Ne
derland in plaats van het Frans
bediend. Bovendien heeft de
politie bij verschillende groots
opgezette aanhoudingsakties
ook consequent alle Neder
landse aautomobilisten staan
de gehouden.
Commissie de tekenbevoegd
heid heeft gedelegeerd.
PTT
De tekstwijzigingen zijn vol
gens de woordvoerders ge
woon. Het komt vaker voor dat
juristen en taalkundigen de
teksten voor de officiële publi
catie nog enigszins verfijnen.
De woordvoerder zei niet te ge
loven dat de nu door het Hof
genomen beslissing de moge
lijkheid biedt allerlei oude za
ken op te pakken. Volgens
hem heeft het Hof zich bij zijn
beslissing uitsluitend laten lei
den door de tekstveranderin
gen die later in de besluiten
zijn aangebracht.
Overigens heeft het Hof al
eerder besluiten ongedaan ge
maakt omdat de procedures
onvoldoende stipt waren nage
leefd. Zo heeft de Nederlandse
PTT enkele weken geleden
een beroepszaak gewonnen
die ze tegen de Commissie had
aangespannen. Of het Hof-be
sluit van donderdag ook gevol
gen heeft voor de boete van 52
miljoen gulden die de Com
missie begin deze maand aan
de Nederlandse SPO (Samen
werkende Prijsregelende Or
ganisaties in de Bouwnijver
heid) oplegde, is niet bekend.
De SPO, die door de Commis
sie als een prijskartel werd
aangemerkt, is eveneens in
beroep gegaan bij het Hof van
Justitie.
Uitvinder van
zelfmoord-machine
moet terecht staan
ROCHESTER HILLS - De
Amerikaanse arts dr. Jack Ke
vorkian moet terecht staan
voor de hulp die hij aan twee
zieke vrouwen heeft geboden
om met een door hem uitge
vonden 'zelfmoord-machine'
hun leven te beëindigen.
Kevorkian zal zich moeten ver
antwoorden op beschuldiging
van moord, zo heeft een rech
ter in de staat Michigan giste
ren bepaald.
De twee vrouwen Overleden na
het gebruik van door Kevorki
an bedachte apparaten; de één
door een dodelijke injectie, de
andere door het inademen van
koolmonoxide.
Hoor
ROB VUNDERINK
bsKOU - ,,Radio-ac-
>ve besmetting van de
je rond Nova Zembla?
blnee, er is geen pro-
eem", zegt Anatoli Bir-
iv, tweede man op het
bomvlootdepartement.
jn het ministerie van
escheepvaart in Mos-
u.
beschuldigt de versprei
ds van dit soort berichten er-
dat zij erop uit zijn hun ei-
marktwaarde te verhogen
er ontslagen dreigen als ge-
g van de economische cri-
„Waar rook is, is vuur",
rpt Gennadi Sabinov tegen,
in de noordelijke haven-
d Moermansk werkt als
leepvaartcoördinator voor
zeeën in het Noordpoolge-
d.
steeds opnieuw opduiken-
berichten zijn alarmerend,
lem Barents draaide zich
t om in zijn graf toen be
id werd dat de zee rondom
eilnd waarop hij bijna 400
r geleden overwinterde, nu
rsdood is door de straling,
afgelopen decennia zouden
r 17.000 vaten radio-actief
al zijn gestort, meldde deze
ek kerngeleerde Andrej Zo-
kov.
ïige week meldde Krimnus,
ltsins gouverneur in de regio
ihangelsk, dat plaatselijke
irijven radio-actief afvalwa-
jgewoon in de Poolzee lieten
dumpen. De regio klaagde re
gelmatig bij de toenmalige
Sovjet-president Gorbatsjov,
aldus Krimnus, maar de
opeenvolgende regeringen
hebben nooit echt stappen on
dernomen om een eind te ma
ken en het gebruik van de
noordelijke zeeën als een grote
afvalbak voor radio-actieve
stoffen.
Het probleem wordt niet ver
oorzaakt door de civiele sector,
aldus Sabinov. Gedurende een
stage van dertig jaar is hem
maar één civiele onheilstijding
ter ore gekomen. In 1965 liep
de atoomijsbreker Lenin na
zes jaar exploitatie averij op.
„Het is belachelijk, maar der
tig jaar na het ongeval weten
we nog steeds niet wat er pre
cies gebeurd is. Het milieu
heeft geen gevaar gelopen",
verzekert de coördinator. Hij
voegt eraan toe dat Russische
atoomijsbrekers 'ideaal' en
'zeer veilig' zijn, terwijl de re
actors op deze schepen van een
heel ander type zijn dan die op
oorlogsbodems.
Defensie
Sabinov ziet zijn geruststellen
de woorden ondergraven door
het gezaghebbende dagblad
Izvestia, waarin Zweedse kern
geleerden na inspecties van
Russische kerncentrales ver
klaarden dat de kans op averij
hier honderd maal zo groot is
als in het Westen.
De grote vervuiler is Defensie.
Het Rode Leger is altijd een
staat binnen de staat geweest,
met eigen wetten en regels, die
zich van God noch gebod iets
aantrok. Ook na de ineenstor
ting van het Sovjetimperium
komt het leger met mondjes
maat met informatie over de
brug.
„Wij krijgen onze gegevens
van wetenschappers uit Moer
mansk", legt Svetlana Revina
uit op haar kantoor in het
Kremlin. Zij is een naaste me
dewerkster van Aleksej Jablo-
kov, Jeltsins staatsraad voor
milieu. Ondanks zijn hoge po
sitie krijgt Jablokov absoluut
geen informatie los uit officië
le bron. Het ministerie van de
fensie houdt vast aan Sovjet
tradities en neemt de muilkorf
niet af voor Jeltsins bescher
meling. Het feit dat de volks
gezondheid in het geding is,
maakt niets uit.
„Wij stonden erop dat het test
gebied op Nova Zembla werd
afgeschaft", zegt Revina. „Nu
is het wachten op een rege
ringsbeslissing. De militairen
hebben altijd ongestraft kun
nen doen en laten wat zij wil
den. Alleen zij beschikken
over de gegevens die we nodig
hebben om te bepalen hoe erg
het milieu er in feite aan toe is.
Zelfs nu nog is het zo dat we,
als staatsraad Jablokov iets pu
bliceert via de pers, veel brie
ven krijgen van militairen.
'Wat voor recht heeft u om
onze defensie aan te pakken',
schrijven ze dan. Wij eisen dat
de regering aan defensie op
draagt informatie te verschaf
fen aan het milieuministerie".
De situatie op Nova Zembla is
zorgwekkend. Een op de tien
baby's sterft voor het bereiken
van de eerste verjaardag. Het
aantal kankergevallen ligt tien
maal zo hoog als in de rest van
het land.
Zonder toereikende maatrege
len dreigen hier wellicht Ka-
zachstaanse toestanden. On
der de bevolking rond het nu
cleaire testgebied Semipala-
tinsk lijdt een op de vijf men
sen aan kanker. Het aantal
achterlijke kinderen met her
senbeschadigingen is sinds
1980 verzevenvoudigd. Een op
de drie kinderen werd hier in
1988 dood geboren of kwam
met zo ernstige misvormingen
ter wereld, dat men ze onmid
dellijk liet doodgaan. Tachtig
procent van de kinderen lijdt
aan infectieziekten door im
muniteitsvermindering. De
bevolking eet vlees van scha
pen, koeien en paarden die
grazen op weiden waar de stra
ling tot 120 maal boven het na
tuurlijke niveau ligt. Op een
plaatselijk medisch instituut
staat een fles met een twee
hoofdige baby op sterk water.
Misstanden als in Semipala-
tinsk en op Nova Zembla kon
den gemakkelijk ontstaan in
een land waar een criminele
overheid door persbreidel de
eigen misdaden verzweeg. Nu
kunnen er dan democraten
aan de macht zijn gekomen,
maar van een totale mentali
teitsverandering is nog geen
sprake. Dr. Gennadi Kavrets-
ki, die in zijn medische insti
tuut bij Semipalatinsk sinds
1961 studie heeft gemaakt van
de rampzalige gevolgen van
straling op de gezondheid van
de plaatselijke bevolking,
ip gewonde passagier wordt
gr een klaarstaande ambulan-
i: begeleid, nadat gisteren op
1[ perron van het London Brid-
■i Station een bom tot ontplof-
'tj kwam. Hierbij raakten 28
}nsen gewond, van wie vier
■jstig. De gewonden werden
lestal geraakt door rondvlie-
nd glas. Een reiziger werd
Dr de kracht van de explossie
etters verder op de rails gewor-
ji en liep ernstige wonden op
itiet gezicht. Niemand heeft tot
9toe de verantwoordelijkheid
geëist, maar Scotland Yard
kt ervan uit dat de aanslag het
?rk is van de IRA.
FOTO: EPA
ij
jEA De sfinx is ziek
I andere monumenten
-i de tijd van de farao's
j uit een nabijer verle-
jn zijn er ook niet goed
|i toe. Tempels uit de
Idheid, middeleeuwse
Iskeeën en sommige
n 's werelds oudste ker-
n in Egypte vertonen
etenen van verval.
Egyptische monumenten
p|en op oude mensen", aldus
ojt Zahi Hawass, de directeur
1 de piramiden en sfinx in
l(a bij Cairo. „Je moet er voor
]£en en je kunt ze niet aan
plot overlaten".
A probleem dat de voor-
/(mste toeristische attractie
ill Egypte bedreigt, heeft vele
;£aken: afvalwater, een stij-
alde grondwaterspiegel als
gevolg van irrigatie en zelfs
waterdamp uit de adem van de
miljoenen toeristen die de mo
numenten jaarlijks bezoeken.
De sfinx, het raadselachtige
beeld van een leeuw met het
hoofd van eerr mens, dat aan
de voet van de piramiden ligt,
lag gedurende het grootste
deel van zijn 4.500 jaar oude
bestaan voor het grootste deel
onder zand begraven en door
stond op die manier de tijd. Al
leen de kop stak boven het
zand uit. Sinds het beeld in
moderne tijden is uitgegraven,
is het beeld ten prooi aan de
werking van wind en water en
goedbedoelende mensen.
Vandaag komen in Egypte 90
deskundigen bijeen om te
spreken over een strategie om
de sfinx te restaureren en te
behouden. De sfinx is het
slachtoffer geworden van
eerder uigevoerde slordige res
tauraties en verkeert in een
slechte conditie. Volgens Ha
wass hebben de restauratie
werkzaamheden aan het 48
meter lange beeld tussen 1982
en 1987 de sfinx meer kwaad
dan goed gedaan. Tijdens een
vier dagen durende conferen
tie zullen gegevens besproken
worden die de afgelopen twee
jaar zijn verzameld.
Adem
Wat er met de sfinx aan de
hand is, is een voorbeeld van
wat er met alle monumenten
gebeurt, aldus Hawass. Toch
lijken de immense piramiden
ongevoelig voor de invloed van
de natuur en de mens. Volgens
de Egyptenaar zijn er de afge
lopen twee jaar in het binnen
ste van de piramide van Che
ops scheuren geconstateerd.
De scheuren in het 137 meter
hoge bouwwerk zijn waar
schijnlijk veroorzaakt door een
accumulatie van waterdamp
uit de adem van toeristen. Na
dat de luchtvochtigheid in de
piramide was opgelopen tot 95
procent zijn maatregelen ge
nomen om de schade te her
stellen en de stroom toeristen
naar de grafkamers te beper
ken.
Toeristen zijn niet de enige
factor die een rol speelt in het
verval van de monumenten.
De voornaamste reden daar
voor is volgens deskundigen
de groei van de bevolking. In
Egypte wonen 56 miljoen men
sen en ieder jaar komen daar
nog eens 1,3 miljoen mensen
bij. De bevolking van de hoofd
stad Cairo is gestegen van 2,5
miljoen in 1964 tot meer dan 14
miljoen vandaag de dag.
Een Russische soldaat, gekleed in een speciaal, vuurbestendig pak, trotseert de vlammen tijdens gesimuleerde nucleaire aanval op een mili
taire basis zo'n 900 kilometer ten oosten van Moskou. De laatste tijd bereiken steeds meer alarmerende berichten over kernafval de media,
ondanks het hardnekkiq zwijqen van Defensie over de zaak.
FOTO:AP
heeft nergens spijt van: „Ik mijn land aan een effectief hankelijke Kazachstan eist nu in de loop der jaren heeft ver
ben een patriot. Ik ben trots op kernwapen te helpen". van Rusland toegang tot alle zameld en in 1989 naar Mos
mijn werk, want het ging erom Het parlement van het onaf- documenten die dr. Kavretski kou heeft gestuurd.
!tAPITEIN ROB
- HET GEHEIM VAN DE VLIEGENDE HOLLANDER
v1082 - Als na enkele dagen de „Hollander" zijn weg naar
ir'enne vervolgt, lijkt de kajuit van Van der Decken wel een
Idsmidswinkel en Van der Decken is erg in zijn nopjes over
CÉe voordelige ruilhandel. Maar dan komt monsieur Lefèbre
ten en zegt op verontwaardigde toon: „Seigneur, op deze
e1del kan geen zegen rusten. Ge bedriegt deze onwetende wil-
en levert hun bovendien een artikel, dat hen naar de onder
gang drijft: brandewijn". Van der Decken stuift woedend op.
„Waar bemoeit ge u mee, monsieur!", schreeuwt hij. „Deze za
ken gaan u niet aan!". Het komt tot een heftige woordenwisse
ling want ook de kalme Fransman windt zich op en maakt Van
der Decken het verwijt, dat hij tegenover de Indianen niet eerlijk
is geweest. Op dat ogenblik worden alarmkreten aan dek ge
hoord.
