finale
Stichting Elektrisch Varen wil
oude glorie in ere herstellen
fK.fWÜ
Leuke nieuwtjes aan boord en café 'Ome Ko
Hiswa Vereniging 60 jaar
in touw voor watersport
Elektrosloep paradepaardje
jachtwerf Van Wijk Zoon
Idoor
ËoidóeCoutcMit
ZATERDAG 29 FEFRUARI1992
Idoor
ROB DE R00
Openingstijden
van 37e Hiswa
AMSTERDAM De Hiswa '92,
die dit jaar voor de 37e keer in het
Europacomplex van de Amster
damse RAI wordt gehouden, is
voor het publiek geopend van za
terdag 7 tot en met zondag 15
maart.
De tentoonstelling is dagelijks open
van 10 tot 17 uur; op donderdag 12
en vrijdag 13 maart van 10 tot 22
uur. De prijs van een dagkaart be
draagt voor volwassenen vijftien
gulden per persoon en voor de
jeugd van vier tot en met elf jaar
onder geleide en houders van een
Pas 65 7,50 gulden. Groepsbezoek
(minimaal vijftien personen, mits
van te voren schriftelijk aange
vraagd) kost eveneens 7,50 gulden
per persoon. Voor de Hiswa '92 zijn
de trein en toegangsregeling van de
Nederlandse Spoorwegen van toe
passing. Tijdens de expositie is er
ook weer voor de opvang van kin
deren gezorgd. Dezen kunnen ge
durende de normale openingstij
den in de crèche, gevestigd in de
Europahal, terecht. Op donderdag
12 en vrijdag 13 maart is deze tot 18
uur geopend.
Gesaneerde
surfbranche weer
van de partij
AMSTERDAM Liet de surf
branche het vorig jaar massaal af
weten op de Hiswa, dit jaar is het
omgekeerde het geval.
In de Noordhal presenteren zich
weer tal van fabrikanten en impor
teurs met een scala aan nieuwe
surffartikelen. Volgens de organi
satoren heeft de surfmarkt zichzelf
de afgelopen jaren danig gesaneerd
en zijn de talloze merken uit de
'gouden tijd' inmiddels allemaal
verdwenen. Overgebleven zijn en
kele merken die vanuit grote kapi
taalkrachtige bedrijven de markt
bedienen.
Als marktleider wordt Bic ge
noemd op de voet gevolgd door
Tiga. Mistral, F2 en Fanatic beho
ren tenslotte ook tot de wereldlei
ders op dit gebied. De verbetering
van de produkten moet worden ge
zocht in details, waarbij er steeds
meer wordt gezocht naar nieuwe,
lichtere en stprkere materialen. Zo
brengt de firtna Nautix Nederland
een geheel nieuwe serie van kool
stof vervaardige gieken op de
markt, die volgens het bedrijf su-
perlicht en stijf zijn. De gieken va
riëren in lengte van 1,30 meter tot
2,55 meter.
REEUWIJK „Al aan het ein
de van de vorige eeuw, zo rond
1880, voeren ze al op de boven
loop van de Engelse rivier de
Thames. Je werd in die dagen als
zeer chique beschouwd als je een
boot bezat die door een elektro
motor werd aangedreven. En dat
duurde zeker tot in 1920 toen de
brandstofmotor kleiner werd,
meer kracht kon ontwikkelen en
de watersporters 'massaal' hier
op overschakelden. Elektrisch
varen is dus echt niet zo nieuw
als vaak nog wordt gedacht".
Ing. G.W.A. Renssen fronst de wenk
brauwen en kijkt vanuit zijn mooie huis
uit over één van de nu nog verlaten
Reeuwijkse plassen. De gepensioneer
de ingenieur elektrotechniek en werk
tuigbouw is sinds maart vorig jaar niet
meer in ruste. Direct nadat de Hiswa
'91 de deuren in de Amsterdamse RAI
sloot, begon voor hem en een aantal an
dere hooggeleerde techneuten, allen
wonend rond de schitterende elf Reeu
wijkse plassen een geheel nieuw leven.
Geobsedeerd door maar één zaak, het
elektrisch varen, richtten zij in maart de
Stichting Elektrisch Varen (SEV) op.
Het hoofddoel van de stichting, die op
dit moment al zo'n honderd enthou
siaste donateurs heeft, is het varen met
behulp van de elektromotor tot een
vanzelfsprekend gebeuren te verheffen
op de Nederlandse wateren en daar
mee een flink stuk milieuverbetering op
gang te brengen.
Promotie
Renssen, inmiddels secretaris van de
SEV, heeft het op dit moment drukker
dan ooit. Samen met voorzitter dr. ir. J.
Asyee, een natuurkundig ingenieur, en
andere bestuursleden reist hij stad en
land af om het elektrisch varen te pro
moten. 'Zijn' stichting is dan ook samen
met zo'n tien andere deelnemers, waar
onder enkele bedrijven, te vinden op de
Hiswa '92 waar zij in een compleet pa
viljoen de nieuwsgierige waterrecrean
ten alles willen vertellen over deze
vorm van watersport. Een vorm waarbij
het motorlawaai, de stank en de enor
me hekgolven tot het verleden moeten
gaan behoren.
Renssen wil wel eerst even wat recht
zetten. „Er moet beslist niet worden ge
dacht dat wij tegen motorbootvaarders
zijn. Natuurlijk weten ook wij wel dat
op dit moment nog niet elke boot van
een elektromotor kan worden voorzien.
Wij willen alleen laten zien dat in heel
veel gevallen het werk van bijvoorbeeld
een buitenboordmotor (explosiemotor)
moeiteloos kan worden overgenomen
door een elektrisch exemplaar. Met de
huidige techniek is er weer een interes
sante kans voor deze vorm van varen
ontstaan. De elektromotoren zijn tech
nisch zo verbeterd, dat zelfs met relatief
lage spanningen een optimale bootaan
drijving kan worden verkregen. Ook de
onderzoekingen in de auto-industrie,
waarbij al geruime tijd naar verbeterin
gen van bijvoorbeeld accu's wordt ge
zocht, zijn voor ons natuurlijk een zeer
prettige bijkomstigheid", aldus Rens
sen.
De secretaris van de SEV is ervan over
tuigd dat de Nederlandse watersportge
bieden over pakweg zo'n vijf jaar kun
nen veranderen in nog grotere oases
van rust.
„Ik ben er zeker van dat het varen met
elektrisch aangedreven schepen
voorlopig overigens tot zo'n zes tot
zeven meter als een sneeuwbalef
fect gaat werken. In deze categorie
schepen, de meeste gebouwd van poly
ester, is inmiddels veel ervaring opge
daan. Ze zijn zuiniger in gebruik, stiller,
stinken niet en varen even snel als de
zelfde modellen met de conventionele
brandstofmotor. Ook wat betreft de
vaareigenschappen doen de elektrobo-
ten het beslist zeer goed. Bij een aantal
vaarproeven is inmiddels gebleken dat
Het affiche waarmee in 1933 de Hiswa
Vereeniging in het oude RAl-gebouw aan
de Ing. v.d. Helststraat in Amsterdam de
eerste expositie aankondigde. Het elek
trisch varen was in die dagen al op zijn re
tour.
bijvoorbeeld de elektrisch aangedreven
schepen een aanmerkelijk kortere rem
weg hebben dan de boten met diesel- of
benzinemotor. En wat de bediening be
treft kan 'het kleinste kind de was
doen'. Hoewel de elektrische buiten
boordmotor al vele jaren op de Neder
landse watersportmarkt is te vinden
elk zichzelf respecterende buiten
boordmotorenfabrikant maakt wel een
elektrisch model geeft de waterspor
ter hieraan nog steeds niet de voorkeur.
En ik moet toegeven dat de huidige
elektrische buitenboordmotoren een
model hebben dat meer op een stuk
kinderspeelgoed lijkt. Misschien
moeten de fabrikanten hieraan eens
iets veranderen", zegt Renssen.
Haken en ogen
De bestuursleden van de Stichting
Elektrisch Varen zijn zich er terdege
van bewust dat aan het elektrovaren
nog de nodige haken en ogen zitten. Er
zijn nog tal van problemen op te lossen.
Renssen: „Velen menen dat de actiera
dius van de elektroboten nog te beperkt
is. Voor het elektrisch wegtransport is
dit waar en betekent de huidige gang
bare grote en zware accu nog steeds
een grote handicap. Voor schepen
geldt dit echter in veel mindere mate,
want een accucapaciteit die tien uur va
ren op kruissnelheid mogelijk maakt,
kan gemakkelijk worden geplaatst.
Zelfs voor degenen, die langere meer
daagse tochten willen maken op de bin
nenwateren is de elektrische optie niet
bij voorbaat uitgesloten. Bijvoorbeeld
door middel van voorlichting streeft
onze stichting er naar bij alle jachtha
vens in Nederland goede 'oplaadfacili-
teiten' te bereiken. Hiervoor moeten
natuurlijk wel de nodige investeringen
worden gedaan, maar de SEV hoopt
dat ook de overheid zich van deze mi
lieuvriendelijke wijze van varen bewust
wordt en hiervoor aan de jachthavenex
ploitanten de nodige subsidies wil ver
strekken. Dit is overigens al gebeurd in
de gemeente Giethoorn, waar de pro
fessionele rondvaartboten al enige tijd
op stroom 'rondtuffen'. Met subsidies
van de ministeries van VROM en eco
nomische zaken is hier een aantal laad-
stations aangelegd. Maar ook in België
in de grotten van Han wordt al gebruik
gemaakt van elektrische rondvaartbo
ten. Volgens de SEV is het zaak dat de
raakpunten die de natuur en de water
sport al vele jaren hebben onverwijld te
handhaven. De watersporter gaat im
mers varen om van de rust en de natuur
te genieten.
Wie meer wil weten over over het elek
trovaren en de bedrijven die zich met
deze materie bezighouden, kan zich in
verbinding stellen met de SEV op de
Hiswa of bij het secretariaat, 's-Graven-
broeksqweg 56,2811 GG Reeuwijk.
AMSTERDAM Op de Hiswa '92,
die dit jaar op zaterdag 7 maart in de
Amsterdamse RAI voor de 37e maal
van wal steekt ditmaal onder het
motto 'Waar watersport je wereld
wordt' zijn weer tal van nieuwtjes te
zien. De ruim vierhonderd exposanten
proberen uiteraard weer hun beste
beentje voor te zetten en aan hun al be
staande programma het nodige toe te
voegen. Zo komt de firma Topcat Ne
derland uit Goor met een geheel nieu
we catamaran: de Topcat 18 Spitfire
allround. Deze snelle zeiler heeft een
lengte van 5,50 meter, een breedte van
2,50 meter en weegt 158 kilo.
Het Aqua Centrum uit Tiel toont zijn
nieuwe collectie Freyerie en Master
Idoor
ROB DE R00
AMSTERDAM „Voor de Wereldoorlog werd de watersport voornamelijk be
oefend in grote jachten, maar in 1933 bijna uitsluitend met kleine. Een gevolg van
den zware belastingdruk, door den wetgever op luxe vaartuigen gelegd".
Zo begon op vrijdag 31 maart 1933 de toespraak van voorzitter H.W. de Voogt bij
de allereerste Hiswa-tentoonstelling in het oude RAI-gebouw in Amsterdam-, De
expositie was het logische gevolg van een vergadering die op 16 april 1932 in Kras-
napolsky werd gehouden en waar de vereniging met de bijna onmogelijke naam
'Vereeniging voor Handel Industrie op het gebied van Scheepsbouw Water
sport' werd geboren. De HlSWa-vereeniging, zoals deze meteen al werd genoemd
maar aanvankelijk wel met een 'kleine' a, bestaat in maart dus precies zestig jaar.
Al direct vanaf de oprichting, waartoe S. Joosten, importeur van jachtmotoren, het
initiatief nam, heeft de vereniging in de bres moeten staan voor de watersportbran
che, want de overheid bleek (evenals ook nu nog het geval is met onder meer de
vaarbelasting) ook toen al 'brood' te zien in de watersport. Het was vooral de fiscus,
die een graantje probeerde mee te pikken, want „de Weelde-verteringsbelasting
zou ook op pleziervaartuigen moeten worden geheven". Het was dan ook niet zo
verwonderlijk dat de Hiswa samen met andere belangengroepen hiertegen meteen
ten strijde trok.
In 1937 was het economisch perspectief dermate versomberd, dat werd besloten
geen tentoonstellingen meer de houden. Bij het naderen van de Tweede Wereld
oorlog betaalden de toen 38 leden nog slechts een symbolische jaarcontributie van
één gulden en wachtten zij betere tijden af.
In de eerste jaren na de oorlog was de wederopbouw van huizen natuurlijk belang
rijker dan de botenbouw en pas in 1949 besloten de Hiswa-leden om het daarop vol
gende jaar weer een expositie te houden. En ondanks nieuwe fiscale dreigingen, on
der meer de weeldebelasting, begon de Hiswa in 1950 aan een 'nieuw leven'.
Naast de belangenbehartiging van de leden (inmiddels 850) krijgt de Hiswa Vereni
ging steeds meer oog voor de consument onder meer in overleg met de ANWB en
het Koninklijk Nederlands Watersportverbond (KNWV).
De vereniging hoopt dat de overheid volledig eraan meewerkt op de drempel van
de Europese Gemeenschap ook in Brussel de stem van deze organisatie fors te la
ten doorklinken. Een begrijpelijk streven als wordt bedacht dat de waterrecreatie in
Nederland zo'n 3250 bedrijven omvat, die naar schatting aan 11.430 personen werk
bieden en een gezamenlijke omzet van rond 1.890 miljoen gulden behalen.
waterski's, Battani waterskikleding en
een aantal zogeheten funartikelen.
Natuurlijk komen er ook tal van nieuwe
navigatie-artikelen ruimschoots aan
bod. Zo laat de firma L.J. Harri uit Am
sterdam onder de naam 'Quadro GPS'
(kaartplotter) een uiterst eenvoudig
computergestuurd programma zien
voor de navigatie op zee.
Daarnaast zijn er weer de grotere be
drijven die hun kapitale jachten, waar
van een aantal nieuwe modellen, aan de
man of vrouw proberen te brengen.
Voor de beginnende watersporter
wordt in de Zuidhal veel aandacht be
steed aan onder meer vaaropleidingen
en geven verhuurbedrijven tekst en uit
leg onder het motto 'Stap aan boord'.
Er bestaat zelfs de mogelijkheid om zit
tende in een simulator de deining door
de golven zonder nat te worden aan den
lijve te ondervinden. Wie ook zonder
deze simulator eens flink in de 'deining'
wil gaan kan bij een kopie van het ver
maarde Muider café van Ome Ko te
recht, als tenminste de nodige spiritua
liën naar binnen worden gegoten.
De Hiswa schenkt dit jaar overigens
weer veel aandacht aan de veiligheid
saspecten. Zo geven het ministerie van
landbouw, natuurbeheer en visserij, de
kustwacht en de rijkspolitie te water de
monstraties over het gebruik van elek
triciteit en gas aan boord.
De Van Wijk 530 in zijn element op het Braassemermeer. FOTC
ROB DE R00
WOUBRUGGE „Hoewel wij
toch al ruim zestig jaar in de bo
tenbouw zitten was voor mij de
eerste proefvaart met onze elek-
troboot toch een hele ervaring.
Je hebt eigenlijk meer het idee
van zeilen dan motorbootvaren
als je hiermee wordt geconfron
teerd. Vooral de stilte valt je het
eerst op".
De heer G. van Wijk, de 'afdeling
zoon', van de Woubrugse jachtwerf G.
van Wijk en Zoon weet waarover hij
spreekt. Als fervent zeiler is hij uiter
aard minder gecharmeerd van het mo
torbootvaren dat hij vrijwel alleen be
roepshalve af en toe doet.
Voor de moeiteloos trailerbare polyes
ter motorsloep Van Wijk 530, gebouwd
naar een fraai ontwerp van de Edam
mer Pieter Beeldsnijder, maakt hij een
uitzondering. Gebleken is namelijk dat
de sloep, die de werf al enige jaren met
veel succes bouwt en normaal is voor
zien van brandstofmotoren tussen de 10
en 20 pk ook met een vrijwel geruisloze
elektromotor van 1,4 kiloWatt met het
grootste gemak aan zijn rompsnelheid
van 12 km per uur komt. De 48 Volt
(gelijkstroom) Nexus elektromotor (se
rie gewikkeld) is midscheeps geplaatst
in de sloep, die 5,30 bij 2,15 meter meet
en een diepgang heeft van slechts 45
centimeter. Een speciaal lager direct
achter de elektromotor, die ongeveer
het formaat heeft van een uit de kluiten
gewassen wasmachinemotor, zorgt voor
de overbrenging van de stuwdruk van
de bronzen schroef via de twee en een
halve centimeter dikke schroefas op de
boot.
Accu's
Acht speciale accu's (zogeheten tractie-
batterijen) zijn ondergebracht in de
ruimte waar normaal de dieselmotor
staat. De 6 Volts batterijen zijn in serie
geschakeld en geven voldoende energie
aan de elektromotor om het scheepje
vijf uur op volle kracht en tien uur op
halve kracht te laten varen. Een tech
nisch vrij ingewikkeld systeem zorgt er
voor dat de elektromotor traploos met
één hendel kan worden bediend. Een
module-schakeling voorkomt dat het
geheel wordt overbelast tijdens het
schakelen van vol-vooruit in vol-achter-
uit. In de sloep is onder de voorbank
een aangepaste acculader (met een ver-
mogen van 25 Amp.) standaard gemon
teerd. Volgens Van Wijk kunnen met
dit scheepje ook lange vaartochten wor
den gemaakt, want als de accu leeg is,
geeft één uur laden in een gewoon stop
contact bij bijvoorbeeld een jachthaven
alweer voldoende energie om uren ver
der te varen.
Hoewel de elektrisch uitgevoerde mo
torsloep nog zo'n 7300 gulden meer
kost dan een met een brandstofmotor
van 10 pk aangedreven versie heeft Van
Wijk er alle vertrouwen in dat de be
langstelling voor deze vorm van milieu
vriendelijk varen zal groeien. „Wij ver
wachten dat het elektrisch varen steeds
meer gaat toenemen. De Stichting
Elektrisch Varen heeft inmiddels bere
kend dat met deze boot alleen al aan
brandstofkosten, winter- en voorjaars
beurten en een gunstige verzekerings
premie jaarlijks 400 gulden kan worden
bespaard. Ook de onderhoudskosten
zijn verder te verwaarlozen. Op dit mo
ment al is er veel belangstelling van
mensen, die in natuurgebieden wonen
waar niet met een motorboot mag wor
den gevaren. Ik denk dan ook dat in de
toekomst de prijzen voor dit soort sche
pen wel zullen gaan dalen al was het al
leen maar omdat er steeds meer con
currentie komt. Na de Hiswa, waar ook
wij in het paviljoen voor elektrisch va
ren zullen staan met onze 530 elektro,
is al een aantal proefvaarten gepland",
aldus Van Wijk.
Ook de andere polyester motorsloepen
van Van Wijk, de Van Wijk 21 (6,30 bij
2,30 meter) en de Van Wijk 830 (8,30
bij 2,98 meter) zijn met elektrische
voortstuwing te leveren. Hiervoor zijn
behalve de 1,4 kiloWatt zwaardere
elektromotoren ontwikkeld van 3,4 en 5
kiloWatt. Deze motoren zijn qua pres
taties te vergelijken met respectievelijk
15,25 en 30 pk dieselmotoren.
De elektrisch aangedreven versies in
standaarduitvoering en voorzien van de
1,4 kiloWatt motor van de Van Wijk
530 kost rond 40.000 gulden en de Van
Wijk 21 ruim 46.000 gulden. Van de
Van Wijk 830 elektro is nog geen prijs
bekend.
FOTO:
NEDERLANDS
SCHEEPVAART
MUSEUM
AMSTERDAM
