r
Lik wil de dansers voor we
beginnen even vasthouden
'Bloedbad': tragedie in zwembad
PLA\^ M
thP^ til
Pestkoppen
en pispaaltjes
in 'Vesuvius'
KUNST/RTV
13
Jitgever Rowohlt overleden
?oni Jansen:
RENAULT
vanaf 6 maart m
in de bioscoopHkJEI
^dócSotruvnt
ZATERDAG 29 FEBRUARI 1992
IAMBURG - De Duitse uitgever Heinrich Ledig-Rowohlt is
onderdag op 83-jarige leeftijd overleden in New Delhi, waar hij
eelnam aan een internationale conferentie over het vak. Ro
wohlt. die na zijn studie in 1930 ging werken in de uitgeverij van
n vader in Berlijn, nam tot op het laatst actief deel aan het lite-
ire leven en wijdde zich de afgelopen jaren in zijn Zwitserse
oonplaats Lavigny vooral aan vertalingen van werken van
oald Dahl, John Updike, James Thurber en Harold Pinter. Na
pensionering van zijn vader Ernst Rowohlt in 1940 - deze
»eg twee jaar eerder van de nazi's een „Berufsverbot" - nam
Ëjnrich de zaak over. Het nazi-bewind hief de uitgeverij 1943
j De uitgever kreeg in november 1945 al een Amerikaanse ver-
ming om zijn werk te hervatten. De jaren daarop haalde hij
hele reeks nieuwe auteurs binnen. Onder hen waren Ernest
lingway, Sinclair Lewis, Henry Miller, Vladimir Nabokov,
ies Baldwin, Jean Genet, Rolf Hochhuth en Harper Lee. Ook
ken van schrijvers in de zogenoemde Westduitse buitenpar-
lentaire oppositie als Rudi Dutschke en Daniel Cohn-Bendit
len in de jaren zestig en zeventig door Rowohlt uitgegeven.
Feestje AKO Literatuur Prijs 1992
De beroemde
Amerikaanse
actrice Elisabeth
Taylor huurde
voor donderdag
het amusements
park Disneyland af
om haar zestigste
verjaardag te
vieren. Zij had
honderden
vrienden
uitgenodigd om
het feest met haar
mee te vieren. Hier
poseert zij met
Mickey Mouse.
FOTO: AP
BERGEN - De jury van de AKO Literatuur Prijs 1992 heeft
uit de 188 inzendingen een selectie gemaakt van twintig boe
ken voor de zogeheten longlist. Uit deze titel worden zes no
minaties gekozen voor de prijs, een bedrag van 50.000 gul
den. Deze nominaties worden op 31 maart in de Nieuwe Kerk
in Amsterdam bekendgemaakt. Op de longlist staan: 'In
Afrika' (Adriaan van Dis), 'Noorderburen' (Nico Dros), 'De
Zoektocht (G.L. Durlacher), 'Spergebied' (Louis Ferron).
'Een Gouden Kind' (Jean Paul Franssen), "Wandelen op zee'
van Nelly Heykamp, 'De Thuisvaart, van Theo Joekes,
'Grand Hotel Solitude' van Eric de Kuyper, 'Eerst grijs, dan
wit' (Magriet de Moor), 'Babyion aan de Rhone' (Helene No-
thenius), Het oog v.d. engel (Nelleke Noordervliet), Het vol
gende verhaal (Cees Nooteboom), 'De god in de machine'
(Pieter Nouwen), 'Oesters' (Rascha Peper), 'De Kast (Leo
Pleysier), 'Brieven aan mijn lijfarts (Gerard Reve), 'Ai Jamai
ca' (Stephen Sanders), 'Teheran, een zwangezang' (F. Sprin
ger), 'Een land van horen zeggen (Laura Starink), 'De dood
van een meisje van acht (Jacq F. Vogelaar) en 'Vals Licht
(Joost Zwagerman.
Ballet met 'I wrapped my
I) in yellow paper', 'Perfect skin'
e Butterfly Effect'. AT&T Dans-
r. Den Haag. Zondag. Herhalin-
.a.: Theater Zuidplein, Rotter-
pi 5 maart.
INS PIET
- Met 'I wrap-
i my head in yellow pa-
levert het Rotterdam-
Scapino Ballet een cho-
igrafie waarin zang en
jns op een wonderscho-
manier met elkaar wor-
i versmolten. Het bal-
•een samenwerking
jsen artistiek directeur
Christe en de van
nsen Co' bekende
fcgeres en presentatrice
pni Jansen, is een emo-
hele confrontatie, waar-
de rol van de zangeres
d^jln belangrijk is als de
van de drie dansparen.
Ivocale prestatie van Leoni
feen in dit dertig minuten
ende ballet, is niet gering.
Jhet doek opengaat, zit ze
Tiaar hurken en met haar
fcht van het publiek afge-
1, in haar eentje op het to-
L Je kunt een speld horen
len als ze, heel zachtjes, de
e tonen zingt. Leoni: ,,Het
Jee avond een behoorlijke
inspanning, ook omdat ik geen
enkel muzikaal houvast heb.
Ik zing a capella. Door mijn
ruime ervaring bij het Polo de
Haas Kwartet beschik ik welis
waar over de benodige stembe-
heersing, maar zonder goede
training en veel slaap zou ik
het niet aankunnen. Het begin
is voor mij een soort ritueel,
heel meditatief. Stemtech-
nisch is het lastig omdat ik
heel zacht moet zingen. Ik mag
dus absoluut niet zenuwachtig
zijn, want ben ik dat wel dan
hoort het publiek de vibratie,
die wiebeltjes in mijn stem.
Met name bij de première (in
de Rotterdamse Schouwburg)
vond ik het doodeng".
Opwarmen
„Om mij voor te bereiden doe
ik zangoefeningen en sta ik
met de dansers aan de bar. Zij
warmen zich een uur voor de
voorstelling op. Ik was daar
vanaf de eerste dag bij en merk
dat ik die training steeds lan
ger volhoud. Het is goed omdat
je heel erg op je eigen lijf bent
geconcentreerd en ik vind het
leuk omdat het een dansdisci-
pline is... Verder houden we el
kaar voor de voorstelling even
vast. Dat helpt mij heel erg. Ik
vind het heerlijk om iedere
danser even te voelen voor we
beginnen".
Behalve dat er van Leoni Jan
sen een enorme stembeheer-
sing wordt gevraagd, moet ze
zich ook nog overgeven aan
een minuten durende lach. Le
oni: „Bij het Polo de Haas
Kwartet doe ik al een paar jaar
een nummer van Meredith
Monk, dat lijkt op wat ik bij
Scapino doe. Daar heb ik dat
lachen leren volhouden. Het
komt er namelijk heel precies
op aan, want als je te veel uita
demt, dan heb je geen tijd ge
noeg om opnieuw in te ademen
en als je te veel inademt, kun
je niet lachen. Het is een heel
rare combinatie van slap en ge
concentreerd bezig zijn. Ik be
gin die lach altijd muzikaal en
dan komt de echte lach van
zelf, zeker als ik zie dat de dan
sers in de lach schieten. Ik doe
het ook elke avond anders".
Dat het voor Leoni niet alleen
bij zingen blijft, is een idee van
danser Rinus Sprong. „Ik heb
aan alle dansers gevraagd of ze
mij een brief wilden schrijven,
omdat ik wist dat er op het po
dium een interactie tussen ons
zou zijn. Ik wilde dolgraag wor
den geïnspireerd door waar die
mensen op dat moment mee
bezig waren. Rinus, was de eer
ste met wie ik werkte. Aan
hem had ik gevraagd: wat zou
je het liefst met mij willen
doen, waar zou je mij het liefst
willen beet pakken.. Hij zei: ,Ik
zou zo graag willen datje tegen
mij komt aanleunen'. Zo is het
begonnen. Maar ik ben geen
danseres, hoewel ik tijdens
mijn studie op de Kleinkunst
Academie in het laatste jaar
ongeveer negen maanden les
sen heb gevolgd bij Nel Roos.
Mijn ambitie was vroeger om
musical te gaan doen en bewe
ging is een waanzinnige basis
voor alles wat je op het toneel
doet. Maar in 'I wrapped my
head in yellow paper' voer ik
de authentieke bewegingen
uit die Rinus en ik tijdens die
eerste repetitie hebben be
dacht".
Interview
Dat Leoni Jansen en Nils
Christe tot dit ballet kwamen,
vindt zijn oorsprong in een in
terview dat de zangeres voor
het televisie-programma 'Uit
de kunst' met de choreograaf
maakte. „Ik had een paar bal
letten van hem gezien en ik
vond dat hij choreografeerde
als een muzikant. Hij bouwt
zijn balletten op met couplet
ten en refreinen. Daarna zijn
Leoni Jansen (met op de voorgrond Nils Christe): ,,'l wrapped my head in yellow paper' blijft een experi
ment, maar dan wel binnen de beperking van de choreografie".
FOTO: SCAPINO BALLET
een pas de deux, die Nils voor
Talia (Paz) en Eytan (Sivak)
had gemaakt. Deze zit nu in
het laatste deel, maar het was
we elkaar nog een paar keer te- het eerste dat ik heb ingezon-
gengekomen. Uiteindelijk zijn gen. Later kwamen de ideeën
we een keer uit eten gegaan en voor twee microfoons, het wer-
is hij later bij mij langs
weest. We hebben die hele
avond staan dansen en zin
gen... Maar op het moment dat
we samen wat wilden onderne
men, was ik een week zwanger.
Toen hebben we het nog maar
even uitgesteld".
„Aan de basis van 'I wrapped
my head in yellow paper' staat
ken met wind en het inzingen
op mijzelf. Nu wil ik het ballet
vooral steeds mooier maken,
kijken wat ik er nog verder
mee kan. Wat dat betreft blijft
het een experiment, maar dan
wel binnen de beperking van
de choreografie. Wat mijn zang
betreft, laat ik mij volkomen
inspireren door de beweging".
„Nu ik aan ballet heb mogen
ruiken, neem ik straks met
weemoed afscheid. Ik vind
zo'n gezelschap net een fami
lie. Nils heeft gevraagd of ik in
oktober met hem mee wil op
tournee met dit programma.
God zij dank is het eind maart
dus nog niet voor het laatst. En
wie weet, komt er in de toe
komst weer iets uit onze han
den".
Stoep
„Maar voorlopig wil ik het wat
rustiger aan gaan doen. Ik heb
gewoon iets te veel hooi op
mijn vork genomen. Alleen
'Jansen Co' neemt al meer
dan zeven dagen per week in
beslag. Het is heel zwaar. De
komende periode wil ik mij
concentreren op muziek en
nieuwe dingen, maar als Nils
vraagt of ik mee ga op tournee
in het buitenland sta ik onmid
dellijk bij hem op de stoep. Dat
is een droom. Het lijkt mij zó
fantastisch. Daarom riep Nils
tijdens de repetities ook tel
kens: laten we het vooral in het
Engels doen, want je weet
maar nooit".
Schouwburgen,
Ned. Opera
en Forum maken
eigen operaplan
ENSCHEDE - Nog voor de
Raad voor de Kunst zijn advie
zen aan het ministerie van wvc
voor de Kunstenplan-periode
1993-1996 bekend heeft kun
nen maken, heeft Opera Fo
rum Filharmonisch gisteren
op een persbijeenkomst voor
afgaand aan de première van
de opera 'Pelléas et Mélisande'
de „schermutselingen" min of
meer officieel geopend.
Vooruitlopend op de presenta
tie van de adviezen, komende
dinsdag in Den Haag, beves
tigde Mr. Bal, interimvoorzit
ter van Forum, op vragen, dat
hoogstwaarschijnlijk geadvi
seerd zal worden om Opera Fo
rum zonder eigen orkest ver
der te laten gaan en dat afspra
ken „met drie tot misschien
wel vijf orkesten" zullen
moeten worden gemaakt. De
onmogelijkheid ervan gaf hij
tegelijkertijd aan. En hij deel
de mee, dat de Nederlandse
Opera en Opera Forum, in sa
menwerking met de gezamen
lijke schouwburgen, eind
maart met een eigen concreet
uitgewerkte visie zullen ko
men op de wenselijke infra
structuur voor het opera- en
symfonische aanbod buiten de
Randstad.
In Enschede zelf komt, net als
in oktober 1987, weer een grote
manifestatie rond 'Forum TO
TAAL moet blijven'. Op zon
dag 31 mei zullen Muziekcen
trum, Twentse Schouwburg en
tussenliggende Oude Markt
het toneel worden van een gro
te 'happening' met muziek en
discussies. Verder zei Bal ver
heugd te zijn over het feit dat
de negen provincies buiten de
Randstad de gelederen heb
ben gesloten tegen de verdere
afkalving van het symfonisch
aanbod ten voordele van de
toch al goed bedeelde Rand
stad en wees op het „nationaal
debat" over het kunstbeleid
dat de provincie Gelderland en
de knooppuntgemeenten Arn
hem en Nijmegen op vrijdag 3
april houden in de Schouw
burg Arnhem. Met als uit
gangsstelling dat de rijksgel-
den voor de kunsten wat be
treft de spreiding evenwichti
ger verdeeld zouden moeten
worden. „In de praktijk zal het
niet moeilijk zijn gaten te
schieten in de redeneringen
van de Raad voor de Kunst,"
stelde Bal zelfverzekerd.
_njes grootste
.jgers in Barcelona
BRID - Twee van Spanjes
1ste operatenoren, José
|eras en Alfredo Kraus,
len hun ruzie over de sa-
Jtang tijdens de openings-
jnonie van de Olympische
i Barcelona bijgelegd,
^ras, directeur-muziek bij
tijdens de Spelen,
n beslissing Kraus
bit te nodigen voor de ope-
Iwaar alleen hijzelf, colle-
por Placido Domingo en
Jan Montserrat Caballé
|n optreden. Kraus nam
nodiging aan.
(ADVERTENTIE)
jRLD ON ICE
IEen fantastische show
voor het hele gezin!
(ADVERTENTIE)
Idag 4 maart
fdag 5 maart
1900
12.30- 16.00
12.30 - 16 00
[6 maart 14 00-1900
pg 7 maart 12 00 - 15.30
19 30
B 8*maar1 12.30-16.00
EN VERKRIJGBAAR BIJ
Is Congresgebouw
i 10.00 -15.00 uur)
Haagsche Courant
«EN
kkrïJisNE»
HOMEVIDEO
Theu Boermans (41) is in Willemstad in Curagao geboren. Zijn
jeugdjaren bracht hij in Venlo door. In 1968 ging hij naar de to
neelschool in Maastricht. Na zijn eindexamen en na twee jaar ge
speeld te hebben, liep hij in Moskou en Leningrad stage. In Ja
pan legde hij zich toe op Kyogen-komedie. Vervolgens be
kwaamde hij zich verder in onder meer Mexico, Amerika en Ca
nada. Zijn ambitie om zanger te worden resulteerde in de elpee
'Asfalt Gigolo' uit 1979. Boermans heeft ook in tal van films mee
gespeeld. 'Come back', 'Menuet', 'De Anna', 'De Leeuw van
Vlaanderen'. Bij het voormalig Zuidelijk Toneel heeft hij nauw
samengewerkt met Gerardjan Rijnders. Sinds vier jaar leidt hij
het gezelschap 'De Trust', dat hij met Rik Launsprach heeft op
gericht. De jongste voorstelling 'Bloedbad' van Gustav Ernst, in
het Trustheater, een voormalige zwembad aan de Heiligeweg 21
in Amsterdam is een enorme publiektrekker.
AMSTERDAM
Woorden als mokerslagen.
Geen gesprekstof om je
schoonouders bij de zon
dagse thee het gezellig
naar de zin te maken. De
Oostenrijkse schrijver
Gustav Ernst zegt het on
omwonden in zijn jongste
stuk 'Bloedbad'. Zijn
Griekse collega van zo'n
2500 jaar geleden, Aeschy
lus, zou zich naar alle
waarschijnlijkheid wild
geschrokken zijn, wan
neer hij deze bewerking
van zijn 'Oresteia' zou ho
ren.
Agamemnon. Grieks opperbe
velhebber tijdens de Trojaanse
oorlog, ging over lijken. Een
verkrachting meer of minder
was niet van belang. Per slot
van rekening moest hij als
man zeker in moeilijke tij
den om zich af te kunnen rea
geren aan zijn trekken ko
men. Zijn echtgenote Klytaim-
nestra is hem al die jaren dat
hij in den vreemde aan het oor
logvoeren was evenmin trouw
gebleven.
Bij terugkomst van Agamem
non wil ze haar geliefde niet
prijsgeven. Bovendien zint ze
op wraak vanwege de opoffe
ring van haar dochter Iphige-
nia door Agamemnon. Daar
mee had hij de godin Artemis
gunstig willen stemmen ten
voordele van de Griekse straf
expeditie naar Troje. Ze ver
moordt Agamemnon in het
bad, dat voor hem dus een
bloedbad is geworden. In de
ingelaste rechtspraak tegen
Klytaimnestra halen de vrou
welijke koorleden bakzeil: ze
vallen Klytaimnestra af en kie
zen partij voor de standpunten
van de man.
Acteur, regisseur en artistiek
leider Theu Boermans, die
Bloedbad' bij zijn gezelschap
De Trust in een voormalig
zwembad op de Heiligeweg in
Amsterdam regisseerde, heeft
allerminst moeite met die rau
we en agressieve taal. „Aga
memnon en zijn mannen heb
ben tien jaar harde strijd gele
verd tegen de Trojanen, Met
die extreme woorden, die
schuttingtaai, hebben ze hun
angst overschreeuwd. Het is
net als bij die Amerikaanse sol
daten in Vietnam. Toen ze
weer thuis waren, heeft het
enige tijd geduurd voordat ze
het hadden afgeleerd. Sterker
nog: die grove woorden wer
den vervolgens ook door hun
echtgenotes gebezigd, anders
werd er überhaupt niet naar
hen geluisterd. Die woorden
behoren inmiddels tot het al
gemeen gangbare jargon. Als
je de bandopnamen van politi
ci en presidenten afluistert,
dan sta je er versteld van wat
zij zoal uitkramen".
Feministisch
Een van de kernthema's van
Bloedbad is de eeuwige strijd
tussen man en vrouw, met de
vrouw nog altijd als de grote
verliezer. Bij de suggestie dat
zo'n stuk eerder te verwachten
is in een regie van Agaath Wit-
teman of Marcelle Meuleman
dan die van Theu Boermans,
schiet hij half verbaasd in de
lach: „Omdat het zo feminis
tisch lijkt?".
„In principe valt er voor het
standpunt van de mannen
evenveel te zeggen als dat voor
dat van de vrouwen. Er was
vroeger een matriarchaat. Het
is niet voor niks dat er weer
een patriarchaat is gekomen.
Ergens in het stuk zegt Aga
memnon: Jullie hebben je
bloed. Wij hebben onze kracht
waar we op kunnen bouwen.
Mhar jullie bloed is gemakke
lijker te vergieten, dan onze
krachten te overwinnen".
„Het stuk toont aan dat de
vrouwen in deze strijd tussen
de seksen de volgende moge
lijkheden- hebben. Ze schik
ken zich naar de hegemonie
Tijdens de voorstelling staat de acteur Lukas Dykema langdurig in
zijn blootje in het reusachtige, geheel met water gevulde aquarium,
waar regisseur Theu Boermans bovenop staat.
FOTO: BRAND OVEHEEM
van de man; dat is wat het koor
van vrouwen doet. Net als Kly
taimnestra kunnen ze zich
daar buiten stellen; dat bete
kent een soort van terroristi
sche activiteiten ontplooien, of
een vorm van militant feminis
me. Ze kunnen verder kiezen
voor wat Electra doet: richting
androgyn opschuiven; dat ver
schijnsel manifesteert zich
heel sterk in onze cultuur: het
naar voren halen van het vrou
welijke in de man en het man
nelijke in de vrouw. Of ze kie
zen voor de zieneres Kassan-
dra; die houdt zich bezig met
de verbeelding, met de kunst
dus".
„Ik ben allesbehalve feminis
tisch. Het gaat erom wat Gus
tav Ernst met dit stuk betoogt:
in wezen buiten man en vrouw
elkaar uit. Om als soort te kun
nen voortbestaan, zijn ze tot el
kaar veroordeeld. Het leven,
de geboorte komt via de
vrouw. Mannen hebben een ei
gen kunstmatige continuïteit
daar tegenover gesteld. Ze
hebben een patriarchale cul
tuur bedacht. Daarbij beroe
pen ze zich op de mythe dat
Pallas Athene geboren is uit
het hoofd van Zeus, of dat Eva
geschapen is uit een rib van
Adam".
„Dank zij het feit dat de vrou
wen dit pikken, reilt en zeilt
onze samenleving zo. God be
hoede het dat ze daar werkelijk
in opstand tegen komen. Die
deal is gesloten. Met als gevolg
dat mannen constant die
macht moeten zien te behou
den. Vrouwen-emancipatie,
best, maar tot op zekere hoog
te. Deze patstelling tussen
man en vrouw heb ik ook in die
voorstelling van 'Penthesilea'
indertijd laten zien".
Onthechtingsproces
Op de vraag waar zijn positie is
in deze patstelling begint hij
enigszins besmuikt te lachen.
„Waar sta jezelf? Die vraag
wordt me vaker gesteld, wan
neer ik bepaalde kwesties zo
transparant mogelijk wil ma
ken. Het is niet aan mij om op
lossingen aan te dragen. In
deze samenleving ben ik net
zo veroordeeld tot dit gedrag
als jij".
De tegenwerping dat de keuze
van een stuk toch te maken
heeft met de eigen belevings
wereld, pareert hij met: „Ja,
maar er is een verschil tussen
de verbeelding en de werke
lijkheid. Ik zal het leven ook
moeten leven met alle beper
kingen dat het in zich heeft.
Het is een constant gevecht
om je niet te verliezen in een
soort onthechtingsproces.
Door je met die problematie-
ken bezig te houden, leer je zin
van onzin te onderscheiden.
Door dit stuk bij De Trust te re
gisseren ben ik absoluut geen
militant feminist. Ik kies voor
de positie van Kassandra. Voor
de kunst dus. Want de werke
lijkheid is absoluut onleefbaar.
Je kunt je daarom beter met de
verbeelding bezighouden".
Geweld
Geweld blijkt een weerkerend
thema te zijn in veel stukken
die hij heeft geregisseerd. Om
enkele van de meest spraak
makende in de herinnering te
brengen: 'Oorlog' en 'Veldsla
gen' van Goetz en 'Penthesi
lea' van Heinrich von Kleist.
„Dat is mijn maatschappelijk
engagement. Zoals altijd is het
geweld het laatste redmiddel
om conflicten te beslechten.
En dat redmiddel blijkt steeds
de motor van de geschiedenis
te zijn. Ga maar na: alle andere
problemen zijn afgeleiden van
het kernprobleem geweld, dat
met energie, met metafysica,
met quantummechanica, met
alles te maken heeft. Geweld is
inherent aan de natuur. En de
natuur stoort zich er niet aan
of jij of ik lijden, of dat hele
volksstammen verdwijnen".
Dat klinkt niet al te opwek
kend. Zijn er dan geen licht
puntjes om dit nihilisme wat
op te vrolijken? Theu Boer
mans reageert enigszins tu
multueus: „Zo gaat dat niet in
de kunst! Ik voel me niet ge
roepen om lichtpuntjes aan te
wijzen, die niet meer dan illu
sies blijken te zijn. In mijn pri-
vé-leven zie ik voldoende kort
stondige lichtpuntjes. Ik vind
het leven bijzonder aange
naam, ook al mag dat niet de
moeite waard zijn, zoals ik het
ook in mijn voorstellingen laat
zien. Het leven heeft de troost
in zich, op het moment dat het
geleefd wordt. Het is altijd op
de evenwichtsbalk lopen van
het de moeite waard laten zijn,
in de wetenschap dat het niet
de moeite waard is. Zo wil ik
ook voorstellingen maken".
Bloedbad is nog tot en met 14
maart, behalve op zaterdag en
zondag, elke avond te zien in
het Trusttheater aan de Heili
geweg 19 in Amsterdam,
aanvang half negen. Het tele
foonnummer van het theater is
020-6383990.
Zelden was een film zo aktueel.
Indianen in het Amazonegebied, vechtend voor
hun kuituur. De schokkende en ontroerende
waarheid, meesterlijk verfilmd.
A HECTOR BABENCO film
Vesuvius. Praatprogramma met Cees
Grimbergen. IKON-televisle. Neder
land 2 om 20.55 uur. Vanavond.
HILVERSUM - Zo'n
130.000 scholieren worden
minstens één keer per
week op school gepest of
getreiterd. Dit blijkt uit
een onderzoek van dr. T.
Mooij van het Instituut
voor Toegepaste Sociale
Wetenschappen (ITS). De
resultaten ervan worden
vanavond gepresenteerd
en toegelicht in het IKON-
programma 'Vesuvius'
Het gaat om ruim 115.000 kin
deren in het basis- en speciaal
onderwijs, en bijna twintigdui
zend in het voortgezet spe
ciaal) onderwijs. Het aantal
pestkoppen bedraagt even
eens circa 130.000. Het meren
deel van hen (86.500) zit in het
basisonderwijs. Jongens, blijkt
uit het onderzoek (maar viel al
te voorspellen) pesten vaker
dan meisjes. Bij het treiteren is
sprake van een ongelijke
machtsrelatie. Ook sociale pro
cessen zoals sympathie, anti
pathie en machtsstrijd binnen
of tussen groepen liggen aan
pestgedrag ten grondslag. Be
halve openlijke agressie (fy
siek geweld, woorden en geba
ren) komen indirecte pesterij
en veel voor; bij voorbeeld ie
mand negeren en isoleren van
de groep.
De gepeste is het doelwit van
agressie; hij wordt sociaal niet
aanvaard in de groep, draagt
'foute' kleren, heeft een bril of
behaalt te hoge cijfers. Zo'n
zondebok is vaak hulpeloos,
reageert passief of juist te pro
vocatief. Hij is zachtaardiger,
gevoeliger en terughoudender,
terwijl een pestkop of treite
raar sociaal assertiever, impul
siever en dominanter is. In het
journalistiek opgezette pro
gramma "Vesuvius' komen
pestkoppen, pispaaltjes en
hun ouders en opvoeders aan
het woord. Wat kan de school
doen om het pesten te bestrij
den? Ook zijn fragmenten te
zien van het toneelstuk 'De pi
neut' van de theatergroep
Werktuig.
