Lkzo gaat vezeldivisie
erder reorganiseren
Cap Gemini Benelux samen met Volmac
KLM eist via rechter
geld terug van Sabena
Werkgeversbonden bezorgd
over de Griekse boycot
ECONOMIE
„Midden- en kleinbedrijf Europees gezien in de lift"
jdae
Qowva/nt
DONDERDAG 27 FEBRUARI 1992
euwe klanten voor
egtuigen van Fokker
rERDAM - Luchtvaartmaatschappijen uit
lië, Mexico en Thailand gaan binnenkort vlie-
jiet toestellen van vliegtuigfabrikant Fokker,
fcr maakte gisteren bekend dat de kersverse
bn nog dit jaar vliegtuigen van de typen Fok-
I en 100 in gebruik zullen nemen.
bzilië heeft de maatschappij Nordeste Linhas
Is drie Fokker 50's besteld. Bovendien nam de
jchappij opties op nog eens drie van deze zo-
fen propjetvliegtuigen. Nordeste is een regio-
[luchtvaartmaatschappij, gevestigd in het
kostelijk gelegen Salvador. De aflevering van
istellen zal plaatsvinden in maarf, mei en au-
fc van dit jaar. Nordeste is eerste klant voor de
Er 50 in Zuid-Amerika, aldus de fabrikant,
kok Airways in Thailand heeft eveneens ge-
jvoor de Fokker 100.
Pakhoed wil Panocean overnemen
ROTTERDAM - Het haven- en tankopslagbedrijf Pakhoed is in on
derhandeling met het Britse transportbedrijf Ocean over de overne
ming van tankopslagdochter Panocean. Dit heeft een woordvoerder
van Pakhoed vandaag bevestigd. Panocean slaat eetbare oliën, che
micaliën en smeerolie op. Het bedrijf heeft twee terminals in het Bot
lek-gebied, twee in Antwerpen, drie in Groot-Brittannië en één in de
Verenigde Staten. Bij Panocean zijn in totaal 500 mensen werkzaam,
van wie 220 in de Botlek. Panocean is het op twee na grootste tankop
slagbedrijf in Rotterdam. Alleen Paktank en Matex zijn nog groter.
Reddingspoging Kipp Veendam lijkt mislukt
VEENDAM - De pogingen om de instrumentenfabriek Kipp Zonen
in Veendam open te houden lijken mislukt. Per 1 juni sluit het be
drijf definitief zijn poorten. Voor de veertig personeelsleden is giste
ren door de eigenaar van Kipp, Delft Instruments, een sociaal plan
overeengekomen met de vakbonden. De werknemers worden hier
over ingelicht. Delft Instruments heeft eind vorig jaar al aangekon
digd dat de Veendamse dochter per 1' januari 1992 moest sluiten.
Forse winststijging
voor Macintosh
MAASTRICHT Het detailhan
delsconcern Macintosh (Supercon-
fex, Kwantum, Halfords) heeft vorig
jaar aanmerkelijk meer verdiend
dan in 1990. Bij een met 2,23 procent
tot 1070 miljoen gestegen omzet
werd een nettowinst behaald van
30,5 miljoen tegen 18,3 miljoen
een jaar eerder. Door groei van be
staande filialen en door opening van
nieuwe winkels alsmede door de
overneming van Woninginrichting
Pot steeg de omzet. Daar tegenover
stond een afneming van de omzet
door sluiting van zaken, assorti
mentsvermindering en overdracht
van filialen aan franchisenemers.
Winst Schuitema
flink omhoog
AMERSFOORT - Levensmidde
lengroothandel Schuitema, in
middels voor 72 procent eigendom
van Ahold, heeft over 1991 een
winst behaald van 31,5 miljoen.
Dat is een stijging met 17 procent
ten opzichte van 1990, toen een
nettoresultaat werd behaald van
27,5 miljoen. De omzet trok bij
na 9 procent aan tot 2.603 mil
joen. Voor grootaandeelhouder
Ahold, die op 13 maart cijfers pu
bliceert, betekent dit een dividen
duitkering van 7,76 miljoen.
Schuitema verwacht het lopende
boekjaar een ongeveer gelijke
winst per aandeel.
Unie BLHP akkoord met cao Hoogovens
UTRECHT - De leden van de Unie BLHP, vakbond van mid
denkader, gaan er mee akkoord als de lopende cao bij Hoogo
vens met een jaar wordt verlengd. De directie van het staalcon
cern (16.000 werknemers) wil dit jaar de tijdrovende cao-onder-
handelingen een keertje overslaan en zijn energie steken in de
thans lopend reorganisatie bij het bedrijf. Bovendien moeten
volgens het concern alle zeilen worden bijgezet om dit jaar met
een acceptabel financiëel resultaat af te sluiten. Vandaar het
voorstel aan de bonden om de huidige cao, die in april afloopt,
een jaar te verlengen. Wel is Hoogovens bereid de lonen in april
met 4 procent te verhogen. De leden van de Unie bij Hoogovens
hebben begrip voor het standpunt van het bedrijf, zo heeft de
bond laten weten. Bovendien biedt verlenging voor de werkne
mers het voordeel dat ze niet hoeven te vrezen voor inleveren
van vrije dagen bij ziekte.
Het huidige ziektewetAvao-systeem blijft gehandhaafd. Ook de
vut (met 60 jaar) blijft buiten schot. De huidige vut-regeling bij
Hoogovens loopt overigens door tot januari '94. De leden van de
Unie vinden wel dat er volgend jaar weer gewoon over een nieuw
contract moet worden onderhandeld.
'VOGELS
EM Akzo heeft
|ten de vezeldivisie
t te gaan saneren,
dj zullen in Neder-
500 banen verdwij-
n in Duitsland min-
1000. Dit bleek uit
lichting op de jaar
die Akzo bekend-
Topman A.A.
[on toonde zich tevre-
iver de behaalde re
en, maar benadruk-
,at de winstgevend-
verder omhoog
Om de zwakke
en uit de organisatie
e pakken heeft Akzo
inbekend bedrag ge
keerd voor reorgani-
pn benadrukte dat Akzo
pr conjunctuurgevoelig is
[den door een verbeterde
iktmix. Verven en lak-
de Pharmadivisie en de
speciale chemische produk-
ten, maken 63 procent van de
omzet uit. Te zamen zijn ze
goed voor 11 miljard gulden. In
1969, het beginjaar van Akzo,
was dat nog maar 1 miljard
gulden. „Ongeveer 85 procent
van de activiteiten zijn sterk of
potentieel sterk", meldde Lou
don. „Van de overige 15 pro
cent zijn we al twee derde
kwijt, de kunststoffen aan
DSM en La Seda dat verkocht
is". De overige 5 procent be
treft volgens Loudon kleine
bedrijfjes die in de loop van de
tijd zullen worden afgestoten.
Chemie
De nadruk op produkten met
een hogere toegevoegde waar
de gaat Akzo geen windeieren
leggen denkt Loudon. De che
mische divisie wist de resulta
ten redelijk op peil te houden
dankzij de speciale chemische
produkten voor de olie-, was
middelen- en rubberindustrie.
De bulkprodukten, voorname
lijk pvc en vinylchloride (vc),
zullen het ook beter gaan doen.
„In Pernis start een nieuwe fa
briek voor vc en pvc, in samen
werking met Shell. Die fabriek
zal een flinke kostenbesparing
opleveren. Daarnaast zijn de
prijzen voor deze produkten in
1992 licht gestegen. We ver
wachten dat we het ergste nu
wel gehad hebben". Minder te
vreden toonde Loudon zich
over de zachte winter van het
afgelopen jaar. „Onze zout
mannen spraken van een
slechte winter, zowel in Euro
pa als in de VS".
De pijn in de vezeldivisie is
nog niet geleden. „Momenteel
maken arbeidskosten 40 pro
cent van de totale omzet uit,
dat moet terug tot 35 procent".
Als eerste maatregel gaan er
dit jaar 1500 mensen uit. Meer
ontslagen worden in de toe
komst niet uitgesloten. Daar
naast is het verlieslijdende La
Seda in Barcelona verkocht en
wordt gekeken of er op deelge
bieden samenwerking met
derden mogelijk is. Loudon
benadrukte dat Akzo Fibers,
het voormalige Enka, een inte
graal van Akzo is en blijft.
„Binnen de vezeldivisie gaat
het structureel slecht bij tex
tiele vezels en tapijtgarens. De
overige vezelactiviteiten heb
ben te lijden van een conjunc
turele teruggang. Als de econo
mie aantrekt zullen de resulta
ten direct verbeteren", aldus
Loudon.
Coatings
Coatings deed het, op het eer
ste kwartaal na, goed. „Helaas
kon de achterstand van het
eerste kwartaal niet meer hele
maal goedgemaakt worden",
verklaarde Loudon het 12 pro
cent lagere resultaat. „Met
name de industriële lakken de
den het minder, als gevolg van
de dalende autoverkopen in de
VS en Europa".
Het paradepaardje van Akzo,
de Pharmadivisie, stelde we
derom niet teleur. „Marvelon
is inmiddels de meest voorge
schreven anticonceptiepil in
de wereld", verklaarde Loudon
trots. Over een of twee jaar
gaat de pil ook de Amerikaan
se en Japanse markt op. Op
termijn moeten de VS goed
zijn voor een omzet van 200
miljoen op pilgebied. wDe Ja
panse markt kunnen wij niet
Topman A.A. Loudon van Akzo toonde zich tevreden met de behaalde resultaten maar wil wel dat de
winstgevenheid verder omhoog moet.
FOTO: ANP
ring het grote voordeel dat de
inschatten, want Japanse
vrouwen gebruiken de pil niet.
Of het een succes wordt,
moeten we dus nog afwach
ten", aldus C. van Lede de di
recteur van de Pharmadivisie.
E)e grootste operatie waar Akzo
zich het komende jaar voor ge
plaatst ziet is de verandering
van de organisatiestructuur.
Tot nu toe is Akzo opgedeeld
in divisies met daaronder
werkmaatschappijen. Boven
de divisies staat dan weer het
hoofdkantoor. Alle drie de ge
ledingen hebben hun eigen
stafdiensten. De divisies gaan
nu helemaal verdwijnen. Zo
ontstaat een organisatie met
een leiding en daaronder de
werkmaatschappijen, die om
gevormd worden tot een veer
tigtal business units. Daardoor
valt een complete bestuurs
laag weg uit de organisatie.
Dat heeft naast kostenbespa-
.communicatie tussen de top
en de bedrijfsvloer aanmerke
lijk korter wordt. De organisa
tie wordt zo "leaner and mea
ner", oftewel slanker en slag
vaardiger. Akzo vertrouwt
erop dat de genomen en de
aangekondigde maatregelen
het bedrijf voor de komende
jaren in staat stellen de con
currentie aan te gaan en de
winstgevendheid te vergroten.
sselkoersen
palen deels
[zetstijging
'Philips
[volg van de voorpagina)
[HOVEN - De omzetstij-
■yan Philips in het afgelo-
aar werd in belangrijke
bepaald door wissel
veranderingen en wijzi-
n in de consolidatie van
nemingen binnen het
rn. Als deze buiten be-
wing worden gelaten,
omzet verleden jaar, zo-
erd verwacht, gelijk aan
n 1990. Op de Amster-
effectenbeurs werd
orgen positief gerea-
op de cijfers. Het aan
schoot rond anderhalve
i omhoog.
>s is overigens voorzich-
:t de verwachtingen voor
r, omdat de economische
itzichten in een aantal
n waar zij sterk vertegen-
ligd is, niet gunstig zijn.
pleving van de economie
landen valt waarschijn-
iet vóór het einde van dit
voorzien.
produktsector Verlich-
teeg de omzet met 2 pro-
ot 7,35 miljard en steeg
edrijfsresultaat van 419
ïnTiaar 557 miljoen,
.'gevens per produktsec-
ver 1990 zijn aangepast
e wijziging van de inde-
ran activiteiten van 1991.
rden personal computers
ebracht van de Professio-
Produkten naar Consu-
inprodukten.
>s zag het aandeel van
ia in de omzet verminde-
an 61 procent in 1990 tot
>cent in 1991. Het aandeel
^oord-Amerika nam toe
1 tot 23 procent en dat
izië van 9 tot 10 procent,
de rest van de wereld
was voor 8 procent tegen
:ent in 1990.
betaalt over het' resul-
van verleden jaar 436
n belasting, zodat de
na belasting uitkomt op
miljard. In 1990 was er
ïlasting een verlies van
miljard.
isstroom (nettowinst plus
rijvingen) uit de bedrijfs-
teiten bedroeg vorig jaar
miljard. Een nadelige in-
op deze post ging uit van
tgaven voor ontslag- en
ingsregelingen. Voor in-
ringen werd 2,19 mil-
uitgegeven, zodat het fi-
ëringsoverschot 1,22
rd bedroeg.
'oorraden verminderden
0,7 tot 18,3 procent van de
t en het uitstaande debi-
nsaldo, uitgedrukt in
iden omzet, daalde van
aar 1,5. Eind vorig jaar
tenerover de hele wereld
lilips 240T)0ö-mensen, bij-
000 minder dan een jaar
MARKTEN
ÏMARKT WOERDEN - De aange-
e 2 partijen brachten een prijs op
4.40-8,55 per kg De handel was
UTRECHT - Op de Ne
derlandse softwaremarkt
worden de kaarten op
nieuw geschud na de be
kendmaking dat Cap Ge-
mini Benelux over wordt
genomen door Volmac.
Door de samenvoeging
van de nummers een en
drie op de ranglijst ont
staat er een dominante
partij die een gezamenlij
ke omzet van ongeveer
900 miljoen kan berei
ken. Dit is gisteren door
de twee bedrijven bekend
gemaakt.
Volgens de plannen kan Vol
mac de activiteiten in de Bene
lux van het Franse software
concern Cap Gemini Sogeti uit
Parijs overnemen. Volmac wil
de overneming financieren
door middel van de uitgifte
van nieuwe aandelen. Hoeveel
aandelen de Franse moeder
maatschappij zal krijgen, is
nog niet duidelijk. De twee be
drijven hebben een afspraak
gemaakt dat de winst per aan
deel bij Volmac niet mag da
len. Hoe groot het pakket van
Cap Gemini uit Parijs gaat
worden, hangt af van de resul
taten die Volmac en Cap Gemi
ni Benelux over 1991 hebben
behaald. „De ruilverhouding
moet nog worden berekend",
aldus een woordvoerder van
Volmac.
Dominant
Volmac heeft in Nederland
qua omzet al een dominante
positie op de softwaremarkt en
behaalde in 1990 een omzet
van 622*miljoen. Op 19 maart
worden de definitieve omzet-
en resultaatcijfers bekendge
maakt. Cap Gemini met hoofd
vestiging in Utrecht behaalde
in 1990 een omzet van 299
miljoen. Daarvan kwam 47
miljoen uit België.
Ook World Software Group
(WSG) onder leiding van ex-
Vendex directeur A. van der
Zwan brengt haar belang van
*26 procent in Volmac onder in
de nieuwe holding. WSG en de
aan haar verbonden beleg
gingsmaatschappijen hebben
samen met Cap Gemini nu een
belang van 51 procent in Vol
mac. Volgens A. van der Zwan
krijgt Cap Gemini door het on
derbrengen van haar Bene-
luxactiviteiten „een belangrijk
pakket" in handen waardoor
de gezamenlijke holding haar
belang van 51 procent zal ver
groten.
WSG en Cap Gemini uit Frank
rijk hadden al sinds 1989 een
relatie met elkaar. WSG had
vijf procent van de aandelen in
de Franse softwaremaatschap-
pij in handen, maar liet het be
lang verwateren. „De samen
werking tussen Cap Gemini en
WSG vlotte niet zo erg", aldus
Van der Zwan. WSG heeft di
verse belangen in verschillen
de Britse, Amerikaanse, Ne
derlandse en Franse software
bedrijven genomen om zo een
wereldomvattend netwerk te
creëren. De plannen tot een
'global' netwerk waarbij de be
drijven elkaar zouden onder
steunen, liepen echter op niets
uit. Nu hebben de beide partij
en elkaar gevonden in de op
richting van een gezamenlijke
houdstermaatschappij
Cap Gemini - één van de groot
ste softwarebedrijven in de we
reld - wilde gezien de domi
nante positie van Volmac zijn
Beneluxactiviteiten afstoten.
Cap Gemini streefde ernaar
om in elk land een leidende rol
te kunnen spelen, maar zelf
standig kreeg Cap Gemini Be
nelux dat niet voor elkaar.
Voor Volmac die de afglopen
boekjaren de resultaten flink
Tiëeft zien dalen door sterke
concurrentie op een terughou
dende markt, is de overne
ming van Cap Gemini een
kans om de concurrentie in
Nederland af te troeven. BSO
en RAET zijn belangrijke con
currenten van Volmac.
De Nederlandse produkten zijn in de Griekse supermarkten taboe geworden.
AMSTELVEEN - De
KLM is in België naar de
rechter gestapt om de mil
jard frank 55 miljoen)
terug te eisen die zij des
tijds heeft geïnvesteerd in
Sabena World Airways
(SWA), de joint venture
van Sabena, KLM en Bri
tish Airways. Volgens een
woordvoerder van de
KLM is de zaak sinds af
gelopen week onder de
rechter nu duidelijk is ge
worden dat Sabena niet
van zins is het geld terug
te betalen, zoals was afge
sproken.
Doordat Sabena de twee mil
jard frank in 1991 niet terugbe
taalde aan KLM en BA wist het
bedrijf over dat jaar nog een
bescheiden winst te boeken
van 50 miljoen frank. Het geld
had,op 31 december 1991 aan
KLM overgemaakt moeten
zijn. KLM en British Airways
stapten op 31 december 1990
uit de joint venture waarin zij
elk een miljard franc hadden
gestoken. Voor de KLM was de
reden dat zij op dat moment de
eigen organisatie ingrijpend
aan het reorganiseren was en
de toekomstmogelijkheden
van de gezamenlijke onderne
ming te onzeker waren.
Naar verluidt waren ook niet
alle staffunctionarissen bij Sa
bena even gelukkig met de sa
menwerking, omdat benoe
mingen op hoge posten bij Sa
bena nog al eens politiek gein-
spireerd zijn. Het liet zich aan
zien dat KLM en BA, die im
mers ook de bezem flink door
hun eigen huis halen, aan ein
de wilden maken aan de ineffi
ciëntie bij Sabena, die deels
h§t gevolg is van zulke politie
ke benoemingen. In dat op
zicht is men bij Sabena minder
bevreesd voor samenwerking
met Air France, dat een meer
gelijkgestemde bedrijfscul
tuur heeft, ook al speelt het
vraagstuk van de francofone
overheersing indien Air Fran
ce, zoals de plannen nu zijn,
een aandeel neemt van 37 pro
cent in Sabena.
British Airways beoogde met
de samenwerking in België
een bruggehoofd te vestigen
op het Europese vasteland om
dat het Europese marktaan
deel van BA onder druk staat
door onder meer de fusie van
Air France met UTA en Air In-
ter en doordaf Lufthansa sinds
de Duitse eenwording sterk is
geëxpandeerd. Heathrow, de
Londense thuisbasis van BA,
heeft vrijwel geen uitbrei
dingsmogelijkheden meer. BA
hoopt nu als alternatief voor de
Belgische samenwerking via
KLM meer toegang te krijgen
tot Schiphol, dat nog aanzien
lijk kan uitbreiden.
EG bezorgd over
snel groeiend
isolationisme VS
Idoor
J0 WIJNEN
in het nauw wordt gedreven,
kan dat zeer nadelige gevolgen
hebben voor de handel en de
investeringen van de EG-lan-
den in de VS. In Brussel wordt
met enige zorg gewag gemaakt
van het feit dat Bush - die net
als zijn voorganger Ronald
Reagan altijd een kampioen
van de vrijhandel is geweest -
wellicht politiek terrein moet
prijsgeven aan zijn republi
keinse tegenstander Pat Bu
chanan en aan de democrati
sche presidentskandidaten.
Buchanan wil de VS een meer
isolationistische houding op
dringen. De democraten zijn
nooit overtuigde 'free-traders'
geweest en zijn sterk geneigd
de Amerikaanse handel met
protectionistische maatrege
len te beschermen, zo heet het
in Brussel.
In een de vorige week door de
EG uitgegeven verklaring
wordt die zorg enige kracht bij
gezet. Vooral voor wat betreft
de zogenaamde directe buiten
landse investeringen heeft
Brussel nadrukkelijk beden
kingen. In het Amerikaanse
Congres ligt een aantal wetten
en wetswijzigingen die de Eu
ropese investeringen in de VS
ernstig kunnen bemoeilijken.
Washington is er tot dusver in
geslaagd die wetten op veilige
afstand te houden. Maar hoe
meer Bush door vooral Bucha
nan wordt belaagd, hoe meer
hij gedwongen zal worden een
knieval in de richting van het
isolationisme te doen. zoals dat
door zijn ultra-conservatieve
republikeinse tegenstander
wordt gepredikt. Brussel wijst
in dat verband vooral op het-
zogeheten Exxon-Florion>\
amendement op de Handels
wet dat vorig jaar door het Con
gres werd aangenomen. Dat
amendement maakt het moge
lijk een buitenlandse inves
teerder als 'een gevaar voor de
nationale veiligheid van de VS'
te bestempelen. Zo kunnen fu
sies en overnames in de VS.
waarbij buitenlandse bedrij
ven zijn betrokken, worden on
derworpen aan de toetsing van
een speciale commissie. Ook
voor wat betreft de handel met
de VS bestaan er in Brussel
zorgen. Zo exporteren de EG-
landen jaarlijks voor om en na
bij de 92 miljard dollar naar de
VS. Hier doet zich het pro
bleem voor dat de afzonderlij
ke staten in de VS doende zijn
steeds meer eigen handelswet
geving te formuleren. Dat kan
de handel belemmeren en het
protectionisme doen toene
men, vooral als het gaat om
sectoren waarin de VS steeds
zwakker komen te staan.
Brussel houdt intussen met
meer dan gewone nauwkeurig
heid in de gaten hoe de opvat
tingen over de internationale
handel zich in Washington ont
wikkelen. President Bush
heeft, bij zijn laatste bezoek
aan Japan, al de aanduiding
„managed trade" laten vallen.
Volgens sommige deskundi
gen in Brussel betekent dat
dat de Amerikaanse regering
niet meer uitsluitend in ter
men van "vrijhandel" denkt.
Dat, gevoegd bij een mogelijk
meer isolationistische houding
waartoe de jn het nauw gedre
ven Bush zich gedwongen kan
zien, kan ernstige gevolgen
hebben voor de open en vrije
handelsrelaties zoals de EG
die op dit ogenblik met de VS
heeft.
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG - De werk
geversorganisaties VNO
en NCW maken zich ern
stige zorgen over de wijze
waarop in Griekenland de
boycot van Nederlandse
produkten escaleert. De
twee bonden hebben
staatssecretaris Van Rooy
(buitenlandse handel) en
de Griekse ambassadeur
in Den Haag gevraagd al
het mogelijke te doen om
de misverstanden weg te
nemen die tot de boycot
s-actie hebben geleid.
Een aantal Griekse radiosta
tions, kranten en een consu
mentenbond hebben het pu
bliek opgeroepen geen Neder
landse produkten meer te ko
pen, uit onvrede met het Ne
derlandse standpunt over de
erkenning van de Joegoslavi
sche republiek Macedonië.
Volgens een woordvoerder van
het VNO maken diverse Ne
derlandse bedrijven zich be
hoorlijk zorgen over de export
naar Griekenland. De eerste
stagnaties in de afzet beginnen
merkbaar te worden, aldus de
woordvoerder. Veel bedrijven
vrezen bovendien dat de boy
cot hun marktaandeel blijvend
zal schaden.
Heineken
Eén van de bedrijven die het
slachtoffer dreigt te worden
van de boycot is bierbrouwer
Heineken. Het concern heeft
in Griekenland drie brouwerij-
én die voor de plaatselijke
markt bier produceren. Een
woordvoerster van Heineken
in Amsterdam bestempelt de
oproepen om geen Nederlands
bier te drinken als „een heel
vervelende zaak". Het is ech
ter nog te vroeg om de gevol
gen van de boycot in te schat
ten, aldus de woordvoerster.
Nederland exporteerde vorig
jaar voor 2,4 miljard gulden
naar Griekenland, met name
vlees en zuivel. VNO en NCW
wijzen erop dat de import uit
Griekenland een stuk lager
ligt, „waarbij echter mag wor
den aangetekend dat de Grie
ken ruimschoots profiteren
van het feit dat jaarlijks circa
450.000 Nederlanders in Grie
kenland met vakantie gaan".
Staatssecretaris Dankert heeft
inmiddels in Lissabon de
Griekse boycot van Neder
landse artikelen besproken
met zijn Griekse collega Pa-
pastankos. Dankert en Papas-
tankos woonde in Lissabon het
jaarlijkse overleg bij van EG-
landen en Middenamerikaan-
se staten over economische sa
menwerking en hulp.
NOORDWIJK Volgens pre
sident Duisenberg van de Ne-
derlandsche Bank investeert
het midden- en kleinbedrijf in
toenemende mate in het bui
tenland. Het mkb bewijst hier
mee ook op het terrein van de
directe investeringen in het
buitenland een belangrijke
peiler van onze economie te
vormen, die volop meedoet in
het Europeaniseringsproces.
Dat zei Duisenberg gisteren in
een toespraak in Noordwijk.
Het Nederlandse bedrijfsleven
investeerde de afgelopen drie
jaar jaarlijks 23 miljard gulden
in vestigingen in het buiten
land, die van daaruit buiten
landse markten bedienen.
Daarvan was jaarlijks 3,5 mil
jard gulden (15 procent) af
komstig uit het mkb, zo maak
te Duisenberg op grond van
onderzoek van zijn bank be
kend.
Hoe sterk de blik van het mkb
op het buitenland is, blijkt vol
gens Duisenberg pas uit de
stand van de directe investe
ringen door het mkb. Deze
stand geeft aan wat op een be
paald moment de waarde van
de buitenlandse beleggingen
is. Deze waarde is in drie jaar
tijd verdubbeld van 12 miljard
gulden in 1988 tot 18 miljard in
1991.
Dienstverlening
Het zijn vooral dienstverlenen
de sectoren die in het buiten
land investeren. Oorzaak hier
van is dat dienstverlenende
bedrijven buitenlandse mark
ten beter kunnen bedienen via
directe investeringen dan via
export. Voor de industrie geldt
het omgekeerde. Pas als indus
triële ondernemingen een ze
kere grootte hebben, wordt
een vestiging in het buiten
land aantrekkelijk.
Duisenberg onderbouwde dit
cijfermatig. Van de directe in
vesteringen van het mkb nam
de dienstensector de laatste
drie jaar 85 procent voor zijn
rekening, de overige 15 pro
cent kwam uit de industrie. In
het grootbedrijf lag het aan
deel van industrie en dienst
verlening in de uitgaande in-
vesteringsstroom op gelijke
hoogte.
Investeringen
Duisenberg signaleerde ook de
omgekeerde beweging, directe
investeringen in ons land. Van
de 12 miljard gulden die bui
tenlandse ondernemingen de
afgelopen drie jaar jaarlijks in
ons land investeerden, ging 3,5
miljard naar het mkb. Ook hier
verdubbelde de stand van het
buitenlandse belang, tot 27
miljard gulden in 1991. Buiten
landse ondernemers hebben
(net als omgekeerd) vooral be
langstelling voor de hjandel,
niet-bancaire financiële instel
lingen en onroerend-goed-
maatschappijen. Het betrof
vooral ondernemingen uit (ons
omringende) EG-landen.
Ook de prestaties van de direc
te export door het mkb blijven
volgens Duisenberg in de lift
zitten. Het verschil met het
grootbedrijf neemt af, nu ex
port in het groter wordende
Europa niets anders dan afzet
naar een wat verder gelegen
regio aan het worden is. Hij
waarschuwde ervoor dat dit
een bittere noorzaak is, nu an
dere Europese landen meer en
meer op de Nederlandse markt
gaan concurreren. Duisenberg
schatte het nog braakliggende
exportpotentieel van het mkb
op tussen de 10 en 50 miljard
gulden.
