A
Verkracht Iers meisje
mag Ierland verlaten
Met 'Post uit Suriname'
beter beeld Derde Wereld
Onhandige inlichtingendienst verraadt zichzelf
li
ELSEVIE
deOHJbEN
m
JÊÊ! BV
Vuile zaken
l0r ÊJÈf
CfiklócSomcwit
BINNENLAND BUITENLAND
Woordenboeken voor
bedreigde dialecten
i
fl
HHHé
UIT DE WEEKBLADEN
DONDERDAG 27 FEBRUARI 199
Huismijt gedijt goed
door 'fout ministerie'
DEN HAAG - Het kamerlid Lankhorst van Groen
Links wil een onafhankelijk onderzoek naar de
oorzaken van vochtproblemen in woningen.
Staatssecretaris Heerma (volkshuisvesting) blijkt
echter niets voor zo'n onderzoek te voelen. Vocht in
woningen vormt een broedplaats voor huismijten.
Cara-patiënten ondervinden veel hinder van dit
„microvee", zoals Heerma het gisteren noemde.
Volgens de staatssecretaris is goed luchten en sto
ken de beste remedie tegen vocht. De Stichting Be
langenbehartiging Vloerisolatie Nederland stelt
dat het ministerie van economische zaken het ef
fect van het gebruik van zogeheten PUR-schuim
bij bestrijden van vochtproblemen in woningen
veel te positief heeft voorgesteld. Daardoor zouden
de vloeren van honderdduizenden woningen de af
gelopen jaren met dit schuim zijn behandeld zon
der dat de vochtproblemen zijn verholpen.
Brussel neemt voorstel
visserijbeleid over
DEN HAAG - De Europese Commissie heeft
de Nederlandse voorstellen overgenomen die
moeten leiden tot een ander visserijbeleid in
de gemeenschap.
Bukman wil dat de EG overstapt van een sy
steem met vangstquota naar een stelsel waar
bij iedere visser een aantal zeedagen krijgt
.toegewezen. Op die manier hoeft niet meer
gecontroleerd te worden wat de vissers aan
wal brengen, maar kan worden Volstaan met
het tellen van het aantal dagen dat een kotter
op volle zee verblijft. Een dergelijke controle
is goedkoper, eenvoudiger en vooral effectie
ver. Het oude visserijbeleid loopt op 1 januari
1993 af. Dit jaar moet de beslissing vallen over
het nieuwe beleid. Of de hele discussie dit
jaar kan worden afgerond, is echter zeer de
'Cipiers' in asielcentra
DEN HAAG - Het CDA gaat akkoord
met het aanstellen van portiers in asiel
zoekerscentra als deze tevens de functie
krijgen van cipiers. Met de voorstellen
van minister d'Ancona van WVC en
staatssecretaris Kosto van justitie lijkt
een einde te komen aan een heftige ru
zie tussen de regeringspartijen CDA en
PvdA. Want ook de PvdA, die eerder on
overkomelijke bezwaren had geuit te
gen een eventuele opsluiting van afge
wezen asielzoekers, is tevreden. „Er is
nu duidelijk geen sprake van vrijheids
beneming", aldus het PvdA-kamerlid
Middel. „Een portier houdt toezicht op
het in- en uitgaan maar is geen politie
agent met een hond". De sociaal-demo
craten hebben evenmin principiële be
zwaren tegen een tweedaagse meldings
plicht voor afgewezen asielzoekers.
BREDA Om de met afsterven bedreigde dialecten
van Zuid-Nederland voor het nageslacht vast te leg
gen, is de komende tien jaar een bedrag van ongeveer
tien miljoen gulden nodig. Op een bijeenkomst van
het REWO, het overlegorgaan van Regionale Woor
denboeken, werd gisteren een plan ontvouwd om
woordenboeken van de Brabantse, Vlaamse en Lim
burgse dialecten versneld te voltooien. Met het sa
menstellen van de boeken is in de jaren '60 en '70 op
initiatief van de Nijmeegse en Gentse universiteiten
begonnen, maar dat werk is door geldgebrek niet af
gekomen. Het REWO heeft nu in samenspraak met de
Nederlandse Taalunie een tienjarenplan ontwikkeld,
waardoor de woordenboeken nog voor de woorden
schat van de verschillende Zuidnederlandse dialec
ten helemaal in onbruik is geraakt, op de markt kun
nen zijn.
DUBLIN - Het Ierse
Hooggerechtshof heeft
gisteren het uitreisverbod
tegen een 14-jarig door
verkrachting zwanger ge
raakt meisje opgeheven.
Het meisje kan nu naar
Groot-Brittannië gaan om
daar een abortus te onder
gaan.
Het Hooggerechtshof in Dub
lin vernietigde het vonnis van
een lagere rechtbank, die op
grond van een amendement op
de grondwet had bepaald dat
de jonge vrouw Ierland niet
mocht verlaten om in het bui
tenland een abortus te onder
gaan. In het streng katholieke
Ierland is abortus onder alle
omstandigheden verboden.
Het Hooggerechtshof nam het
besluit na drie dagen te heb
ben vergaderd over het om
streden uitreisverbod dat de
éerste poging was van de Ierse
autoriteiten om abortus ook
buiten de Ierse grenzen voor
Ieren te verbieden.
De Ierse premier Albert Rey
nolds liet weten vanuit huma
nitair oogpunt bezien de be
slissing te verwelkomen. „Het
is een droevige en pijnlijke
zaak geweest en ik ben blij dat
alles achter de rug is", aldus
Reynolds.
Ook oppositieleiders, pro-keu
ze groeperingen en de rooms-
katholieke kerk verwelkom
den de beslissing. Sommigen
zeiden echter de schriftelijke
verklaring van de beslissing af
te willen wachten voordat men
besluit over een eventueel
grondwettelijk referendum of
nieuwe wetgeving te praten.
De schriftelijke verklaring
wordt binnen twee dagen ver
wacht.
„Geen enkel meisje of vrouw
die slachtoffer wordt van een
verkrachting mag zichzelf en
haar ramilie ooit meer in deze
omstandigheden voor het ge
recht geplaatst zien of zulk een
barbaaarse behandeling on
dergaan door de handen van
de staat", meende Alan Shat
ter, woordvoerder van de
grootste oppositiepartij Fine
Gael.
Het is (nog) niet duidelijk of
het Hooggerechtshof van me
ning is dat de lagere rechtbank
door het uitreis verbod de Ierse
wet heeft overtreden of in te
genspraak heeft gehandeld
met de verdragen van de Euro
pese Gemeenschap.
Het meisje zegt in december
verkracht te zijn door een
vriend van haar vader, na meer
dan een jaar lang seksueel
misbruikt te zijn. Haar zaak
kwam onder de aandacht van
de autoriteiten nadat haar fa
milie de politie inschakelde.
Abortus is verboden in Ier
land, tenzij het leven van de
moeder in gevaar is of wanneer
de zwangerschap binnen 72
uur door de zogenaamde mor-
ning-afterpil wordt afgebro
ken.
Een opiniepeiling toonde zon
dag aan dat 66 procent'van de
Ierse bevolking voor een wets
wijziging is die abortus onder
bepaalde omstandigheden toe
staat; 28 procent ziet niets in
een wetswijziging.
De assistent-directeur van het
Katholieke Pers- en Informa
tiecentrum, Des Cryan, zei dat
de kerk onder alle omstandig
heden tegen abortus blijft.
„Maar het is bevredigend voor
alle betrokkenen dat de legale
zaken in deze kwestie opgelost
zijn met een minimum aan
vertraging".
Het hoofd van de Raad voor de
Status van Vrouwen, Carmel
Foley, zei zeer opgetogen te
zijn met de beslissing van het
Hooggerechtshof. „We zagen
geen enkele andere mogelijke
uitspraak. Dit is wat vrouwen
verwacht hadden. Voor het ge
zin hopen we dat het trauma
nu beëindigd is. Van de rege
ring verwachten we een duide
lijke verklaring over wat de ge
volgen zijn voor toekomstige
zaken".
Minister Pronk bekijkt met enkele leerlingen van een Amsterdamse basisschool het nieuwe lespakket
over Suriname. Een kwart van alle Nederlandse basisscholen heeft het materiaal al besteld.
FOTO: MILAN KONVALINKA
Idoor
CLARISSE BUMA
Boeren
protest
Ook Staphorster
boeren waren
gisteren van de
partij op een
protest
manifestatie van
duizenden
boeren in de
Mauritshal tegen
de huidige
mestwetgeving.
De veehouders
uit de drie
noordelijke
provincies willen
dat de overheid
de wet voor de
zogenaamde
schone
gebieden in
Nederland
versoepelt.
FOTO: ANP
ikm
DEN HAAG - Dat er in
ontwikkelingslanden
vaak armoede en honger
heerst is bekend. De tv-
beelden spreken voor zich
en ze blijven vaak lang op
je netvlies plakken.
Maar om nou alleen maar te
dehken in termen van ramp
spoed en ellende, is weer veel
te negatief. Wonen in Afrika of
Zuid-Amerika kan ook heel
leuk zijn. Reden voor het mi
nisterie van ontwikkelingssa
menwerking om het lespakket
'Post uit Suriname' samen te
stellen, waarvan minister
Pronk gisteren in Den Haag
het eerste exemplaar kreeg
uitgereikt.
Het lesmateriaal - de naam
zegt het al - is geheel gewijd
aan Suriname. Geen toevallige
keuze. Het land is eigenlijk
heel dicht bij. Surinamers die
in Nederland wonen, hebben
immers al een stukje van hun
land hier mee naar toege
bracht. Het is dus eigenlijk erg
dichtbij. Bovendien hebben
heel wat onderwijzers Suri
naamse kinderen in de klas.
Het pakket is speciaal bedoeld
voor 6- tot 8-jarigen. Tot nu toe
was er eigenlijk weinig ge
schikts voor deze categorie
leerlingen - het blad SamSam
is nog te moeilijk - terwijl uit
onderzoek bleek dat er wel de
gelijk behoefte aan was. Minis
ter Pronk: „Het is van belang
de mensen te laten weten hoe
het écht is in een ontwikke
lingsland. We moeten hun la
ten weten, en ook willen laten
weten, wat anderen denken,
doen en wensen. Dat is ook
voor kinderen belangrijk. Je
kunt immers niet vroeg ge
noeg beginnen met goede
voorlichting". In 'Post uit Suri
name' dus geen verhalen dus
over economische neergang of
medicijnentekort, maar een
aardige beschrijving van de
dagelijkse dingen in het leven
van vier Surinaamse kinderen
van dë Oranjeschool in Para
maribo.
Shaila, Jerry, Lindy en Win
ston. Op een prikkelende ma
nier vertellen ze hun leeftijd-
genootjès in Nederland wat ze
zoal meemaken, hoe ze wonen
en spelen, en wat ze eten. On
derdeel van het pakket is het
'foto-album' van de hindoe-
staanse Shaila, waarmee ze de
Nederlandse scholen op een
heel simpele, maar trefzekere
manier kennis laat maken met
haar familie en woongeving.
„Dit is ons huis. Wij noemen
het flatwoning", staat er in kin
derhandschrift bij een van de
foto's. En op een volgende
bladzijde: „Hier is de Annie-
straat, er staan veel houten
huizen met balkons. Als het re
gent, sta je daaronder droog".
Maar er is meer. Een voorlees
boek over het viertal, dat spe
ciaal is geschreven door de Su
rinaamse schrijfster Thea
Doelwijt, bouwplaten (van on
der andere Jerry's huis), een
plattegrond van de stad, een
cassette met liedjes en een
fraai geïllustreerd prenten
boek.
Of het lespakket daadwerke
lijk zal bijdragen aan een bete
re beeldvorming over de Derde
Wereld moet worden afge
wacht. De eerste ervaringen
met een Amsterdamse klas
zijn in elk gevctl „bemoedi
gend", aldus Frank Niamut,
een van de samenstellers. Ove
rigens blijkt de belangstelling
onverwacht groot. Van de 8000
basisscholen hebben al 2000
een pakket besteld, zodat het
ministerie nu al tot een nieuwe
druk heeft moeten besluiten.
„En het blijkt dat er niet alleen
vraag uit de Randstad is", al
dus een woordvoerster. Over
wogen wordt een vervolg te
maken onder de titel 'Post uit
Marokko' en 'Post uit India'.
DEN HAAG - Op Prins
jesdag sloeg het kabinet
zich nog op de borst van
wege 'de internationaal
gewaardeerde' Inlichtin
gendienst Buitenland
(IDB) die zijn steentje zo
geweldig had bijgedragen
aan de Golfoorlog.
Maar de roem van het Neder
landse spionnennetwerk is
buitengewoon snel vergaan.
Licht gegeneerd heeft premier
Lubbers gisteren dan ook de
loopbanen beëindigd van de
laatste dertig buitenlandse
spionnen die Nederland nog
rijk was.
Een florissante tijd heeft de In
lichtingendienst Buitenland
overigens nooit gekend. De
dienst is heel kort na beëindi
ging van de Tweede Wereld
oorlog in het leven geroepen
om zich te richten op het ver
krijgen van militaire informa
tie in het buitenland. Nader
hand kreeg de Nederlandse
'undercover-agent' ook oog
voor de internationale politiek-
economi§che ontwikkeling die
minstens zo belangrijk waren
voor de handelsnatie. Hoewel
het werkterrein theoretisch
geproken groot genoeg was,
ontbrak het politieke en mili
taire spanningsveld. Zodoende
besloot het kabinet-De Jong al
in 1969 de Inlichtingendienst
Buitenland op te heffen en de
medewerkers op het ministe
rie van defensie in te schake
len. De Tweede Kamer stemde
het voorstel echter af, mede
met het oog op de groeiende
nucleaire bewapening in Oost.
en West. Sindsdien is het al
leen nog maar bergafwaarts
gegaan met de dienst. Kreeg
de organisatie in de jaren '82
en '83 nog tien miljoen te be
steden, dit jaar is op de begro
ting nog maar zo'n vier miljoen
gereserveerd en vóór 1995
moest er nog een post van 1,8
miljoen van de begroting ge
schrapt worden. Kortom, een
lang leven had de dienst toch
al niet meer.
De Inlichtingendienst Buiten
land blonk in zijn bestaan be
paald niet uit in discretie en
slimmigheid. De affaire die de
onhandigheid van de dienst
het beste blootlegde was de
kwestie-Heythuysen. In de
lommerrijke omgeving van
het Limburgse plaatsje Heyt-
huysen werden in 1980 door
schatzoekers twintig kisten
met pistolen, een machinege
weer en springstof gevonden.
De wapens waren als vrienden
dienst begraven voor de Ame
rikaanse zusterorganisatie
CIA.
De kleine dienst heeft zijn pa
tent op het vrijgeven van ge
heimen nooit verloren. Zeker
toen de onderlinge verhoudin
gen na de reorganisatie in sep
tember vorig jaar volstrekt wa
ren verziekt, liepen de mede
werkers bijna openlijk naar de
media.
De valbijl viel gisteren defini
tief voor de dienst. De in zich
zelf verstrikt geraakte dienst
bespioneerde vooral de eigen
medewerkers en rolde bijna
vechtend over straat. Een vrije
uitwisseling van vertrouwelij
ke internationale gegevens is
daardoor niet langer meer ver
antwoord, zo oordeelden de
buitenlandse zusterorganisa
ties.
SUSKEENWISKE - LAMBIKBABA
ADVERTENTIE
B Standaard Üitgeverij/Wavery Productions
IM BUNSCHOTENfjJW
De moord op John F. Kenne
dy, advocaten die op penose
beginnen te lijken en het
ABP weer in opspraak'. Het
zijn zaken met luchtjes die
trots prijken op de covers van
achtereenvolgens Vrij Neder
land, De Groene en Elsevier.
HP/De Tijd vindt dat bezin
ning geboden is en ging ei
genwijs op zoek naar de Zin
van het Leven.
Rinus Ferdinandusse - dol
op thrillers - beschrijft 'het
draaiboek van Dallas': de
moord op John F. Kennedy.
De kwestie is actueel nu Oli
ver Stone er een film over
heeft gemaakt. De hoofdre
dacteur van VN is onder de
indruk. „Een controversiële
film want iedereen kan
nu zien hoe Amerika zijn
jonge, inspirerende presi
dent om zeep heeft gehol
pen".
Sociale vernieuwing, wat
was dat ook alweer? Nie
mand die het weet, maar in
Rotterdam zijn ze vast be
gonnen. VN ging kijken hoe
dat machtig interessante
proces ongeveer verloopt.
„In Rotterdam hebben ze er
gewoon een paar projecten
aan gehangen. Voor langdu
rig werkloze baanzoekers,
voor allochtone vrouwen,
voor analfabeten. Het helpt
wel, in zekere zin: het aantal
hulpverleners in de nieuwe
projecten neemt toe, net als
nieuwe projecten en natuur
lijk de coördinatoren die dat
allemaal moeten coördine-
Max van der Stoel haalde de
voorpagina's van de wereld
pers met zijn ongekuisde
rapportage over de mensen
rechten in Irak. Maar wat de
journalistiek niet behandel
de was dat het bureau men
senrechten van de Verenig
de Naties in Genève met
enorme tegenwerkingen te
kampen heeft. De VN lijken
er niet veel geld voor over te
hebban. Om een simpele
computer moeten de mede
werkers harde gevechten le
veren. Groot is het gebrek
aan voorzieningen. „Goed
nieuws voor folteraars in de
wereld?", vraagt VN zich af.
Verder reportages over de
zegetocht van de ultrarechts
in Frankrijk en de vijf Cen-
traalaziatische republieken
van het GOS. Bij dat quintet
is veel te halen. De concur
rentie is moordend. Want
„werkelijk iedereen is in
uranium geïnteresseerd".
HI>DETIJD
De Zin van het Leven. De
Stichting de Beurs van Ber-
lage in Amsterdam organi
seerde zondag in samenwer
king met HP/De Tijd een te-
ach-in over het lastige onder
werp. De zienswijzen die
vijfentwintig Nederlanders
spuiden, zijn deze week af
gedrukt in een extra bijlage.
Onder anderen een bergbe
klimmer en een bisschop,
veel politici en veel schrij
vers vertellen waar zij in het
leven zoal de zin van inzien.
Die actieve, bewust leyende
65-plussers, hebben zij er ei
genlijk nog wel trek in? Is
hun leven 'leuk'? HP/De tijd
ging op bezoek bij ouderen
die deelnemen aan een tele
fooncirkel (mevrouw A. belt
mevrouw B, die op haar
beurt mevrouw C. belt, zij
vervolgens.en aan het ein
de van de kring is bekend of
iedereen nog leeft). Of het
geschetste beeld representa
tief genoemd mag worden
voor de Nederlandse oudere,
is de vraag, maar dat ze het
in Amsterdam-Oost niet alle
maal even gezellig hebben,1
lijdt geen twijfel.
De Vlaamse bohème schurkt
zich in de Hotsy Totsy-club
in Gent. Laurette Claus be
stiert het vernieuwde kunst
boudoir. Claus is haar meis
jesnaam, maar bij die andere
Claus - niet zozeer Hugo,
maar diens broer Guido - is
ze wél gelukkig geweest.
„Alle variëteiten non-confor
misten voelen zich hier op
hun plaats. Een provincie
gouverneur durft zich in dis
cussie met een assertieve
dissident een beperkt stuk
in zijn kraag te drinken, en
dergelijke asymetrische
broederschappen zijn in de
Hotsy eerder regel dan uit
zondering".
De Nederlander Peter Meyer
Viol hielp het afgelopen jaar
130 Oostduitse staatsbedrij
ven privatiseren en liquide
ren. Meyer Viol somt talloze
staaltjes van wanbeleid op,
maar niettemin heeft hij
hart voor de Oostduitsers.
„Als er weer zo'n Westduit
ser over het terrein van een
fabriek liep met een air van:
wat moet die keet kosten,
dan kon ik wel door de grond
zakken". De weggeefprijzen
waren koren op de molen
van speculanten.
Joop Spoor bezoekt Ne
landers in buitenlai
gevangenissen. Vooral Z
Amerika is een hel, zo tel
HN op uit zijn mond. Wi
Lima binnen de gevange
muren belandt, zoekt
verder maar uit. Reel
doen er niet toe, behalve
het recht van de sterkst!
de rijkste. Gevangenen 1
nen een cel kopen. De
slaapt op de gang en 1
kans te worden overva
Wie eenmaal een cel h<
moet de bewaarders van
tot tijd iets toestoppen oi
niet alsnog uitgesmetei
worden. Voor de rijkeren,
der wie de Nederlanden
een toilet beschikbaar.
Hoogleraar Guus Schriji
verbaast zich over de im
ring van het marktme<
nisme in de Nederlandse
zondheidszorg. „De sfeer
der verzekeraars is nu:
gens we raken van de o
heid af, we kunnen gro<
zoveel als we willen,
vind ik slecht. Buitenlanc
komen hier kijken hoe
het doen en wij in Nederl
willen het stelsel ingrijp
wijzigen. Dat begrijp
niet". Of die 'nieuwe' ide
wel zoveel goedkoper
waagt hij ook te betwijfelt
Op zijn beurt twijfelt HN
minister Alders, die „het
kiezingsprogramma van
PvdA aan zijn laars la
Kok beloofde immers dat
kernenergieprogramma
worden stopgezet. Althi
als de PvdA in de regei
zou belanden. Die laa
wens is uitgekomen. Alc
ging braaf door met de
bereiding van de opslag
kernafval in zoutkoepels.
Op 8 maart is het vijftig j
geleden dat het KNIL in
weken tijd door de Jap
ners onder de voet werd
lopen. Elsevier reconstruf
de acht dagen vergee
knullige strijd op Java.
Nóg een herdenking: De
klandeilanden tien jaar
de oorlog. Hoe het leven
vandaag de dag uitziet?
Dagen per jaar hetzelfde. 1
gen, hagel of sneeuw zijn'
variaties in het weerberid
Dat is nog altijd meer c
het menu te bieden he|
Elke dag eten de bewori
schapevlees. De oorlog zd
de voor bescheiden welval
een internationale lucht
ven en een eigen visgebi
De verveling bleef. En
drankzucht onder de eilai
bewoners.
De van oorsprong Oekraï
- se- schrijver Ryszard Kap
cinski, wereldberoemd
worden door zijn boek o
de Etiopische keizer H<
Selassie, denkt dat het r
Joegoslavië wel goedkoi
Het GOS daarentegen,
weer een heel ander verhi
Bijna overal is hij gewei
In Elsevier neemt neemt i
puscinski zichzelf en de 1
reld door.
ABP weer in opspra
meldt Elsevier trots op
omslag. „Het ABP betaal'
gauw tientallen miljoer
teveel voor het nieuw te
werven belang in Rodarr
het onroerend-goedfoi
van de Robeco-groep".
blijkt uit een nog geh<
rapport van de Union Bi
of Switzerland, waarin wo
geconcludeerd dat de toi
vastgoedportefeuille van
damco zo'n half miljard
hoog gewaardeerd is.
Minister de Vries herhaal
De Groene wat hij de laai
tijd al zo vaak heeft geze
Wao'ers in de herkeuri
We moeten allemaal werl
en wel zo veel mogel
„Een stukje zelfvertrouv
en een stukje scholing" 2
daarvoor nodig.
Het is de Israëlische gel
me dienst geoorloofd „gei
tigde lichamelijke druk"
te oefenen om bekentei
sen te verkrijgen. Niet ied
Palestijn overleeft die
matighde druk". De Groi
beschrijft gebeurtenis:
die het daglicht nauweli
kunnen verdragen.
De Nederlandse advoca
zijn ook zo fris niet meer. 1
beweert De Groene altha
zonder daarvoor harde
wijzen aan te dragen. Ad
caten laten zich betalen r
coke en zijn vaak nauweli
meer van hun klanten te
derscheiden. „Kijk, in
derland is de criminal!
nooit met zoveel geld
paard gegaan als nu, en
heeft zo zijn effecten, ook
de advocatenstand", z
Henk Kersting, verteg
woordiger van de sociale
vocatuur. „De onderwer
oefent steeds meer invli
uit op de bovenwereld".
